Morgunblaðið - 27.08.2002, Side 1

199. TBL. 90. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 27. ÁGÚST 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 27. ÁGÚST 2002
THABO Mbeki, forseti Suður-Afr-
íku, setti í gær ráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna um sjálfbæra þróun en
ráðstefnan er haldin í Jóhannesar-
borg. Fór Mbeki fram á það í setn-
ingarræðu sinni að menn fylktu liði
um að bregðast við vaxandi umhverf-
isvandamálum og útrýma fátækt í
heiminum. „Alþjóðasamfélag, sem
byggist á fátækt margra en velmeg-
un fárra, og sem einkennist af eyjum
auðlegðar í hafi fátæktar, er ekki
sjálfbært,“ sagði Mbeki m.a.
Á ráðstefnunni í Jóhannesarborg
á að fjalla um leiðir til að draga úr fá-
tækt, tryggja heilbrigðisþjónustu og
hreint drykkjarvatn, auk þess sem
rætt verður um það hvernig nýta
megi sjálfbærar orkulindir og
vernda umhverfið. Um er að ræða
umfangsmestu ráðstefnu sinnar teg-
undar, sem SÞ hafa haldið, en hana
sækja 5.700 fulltrúar.
Mbeki sagði meirihluta jarðarbúa
lifa í skugga fátæktar, vanþróunar,
misréttis og vaxandi umhverfis-
vanda. Í fyrsta skipti í sögunni væru
hins vegar fyrir hendi mannauður,
þekking og fjármagn til að gera á
þessu bragarbót.
Vilja skýra ályktun
Talið er að einn milljarður manna í
heiminum hafi ekki aðgang að hreinu
vatni og um tveir milljarðar búi við
óviðunandi hreinlætisaðstöðu. Á ráð-
stefnunni á að leggja drög að áætl-
unum um að lækka þessar tölur um
helming. Margir óttast að erfitt verði
að fá ríki heims til að skuldbinda sig
svo ná megi settum markmiðum.
Bæði Mbeki og Nitin Desai, fram-
kvæmdastjóri ráðstefnunnar, lögðu
hins vegar í gær áherslu á að í loka-
skjali ráðstefnunnar yrðu sett fram
ákveðin markmið og tímaáætlanir.
„Eyjar auð-
legðar í hafi
fátæktar“
Forseti Suður-Afríku setur ráð-
stefnu SÞ um sjálfbæra þróun
Jóhannesarborg. AFP.
Reuters
Thabo Mbeki, forseti Suður-Afríku, faðmar að sér ungan dreng eftir að hafa sett ráðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna um sjálfbæra þróun í Jóhannesarborg. Stendur hún í 10 daga eða fram til 4. september.
Mikilvægasta/19
BANDARÍSK stjórnvöld hafa var-
að Evrópuríki við því að hlutverk
Bandaríkjanna í Atlantshafsbanda-
laginu (NATO) kunni að breytast ef
Evrópusambandið (ESB) hafnar
samningum um, að Alþjóðaglæpa-
dómstóllinn (ICC) hafi ekki lögsögu
yfir Bandaríkjamönnum. The New
York Times greindi frá þessu í gær.
Utanríkisráðherrar ESB-ríkj-
anna munu hittast í Kaupmanna-
höfn í lok vikunnar til að ræða
þetta mál, en Evrópuríkin hafa ver-
ið mjög einhuga í stuðningi sínum
við Alþjóðaglæpadómstólinn.
Bandaríkjastjórn segir hins vegar
hættu vera á, að dómstólnum verði
beitt gegn bandarískum hermönn-
um af stjórnmálalegum ástæðum
einum saman.
Tilmælin sögð afskipti
af innanríkismálum
Í bréfi, sem Colin Powell, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, sendi
evrópskum ríkisstjórnum 16. þ.m.,
hvetur hann þær til að hundsa til-
mæli ESB um að þær bíði og sam-
ræmi afstöðu sína til óska Banda-
ríkjastjórnar. Sagði hann, að til-
mælin væru afskipti af innanríkis-
málum þeirra.
Philip Reeker, talsmaður Pow-
ells, lét svipuð orð falla í gær, en
neitaði því, að málið hefði einhver
áhrif á stöðu Bandaríkjanna innan
NATO. „Það getur hins vegar
breytt ýmsu um önnur samskipti
okkar við einstök ríki en ekki við
ríkin í heild,“ sagði hann.
