Morgunblaðið - 22.11.2002, Blaðsíða 34

LISTIR
34 FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MYNDLISTARMANNINUM Ólafi Elíassyni
hefur verið boðið að sýna í stærsta rými Tate
Modern-listasafnsins í London, túrbínusaln-
um. Í þessum sal voru túrbínurnar er tilheyrðu
fyrri starfsemi byggingarinnar staðsettar, en
nú myndar þetta ógnarstóra rými einskonar
anddyri að öðrum sýningarsölum safnsins.
Fyrir utan Ólaf hefur einungis þremur heims-
frægum listamönnum verið boðið að vinna verk
inn í þetta rými; þeim Louise Bourgeois, Juan
Muñoz og Anish Kapoor, en risavaxin verkin
sem þau sköpuðu af þessu tilefni hafa öll vakið
mikla athygli.
Þegar Morgunblaðið náði tali af Ólafi í gær
var hann nýkominn á vinnustofu sína í Berlín
eftir fjögurra daga dvöl í London, en fyrstu
fregnir af þessu verkefni voru sagðar í bresk-
um fjölmiðlum á miðvikudag. „Opnun þessarar
sýningar verður ekki fyrr en 8. október 2003,
en þetta er auðvitað stærsta verkefni mitt á
næsta ári,“ segir Ólafur. Meðal annarra verk-
efna sem eru framundan hjá honum má nefna
sýningu í Krystalshöllinni í Reina Sofia-lista-
safninu í Madríd, sýningu í Limbach Haus í
München, auk þess sem Ólafur verður fulltrúi
Danmerkur á Feneyjatvíæringnum næsta vor.
Verkið er það stærsta til þessa
„Annars hefur þetta verið lengi í bígerð því
þetta er gríðarlega stórt verkefni. Þessi sýn-
ingarröð gengur undir nafninu „Unilever Ser-
ies“, og þrátt fyrir það að öll verkin sem sýnd
hafa verið séu gríðarstór, er mitt verk það
stærsta til þessa svo það er mikið lagt undir af
safnsins hálfu. Ég mun vinna að þessu með sér-
stökum sýningarstjóra, auk Nick Serota, sem
er forstöðumaður Tate-safnanna. Þegar verk-
efnið kemst á fullt skrið verður svo teymi
manna úr ýmsum áttum að vinna með mér.“
Ólafur hlær og segist aldrei hafa kynnst jafn
öguðum og markvissum vinnubrögðum hjá
neinu listasafni eins og hjá Tate, enda um
hundrað manns í vinnu á markaðsdeild safns-
ins. „Allt sem að þessari sýningu lýtur er undir
stjórn fjölmiðla- og markaðsdeildarinnar sem
leysir smátt og smátt frá skjóðunni eftir því
sem á vinnuferlið líður. Ég má því ekki segja
frá nema litlum hluta þeirrar hugmyndar sem
ég er að velta fyrir mér. Á Íslandi get ég þó
sagt frá því að mig langar til að búa til verk
sem er eiginlega lítil eftirmynd af hverfulu um-
hverfi, svo sem þoku, hitastigi, raka og litum
ljóssins. Svona er hugmyndin núna þó hún sé
auðvitað í lausu lofti ennþá. Á þessari sýningu
verður því líklega ekkert að sjá, heldur ein-
ungis hægt að skynja.“ Ólafur segist þegar
vera farinn að setja saman þann fjölmenna hóp
vísindamanna úr ýmsum áttum sem standa
mun að sköpun verksins, en vinnan er þó öll á
frumstigi enn sem komið er.
„Tate-safnið sem slíkt er auðvitað mjög
óvenjulegur strúktúr, og það er því ekki seinna
vænna að hefjast handa við rannsóknir á þeim
umhverfislegu þáttum sem mig langar að tak-
ast á við í þessu stóra verki.“
AP
Tate Modern-listasafnið í London, þar sem Ólafur Elíasson sýnir á næsta ári.
Morgunblaðið/Elín Hansdóttir
Ólafur Elíasson, myndlistarmaður, segir
verkefnið í Tate Modern það stærsta sem er
framundan hjá honum á næsta ári.
