Morgunblaðið - 04.10.2002, Side 29

Morgunblaðið - 04.10.2002, Side 29
SJÓNMENNTAVETTVANGUR MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER 2002 29 CREEDENCE CLEARWATER REVIVAL The Very Best Of - 2 diskar á verði eins. Klassik Cúbu tónlist blús o.fl. Einnig hágæða hljómtæki. 2 fyrir 2.200 kr. af völdum titlum í tilefni jazzhátíðar Jazz í miklu úrvali Heimasíða http://www.simnet.is/rafgrein/ Opið mánudaga-föstudaga kl. 16-18, laugardag kl. 12-15 og sunnudag kl. 12-15. Nýbýlavegi 12, Kópavogi, sími 554 4433. Mikið úrval af nýjum vörum Erum að taka upp samkvæmisfatnað Í ÁRANNA rás hefur marg- sinnis verið fundið að því hér í blaðinu hve orðræða á myndlistarvettvangi er tak- mörkuð, ef nokkur þá rýr og misvísandi. Um þetta erum við alveg sér á báti á Norðurlöndum og víðar, eðlilega um leið aftarlega á merinni hvað almenn mannréttindi myndlist- armanna varðar, auk þess sem hlið- stæða hlutdrægni og ruglings um listmiðlun er vart finnanleg í byggðu bóli. Menn hafa kosið að ræða þessi mál bak við byrgða glugga og fara með niðurstöðurnar sem manns- morð, tala út og suður og um hug sér varðandi mikilsverð mál og vega að mannorði einstakra í skjóli myrkurs. Ef þetta ber ekki keim af vanþroska og útnesjamennsku hef ég misskilið hugtökin illa. Tildrögin að umræðunni er mikið til grein mín, Hið opna auga, er birt- ist í Lesbók 8. júní, og að sýning- arsalur á Seltjarnarnesi hefur tekið til starfa, hugsaður sem griðastaður málara. Jafnframt að annar þeirra sem þar eru í fyrirsvari, Einar Há- konarsson, hefur af því tilefni talað tæpitungulaust um ástandið í sýning- armálum hér í borg. Málarinn Kjart- an Guðjónsson bætti um betur og virðist sem honum hafi verið meinuð sýningaraðstaða í stærstu sölum borgarinnar eða telji vonlaust að knýja þar á dyr. Ég hef endurtekið ýjað að ástandinu í þessum málum undanfarið vegna þess að umsóknum landskunnra málara hefur verið hafnað, bara si sona, án kurteislegra skýringa og ádrátts um aðstöðu síðar meir. Tek fram að sjálfur stend ég fullkomlega utan við slíkar hremm- ingar enda ekki sótt um neina tegund sýningarsala síðan ég sýndi í vest- ursal Kjarvalsstaða árið 1988. Allar sýningar mínar þar á eftir hafa kom- ið til fyrir tilstilli annarra sem hafa boðið mér sýningaraðstöðu, telst hér stikkfrír og hlutlægur. Tel mikilvægt að koma því enn einu sinni á framfæri, að ég veit eng- in dæmi þess að farið sé þannig að í nágrannalöndunum, né að skyldur safna varðandi kynningu á innlendri list í sögulegu og hlutlægu samhengi sé vanrækt á þann veg sem hér ger- ist. Öllu frekar er staðbundinni list haldið stíft fram ytra í þá veru að al- menningi gefist sem skilvirkast tæki- færi til yfirlits og samanburðar og á það hér við allar kynslóðir gildra og framsækinna myndlistarmanna. En svo hafa mál þróast hér á útnáranum að það sem annars staðar er til hliðar er orðið aðalatriði, fjölbreytni í sýn- ingarhaldi að einstefnu, stóraukið að- streymi að meiri háttar list- viðburðum að nær tómum sölum, utan opnunardaga. Svo tekur stein- inn úr þegar brugðið er fæti fyrir gróna málara vegna þess að list þeirra er álitin utan meginstrauma listarinnar þá stundina, sem heitir að viðkomandi séu ekki í beinu sam- bandi við það sem bendiprik, trú- bræður og þý þeirra segja brenn- heitar staðreyndir í útlandinu. Hér ekki