Morgunblaðið - 22.11.2002, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Ó
beit sumra Íslendinga
á mannfólki, sem það
eitt hefur til saka
unnið að fæðast á er-
lendri grundu, er ill-
skiljanleg. Stundum er óbeitin
líka tengd litarafti þessa blessaða
fólks og þá er hún óskiljanleg.
Erfitt er að segja hvað veldur
andúðinni, en líklega er það fá-
fræði og hræðsla við hið óþekkta.
Fólk hræðist ekki að óþörfu
það sem það þekkir. Við þekkjum
hið alíslenska eintak af mannkyn-
inu vel og getum auðveldlega sett
okkur í spor þess, enda erum við
sjálf slíkt eintak. Hversu oft höf-
um við ekki hitt Jóa Eyjólfs úti í
10-11. Við þekkjum hann, íslenska
karlmanninn
á fimmtugs-
aldri og vitum
að hann er
meinleys-
isgrey. Að öll-
um líkindum
að minnsta kosti.
Við þekkjum Raúl González
ekki eins vel. Hann er mexíkóskur
karlmaður á fimmtugsaldri, dökk-
ur yfirlitum og sjarmör með stóru
ö-i. Við vitum ekki hverju hann
myndi taka upp á, ef hann allt í
einu birtist í 10-11 með inn-
kaupakörfuna að vopni.
Sannleikurinn er hins vegar sá,
að Raúl González er alveg jafn
meinlaus umhverfi sínu og Jói
Eyjólfs. Að minnsta kosti eru all-
ar líkur á því. Raúl hugsar, eins
og Jói, helst um að sjá fyrir fjöl-
skyldu sinni. Helsta takmark
hans í lífinu er að koma börnunum
(Esposito og Nelson) til mennta
og stunda heimilisstörfin þegar
eiginkonan (Angela) er í vinnunni.
Alveg eins og Jói, sem vill að Þór-
unn og Birgitta komist í Háskóla
Reykjavíkur ef þær vilja og er
ávallt reiðubúinn í uppvaskið þeg-
ar Geirþrúður kallar.
En við ímyndum okkur að út-
lendingar séu einhvern veginn allt
öðruvísi en við. Útlendingar eru
ekki venjulegt fólk. Á hverjum
degi heyrum við um hroðaverk og
glæpi úti í heimi. Við fáum í mag-
ann af tilhugsuninni um að hleypa
þessum glæpamönnum til lands-
ins.
Sannleikurinn er hins vegar sá
að glæpir eru tiltölulega sjaldgæf-
ir, víðast hvar í veröldinni. Mis-
jafnlega, já, en hinn venjulegi
George d’Amour í Los Angeles
kemst mjög líklega í gegnum lífið
án þess að verða illilega fyrir
barðinu á glæpamönnum. Alveg
eins og Þórður Magnússon á
Skólavörðustígnum, sem þrátt
fyrir allt getur ferðast um borgina
tiltölulega óhultur.
Auðvitað þekkjum við vanda-
málin, sem hafa fylgt því þegar
nágrannalönd okkar hafa opnað
landamæri sín fyrir útlendingum.
Frændur okkar á Norðurlönd-
unum; Danir og Svíar kannski
einna helst, hafa lent í endalaus-
um vandræðum í þessum málum.
Þjóðverjar, Frakkar og Bretar
sömuleiðis. Innflytjendur virðast
ætla að buga ríkissjóði þessara
þjóða; þeir hneigjast gjarnan til
glæpa og hegða sér eins og af-
styrmi, ef marka má fréttir.
Af hverju ætli það sé, ef fólk er
ekki mismunandi eftir heims-
hlutum? Sýna þessi vandamál
ekki fram á yfirburði aríska kyn-
stofnsins? Vissulega hafa ein-
hverjir ályktað sem svo, því í
þessum löndum hafa sprottið upp
hópar sem eru beinlínis knúnir
áfram af hatri á útlendingum.
En auðvitað hafa þessir haturs-
hópar rangt fyrir sér. Sannarlega
er fólk mismunandi að gerð, en
ekki eftir heimshlutum, trú eða
hörundslit. Ástæðan fyrir þessum
hörmungum er velferðarkerfið.
