Morgunblaðið - 03.09.2002, Blaðsíða 42

42 ÞRIÐJUDAGUR 3. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÞETTA eru falleg og tilkomumikil
orð. En hvað viljum við leggja á okk-
ur til að efla þau og auka. Ég hugsa
oft til þess ef land
okkar og þjóð
fengi á allan hátt
notið þeirra gæða
sem okkur er fal-
ið að rækta og
varðveita.
Ef við breytt-
um eftir því sem
Kristur kenndi í
öndverðu að lifa
saman í sátt og samlyndi og allt
þetta ljóta og illa í mannskepnunni
hyrfi. Hvernig getum við breytt því
sem miður fer í þjóðfélaginu, rekið á
braut alla skugga, glætt ljós á mann-
anna vegum, eflt fagurt mannlíf.
Í kvæði Þorsteins Erlingssonar,
Brautin, beinir skáldið athyglinni að
heiðarleikanum og efast ekki um að
þýið sé þý.
Í dag skellir fjöldinn skollaeyrum
við ástandinu í þjóðfélaginu okkar
sem birtist okkur á ömurlegan hátt í
formi afbrota. Baráttan snýst oftar
en ekki um peninga og græðgi, að-
ferðirnar oft hrikalegar og leiðirnar
til að auðgast flokkast nær undan-
tekningarlaust undir það sem kallast
„löglegt en siðlaust“.
Einn eldri vinur minn kvað svo:
Um verðbólgunnar vítahring,
virðast flestir úti á þekju,
en hún er augljós afleiðing,
ágirndar og heimtufrekju.
Hvernig menn geta sankað að sér
auðæfum á skömmum tíma er mörg-
um óskiljanlegt. Ekki skilur maður
þörfina eða finnur hamingjuna vera
fylgifisk viðkomandi aðila. Hamingj-
an virðist einlægari og ríkari meðal
þeirra sem með heiðarleika hafa
unnið fyrir sínu brauði. Það er rík
ástæða til að gefa því gaum að við
horfum á heiðarleikann á hröðu und-
anhaldi meðal þegna þjóðfélagsins. Í
gegnum vínsölustaðina græða marg-
ir samviskulausir á óförum annarra.
Víninu og öðru eitri er jafnvel otað
að unglingunum sem eru að ná sín-
um manndómsárum með öðrum
væntingum en afleiðingar drykkj-
unnar leiða þá í. Allur sá fjáraustur
sem fólk leggur í þessa óhollustu er
svo gífurlegur að enginn nær tölu yf-
ir hann.
Hvenær er komið nóg af þessari
eitrun í sálir og líkama þegnanna?
Hvenær má reikna með að valdhaf-
arnir taki á sig rögg í undanlátssem-
inni og segi „hingað og ekki lengra“.
Undanhaldið stefnir þjóðinni í
ógöngur og eyðileggur manndóminn.
Um það má enginn efast.
ÁRNI HELGASON,
Stykkishólmi.
Fagurt mannlíf
Frá Árna Helgasyni:
Árni Helgason
SÓSÍALISMI andskotans er enginn
venjulegur sósíalismi. Hann er upp-
runninn í Ameríku. Bandaríki Norð-
ur Ameríku stæra sig af því að vera
helsta vígi markaðsbúskapar, frjálsr-
ar og heiðarlegrar samkeppni ásamt
frelsi. Uppruni sósíalisma andskot-
ans skýtur því skökku við þegar jarð-
vegurinn er hafður í huga enda kem-
ur hugmyndafræðin án nokkurs vafa
úr sora mannlífsins í vestrinu.
Tvær hagfræðikenningar sem
raunar skyldi kalla stefnur hafa mjög
mótað mannlíf, efnahag og hagfræði
heimsins á liðnum áratugum. Annars
vegar er það markaðsbúskapurinn
(kapítalisminn) og hins vegar sósíal-
isminn. Báðar þessar hagfræðikenn-
ingar voru hugsaðar á sínum tíma til
að efla og auka hag fjöldans.
Áherslur og leiðir að sama markmiði
voru þó mjög mismunandi og verður
ekki farið nánar út í það.
Sósíalismi andskotans sem á upp-
runa sinn í landi markaðsbúskapar
sækir helstu ókostina úr báðum þess-
um hagfræðikenningum og hefur
endaskipti á hlutunum. Hagsæld fyr-
ir fjöldann verður að hagnaði og
gróða fyrir fámenna klíku. Sem best
nýting á framleiðsluþáttum sam-
félagsins verður að arðráni. Jöfnuður
meðal þegnanna verður að ójöfnuði.
Sannleikur verður að lygi. Frelsi
verður að ófrelsi og kúgun. Sam-
keppni verður að fákeppni og einok-
un. Hvítt verður svart.
Sósíalismi andskotans kemur óorði
á markaðshagkerfið og það fólk sem
að því stendur á að hafa andstyggð á
þessu kerfi.
Sósíalismi andskotans kemur óorði
á upprunalega hugmynd heiðarlegs
sósíalisma og það fólk sem að honum
stendur á að hafa andstyggð á því
kerfi. En hvað er þá sósíalismi and-
skotans? Svarið er: Hann er stund-
aður af bankakerfinu við útgáfu og
markaðssetningu greiðslukorta, de-
bet og kredit. „Viðskipti“ þessi lúta
ekki eðlilegum viðskiptalögmálum og
eru brot á viðurkenndum siðfræði-
hagfræði- og lögfræðilegum lögmál-
um. Sósíalismi andskotans er í dul-
arbúningi og beitir blekkingum.
Spillingin í þessu kerfi er yfirgengi-
leg og ábyrgðina á þessu kerfi má
rekja inn í innsta hring stjórnsýslu
og stjórnmála. Filippus Makedóníu-
konungur (faðir Alexanders mikla)
orðaði hlutina snilldarlega þegar
hann sagði: „Það er enginn veggur
það hár eða breiður að asni klyfjaður
gulli komist ekki yfir hann.“ Í þessu
tilfelli eru asnarnir nokkuð margir
hér á landi sem þarf að stöðva. Það
verður að stöðva þá. Kerfi sem krefst
þess að hagnast á viðskiptum
óskyldra aðila og er í hlutverki gráð-
ugra milliliða getur beitt óhefð-
bundnum aðferðum (eða hefðbundn-
um eftir því hvernig á hlutina er litið)
til að ýta undir eða auka hin óeðlilegu
og ólöglegu „viðskipti“ og hefur efni
á því.
Við Íslendingar eigum möguleika
á því að öðlast virðingu alþjóðasam-
félagsins með því að verða fyrstir til
að losa okkur við sósíalisma andskot-
ans, þennan ófögnuð sem plagað hef-
ur íslenskt hagkerfi í hartnær tutt-
ugu ár. Markaðshagkerfið og frjáls
samkeppni í eðlilegu og heiðarlegu
viðskiptaumhverfi mun sjá um að
markaðurinn stilli sig af á nýjan leik,
þegar hagkerfið hefur losað sig við
sósíalisma andskotans í núverandi
mynd. Í landinu er peningahagkerfi
sem ber að virða.
SIGURÐUR LÁRUSSON,
Klapparstíg 11, Njarðvík.
Sósíalismi andskotans
Frá Sigurði Lárussyni: