Morgunblaðið - 27.08.2002, Blaðsíða 20

ERLENT
20 ÞRIÐJUDAGUR 27. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
LEIÐTOGAR aðskilnaðar-
sinna í indverska hluta Kasm-
írhéraðs sögðu í gær að þeir
væru reiðubúnir að eiga fund
með indverskum leiðtogum en
lögðu áherslu á að þeir ættu
einnig að fá að fara til Pakist-
ans til viðræðna við þarlenda
ráðamenn. Ópólitísk nefnd,
undir forsæti Ram Jethmalani,
fyrrverandi dómsmálaráðherra
Indlands, reynir nú að koma á
viðræðum milli aðskilnaðar-
sinna og indverskra stjórn-
valda. Nefndarmenn héldu til
Kasmír, sem bæði Indverjar og
Pakistanar gera tilkall til, og
ræddu við helsta bandalag að-
skilnaðarsinna og aðskilnaðar-
leiðtogann Shabir Shah, sem
ekki er í bandalaginu. Var þetta
í fyrsta sinn síðan bandalagið
var stofnað, 1993, sem það ræð-
ir við erindreka sem Indverjar
hafa gefið heimild til að hefja
viðræður við aðskilnaðarsinna.
Mugabe
stokkar upp
ROBERT Mugabe, forseti
Zimbabve, kynnti í gær upp-
stokkaða ríkisstjórn, að því er
ríkisfjölmiðlar í landinu
greindu frá, og kallaði hana
„stríðsstjórn“ sem takast ætti á
við pólitísk og efnahagsleg
vandamál í landinu. Eftir upp-
stokkunina eru enn í stjórninni
flestir sömu ráðherrarnir og
haft hafa yfirumsjón með hinni
umdeildu landtökuáætlun
stjórnarinnar og baráttu við
stjórnarandstöðuna. Einungis
fjármálaráðherrann, sem var af
mörgum talinn einn helsti hóf-
semdarmaðurinn í stjórninni,
og eini hvíti ráðherrann, Tim-
othy Stamps heilbrigðisráð-
herra voru látnir hætta.
Lögreglu-
menn skotnir
TVEIR lögreglumenn voru
skotnir til bana í gær í vestur-
hluta Makedóníu, skammt frá
landamærunum að Albaníu, en
óttast er að óeirðir brjótist út
vegna komandi kosninga, er
haldnar verða í næsta mánuði.
Lögreglumennirnir voru á
verði skammt frá bænum Gost-
ivar, þar sem búa Makedóníu-
menn, Albanar og Tyrkir.
Makedóníska útvarpið greindi
frá því að meintir tilræðismenn
hefðu verið handteknir er þeir
reyndu að komast yfir landa-
mærin til Kosovo á bifreið sem
skráð er á Ítalíu.
Ætlaði að
myrða
Arafat
PALESTÍNSKI öfgamaðurinn
Abu Nidal, sem í síðustu viku
var sagður hafa stytt sér aldur,
lagði á ráðin um að myrða
Yasser Arafat, leiðtoga Palest-
ínumanna, og einnig Hassan II
Marokkókonung, að því er haft
var eftir fyrrverandi aðstoðar-
manni Nidals, Abu Bakr, í gær.
Bakr greindi ekki frekar frá
áætlun Nidals um morð á Ara-
fat en sagði að lögð hefðu verið
á ráðin um morð á Marokkó-
konunginum fyrrverandi árið
1986 vegna þess hve hliðhollur
hann hefði verið Vesturlöndum.
STUTT
Vilja við-
ræður í
Kasmír
SJÓNVARPSKAPPRÆÐURNAR
sem fram fóru á sunnudagskvöld milli
keppinautanna um kanzlaraembættið
í Þýzkalandi virðast lítið hafa breytt
stöðunni í kosningabaráttunni nú er
tæpur mánuður er til þingkosninga.
Í skyndiskoðanakönnunum sem
gerðar voru strax eftir að útsending-
unni lauk kom Gerhard Schröder
kanzlari lítið eitt betur út; þversnið úr
hinum 15 milljón manna áhorfenda-
hópi „einvígisins“ taldi hann hafa virzt
trúverðugri, hæfari og viðkunnanlegri.
En Edmund Stoiber, forsætisráð-
herra Bæjaralands og kanzlaraefni
kristilegu systurflokkanna CDU og
CSU, stóð sig mun betur en margir
höfðu átt von á, með tilliti til þess hve
honum hefur oft orðið á í messunni í
þau skipti sem hann hefur komið fram
í sjónvarpi frá því kosningabaráttan
hófst fyrir alvöru í vor. Um þriðjungur
aðspurðra í skoðanakönnununum taldi
hann hafa haft yfirhöndina.