um að ræða að menn eigi að rækta sinn garð án málamiðlana, öllu heldur hreyfa limina eftir því sem kippt er í spottann af erlendum höndlurum og sýningarstjórum á svonefndar nýlistir. Menn farnir að nefna þetta sérheitinu, samtímalist, þótt einungis sé um einn geira þeirra að ræða og hefur svip af heimatrú- boði. Á helst að skara flest önnur fyr- irbæri en sígilda miðla, til að mynda hljóð, leikræna tilburði og ýmis af- brigði siðlausra gjörninga, allt atriði sem engum datt í hug að tengja myndlist fyrir nokkrum áratugum. Tengist fyrir sumt fólki sem fór að setja á sig hanska áður en það snerti penslana til að forðast að óhreinka sig, nennti ekki að nema und- irstöðuatriði sjónlista, né yfirhöfuð reyna á sig, en virtist komið í lista- skólana til að þjálfa raddböndin og drekka kaffi. Einhverjum þætti vafa- lítið skondið ef menn legðu fyrir sig ritlist án þess að kunna að lesa og kærðu sig ekki um að gera sér grein fyrir einföldustu reglum málsins, álitu líkt og afdalabóndinn sem kom í gleraugnaverslun fyrir margt löngu, að hér nægðu réttu sjónglerin. Jafn- framt er stjórnmálaumræðu blandað í málið og séu menn ekki í réttum geira þar, eru þeir í besta falli látnir afskiptir, en hafi þeir áhrif og náð að hasla sér völl skal grafið undan þeim og þeir einangraðir. Allt þetta bókuð og skjalfest stefnuatriði hjá þeim sem boða að tilgangurinn helgi með- alið og hafa ekkert lært þrátt fyrir skelfilegar afleiðingar stefnumark- ana á síðustu öld. Einræðisstefnur síðustu aldar, hverju nafni sem þær nú einu sinni nefndust, höfðu það sameiginlegt að taka menntun og listir í þjónustu sína og jafnframt tala um frið og frelsi í öðru hverju orði. Lögðu áherslu á lestrarnám svo allir gætu lesið fræði þeirra, en hins vegar komu þeir á rit- skoðun, bókabrennum og bönnuðu allt lesefni sem þeim var ekki þókn- anlegt, þar á meðal erlend blöð, and- stæðar skoðanir í það heila. Jafn- framt múruðu þeir þjóðir sínar inni, landamæragæslan hrollvekja, komu einnegin upp stærstu fangabúðum sem sagan hermir af. Allt þetta í nafni friðar, frelsis og mannúðar, en hins vegar var hver sem vildi koma opinni orðræðu að réttdræpur and- byltingarsinni og alið á skelfilegri fá- fræði og hatri á öðru skoðana- mynstri. Angi þessa rataði víða um heim og einnig hingað á útskerið, helst í formi þess að hinum útvöldu fulltrúum rétttrúnaðarins kom ekk- ert við hvað aðrir hugsuðu og lásu helst ekki málgögn þeirra, einkum og sér í lagi Morgunblaðið… Af æðibunugangi Guðmundur Oddur Magnússon, nýskipaður prófessor í grafískri hönnun við Listaháskóla Íslands, fer mikinn í Ljósvakaþætti útvarpsins fyrir skömmu og dregur mig inn í æðibunugang sinn og óhróður um sína gömlu kennara við MHÍ. Hann hrósar þeim þó á einn veg í hástert, en telur þá mjög úti að aka í listinni, enda hér maður sannleikans og rétt- trúnaðarins á alla vegu. Segir þá og mig ekki mega opna munninn án þess að lýsa því yfir að allt sé á hinn versta veg innan skólans en allt svo voða gott hér áður fyrr er við kennd- um í skólanum! Þetta er í senn misvísandi og al- rangt frá mínum bæjardyrum, ég hef einungis skrifað staðreyndir um þessi mál eins og ég best veit og af sérstökum ástæðum vikið að upp- gangstímabili innan skólans sem kom honum á þröskuld háskólastigs fyrir meira en aldarfjórðungi, en virðist hafa fyrnst