Morgunblaðið - 22.11.2002, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 22.11.2002, Blaðsíða 18
LEIÐTOGAFUNDUR NATO Í PRAG 18 FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ LEIÐTOGAFUNDURINN í Prag samþykkti að koma á fót nýju hraðliði NATO, einfalda herstjórnarkerfi bandalagsins og grípa til aðgerða til að auka mjög hernaðargetu þess. Mörg aðildarríki lýstu því yfir á fund- inum að þau myndu auka útgjöld sín til varnarmála og meirihluti evrópsku aðildarríkjanna undir- ritaði skuldbindingar um að auka getu til herflutninga í lofti og á sjó og fjölga eldsneytisflug- vélum. Allt þykir þetta nauðsyn- legt til að NATO geti gripið til aðgerða gegn hryðjuverkamönn- um og einræðisríkjum langt utan Norður-Atlantshafssvæðisins. „Trúverðugleiki NATO bygg- ist í grundvallaratriðum á hern- aðargetu bandalagsins. Við erum stærsta varanlega bandalag í heimi og skilvirkasta hernaðar- bandalagið. En við verðum að verða enn skilvirkari til að geta áfram tryggt öryggi þjóða okkar í hinum mjög svo óvissa heimi nútímans,“ sagði Robertson lá- varður, framkvæmdastjóri NATO, á blaðamannafundi sín- um í gær. Í lokayfirlýsingu leiðtogafund- arins segir að aðildarríkin séu áfram staðráðin í að vernda landsvæði sitt og íbúa og „fæla, trufla, verjast og vernda gegn sérhverri árás sem beint er gegn okkur“. Hraðliðið í gagnið innan tveggja ára Leiðtogarnir lýsa því yfir að komið verði á fót hátæknivæddu hraðliði land-, sjó- og flugher- sveita, sem geti farið með litlum fyrirvara hvert á land sem er, hugsanlega til svæða, þar sem þeim yrði ógnað með kjarnorku-, sýkla- og efnavopnum. Þeir segja hraðliðið munu verða hvata að því að skerpa og auka hernaðargetu bandalagsins. Þeir stefna að því að koma hraðliðinu í gagnið að hluta til sem allra fyrst, en ekki síðar en í október 2004, eftir tæp tvö ár. Hraðliðið, sem rætt hefur verið um að sam- anstandi af 21.000 hermönnum, á að verða fullmótað og reiðubú- ið til aðgerða ekki síðar en í október 2006. Leiðtogarnir taka fram að hraðlið NATO og fyrirhugað 60.000 manna hraðlið Evrópu- sambandsins eigi að bæta hvort annað upp, en þó verði að „virða sjálfræði beggja samtaka“. Sam- kvæmt upplýsingum Morgun- blaðsins er gert ráð fyrir að Evrópusambandið geti haft að- gang að einstökum einingum, sem verða eyrnamerktar hrað- liðinu, hyggist það ráðast í sjálf- stæðar hernaðaraðgerðir, en ekki þó að hraðliðinu í heild. Einfaldara herstjórnarkerfi Þá er stefnt að því að einfalda herstjórnarkerfi bandalagsins, fækka höfuðstöðvum innan þess, gera kerfið allt sveigjanlegra og laga það að hinum nýju, hreyf- anlegu hersveitum. Samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins leggja íslenzk stjórnvöld tals- verða áherzlu á að við breyt- ingar á herstjórnarkerfinu rask- ist staða Keflavíkurstöðvarinnar innan þess sem minnst. Til viðbótar við þetta ákváðu leiðtogarnir að auka viðbúnað og varnir gegn afleiðingum árása á almenna borgara með efna-, sýkla- og geislavopnum. Ætlunin er að koma á fót viðbragðsliði, sem komið geti stjórnvöldum í einstökum ríkjum til aðstoðar, verði þau fyrir slíkri árás. Það er nýjung í hernaðarskipulagi NATO að slíkur viðbúnaður heyri undir hernaðarleg yfir- völd. Engu að síður verður áfram lögð meiri áherzla á að fæla hugsanlega óvini frá slíkum árásum en að fást við afleiðingar þeirra. Skuldbindingar um aukin framlög Varnarmálaráðherrar ellefu NATO-ríkja undirrituðu