Til Svíþjóðar og Danmörkur sæk-
ir fólk sem vill komast á spenann
(reyndar hafa frændur okkar
beinlínis flutt inn fólk á spenann).
Margt þetta fólk hefur ekki áhuga
á að lifa venjulegu lífi og spjara
sig í samfélaginu. Til Frakklands
og Bretlands hafa sópast hópar
nýlendubúa, sem hafa öll réttindi
heimamanna og eiga því athvarf í
velferðarkerfinu. Þjóðverjar hafa
verið afar duglegir við að taka á
móti flóttamönnum, ef til vill
vegna samviskubits sem á rætur
sínar að rekja til stríðsins.
Til samanburðar er hægt að líta
til Bandaríkjanna. Á meðan öllum
var frjálst að flytja þangað flykkt-
ust þangað milljónir manna hvað-
anæva úr heiminum. Ekki vegna
velferðarkerfis. Það var ekki til.
Fólkið vildi standa á eigin fótum.
Öll þessi þjóðarbrot hafa búið í til-
tölulegri sátt og samlyndi í allan
þennan tíma, ef frá er talið þræla-
hald svarta kynstofnsins, sem er
svartur blettur á sögu stórveld-
isins.
Fólk er bara fólk. Við eigum að
dæma einstaklinginn að verð-
leikum, ekki þjóðerni, litarafti eða
trú. Þegar allt kemur til alls er í
raun jafn fáránlegt að amast við
því að Raúl González flytji frá
Mexíkó til Íslands og að leyfa ekki
Hálfdani Ingvasyni viðskipta-
fræðingi að flytjast frá Kópaskeri
til Ísafjarðar.
Auðvitað er ekki hægt að ætlast
til þess að allir sem hingað flytji
geri það í göfugum tilgangi. Inn-
flytjendur eru mismunandi eins
og þeir eru margir. Hins vegar
eru mun meiri líkur á að fyrir
þeim vaki að bæta hag sinn og
sinna ef skattar eru lágir og þeir
fá að njóta afraksturs erfiðis síns
hérna. Mörg dæmi eru um að
duglegir útlendingar hafi stofnað
fyrirtæki hér á landi, einkum í
veitingarekstri, og aukið úrval
fyrir neytendur. Þetta fólk stund-
ar atvinnurekstur og til að hann
sé arðbær verður það að bjóða
upp á eitthvað sem neytendur
vilja, á verði sem þeir vilja. Þann-
ig eykst framleiðsla og hagsæld í
þjóðfélaginu.
Við eigum að leyfa óheftan
flutning fólks til landsins og veita
því öll þau réttindi sem við höfum,
en fyrst verðum við að skera nið-
ur velferðarkerfið. Okkur er akk-
ur í því að fá hingað duglegt fólk
sem vill komast áfram á verð-
leikum, frekar en þá sem einungis
hafa áhuga á að lifa á kostnað
annarra í áhyggjuleysi velferð-
arkerfisins. Raúl González á tæki-
færið skilið. Hann á að vera frjáls
ferða sinna.
Þegar allt kemur til alls er í raun jafn
fáránlegt að amast við því að Raúl
Gonzalez flytji frá Mexíkó til Íslands og
að leyfa ekki Hálfdani Ingvasyni að
ferðast frá Kópaskeri til Ísafjarðar.
VIÐHORF
eftir Ívar Pál
Jónsson
ivarpall@mbl.is
Ótti við
útlendinga ✝ Kári S. Johansenfæddist í Þránd-heimi 10. maí 1912.Hann lést á Fjórð-
ungssjúkrahúsinu á
Akureyri 7. nóvem-
ber síðastliðinn. Móð-
ir hans var María
Árnadóttir ættuð úr
Eyjafirði og faðir has
var Johan Johansen
múrarameistari í
Þrándheimi. Kári
ólst upp hjá móður
sinni og systur henn-
ar Pálínu í Þránd-
heimi til 16 ára ald-
urs er María flutti aftur heim til
Íslands og settust þau að á Ak-
ureyri og bjó Kári þar alla ævi eft-
ir það. Hann gekk í barna- og mið-
skóla í Þrándheimi og lauk loks
einu ári í verslunarskóla þar áður
en hann fluttist heim til Íslands.