fyrir og þagað skuli yfir. Tíunda það ekki aftur hér lið fyrir lið hve slæmar afleiðingar það hafði fyr- ir andrúmið innan skólans og kennslustarfið í það heila að svo varð ekki, við í einu vetfangi komnir á neðra skólastig en Kennaraskólinn um leið og hann fór á háskólastig. Hafði þó Kennaraskólinn notið mikils góðs af starfsemi MHÍ í gegnum ár- in, sem og allir framhaldsskólar með mynd- og handmennt á námskrá sinni. Þá var meðalaldur nemenda við skólann sá hæsti á landinu, komu velflestir úr framhaldsskólum þar á meðal ófáir stúdentar. Þetta kom þá- verandi menntamálaráðherra auga á, sem vildi að frumvörp um báða skólana á háskólastig hefðu samleið inn á Alþingi. Brugðið var fæti fyrir þessa þróun innan skólans, hér gal- opinn grundvöllur til umræðu hvað olli ef vill. Þetta er kjarni málsins og ástæða þess að í framhaldinu tengd- ist skólinn alfarið framhalds- skóladeild innan menntamálaráðu- neytisins, en var áður undir háskóladeild. Árangurinn var sá að nú vorum við dregnir niðurávið í kennslukerfinu, allt varð með meiri losarabrag og kennurum fjölgaði gríðarlega eða allt í 105 (!), er öf- ugþróunin var í hámarki. Réðu kennslufræðingar í skólastjórastóli ekki við neitt en földu sig bak við tölvuskjá á skrifstofum sínum. Voru huldumenn sem nemendur þekktu sumir hverjir ekki í sjón, frekar en skólastjórarnir nemendur, þeir könn- uðust jafnvel betur við skólastjóra listaskólans á Akureyri sem kom þó einu sinni á ári í heimsókn og talaði við þá! Þá áttu þó nokkrir kennararnir ekkert hið minnsta erindi inn í sér- skóla skapandi atriða, jafnvel þótt þeir væru með próf í uppeldis- og kennslufræði, sem og aðra almenna prófstimpla á rassinum, í æðra list- námi gildir áhugi, mannauður, hug- kvæmni og geta en ekki prófbleðlar. Ekki mitt hlutverk að fara í saum- ana á framhaldi æðibunugangs Guð- mundar Odds í hljóðvarpinu. En þar var hann með allt niðrum sig fyrir rest og tók Kjartan Guðjónsson enn einu sinni að sér að að halda sínum gamla nemanda undir pissi í fjörlegri rispu hér í blaðinu, er hann nefndi, Konseptsvelgurinn, og drjúga at- hygli vakti. En ólátabelgurinn með þjálfuðu raddböndin og lipra penn- ann lét ekki segjast heldur veður elg- inn sem aldrei fyrr hér í blaðinu 24. sept. og nú til varnar listmenntun! Kemur þar upp um ótrúlega fáfræði á grunnatriðum málaralistarinnar og þjálfun skynfæranna um leið og hann ber á okkur andlega fátækt. Kennir maður hér tölvufræðinginn sem ekki hefur litið upp frá skjánum í meira en áratug, virðist jafnskynugur á form og liti og verkfræðingur í sömu spor- um á heiminn er reglustrikunni sleppir. Jafnframt þarf hann að ausa skoðanabræður sína í rétttrún- aðinum og fyrrum Moggahatara lofi um leið og hann gerir lítið úr okkur og upplýsir hvað allt sé miklu betra í dag en þegar hinir „frábæru“ kenn- arar gengu um garða og hefur nú tekið heilan hring í kringum nafla sinn. Er ég ekki viss um að þeir háru þulir kunni honum miklar þakkir fyr- ir, því hér er skotið ótt og títt og af siðleysi yfir markið. En felst ekki ákveðin skýring á slíkum málaflutn- ingi úr horni manna sem gera allt sem í þeirra valdi stendur til að koma í veg fyrir opna hlutlæga listmiðlun, að almenningur fái tækifæri til sam- anburðar. Einnegin koma í veg fyrir þátttöku annarra en þeirra sjálfra í meiri háttar sýningum og