í gær viljayfirlýsingar um að leggja bandalaginu til fleiri herflutn- ingavélar, flutningaskip og elds- neytisflugvélar til að auðvelda því að flytja lið og hergögn um langan veg. Auk þess kemur fram í lokayfirlýsingu leiðtog- anna að einstök aðildarríki hafi undirgengizt „ótvíræðar og sér- tækar pólitískar skuldbindingar“ um að auka hernaðargetu sína á átta nánar tilteknum sviðum. „Þetta eru ákvarðanir, ekki bara yfirlýsingar,“ sagði Robert- son á blaðamannafundinum. Hann upplýsti að a.m.k. átta ríki ætluðu að auka framlög sín til varnarmála, þ.e. Bandaríkin, Bretland, Frakkland, Portúgal, Noregur, Tékkland, Pólland og Ungverjaland, „og auk þess nokkur til viðbótar“. Á meðal þess, sem Bandaríkin leggja til, mun vera aukinn aðgangur fyrir Evrópuríkin að bandarískri þekkingu á sviði hátæknihern- aðar. Robertson sagði að atburðir undanfarinna missera hefðu breytt viðhorfum til varnarmála- útgjalda í mörgum aðildarríkj- anna. Mikilvægt væri að horfa ekki eingöngu á hversu miklu fé væri varið, heldur hvernig. „Ef við eyðum meiri peningum í ranga hluti er engu bætt við ör- yggið,“ sagði hann. „Við eigum alltof marga skriðdreka og þungavopn og höfum alltof marga hermenn og annað fólk í að viðhalda þeim. Við eigum allt- of margar orrustu- og árásar- flugvélar. Okkur vantar hins vegar getuna til að fljúga í öllum veðrum, jafnt á degi sem nóttu, og til að skjóta nákvæmnisstýrð- um flugskeytum – þetta eru bara tvö dæmi.“ Hraðlið, meiri útgjöld og aukin hernaðargeta Prag. Morgunblaðið.                                  !" #  #  $    #  # %  #  #"    # & ' () #*  +,- , -*  #$    .#  #  $    #  "     #         '  #  - " ) .# # -  #$    $ ()  #  sagði hann. „Öll ríki, burtséð frá stærð og efnahag, geta lagt sitt af mörkum í baráttunni við þær ógnir, sem nú steðja að alþjóðlegu öryggi- …Enginn ætti að verða öðrum til byrði. Við Eistlendingar vitum þetta og við munum leggja okkar af mörk- um.“ Vaire Vike-Freiberga, forseti Lett- lands, sagði að ákvörðun leiðtoganna bæri vott um hugrekki. „Fyrir okkur Letta er hún merki um alþjóðlegt réttlæti, að losna fyrir fullt og allt við arfleifð seinni heimsstyrjaldarinnar, við síðasta kafla þeirrar sögu sem hófst með samningi Ribbentrops og Molotovs 1939, við afleiðingar ákvarð- ana, sem teknar voru í Teheran og Jalta.“ Freiberga sagði að draga mætti viðburði dagsins saman í eitt orð: „Von“. Í lokayfirlýsingu fundarins segir að stefnt sé að því að aðildarskjöl nýju LEIÐTOGAR aðildarríkja Atlants- hafsbandalagsins (NATO) sam- þykktu á fundi sínum í Prag í gær að bjóða sjö nýjum ríkjum til aðildarvið- ræðna við bandalagið. Áformað er að ríkin fái aðild að NATO eigi síðar en á næsta leiðtogafundi bandalagsins í maí 2004. Ríkin, sem um ræðir, eru Eistland, Lettland, Litháen, Slóvakía, Slóvenía, Rúmenía og Búlgaría. Stækkunin var samþykkt í einu hljóði á fundi leiðtoga aðildarríkjanna 19 og var klappað í salnum þegar Ro- bertson lávarður, framkvæmdastjóri NATO, lýsti því yfir að tillagan um stækkun væri samþykkt. Söguleg ákvörðun Í stuttum ávörpum eftir að sam- þykktin var gerð ræddu margir leið- toganna um að ef einhvern tímann væri ástæða til að tala um sögulega ákvörðun, væri það nú. Davíð Odds- son sagði að stækkunin væri „mikill sigur fyrir þær hugsjónir, sem banda- lagið hefur ákveðið að verja“. Kjell Magne Bondevik, forsætis- ráðherra Noregs, orðaði það svo að með ákvörðun sinni hefði