Hinn 29. janúar 1939 kvæntist
Kári Sigríði Laufeyju Árnadóttur,
f. 13. des. 1909, d. 8. apríl. 1999,
sem var dóttir hjónanna Nikolínu
Sölvadóttur og Árna Jóhannsson-
ar. Þau eignuðust tvo syni, Árna,
f. 22. apríl 1939, d. 1. okt. 1980,
sem var kvæntur Grétu Aðal-
steinsdóttur og áttu þau börnin
Kára, f. 1965, og Herborgu, f.
1967, og Gunnar, f. 11. mars 1943,
sem er kvæntur Svönu Þorgeirs-
dóttur. Þá dvöldust um tíma hjá
þeim tvær litlar frænkur þeirra;
Edda Gísladóttir, en móðir henn-
ar veiktist er hún var á fyrsta ári
og síðar kom hún
aftur til að starfa á
Akureyri og dvaldi
þá aftur á heimili
þeirra, og Anna Sig-
ríður Þorvaldsdótt-
ir, sem kaus að vera
hjá þeim allmörg ár.
Kári hóf störf hjá
Kaupfélagi Eyfirð-
inga snemma árs
1929 og starfaði hjá
því félagi allan sinn
starfsaldur eða allt
til ársins 1980 og
raunar í hlutastarfi
allt til ársins 1982,
lengst af sem deildarstjóri vefn-
aðarvörudeildar en fyrstu árin
starfaði hann bæði í matvörudeild
og járn- og glervörudeild félags-
ins en hóf þá störf á skrifstofu.
Segja má að hann hafi helgað
starfinu krafta sína en þó starfaði
hann lengi með Karlakórnum
Geysi og sinnti þar meðal annars
gjaldkerastarfi og formennsku
mörg ár. Hann mun hafa verið
meðal frumkvöðla þess að kórinn
tók strandferðaskipið Heklu á
leigu sumarið 1952 og fór í söng-
ferð til Noregs og undirbúningur
ferðarinnar og skipulag hvíldi
mikið á hans herðum vegna þekk-
ingar hans á landi og þjóð. Þá
starfaði hann mörg ár í Lions-
klúbbnum Hugin á Akureyri.
Útför Kára fer fram frá Akur-
eyrarkirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 13.30.
Núna þegar afi er dáinn leitar
hugurinn til baka. Minningar frá
öllum heimsóknum okkar til afa og
ömmu á Akureyri.
Tvö lítil börn að leik í nýjum
sandkassa fyrir utan húsið hjá afa
og ömmu. Ferðir í sumarbústaða-
land sem þau átti hlut í. Ferðir um
Eyjafjörðinn fram og til baka,
stundum var jafnvel farið alla leið
til Mývatns. Ekki má gleyma
norsku vikublöðunum sem afi var
áskrifandi að. Þau voru mikið lesin
í heimsóknum okkar til þeirra.
Ekki þótti honum það leiðinlegt að
við sýndum hans gamla móðurmáli
þennan áhuga.
Ógleymanlegar eru heimsóknir
okkar í KEA, en þar vann afi um
áratuga skeið. Í svona stóra búð
höfðum við aldrei komið. Og ekki
spillti fyrir að allir virtust þekkja
hann. Oft var afi á æfingum hjá
karlakórnum Geysi, en af því hafði
hann mikla ánægju.
Síðustu árin var líkamlegt at-
gervi hans á þrotum, en andinn var
alltaf sá sami.
Við viljum þakka afa gamlar og
góðar stundir. Minningin um góðan
mann lifir.
Kveðja frá afabörnum,
Kári og Herborg.