Pierre-Richard Prosper, sendi-
herra Bandaríkjanna í málum er
varða stríðsglæpi, sagði í viðtali við
danska fjölmiðla í síðustu viku, að
yrði málaleitan Bandaríkjastjórnar
hafnað, væri „ekki lengur um að
ræða óbreytt ástand milli Banda-
ríkjanna og NATO“ og þá yrði að
ræða það sérstaklega.
Ný aðildarríki
beitt þrýstingi?
Sagði hann, að segðu ríkin, sem
vilja gerast aðilar að NATO, nei við
friðhelgi bandarískra hermanna,
yrði að ræða það innan bandalags-
ins. Reeker, talsmaður NATO, neit-
aði því þó í gær, að stuðningur
Bandaríkjastjórnar við umsókn um
aðild væri tengdur samningum um
friðhelgi.
Per Stig Møller, utanríkisráð-
herra Dana, sem nú eru í forsæti
innan ESB, sagði í gær, að ágrein-
ingur væri ekki farinn að hafa áhrif
á samskipti Bandaríkjanna og
ESB-ríkjanna.
Deila Bandaríkjanna og ESB um Alþjóðaglæpadómstólinn harðnar
Bandaríkjamenn ýja að
breyttu hlutverki í NATO
Washington, Tallin. AFP.
RÍKISSTJÓRN dönsku borg-
araflokkanna hefur ákveðið að
bjóða 1.300 Afgönum, sem beð-
ið hafa um landvist í Dan-
mörku, peninga fyrir að snúa
aftur til síns heima.
Samkvæmt tilboðinu, sem
stendur fram til 1. nóvember,
getur hver fullorðinn maður
eða kona fengið um 200.000 ísl.
kr. fyrir að snúa heim og hvert
barn tæpar 70.000 kr. Að auki
verður flutningurinn greiddur.
Bertel Haarder, sem fer með
málefni innflytjenda í dönsku
stjórninni, sagði, að tilboðið
gilti aðeins fyrir Afganana en
ekki þá aðra sem hefði verið
neitað um landvist. Hefur
Danska flóttamannastofnunin
lýst yfir stuðningi við það.
Afganarnir neita að fara frá
Danmörk þótt þeim hafi verið
neitað um landvist en nú fá þeir
aðeins mat ofan í sig og það,
sem þarf til lágmarksþrifnaðar,
en ekki vasapeninga að auki
eins og áður tíðkaðist.
Danmörk
Flóttafólki
greitt fyrir
að fara
Kaupmannahöfn. AFP.
SPÆNSKA þingið samþykkti í gær
með miklum meirihluta þingsálykt-
unartillögu þar sem ríkisstjórn
landsins er hvött til þess að höfða
mál á hendur Batasuna, róttækum
stjórnmálaflokki Baska, í því skyni
að fá hann bannaðan
Ályktun þingsins kemur í kjölfar
dómsúrskurðar fyrr um daginn þar
sem rannsóknardómarinn Baltasar
Garzon lagði þriggja ára bann við
starfsemi Batasuna á meðan ætluð
tengsl flokksins við hryðjuverka-
samtökin Aðskilnaðarhreyfingu
Baska (ETA) eru rannsökuð. Í úr-
skurði Garzons, sem tekur þegar
gildi, er Batasuna
sagður hluti af
hryðjuverkasam-
tökunum, sem
talin eru bera
ábyrgð á dauða
um 800 manns
undanfarna þrjá
áratugi. ETA
berst fyrir sjálf-
stæðu Baskalandi
en Batasuna hef-
ur alltaf neitað tengslum við samtök-
in en jafnframt neitað að fordæma
hryðjuverk þeirra. Samkvæmt
dómsúrskurðinum mega kjörnir
fulltrúar Batasuna á héraðsþingi og í
sveitarstjórnum Baskalands halda
störfum sínum áfram fram að næstu
kosningum.
Segja bannið mistök
Í tilkynningu sem Batasuna sendi
frá sér í kjölfar úrskurðar Garzons
eru stuðningsmenn flokksins hvattir
til að safnast saman í skrifstofum
hans til þess að koma í veg fyrir að
þeim verði lokað.
Talsmenn annarra baskneskra
flokka hafa gagnrýnt aðgerðir
stjórnarinnar og segja hana pólitísk
mistök.
Baskaflokkur bannaður
Madríd. AP, AFP.
Jose Maria
Aznar, for-
sætisráðherra
Spánar.