fundurinn breytt Evrópukortinu og Anders Fogh Rasmussen, forsætisráðherra Danmerkur, hafði orð á táknrænu mikilvægi þess að þrjú fyrrum sov- étlýðveldi væru í hópi hinna nýju að- ildarríkja. George Bush, forseti Bandaríkj- anna, sagði að Bandaríkin fögnuðu mjög stækkun NATO, „mikilvægasta bandalags þjóðar okkar“. „Með því að bæta við sjö nýjum ríkjum eflum við ekki aðeins hernað- arstyrk okkar, heldur endurnýjum við anda þessa mikla lýðræðisbanda- lags. Ákvörðun okkar í dag ítrekar skuldbindingar okkar gagnvart frels- inu og gagnvart Evrópu, sem er óskipt, frjáls og býr við frið,“ sagði Bush. Einhver merkilegasti dagur nútímasögunnar Leiðtogar hinna væntanlegu aðild- arríkja héldu tilfinningaþrungnar ræður á sérstökum fundi með leiðtog- unum eftir að ákvörðunin hafði verið tekin, þökkuðu það traust sem þeim hefði verið sýnt, og hétu jafnframt áframhaldandi umbótum innanlands, jafnt pólitískum sem hernaðarlegum. „Þessi sögulega ákvörðun færir okk- ur nær sameiginlegri hugsjón okkar um óskipta og frjálsa Evrópu, Evrópu sem tengist ríkjunum handan Atl- antshafsins sterkum og traustum böndum,“ sagði Valdas Adamkus, for- seti Litháens. Siim Kallas, forsætisráðherra Eist- lands, þess fámennasta af ríkjunum sjö, sagði að þessi dagur væri í huga hans og margra annarra einhver merkilegasti dagur nútímasögunnar. Í upphafi nýfengins sjálfstæðis Eist- lands hefðu fáir í raun trúað því að landið ætti möguleika á aðild að NATO. Hann sagði að Eistar gerðu sér fulla grein fyrir því að aðild að NATO fæli í sér miklar skuldbinding- ar. „Við skiljum til fulls þær skuld- bindingar, sem við undirgöngumst,“ ríkjanna verði tilbúin í marz 2003, en þá tekur við staðfestingarferli á þjóð- þingum allra aðildarríkjanna 26, nýrra og gamalla. NATO getur enn stækkað Fram að því að ríkin fá fulla aðild verður leitazt við að tryggja þátttöku þeirra í sem flestum aðgerðum bandalagsins. Robertson lávarður sagði í gær að sennilegt væri að nýju ríkin gætu tekið þátt í hernaðarað- gerðum með NATO þótt þau hefðu ekki fengið fulla aðild. Robertson lagði ríka áherzlu á að stækkun NATO væri ekki lokið með þessu og í lokayfirlýsingu leiðtoga- fundarins eru bæði Albanía og Make- dónía nefnd sem hugsanleg aðildar- ríki, svo og Króatía, en þá með þeim skilyrðum m.a. að Króatar uppfylli allar sínar skuldbindingar gagnvart Stríðsglæpadómstólnum í Haag. Sjö nýjum ríkj- um boðin aðild Prag. Morgunblaðið.                                          !"  #" "$%"&'"(##&)#" " "*"+'%%" %"  " (  ,+  %"-.(/012"/!" ""%+ "(+ "' $   "!,%#"3"4,"# "" %"  " ".(/02  $"5"$      ("5"(+     6+ , !       7    !   .3 #"  " !   " "! 8 " %  "  "! #" 3  .(/0&    " "  $  "   %&'(  )     ! " 8    ! " $ 9 ( 9"5":  "* + ) ,  "! + #   -    " -   ,  .#    "! " %&'( / " " 00+ /" + "  /"  1 -,  ) , 2  ,   /3,   )/ ,  , ,  "    ;   < =  2 2 2 =2 2 =2 ;2 <2 ;2 2 2  2 2  2 4 ! 5- ! 6- ,  7  ! 7,# 4 # %- , 89: , ;  ! < =  >  ! '+  ! ?*  ! @0 A ,/   'B ! 6 !          TVEIR tékkneskir lögreglumenn standa uppi á brynvörðum bíl fyrir aftan hóp óeirðalögreglumanna sem voru við öllu búnir í Prag í gær vegna leiðtogafundar Atlantshafs- bandalagsins. Heftu óeirða- lögreglumennirnir för mótmæl- enda sem vildu komast inn á fundarstaðinn. Öryggisviðbúnaður í Prag er mikill vegna NATO- fundarins, og strangt eftirlit haft með mótmælafundum. AP Mikill við- búnaður
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.