Morgunblaðið - 13.07.2002, Qupperneq 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JÚLÍ 2002 35
og þó verðið væri jafnan sanngjarnt
mun þessi sala hafa borgað hrútinn
fyllilega.
Þá var annað sem bætti hag Hlíð-
arbúsins en það var að ráðist var í
það upp úr 1960 að girða allt land
jarðarinnar af. Þetta var margra
kílómetra girðing. Hún borgaði sig
alveg, og ekki síst vegna þess að fé
fór þá mjög fjölgandi almennt og of-
beit að verða á afréttarlöndum. Það
þarf bæði kjark og framsýni til að
ráðst í svona framkvæmd og ég tel
mig ekki vera að gera lítið úr öðrum
þegar ég þykist vita að þessi hug-
mynd væri frá Einari komin.
Það er gaman að sjá hjörðina í
Hlíð, þar sem hver kind er með tví-
stýft aftan hægra en brugðið út af á
vinstra eyranu. Hlíðarbúið á heila
síðu í markaskránni.
Gestrisni er mikil í Hlíð og þang-
að kemur fjöldi gesta, einkum að
sumarlagi. Margir þeirra kunningja
sem Einar eignaðist þegar hann var
í vinnu útífrá komu þangað til að
hitta hann og til að fá að veiða.
Mér er minnisstæð ein koma okk-
ar hjónanna að Hlíð. Mæðginin
Hrafnhildur og Einar spjölluðu við
okkur í stofu. Það var ró og umfram
allt jafnvægi yfir heimilisfólkinu.
Hrafnhildur lést árið 1991. Hún var
sérlega glæsileg kona og bar mikla
persónu. Einar var um margt líkur
móður sinni. Þau skildu hvort annað
og voru náin.
Einar hafði lengst af þann starfa
að annast veiðiskapinn í Hlíðar-
vatni. Honum þótti það skemmti-
legt, enda mikill náttúruunnandi og
næmur. Marga góða stund átti Ein-
ar því á vatninu og ekki hefur hann
heldur verið svikinn af því sem hann
sá í kringum sig því viðbrugðið er
hve fagurt er í Hallkelsstaðahlíð.
Ég veit að þá hefur hann hrifist eins
og skáldið (Guðm. Guðm.) sem kvað:
Kvöldblíðan longværa kyssir hvern reit,
komið er sumar og hýrt er í sveit.
Sól er að kveðja við bláfjallabrún,
brosa við aftanskin fagurgræn tún.
Seg mér hvað indælla auga þitt leit
íslenska kvöldinu í fallegri sveit.
Einar hafði næmt auga fyrir allri
fegurð og var hrifnæmur. Hins veg-
ar var hann fremur dulur með til-
finningar sínar og bar þær ekki á
torg.
Á Hlíðarvatni komst hann þó í
mestan lífsháska. Það var vorið 1989
að báti hans hvolfdi og hann gat
ekki komist upp í bátinn aftur, enda
af besta aldri og orðinn þungfær.
Hann hélt sér í bátinn í um tvær
klukkustundir meðan hann rak að
landi. Ekki sást til hans frá bænum.
Þetta var kalt vor og því heljarkuldi
í vatninu. Þetta var því mikil þrek-
raun fyrir roskinn mann, en Einari
varð ekki meint af. Einar hringdi í
mig daginn eftir og ég kom fréttinni
í Morgunblaðið. Þá spillti ekki að
geta vitnað í kröftugt og rammís-
lenskt tungutak söguhetjunnar þeg-
ar hann lýsti því hvernig hrafnarnir
sveimuðu yfir honum meðan hann
var þarna á reki. Einari var í nöp
við hrafninn og bar þá og kratana
saman.