Látinn er í hárri elli heiðursmað-
urinn Kári Johansen, fyrrverandi
deildarstjóri í vefnaðarvörudeild
KEA á Akureyri. Kynni mín af
Kára og hans góðu fjölskyldu hóf-
ust er ég flutti til Akureyrar haust-
ið 1950. Kári var sonur Maríu sem
var ömmusystir konu minnar og
kynnti hún mig fyrir þessari ein-
staklega hlýju og gestrisnu fjöl-
skyldu. Þau leigðu mér herbergi og
höfðu mig í fæði þegar þau bjuggu
á Skólastíg 1. Þar var gott að vera
enda þróuðust kynni og einlæg vin-
átta sem aldrei hefur borið skugga
á í öll þessi ár. Heimili Kára og
Sigríðar var sem annað heimili
okkar alla tíð. Þegar þau komu til
Reykjavíkur dvöldu þau hjá okkur
hjónum og nutum við þess ásamt
börnum okkar að fá að taka á móti
þeim á heimili okkar.
Kári hafði mikið yndi af söng og
var í karlakórnum Geysi í áratugi.
Hann söng mikið, m.a. í jarðarför-
um og við ýmis tækifæri önnur með
kórfélögunum.
Þegar Kári var farinn að heilsu
og kröftum dvaldi hann á sjúkra-
stofnunum en alltaf voru sonurinn
góði, Gunnar, og kona hans Svana
nærri og hugsuðu um hann á allan
hátt svo mikill sómi var að.
Læknar, hjúkrunarfólk og annað
starfsfólk á einnig skilið miklar
þakkir fyrir sitt góða og göfuga
starf, sem var til fyrirmyndar.
Húmar að kveldi, hljóðnar dagsins ys,
hnígur að Ægi gullið röðulblys,
vanga minn strýkur blærinn blíðri hönd,
og báran kveður vögguljóð við
fjarðarströnd.
Syngdu mig inn í svefninn, ljúfi blær,
sorgmæddu hjarta’ er hvíldin jafnan vær.
Draumagyðjan ljúfa ljá mér vinarhönd
og leið mig um þín töfraglæstu friðarlönd.
Ég er þreyttur, ég er þreyttur,
og ég þrái svefnsins fró.
Kom draumanótt með fangið fullt af frið
og ró.
(Jón frá Ljárskógum.)
Fjölskyldan í Hólastekk þakkar
samfylgdina. Við hjónin og börnin
okkar vottum öllum aðstandendum
innilegustu samúð og kveðjum þig,
kæri vinur, okkar hinstu kveðju um
leið og við þökkum ótal yndisstund-
ir og biðjum þér guðsblessunar í
fyrirheitna landinu.
Margrét og Kristinn
Sveinsson.
„Allt fram streymir endalaust, ár
og dagar líða,“ segir í þekktu ljóði,
íslensku. Elfur lífsins byltist og
streymir í margslungnum farvegi
og vatnaskilin óræð. Á lífsleiðinni
kynnumst við fjölda fólks. Sumir
eru kunningjar, aðrir verða vinir,
jafnvel góðvinir og samofnir fjöl-
skyldunni á órofa hátt.
Slíkir fjölskylduvinir voru Kári
Johansen og Sigríður kona hans.
Heimilið var eins og hótel, mikill
gestagangur og gestrisnin einstök.
Sigríður var hláturmild, stórvel
gefin og með afbrigðum ættfróð.
Þau voru einstaklega samhuga.
Eftir á að hyggja voru Ubba og
Kári eitt í hugum okkar. T.d. skírði
ég uppáhaldsdúkkuna mína Sigríði
Kárínu. Nöfnin urðu ekki aðskilin.
Á yngri árum dvaldi ég oft hjá
þeim á sumrin. Kári átti grænan
Vauxhall, A 851. Eftir kvöldmat
var oft lagt upp í bíltúr. Ég sat aft-
ur í eins og prinsessa í stórkostlegu
ævintýri. Oft var boðið uppá ís, val-
las eða negrakossa. Síðan var ferð-
inni haldið áfram, stundum inn
Eyjafjörðinn og rætt við hnátuna
af ljúfu næmi. Á kvöldin fékk hún
að vaka fram eftir, þá var spilað
jatsí eða leikið á píanóið og sungið.
Kári var í karlakórnum Geysi í ára-
tugi. Hann söng bassa; röddin
djúp, voldug en þýð. Litla stúlkan
sat bergnumin og horfði og hlustaði
á þennan stóra mann syngja. Hann
dvaldi oftast á heimili foreldra
minna fyrir og eftir utanfarir sínar.