Ólafi Elíassyni boðið að sýna í túrbínusal Tate Modern
Ekkert að sjá,
einungis skynjað
fbi@mbl.is
TÓNLEIKAR Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands í gær voru undir
formerkjum hrynbundinnar
tónlistar og var ekki aðeins kol-
uppselt, heldur að sögn líka á
næstu tvenna tónleika með
sömu dagskrá í dag og á morg-
un. Segin saga – á sama tíma og
Tónlistardeild RÚV og Tón-
menntakennaradeild Tónlistar-
skólans í Reykjavík ku nýlagðar
niður, eina klassíska einkaút-
varpsstöðin sömuleiðis, samfara
sögulegu lágmarki í sölu sí-
gildra hljómdiska og að virðist
minnkandi aðsókn að a.m.k. sí-
gildum kammertónleikum. Er
nema von, nú þegar hillir loks
undir langþráð Tónlistarhús, að
spurt sé hvort þar eigi aðallega
að leika popp? Eða hvernig á að
tryggja aðsókn að annarri tón-
list, þegar verið er að rústa
sjálfa forsenduna fyrir hlust-
endum framtíðar?
Á hinn bóginn mætti e.t.v.
malda í móinn og staðhæfa að
naumhyggjutónlistin og sinfón-
ískar útsetningar á vinsælu ís-
lenzku poppi séu einmitt nothæf
dæmi um samtengjandi milli-
músík sem vænleg sé til að
koma yngri kynslóð á klassíska
bragðið. Um það má eflaust
deila. En þó ekkert ætti í sjálfu sér að
mæla á móti sinfónískri útfærslu rokk-
tónlistar, sem margir fullyrða að sé þjóðlög
vorra tíma, þá eru tónbókmenntir síðari
áratauga tæpast uppfullar af sláandi vel
heppnuðum dæmum um slíkt. Eins og
þrautreyndur starfsmaður í einu norræna
STEFjanna sagði um árið: „Flókið popp er
sjaldan gott popp.“
Það var því með svolítið blendinni til-
hlökkun að undirritaður fór að hlýða á af-
urðir kvöldsins. Mínimalisminn höfðar sem
kunnugt afar misjafnt til hlustenda – að
virðist hlutfallslega mest til þeirra sem að
öðru leyti hlusta langmest á rokk. Og satt
bezt að segja hafa fyrri kynni manns af
stefnunni oftar verkað svæfandi en hitt,
jafnvel þótt aðrir komist í sælutrans. Þó
skar fyrsta verk kvöldsins, Short Ride in a
Fast Machine (1986) eftir John Adams, sig
ánægjulega úr almennri mókhyggjuímynd
mínimalismans. Stutt – of stutt til að ná að
verða langdregið – og furðuhressilegt,
nema hvað uppmagnað stöðugt tréblokk-
artifið virtist tilgangslaust og gerði lítið
annað en að trufla.
Fiðlukonsert Philips Glass var saminn
1987, fyrsta stærra verk ameríska míni-
malistans fyrir hefðbundna
sinfóníusveit án söngradda,
sór sig aftur á móti í ætt
dæmigerðrar naumhyggju.
Þrátt fyrir fallega áferð varð
dúnþýð síbylja sí-ítrekaðra
hljóma og undirleiksmynztra
fljótt til að undirstrika orð-
spor stefnunnar sem skilvirk-
ustu svefntöflu sem völ er á,
enda sofnaði ein yngismey við
hlið mér vært í miðju verki.
Né heldur var gott að segja
hvað höfundi gekk til með ein-
leiksröddinni, sem út í gegn
virtist æpa á almennilega mel-
ódíu – án þess nokkurn tím-
ann að fá annað í hendur en
áttundastökk, hæga tónstiga
eða arpeggjaðar undirleiksfíg-
úrur. Hreint með ólíkindum að
skuli hafa verið samin fyrir
tæknitröll á borð við Paul
Zukofsky. Una Sveinbjarnar-
dóttir axlaði sitt vanþakkláta
hlutverk af þolinmóðri natni
og hefði átt bitastæðara við-
fangsefni skilið.
Betra tók við en maður
þorði að vona þegar kom að 11
lögum Sálarinnar hans Jóns
míns í útsetningum Þorvalds
Bjarna Þorvaldssonar. Hér
bjargaði trúlega miklu hvað
frummúsíkin var melódísk –
miðað við marga rokkafurð
nútímans sem kinnroðalaust
má flokka undir dynkjaskólp.