Fyrir fáeinum árum kom blaða-
konan snjalla Guðrún Guðlaugsdótt-
ir að Hlíð og var lengi dags á spjalli
við Einar Hallsson. Er ekki hægt að
orðlengja það að hún náði góðum
takti við sögumanninn Einar og
birti skömmu seinna í Morgun-
blaðinu eina af sínum snjöllu sam-
talsgreinum og óborganlegar mynd-
ir með. Er dýrmætt að geta prentað
út af vefnum slíkar perlur sem þetta
samtal.
Það er alveg sama, lesandi góður,
hve lengi ég held svona áfram. Ég
get aldrei gert meira en að gára yf-
irborðið á þeim hafsjó minninga
sem Einar Hallsson skildi eftir sig í
hugum vina sinna og kunningja og
því læt ég þar nótt sem nemur.
Í dag er Einar Hallsson lagður til
hinstu hvílu í þá sömu sumargrænu
jörð og fagnaði honum forðum. En
kvöldblíðan lognværa hverfur aldrei
og mun um aldir gylla hlíðina hans
og spegla hana í vatninu.
Ég drúpi höfði við brotthvarf
þessa vinar míns í þeirri von að vin-
átta manna endist út yfir gröf og
dauða. Sonja mín og ég færum að-
standendum samúðarkveðjur.
Helgi Kristjánsson.
✝ Hannes MagnúsBjarnason fædd-
ist 2. febrúar 1918 á
Skáney í Reykholts-
dal. Hann lést á
Sjúkrahúsi Akraness
8. júlí síðast liðinn.
Foreldrar hans voru
Helga Hannesdóttir,
f. 5. maí 1878, d. 3.
ágúst 1948, og Bjarni
Bjarnason, f. 30.
september 1884, d. 5.
júní 1979, bóndi á
Skáney, söngstjóri
og organisti við
Reykholtssókn. Syst-
ur Magnúsar eru Vigdís, f. 9. maí
1910, maki Guðráður Davíðsson,
f. 6. nóvember 1904, þau eignuð-
ust þrjú börn. Vilborg lést á
barnsaldri. Vilborg, f. 31.október
1915, maki Marinó Jakobsson, f. 2.
nóvember 1908, d. 20. júní 1989,
þau eignuðust fjögur börn.
Magnús kvæntist 25. desember
1942 Brynhildi Stefánsdóttur, f.
22. desember 1922 á Flateyri við
Önundarfjörð, d. 2. janúar 1998.
Börn þeirra eru: 1) Elín hússtjórn-
arkennari, f. 28. júní 1943, maki
Ari Teitsson, f. 13. mars 1943 bún-
aðarráðunautur og formaður
Bændasamtaka Íslands. Börn: 1.a)
Bjarni Viðarsson verkfræðingur,
f. 11. febrúar 1961, maki Sólrún
Halldórsdóttir rekstrarhagfræð-
ingur, f. 31. maí 1964. Dætur
þeirra Lilja og Elín. 1.b) Elín Ara-
dóttir kennari og rekstrarfræð-
ingur, f. 19. maí 1973, sambýlis-
maður Ingvar Björnsson
búfræðikandidat, f. 25. apríl 1973.
1.c) Magnús Arason verkfræðing-
ur, f. 25. júní 1974, sambýliskona
Elísabet Eik Guðmundsdóttir líf-
fræðingur, f. 25. ágúst 1975. 1.d)
Teitur Arason háskólanemi, f. 5.
apríl 1979. 2) Helga leikskóla-
kennari, f. 16. janúar 1946, maki
Sigurður Kristófer Pétursson yf-
irlæknir. Börn: 2.a) Brynhildur
heimspekikennari, f. 26. febrúar
1970. Dóttir hennar Íris Gísladótt-
ir. 2.b) Kristín hjúkrunarfræðing-
ur, f. 16. febrúar 1972, maki Karl
Gústaf Gústafsson flugmaður, f.