list- viðburðum heima sem erlendis, vilja helst þegja þá og önnur viðhorf í hel. Við hvað skyldu þessir menn vera hræddir? Það er fyrir neðan mína virðingu að elta ólar við slíkan málflutning enda stýrir prófessorinn nýbakaði nú hinum þjálfaða orðfáki sínum í marg- ar áttir í senn. Hins vegar er hann með alvarlegar dylgjur í minn garð sem ég skora á hann að sanna, en teljast minni maður ella. Hið fyrsta að ég hafi misnotað aðstöðu mína við Morgunblaðið í áranna rás og svo að ég hafi gleypt við rætnum upplýs- ingum frá menningarpólitískum að- ilum… Tvíæringur Loks örfá orð varðandi hugmynd úr sama horni um myndlistartvíær- ing í Reykjavík, sem mönnum skilst að eigi helst að þjóna þeim tilgangi að auka áhrif og koma meintum geira rétttrúnaðar og beturvitandi á al- þjóðlega landakortið. Sömu hjörð og gerir nú atlögu að Sambandi ís- lenzkra myndlistarmanna til að nota sem framadrögu sína líkt og Sept- embermenn gerðu um Félag ís- lenzkra myndlistarmanna forðum og einokuðu allar sýningar á erlendri grund um 15 ára skeið. Væri kannski ráð að sameina kraftana til að auka við almenna þekkingu á myndlist og sjónmenntir í það heila, berjast fyrir stofnun List- iðnaðar- og hönnunarskóla, að byggður verði sérhannaður mynd- listarskóli sem sinni myndlistarrann- sóknum á breiðum grunni, og um- fram allt að húsnæði Listasafns Íslands verði margfaldað svo það geti sinnt hlutverki sínu sem Þjóð- listasafn með sóma og sann? Ekki að efa að þá muni straumur fólksins beinast þangað og inn í önnur söfn og sýningarsali borgarinnar. Listin er ekki fárra heldur allra sem njóta vilja… Morgunblaðið/Bragi Ásgeirsson Af hinu hinu meinta, úrelta málverki: Gilles Aire R.A., Ankh, þrískipt málverk, olía. Eitt af verðlaunaverkum á sumarsýningu Royal Academy í London 2002, selt á 47.000 pund. AF ORÐRÆÐU Eftirtektarverð og þó undirmigileg umræða hefur farið fram á fjölmiðlavettvangi und- anfarið, skarar jafnt starfsvettvang listmál- ara, Listaháskóla Íslands og alþjóðlegan tvíæring í Reykjavík. Þar sem nafn Braga Ásgeirssonar hefur endurtekið dregist inn í umræðuna finnur hann sig knúinn til að leggja orð í belg til sóknar og varnar. Föstudagur Kaffi Reykjavík. Kl. 21: Tríó Flís ásamt Litháanum Liudas Mock- unas tenór sax. Davíð Þór Jónsson píanó, Valdimar Kolbeinn Sig- urjónson bassa og Helgi Svavar Helgason trommur. Kaffi Reykja- vík. Kl. 23: Septett Jóels. Jóel Pálsson saxófón og klarinettur, Greg Hopkins trompet, Sigurður Flosason saxó- fón, klarinettur og flautur, Eyþór Gunnarsson Rhodes og önnur raf- borð, Valdimar Kolbeinn Sig- urjónsson bassa, Einar Valur Scheving trommur og Helgi Svavar Helgason slagverk og hljóðsmala.  Sjá einnig Staður og stund á mbl.is Djasshátíð GUÐRÚN Elín Ólafsdóttir (Gunn- ella) opnar málverkasýningu í Galleríi Landsbankans-Landsbréfa á vefnum í dag. Opnunin fer fram á annarri hæð á Kaffi Sólon við Bankastræti kl. 17. Gunnella er fjórði listamaðurinn sem sýnir verk sín á vef gallerísins en allir listamenn sem sýna þar gefa eitt verk sem boðið er upp á vefnum og rennur ágóði til góðgerðarmála; að þessu sinni til Dýraverndunarfélags Reykjavíkur. Uppboðið fer fram á landsbanki.is. Listaverkin verða til sýnis í húsa- kynnum bankans á Laugavegi 77. Gunnella sýnir á vef LÍ ♦ ♦ ♦

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.