„Óspennandi jafntefli“
Að dómi margra dagblaða landsins
voru kappræðurnar frekar óspenn-
andi jafntefli, þar sem hvorugur
keppandinn var tilbúinn að brjótast
út úr þeim stranga regluramma sem
kappræðuformið setti skoðanaskipt-
um þeirra, né heldur bættu þeir neinu
efnislega við fyrirfram þekkt pólitísk
stefnumið sín.
Óljóst var einnig hvort kappræð-
urnar, sem voru þær fyrstu sinnar
tegundar í sögu þýzkra stjórnmála og
sumir telja vott um aukin bandarísk
áhrif á stjórnmálamenningu landsins,
myndu hafa nokkur teljandi áhrif á
ákvarðanir kjósenda. Tveir þriðju að-
spurðra í einni skoðanakönnuninni
sögðu kappræðurnar ekki hafa gefið
sér neina ástæðu til að breyta afstöðu
sinni til valkostanna.
„Sú staðreynd, að Edmund Stoiber
stóð sig ekki illa á móti Schröder mun
verða álitinn góður árangur fyrir
hann,“ skrifaði Financial Times
Deutschland.
Virðist ekki hagga
fylgi flokkanna
Persónulegt fylgi Schröders er
mun meira en Stoibers og hefur svo
verið allt frá upphafi kosningabarátt-
unnar. Og í kring um flóðahörmungar
síðustu vikna hefur kanzlaranum
tekizt að styrkja enn landsföðurlega
ímynd sína. En flokkur áskorandans,
Kristilegir demókratar (CDU), og
bæverski systurflokkurinn CSU, hafa
aftur á móti haft dágott forskot á
flokk Schröders, jafnaðarmanna-
flokkinn SPD. Þótt aðeins hafi saxast
á þetta forskot kristilegu flokkanna
að undanförnu hefur það ekki breytt
því að núverandi stjórnarflokkar,
SPD og Græningjar, eru fjær því en
kristilegu flokkarnir og væntanlegur
samstarfsflokkur þeirra, frjálsir
demókratar (FDP), að ná meirihluta
á þingi í kosningunum sem fram fara
22. september.
Tekizt á um reglurnar
Til stendur að Schröder og Stoiber
leiði aftur saman hesta sína í sjón-
varpskappræðum hinn 8. september,
þá á ríkissjónvarpsstöðvunum ARD
og ZDF. Kosningastjórar Schröders
– sem eru sér meðvitandi um að regl-
urnar sem farið var eftir nú á sunnu-
daginn hefðu takmarkað möguleika
þeirra manns á að sýna sínar sterk-
ustu hliðar – lögðu strax í gær fram
tillögur að breytingum á þeim stífu
reglum sem umsamið var að gilda
skyldu um kappræðurnar. Þessum
tillögum höfnuðu menn Stoibers taf-
arlaust.
Fyrirkomulagið var þannig, að
keppinautarnir stóðu við alveg eins
púlt, í eins og hálfs metra fjarlægð
hvor frá öðrum. Spyrlarnir voru tveir,
sinn frá hvorri sjónvarpsstöðinni sem
sendu út kappræðurnar beint (RTL
og SAT-1). Voru spurningarnar fyr-
irfram ákveðnar og keppinautunum
skammtaður tími til að svara þeim.
Féll fyrirkomulagið misvel í kramið
hjá áhorfendum. „Þetta voru ekki
kappræður. Hræðilegar reglur,
þreyttar spurningar, öll ástríða
kæfð.“ Þetta hefur Spiegel Online eft-
ir Michael Sommer, forseta þýzka Al-
þýðusambandsins DGB.
„Þetta var jafntefli, þar sem Stoib-
er sigraði á stigum í nokkrum lotum
og Schröder í öðrum,“ sagði stjórn-
málafræðingurinn Jürgen Falter í
umræðuþætti á ríkissjónvarpsstöð-
inni ARD. „Stoiber var ekki eins
taugatrekktur og áður í sjónvarpi.
Hann hefur greinilega lært af reynsl-
unni,“ sagði hann.
„Stoiber stóð sig betur en búizt var
við,“ var viljugri til að fara í sókn en
hinn „tiltölulega litlausi“ kanzlari,
tjáði stjórnmálaskýrandinn Frank
Decker fréttastofunni AFP. Eckhard
Jesse, kunnur stjórnmálafræðingur,
sagði að Stoiber hefði verið sókndjarf-
ari en Schröder valdsmannslegri.
Guido Westerwelle, formaður
Frjálsra demókrata (FDP) sem hafði
krafizt þess að fá að taka þátt í kapp-
ræðunum og meira að segja leitað til
dómstóla í því augnamiði, tjáði dag-
blaðinu Bild Zeitung að hann teldi
bæði Stoiber og Schröder hafa „lagt
sig fram um að sneiða hjá óþægilegum
málum.“ Lýsti hann kappræðunum
þannig: „Þarna var mikið af sjálfsaug-
lýsingu, fá áþreifanleg svör og lítið
hugrekki.“
Meðal málefna sem tekin voru fyrir
í kappræðunum voru viðbrögð við
tjóninu af völdum skaðræðisflóðanna
í Saxelfi, stjórnun efnahagsmála al-
mennt, vinnumarkaðsmál, og allt til
spurningarinnar um það hvort Þjóð-
verjar ættu að taka þátt í hugsanleg-
um hernaðaraðgerðum gegn stjórn-
völdum í Írak.