18. júlí 1970. Dóttir þeirra Guð-
rún. 2.c) Helga
rekstrarfræðingur,
f. 1. apríl 1973, maki
Jón Skjöldur Karls-
son rekstrarfræð-
ingur, f. 16. nóvem-
ber 1969. Börn
þeirra Hekla og Sig-
urður Kristófer. 2.d)
Pétur tónlistarnemi,
f. 17. maí 1979. 3)
Guðfinna sjúkraliði,
f. 25. nóvember
1949, maki Gylfi
Karlsson rafvirki, f.
6. nóvember 1946.
Börn 3.a) Sigrún
Vigdís uppeldisfræðingur, f. 25.
janúar 1972, maki Karl Ingi
Sveinsson véltæknifræðingur.
Börn þeirra Kristín Inga, Svandís
Guðbjörg og Gylfi. 3.b) Bryndís
nemi, f. 12. ágúst 1980, unnusti
Friðjón Þorleifsson, f. 24. janúar
1975. 3.c) Magnús Karl nemi, f. 17.
mars 1984. 4) Stefán húsasmiður,
f. 22. janúar 1951, maki Kristjana
Kristjánsdóttir hjúkrunarfræð-
ingur, f. 10. júlí 1951. Börn 4.a)
Gauti rafeindavirki, f. 8. júlí 1976.
4.b) Brynhildur nemi, f. 8. desem-
ber 1977, sambýlismaður Pétur
Örn Guðmundsson tónlistarmað-
ur, f. 22. október 1971. 4.c) Bjarni
f. 24. maí 1988. 5) Magnús rekstr-
arfræðingur, f. 9. apríl 1964, maki
Guðbjörg Ólafsdóttir, f. 6. október
1969. Barn þeirra Brynhildur
Björk, f. 11. febrúar 2002. Börn
Guðbjargar Þórarinn Ingi, f. 5.
janúar 1987 og Heiður Dögg, f. 8.
október 1991.
Magnús ólst upp á Skáney í
Reykholtsdal. Hann varð gagn-
fræðingur frá Reykholtsskóla og
búfræðingur frá Hvanneyri.
Magnús var þekktur harmoniku-
leikari og lék á samkomum víða á
Vesturlandi í áraraðir. Magnús og
Brynhildur byggðu nýbýlið Birki-
hlíð út frá Skáney árið 1943 og
eyddu sinni starfsævi þar, efldu
bústofn sinn, ræktuðu land og
áttu saman gjöful ár við margvís-
leg áhugamál.
Útför Magnúsar fer fram frá
Reykholtskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 11.
Það mun hafa verið um 1965 sem
greint var frá því í Tímanum að
Magnús Bjarnason bóndi í Birkihlíð í
Reykholtsdal hefði girt af stóran mel
í landi sínu, grjóthreinsað hann og
borið á með þeim árangri að úr varð
véltækt tún sem skilaði góðri upp-
skeru. Þetta var í fyrsta sinn sem ég
heyrði Magnúsar getið en frásögnin
lýsti vel útsjónarsemi hans og lagni
við það sem hann tók sér fyrir hend-
ur. Eftir að ég kynntist konunni
minni, Elínu dóttur hans, tókust með
okkur Magnúsi kynni sem aldrei bar
skugga á.
Margt mátti af Magnúsi í Birkihlíð
læra, þannig furðaði ég sem vanur
var löngum norðlenskum þurrkdög-
um mig oft á því hvernig hann náði
að þurrka hey sitt milli skúra eða í
norðannepju og virtist lítið hafa fyrir
því. Þótt Magnús væri búfræðingur
og farsæll bóndi átti hann einnig
áhugamál utan bús. Hann var veiði-
maður af lífi og sál og miðlaði öðrum
af reynslu sinni með hógværð og
hlýju. Af honum lærði ég að miða
haglabyssunni hæfilega langt yfir
gæsina, þreyta stóru urriðana í Laxá
undan straumi og draga spón fyrir
laxinn þvert á straum. Ekki var síðra
að vera með Magnúsi við bridsborð-
ið, þótt erfitt væri að sigra hann þar,
og væri tiltækur fjórði maður í brids
þurfti aldrei að ganga lengi eftir
Birkihlíðarhjónunum og leið margt
vetrarkvöldið fljótt í Birkihlíð a.m.k.
hjá þeim sem við bridsborðið sátu.
