Morgunblaðið - 22.11.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Svona, komið þið ykkur nú að því að kjósa, þorskhausarnir ykkar.
Styrktartónleikar fyrir misþroska börn
Gera draum
að veruleika
StyrktartónleikarCaritas verða haldn-ir í Kristskirkju við
Landakot sunnudaginn 24.
nóvember klukkan 16. Þeir
eru haldnir til styrktar
Foreldrafélagi misþroska
barna. Arthur Morthens,
forstöðumaður þjónustu-
sviðs Fræðslumiðstöðvar
Reykjavíkur, svaraði
nokkrum spurningum.
– Hverjir koma fram á
tónleikunum og hvað flytja
þeir?
„Á tónleikunum koma
fram Jóhann Friðgeir
Valdemarsson, tenór,
Gunnar Kvaran, selló, Ei-
ríkur Örn Pálsson, tromp-
et, Úlrik Ólason, orgel,
stúlknakór Reykjavíkur og
Margrét Pálmadóttir
stjórnandi. Á efnisskrá eru m.a.
verk eftir Vivaldi, Bach, Bizet,
Schubert, Fauré og C. Franck.“
– Hvað er það stór hópur barna
sem tónleikarnir höfða til?
„Gera verður ráð fyrir því að
misþroska og ofvirk börn séu á
milli 3–6% nemenda. Í grunnskól-
um Reykjavíkur eru þau um 600.
Misþroska og ofvirk börn er sá
hópur barna sem skólakerfi okkar
á í mestum vanda með að sinna.
Líffræðilegir þættir valda því að
þau eiga erfitt með samskipti og
félagslega aðlögun, þau eru oft
ekki næm á umhverfið, eru hömlu-
laus og krefjast mikillar athygli í
skólastarfi. Mörg þeirra eiga einn-
ig við sértæka námsörðugleika að
stríða s.s. dyslexíu eða lesblindu
sem eykur á vanda þeirra. Mörg
ofvirk og misþroska börn hafa
fengið lyf til að dempa ofvirkniein-
kenni, taka á kvíða og skerpa ein-
beitingu. Oftar en ekki skilar lyfja-
gjöf góðum árangri.
Ofvirk og misþroska börn þurfa
mikinn stuðning og skilning á sér-
stöðu sinni í skóla. Í nýlegri vinnu-
staðagreiningu Gallups kemur
fram að kennarar og aðrir starfs-
menn skóla telja að nemendur með
hegðunarerfiðleika og börn með
geðraskanir valdi mestu álagi í
skólastarfi. Erfiðleikar misþroska
og ofvirkra barna við að hafa
stjórn á sér valdi miklum óróa í
bekkjarstarfinu. Kennarar hafa
því miður fengið of litla þekkingu
og þjálfun í að vinna með ofvirkum
og misþroska nemendum, sem er
að finna í öllum skólum borgarinn-
ar og flestum bekkjum. Skýr
rammi og festa í bekkjarstarfi er
þessum nemendum mjög mikil-
væg.
Mikilvægt er að með símennt-
unarátaki og þjálfun takist að
styrkja kennara og aðra starfs-
menn skóla í að vinna með þessum
hópi barna. Markviss ráðgjöf og
upplýsingagjöf er einnig mjög
mikilvæg þegar verið er að þjálfa
vinnubrögð innan skóla.“
– Varðandi það fé sem safnast,
hvernig verður því varið?
„Ætlunin er að fénu sem safnast
á þessum tónleikum verði varið til
að koma á upplýsinga-
og þjónustuveri fyrir
foreldra þessara barna
því foreldrar misþroska
og ofvirkra barna þurfa
mjög á öllum stuðningi
að halda. Aðgengilegar upplýsing-
ar og þjónusta s.s. ráðgjöf er mik-
ilvægur liður í að styrkja samspil
innan fjölskyldunnar sem oft er
erfitt. Jafnframt er mikilvægt að
safna gögnum og upplýsingum er-
lendis og miðla þeim til þeirra sem
vinna með misþroska og ofvirkum
börnum. Mikilvægt er að kennarar
fái sem bestar upplýsingar og ráð-
gjöf um hvernig unnið er með of-
virkum og misþroska börnum.“
– Hver eru stærstu vandamálin
og á hverju þarf helst að taka?
„Ofvirk og misþroska börn eru
félagslegur áhættuhópur og því er
afar mikilvægt að þau fái mark-
vissan stuðning frá upphafi grein-
ingar. Mikilvægt er að þjálfa sam-
skipta- og félagshæfni þeirra og
hafa atferlisgreining og markviss-
ir atferlisgreinandi þættir skilað
góðum árangri, ásamt lyfjagjöf.
Mikilvægt er að kennarar hafi
þekkingu á þessum aðferðum í
starfi sínu og að ráðgjöf á þessu
sviði sé fyrir hendi innan skólanna.
Verið er að koma á ráðgjafateymi
við hvern af grunnskólunum í
Reykjavík sem ætlað er að vera
kennurum til ráðgjafar hvað varð-
ar örðugleika nemenda. Jafnframt
hefur verið komið á 80 klukku-
stunda námskeiði fyrir tvo til þrjá
kennara í hverjum skóla og er ætl-
unin að eftir árið verði komin upp
þekking á atferlismeðferð og
greining í öllum grunnskólum
borgarinnar.“
– Hvers vegna fjáröflun … sjá
ekki ríki og sveitarfélög um þetta
fólk?
„Fjáröflunartónleikar Caritas
nú eru mjög mikilvægir fyrir þetta
verkefni. Vissulega er það hlut-
verk ríkis og sveitarfélaga að
standa að verkefni af þessu tagi.
Foreldrafélag misþroska barna
hefur leitað til ríkis og
sveitarfélaga um stuðn-
ing við að koma þjón-
ustumiðstöð á laggirnar
og fengið loforð um
stuðning, en auðvitað er
það þannig í íslensku samfélagi
frjáls félagasamtök hafa oftar en
ekki staðið að frumkvöðlastarfi á
hinum félagslega vettvangi og rutt
brautina fyrir margt stórverkefnið
og það á einnig við um þetta verk-
efni. Samstarf ríkis, sveitarfélaga
og foreldrafélags misþroska barna
mun væntanlega með stuðningi
einstaklinga gera drauminn um
þjónustumiðstöð að veruleika.“
Arthur Morthens

Arthur Morthens fæddist í
Reykjavík 27. janúar 1948. Er
með kennarapróf frá 1973 og
Cand. Ped. Spes. frá Ósló 1987.
Kennari við Myllubakkaskóla í
Keflavík 1973–78 og Árbæjar-
skóla 1978–87. Sérkennslu-
fulltrúi við Fræðsluskrifstofu
Reykjavíkur til 1992, deildar-
stjóri kennslusviðs á sama stað
til 1996 og forstöðumaður þjón-
ustusviðs Fræðslumiðstöðvar
Reykjavíkur frá 1996. Maki er
Steinunn Stefánsdóttir blaða-
maður og eiga þau einn son, Ólaf
Arnar, og auk þess á Steinunn
þrjár dætur, Helgu, Önnu og
Höllu Tryggvadætur.
… þau eiga
erfitt með
samskipti