Þá sagði hann okkur systkinunum
oft sögur úr ferðum sínum erlendis
á vegum KEA. Kári var heimsmað-
ur, einstaklega fágaður í fasi og
framkomu, glæsilegur á velli og
mikið snyrtimenni í útliti og klæða-
burði.
Hann skildi vel endalausan
áhuga minn á fötum og skóm og lét
afskiptalaust þó ég færi í skó af
honum og rótaði öllu í geymslunni.
Á páskadagsmorgun læddist hann
inn með páskaeggið og telpan þótt-
ist sofa en fylgdist grannt með og
átti erfitt með sig af tilhlökkun og
spenningi.
Þegar ég óx úr grasi var fjöl-
skylda mín og bræðra minna æv-
inlega velkomin og móttökurnar
sem fyrr, viðmótið ljúft; sama
gleðin og ævinlega.
Hér skilja leiðir. Guð blessi
minningu beggja, Kára og Sigríðar.
María Aldís Kristinsdóttir
og fjölskylda.
,,God dag, god dag, god dag, du“
– þegar faðir okkar systkina greip
til þessarar kveðju í símanum viss-
um við að Kári var hinum megin á
línunni – kveðjunni fylgdi gleði og
birta og líkur voru á að Kári væri
að boða komu sína.
Vinskapur fjölskyldu okkar við
Kára, Ubbu og synina náði allt aft-
ur til þess tíma þegar tveir ungir
menn hittust á Akureyri og tengd-
ust sterkum vináttuböndum. Faðir
okkar þá að búa sig undir nám í
Noregi og Kári með sterkar rætur
þaðan eftir langa dvöl öll sín æsku-
og unglingsár.
Það var hátíð í bæ við heimsókn-
ir að norðan – því í huga okkar
systkina var Akureyri framandi og
spennandi sem „útlandið“ – þá
slettu vinirnir norskunni og allt var
einhvern veginn öðruvísi en við átt-
um að venjast. Ef til vill var það
vegna þessara áhrifa að annað okk-
ar settist að á Akureyri með fjöl-
skyldu sinni mörgum árum seinna.
Hvort sem um var að ræða villt-
an eltingarleik vinanna kringum
borðstofuborðið í Skólastræti eða
Vanabyggð, hlaðið dýrlegum kræs-
ingum af hendi frúarinnar, eða þá
góðlátlega stríðni um hvort væri nú
betra að keyra á Chevrolet eða
Vauxhall. Stundum tók Kári hressi-
legar söngrokur og leyndi það sér
ekki að þar fór mikill söngmaður,
enda félagi í karlakórnum Geysi, og
að sjálfsögðu fannst okkur við eiga
dálítið í þeim kór því með honum
söng Kári vinur okkar með sinni
djúpu rödd.
Allt fas og yfirbragð Kára var
virðulegt og það var reisn yfir hon-
um, en umfram allt var það prúð-
mennskan sem einkenndi hann,
hvort sem var í samskiptum við
góða vini eða í starfi sínu sem
deildarstjóri vefnaðarvörudeildar
KEA. Það var unun að heimsækja
hann á 2. hæð kaupfélagsins og
fylgjast með hvernig hann stima-
mjúkur og brosmildur handfjallaði
stranga og klæði fyrir viðskiptavin-
ina. Margir verslunarmenn í dag
gætu tekið hann sér til fyrirmynd-
ar.
Við minnumst þess líka hve gott
var að sækja þau hjónin heim,
hvort sem var til lengri eða
skemmri dvalar, og ekki síst hve
Kári hlúði vel að konu sinni í veik-
indum hennar, en alltaf ýtti hann
sínum málum til hliðar með glettni
og gamansemi þó stundum þyrfti
að stinga eða skera í hann.
Minningarnar eru margar og
góðar, nú er komið að leiðarlokum í
þessum áfanga og þeir vinirnir hitt-
ast aftur með kveðjunni ,, god dag,
god dag“.
Ásamt móður okkar Gerði send-
um við fjölskyldu Kára samúðar-
kveðjur. Blessuð sé minning hans.
Auður Sveinsdóttir,
Þórarinn Egill Sveinsson.
KÁRI S.
JOHANSEN