Lomber spilaði Magnús einnig við
valda sveitunga sína jafnvel með enn
meiri ánægju og úthaldi en brids.
Þótt Magnús væri snillingur hvort
sem hann handlék byssu, veiðistöng
eða spaðaás var hann þó þekktastur
fyrir harmonikuleik sinn, hafði raun-
ar svo næmt tóneyra að hann þurfti
aðeins að heyra lög spiluð einu sinni
til að spila þau á eigin harmóniku.
Hann lék oft og víða fyrir dansi á
yngri árum og sér og öðrum til
ánægju fram á síðustu ár.
Magnús í Birkihlíð var sannkallað
náttúrubarn, hann unni jörðinni
sinni, sveitinni, Arnarvatnsheiðinni
með sínum veiðivötnum og raunar
náttúru landsins alls. En hann var
einnig nærgætinn og traustur fjöl-
skyldufaðir og stóð Birkihlíðarheim-
ilið ætíð opið, ekki einungis börnum
hans, tengdabörnum og barnabörn-
um heldur einnig öðru skyldfólki og
öllum þeim sem notið höfðu þar
skemmri og lengri dvalar hjá Bryn-
hildi og Magnúsi.
Dvöl í Birkihlíð og nærvera við
Magnús Bjarnason bætti hvern
mann og ég er þakklátur fyrir að
hafa fengið að njóta þessa.
Ari Teitsson.
Elsku Magnús. Margar góðar
stundir áttum við saman, bæði í
Birkihlíð og á Arnarvatnsheiðinni.
Ég minnist þess sérstaklega þegar
við með mikla útgerð fórum okkar
fyrstu ferð saman fyrir tuttugu árum
upp á Arnarvatnsheiði. Þá var slík
ferð nokkurt fyrirtæki, en ekkert gat
stoppað þig frá að fara slíka ferð.
Willysinn var útbúinn, báturinn
gerður klár og síðan var hlaðið á
traktorinn nauðsynjavarningi til
fimm daga. Þú hreinlega ljómaðir af
því einu að ræða um veiðiferðirnar,
hvað þá þegar við vorum lögð af stað
og farin að veiða, þá varstu alsæll.
Fyrir mig var þetta mikið ævintýri.
Þú varst kampakátur þegar við
vorum komin út á vatnið. Veiðilukk-
an hafði alltaf verið þér hliðholl og
ekki breyttist það í þessari fyrstu
ferð okkar. Án þess að hafa mörg orð
um það ráðlagðir þú okkur hvar
skyldi byrja að veiða. Til að tryggja
að veiðibakterían heltæki stelpuna,
þá laumaðir þú að mér góðum spún
og brostir út í annað og augnatillitið
sagði allt sem segja þurfti. Auðvitað
veiddist heilmikið á lánsspúninn, en
þú lést það aldrei uppi að hann væri
frá þér kominn. Þú hafðir aldrei þörf
fyrir að hreykja þér yfir hlutunum,
en samfagnaðir veiðifélögunum inni-
lega þegar vel gekk.
Með þakklæti fyrir góða stundir
bið ég góðan guð að geyma þig.
Minningin lifir um geislandi mann-
eskju sem gat gefið öllum sem hon-
um kynntust svo mikið með nærveru
sinni.
Þín tengdadóttir,
Sólrún.
Afi Maggi er dáinn. Eftir sitjum
við systkinin með minningar. Þetta
eru ekki minningar um titla og afrek
í hefðbundnum skilningi. Þetta eru
tilfinningaminningar. Til dæmis til-
finningin að vera alltaf velkomin í
Birkihlíð. Það var nefnilega þannig
að sama hversu margir voru í húsinu,
sama hvað gekk á, alltaf tókst honum
að taka á móti hverju okkar (og öll-
um öðrum) með innilegu brosi og
faðmlagi sem minnti mann á að mað-
ur skiptir máli. Síðan gátum við sest
og spilað, notið pípulyktarinnar,
upptendrast af áhuga hans og djúpri
þekkingu á öllum stöðum á landa-
kortinu. Við gátum líka bara setið
með afa. Það var nóg.