Fyrstu sjónvarpskappræður kanzlaraefna stóru flokkanna í Þýzkalandi
Jafnræði með þeim
Schröder og Stoiber
Reuters
Blaðamenn fylgjast með sjónvarpskappræðum Edmunds Stoibers (t.v.)
og Gerhards Schröders á stórum skjá í Berlín á sunnudagskvöld.
Fleiri áhorfendur töldu kanzlarann
fjölmiðlavana standa sig betur en
frammistaða áskorandans frá Bæj-
aralandi kom mörgum á óvart
LÖGFRÆÐINGAR George W.
Bush Bandaríkjaforseta hafa sagt
honum að hann þurfi ekki að leita
samþykkis
Bandaríkjaþings
til innrásar í Írak.
Tveir háttsettir
embættismenn
innan stjórnar-
innar, sem ekki
vildu láta nafns
síns getið, sögðu í
gær að lögfræð-
ingur forsetaemb-
ættisins, Alberto Gonzales, hefði fyrr
í þessum mánuði látið vinna lögfræði-
álit um hugsanlegt stríð við Írak. Það
er álit Gonzales að forsetinn hafi fulla
heimild til að fara í stríð við Írak án
samþykkis þingsins, þrátt fyrir að í
stjórnarskrá Bandaríkjanna segi að
þingið eitt geti lýst yfir stríði á hend-
ur öðru ríki. Byggist álitið m.a. á því
að heimild George Bush eldri, fyrr-
verandi forseta, til að fara með hern-
aði gegn Írökum árið 1991 sé enn í
gildi og að ályktun þingsins frá 14.
september síðastliðnum, sem felur í
sér heimild til handa forsetanum til
að beita hervaldi gegn hryðjuverka-
mönnum, taki yfir hugsanlega innrás
í Írak.
„Hafa ekkert vit á hernaði“
Þrátt fyrir þetta segja embættis-
menn ríkisstjórnarinnar að forsetinn
hafi ekki útilokað að leita blessunar
þingsins ákveði hann að ráðast inn í
Írak. Benda þeir á að föður hans var
sagt að hann þyrfti ekki samþykki
þingsins til að hefja Flóastríðið við
Írak árið 1991 en að hann hefði gert
það samt sem áður.
Ekki eru samflokksmenn forsetans
í Repúblikanaflokknum einhuga um
hugsanlegar aðgerðir gegn Írak og
fjölgar enn í hópi þeirra sem mæla
með að hægt verði farið í sakirnar.
James A. Baker, sem var utanrík-
isráðherra í forsetatíð Bush eldri,
skrifaði grein í The New York Times
á sunnudag þar sem hann sagði nauð-
synlegt fyrir Bandaríkjastjórn að fá
samþykki Öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna (SÞ) áður en farið væri
gegn Írak. „Eina raunhæfa leiðin til
að skipta um stjórn í Írak er að beita
hervaldi,“ segir í greininni. En Baker
bætir við: „Þrátt fyrir að Bandaríkin
myndu örugglega fara með sigur af
hólmi eigum við að reyna hvað við
getum til að standa ekki einir í þessu
og forsetinn ætti að hundsa ráðgjöf
þeirra sem leggja slíkt til. Kostnaður-
inn á öllum sviðum yrði margfalt
meiri og það sama á við um pólitískar
afleiðingar.“
Talsmaður íraska hersins sagði á
sunnudag að átta óbreyttir borgarar
hefðu látið lífið, og níu til viðbótar
særst, í loftárás breskra og banda-
rískra herflugvéla á „borgaralegar
flugvallarbyggingar“ nærri borginni
Basra, um 550 kílómetra suður af
Bagdad. Bætti hann við að „kjark-
mikil vörn manna á jörðu niðri“ hefði
stökkt flugvélunum á flótta. Tals-
maður bandaríska hersins sagði að
loftárásirnar á sunnudag hefðu verið
gegn ratsjárstöð íraska hersins, sem
stefnt hefði öryggi bandarískra og
breskra flugmanna í hættu. Írakar
reyna reglulega að skjóta niður her-
flugvélar bandamanna sem fram-
fylgja flugbanni í Írak. Bannið var
sett á í kjölfar Flóastríðsins til að
tryggja öryggi Kúrda í norðri og
Sjíta-múslima í suðri.
Segja Bush ekki þurfa
samþykki þingsins
Enn fjölgar í hópi repúblikana sem
hvetja til stillingar í málefnum Íraks
Crawford, Washington. AP, AFP.
James Baker