Samt var dæmigert hvað út-
setningarnar náðu mestu flugi
þegar trommusettið og að
hluti rafbassinn voru lágvær-
ust eða alls ekki í gangi – t.d. í
Síðasta tækifærinu (5.) eða í
Þú fullkomnar mig (8.
(strengjakvartett og congas)).
Útsetningarnar voru annars
almennt vel unnar og hefði án efa mátt
gera enn tilkomumeira verk úr heildinni en
raun bar vitni með því að tengja einstök
lög saman með sinfónískum millispilum. Úr
nægum efnivið var greinilega að taka. Pilt-
arnir í SHJM, söngvarinn og kynnirinn
Stefán Hilmarsson og Sinfóníuhljómsveitin
komust langt með að gera sannfærandi
bræðing úr flestu, og Bernharður Wilk-
insson stjórnandi lagði sig auðsjáanlega
ekki minna fram hér en í fyrri atriðum
dagskrár.
TÓNLIST
Háskólabíó
Adams: Short Ride in a Fast Mach-
ine. Glass: Fiðlukonsert. Tónlist Sál-
arinnar hans Jóns míns í útsetn. Þor-
valds Bj. Þorvaldssonar. Una
Sveinbjarnardóttir fiðla, Sálin hans
Jóns míns og Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands u. stj. Bernharðs Wilkinson.
Fimmtudaginn 21. nóvember kl.
19:30.
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Sísí rokkar á útopnu
Bernharður Wilkinson stjórnandi og Stefán Hilmarsson, söngvari
Sálarinnar hans Jóns míns, á sviði Háskólabíós í gærkvöldi.
Ríkarður Ö. Pálsson
Morgunblaðið/Kristinn
KRISTJÁN Jóhanns-
son óperusöngvari
efnir til söng-
námskeiðs og „mast-
erklassa“ í Reykja-
vík dagana 2. til 14.
desember. Þar verð-
ur ítölsk óp-
erutónlist í öndvegi,
enda Kristján einn
kunnasti fagmaður
okkar í þeirri kúnst.
Píanóleikari á nám-
skeiðinu verður Þor-
steinn Gauti Sig-
urðsson.
Jóhann Sigurð-
arson leikari er einn
af aðstandendum
námskeiðsins, en Jó-
hann þreytti einmitt
frumraun sína í ítalskri óperu á íslensku óperu-
sviði nú í haust. „Kristján ætlar að taka fólk í
einkatíma á virku dögunum, en masterklassarnir,
sem verða opnir áheyrendum, verða í Íslensku óp-
erunni laugardagana 7. og 14. desember. Sunnu-
daginn 15. ætlar Kristján svo að halda tónleika í
Háskólabíói, og þar koma fram með honum fimm
til sex nemar af námskeiðinu.“
Námskeiðið hefur þegar verið auglýst og fólk er
farið að sækja um. Það verður opið söngvurum og
söngnemum sem hafa lokið fimmta stigi í söng.
Það komast ekki nema fimmtán til tuttugu manns
á námskeiðið, og ætlar Kristján að velja þá úr hópi
umsækjenda. Kristján hefur ekki haldið námskeið
á Íslandi áður, en að sögn Jóhanns er hann að
byrja að fikra sig inn á þá braut að leiðbeina öðr-
um, og er hann þegar búinn að halda svipað nám-
skeið á Ítalíu. „Þetta er stór og mikill bransi, og
mikill fengur fyrir okkur að heyra hann miðla af
sinni reynslu. Þeir sem hafa þegar skráð sig eru
jafnt söngnemar sem atvinnusöngvarar og áhug-
inn er mikill. Það hefur meira að segja verið
hringt frá Danmörku, Bretlandi og víðar til að
spyrjast fyrir um þetta, og alls staðar af Íslandi.
Við vonum bara að þetta heppnist vel, og ég er
sannfærður um að Kristján mun svo halda þessu
áfram.“
Þeim sem vilja kynna sér námskeiðið betur eða
sækja um aðgang, er bent á heimasíðuna: www.ut-
ansviga.is.
Kristján Jóhannsson
óperusöngvari
Kristján Jóhannsson kennir
söngvurum listina að syngja
ítalska óperu á söng-
námskeiði í desember.
Heldur söng-
námskeið í
Reykjavík