Afi Maggi var með hrjúfa skegg-
rót og hlýjan faðm. Hann var líka
með hendur sem báru merki mikillar
vinnu og átaka við ungnaut. Fing-
urnir skakkir og hnúarnir bólgnir.
Samt gátu þessar hendur stokkað
spil af mikilli list.
Við krakkarnir tókum rútuna í
sveitina á vorin. Á Haugavegamót-
um beið afi í gula Scoutinum, tók við
litlum stelpum og strákum með stór-
ar ferðatöskur og ók okkur heim í
Birkihlíð. Á morgnana kom hann
niður og vakti okkur, fór síðan í bláa
vinnugallann og rölti út í fjós. Þegar
við komum tiplandi á eftir rétti hann
hendurnar aftur fyrir bak svo við
gætum gripið í þær og leitt hann upp
hlaðið. Í fjósinu héldum við í halann á
beljunum. Mamma segist hafa lært
bæði margföldunartöfluna og Ó,
blessuð vertu sumarsól á svona
stundum. Við lærðum líka að kýr
hafa blæðingar og að halar geta
brotnað. Eftir fjós tóku við öll hin
verkin á bænum. Í heyskapnum var
sérstaklega mikið að gera. Þá hætti
klukkan að vera viðmiðið og veð-
urspáin tók við verkstjórahlutverk-
inu. Unnið var þar til vélarnar gáfust
upp. Þegar afi var að slá þurfti að út-
búa nesti og færa honum. Amma
Binna lagaði kaffi og setti á köflótta
brúsann. Við hjálpuðum til við að
smyrja brauð og skera formköku,
tína rauða og glæra glasið niður úr
skápnum. Allt var sett í poka og
mjög mikilvægt var að gleyma ekki
sykurmolunum. Amma keyrði
Scoutinn út á tún, og svo settumst
við öll niður og drukkum og átum í
ilminum af nýslegnu grasi. Eftir
langan vinnudag settist afi í rauða
stólinn sinn, reykti pípu og horfði að-
eins á sjónvarpið. Stundum færði
hann sig líka yfir í innri stofuna, tók
upp harmonikuna og spilaði. Tico
tico barst þá um allt húsið og fylgdi
krökkunum í kjallaranum inn í
draumalandið.
Þessar minningar lifa áfram með
okkur.
Brynhildur, Kristín,
Helga og Pétur.
Elsku Maggi. Ég sakna þess voða
mikið að hitta þig ekki oftar, þú varst
svo góður við mig að mér finnst að þú
hafir verið alvöru afi minn. Þegar við
áttum saman heima í Birkihlíð gafst
þú þér alltaf tíma til að gera eitthvað
skemmtilegt með mér eða bara
spjalla um heima og geima, stundum
um ættfræði eða tónlist og þú hvattir
mig til að æfa mig vel á píanóið. Þú
kenndir mér líka að spila á gamla
orgelið sem pabbi þinn hafði átt því
hann var organisti í kirkjunni.
Þegar ég kom heim af tónleikum í
Logalandi fyrir síðustu jól og allt
hafði mistekist hjá mér sagðir þú til
að hughreysta mig: „Æ, æ, allir gera
nú einhvern tímann mistök, en þú
veist, Heiður mín, að þú kannt lagið
og ég er viss um að þú getur spilað
það núna án þess að slá feilnótu.“ Þá
leið mér betur.
Þú sagðir mér frá því þegar þú
spilaðir á harmonikuna á böllum í
gamla daga og stundum spilaðir þú
fyrir mig, þó að bakið þitt væri orðið
lélegt og þú ættir erfitt með að lyfta
nikkunni. Það sem mér þótti þó allra
vænst um var að þegar ég byrjaði í
skólanum á Kleppjárnsreykjum
varst þú alltaf heima til að taka á
móti okkur Tóta og spjalla við okkur
þegar mamma og Maggi voru í
vinnunni. Þá sótti ég alltaf póstinn í
póstkassann og við lásum saman
minningargreinarnar í Morgun-
blaðinu eða spiluðum á spil því þetta
þótti okkur báðum svo gaman. Þú
kenndir mér nokkra kapla og ætla ég
alltaf að muna þá. Eins þótti mér
gaman þegar Jói, Steini og Eyjólfur
komu til að spila við þig Lomber. Það
þótti þér sjálfum mest gaman og
hlakkaðir mikið til alltaf þegar þeir
voru á leiðinni til þín. Ég fékk að
sitja við borðshornið og passa spila-
peningana fyrir þig og raða þeim.
Þið hlóguð voða mikið en ég skildi
ekkert í spilinu sjálfu. Kannski læri
ég það einhvern tímann.
Einu sinni í vetur ákváðum við að
skoða gamlar myndir sem þú átt í
stórri dós og byrjuðum að merkja
þær á bakið. Við þetta vorum við svo
að dunda í marga daga og þú sagðir
mér frá fólkinu á myndunum sem
voru gömlu vinir þínir frá Hvanneyri
eða fólkið þitt sem þér þótti svo vænt
um. Í fyrra fórum við saman með
mömmu og Magga á Arnarvatns-
heiði og veiddum af bátnum í Úlfs-
vatni. Þú veiddir nokkra fiska en ég
engan. Þá kom hellirigning og við
urðum að fara aftur í bílinn og heim.
Nú veit ég að þetta var síðasta ferðin
þín á Arnarvatnsheiði en þangað
hafðir þú farið nokkur hundruð sinn-
um áður því þér þótti svo gaman að
vera þar. Mér þótti vænt um að fá að
fara með þér í þessa ferð. Ég vil
þakka þér fyrir hvað þú varst góður
við mig og þó þú hafir núna lagt aftur
augun og sofir, þá lifir þú í huga mér
og munt alltaf gera. Þér þótti líka
voða vænt um litlu systur mína hana
Brynhildi Björk. Hún er bara fimm
mánaða og fær því ekki að kynnast
afa sínum eins og ég fékk að gera.
Þegar hún verður stærri þá lofa ég
því að segja henni frá hvað hún átti
góðan og skilningsríkan afa. Innileg-
ar ástarkveðjur og takk fyrir allt.
Heiður Dögg.
Elsku afi. Þegar ég kveð þig í
hinsta sinn, verður mér hugsað til
baka. Það er sumar og við Gauti
bróðir erum vöknuð með þér til að
fara í fjósið. Þú ert í vinnugallanum
með sixpensarann og pípuna þína.
Við skottumst í kring um þig og
gerum allt sem þú biður, því þú biður
alltaf svo fallega.
Við mokum flórinn og gefum heyið
og hjálpum svo til við að mjólka. Allt
gengur eins og í sögu því þú ert svo
rólegur og treystir okkur svo full-
komlega til alls.
Að fjósi loknu förum við inn til
ömmu og borðum og svo spila allir
Ólsen.
Já, afi minn þú kenndir okkur svo
margt og varst alltaf svo þakklátur
fyrir alla hjálp.
Sveitaveruna hjá þér og ömmu sé
ég ennþá í dýrðarljóma. Og nú þegar
amma er búin að sækja þig, sé ég
ykkur fyrir mér í Birkihlíð; hún að
prjóna og þú að spila á nikkuna. Þá
færist bros yfir andlit mitt, því ég
veit að nú líður þér vel.
Afi minn, við kveðjum þig með
trega en jafnframt með þakklæti fyr-
ir að fá að kynnast svona stórri sál
eins og þér.
Gauti og Brynhildur.
MAGNÚS
BJARNASON