Morgunblaðið - 22.11.2002, Síða 40

LISTIR
40 FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MJÖG góð aðsókn var að tónleik-
unum í Hafnarborg á sunnudags-
kvöld, þrátt fyrir hráslagaveður er
lét rækilega í sér heyra með hvim-
leiðum hvini neðan úr aðaldyrum.
Vonandi má þó laga það til fram-
búðar.
Dagskráin var að mestu eftir
Mozart og hófst á Sónötu í F-dúr
fyrir píanó, fiðlu og „fylgirödd“
K46, samin þegar Wolfgang var að-
eins 12 ára eða 1768. (Grove gefur
upp áhöfnina fiðlu og selló [K46e]
en nefnir ekkert hljómborð). Tími
tölusetta fylgibassans („continuo“)
var þá annars liðinn, en í þessu til-
viki gat sellisti tríósins s.s. leikið
með. Eftir þetta litla látlausa
bernskuverk kom verk eftir full-
þroska Mozart, Fiðlusónatan í B-
dúr K454 frá 1784, sú fjórða síðasta
sem Mozart samdi af um 20 són-
ötum fyrir fiðlu og píanó á fullorð-
insárum. Hér kvað eins og gefur að
skilja við annan og bitastæðari tón,
sérstaklega í bráðfallega Andante-
miðþættinum, enda slagaði smíðin
hátt í 15 árum yngri fiðlusónötur
Beethovens og greinilegt hvaðan
aðalfyrirmynd þeirra var fengin.
Guðný Guðmundsdóttir og Peter
Máté léku afar samstillt og af tölu-
verðum bravúr í lokin.
Næst voru sjö Tilbrigði Beethov-
ens fyrir selló og píanó um dúettinn
„Bei Männern, welche Liebe fü-
hlen“ úr Töfraflautu Mozarts, sam-
in 1801 (WoO 46). Tilbrigðin þykja
meðal beztu verka Beethovens fyrir
selló frá yngri árum og sýna frjáls-
legri og rómantískari frávik frá
hefðbundnari tilbrigðatækni Salz-
burg-meistarans, enda átti Beetho-
ven eftir að fagna stórsigrum í því
vandmeðfarna formi. Gunnar Kvar-
an og Peter léku af mikilli innlifun
og auðheyranlegri nautn.
Aldrei þessu vant sté Peter Máté
á stokk og kynnti fyrsta verk eftir
hlé, Fantasíu Mozarts fyrir píanó í
d-moll K397 frá 1787, ári Don Giov-
annis og andláts papa Leopolds.
Hann las upp úr þýðingu Árna
Kristjánssonar á bréfi Wolfgangs til
föður síns frá sama ári um „dauð-
ann, bezta vin mannsins“ og hóf síð-
an leikinn. Útfærslan var sérlega
yfirveguð og ígrunduð og sýndi
þetta ófullgerða og framan af nokk-
uð sundurlausa verk í nýju ljósi, þar
sem snögg andrúmsskiptin leiddu
ósjálfrátt hugann að „dauðans
óvissum tíma“ í óvenjueftirminni-
legri túlkun Peters.
Hinn litli Allegretto-þáttur
Beethovens fyrir píanótríó í Es-dúr
var frá 1784 þegar piltur var á
fermingaraldri í Bonn. Að sögn
Gunnars þurfti að „skálda í eyður“
um dýnamík, enda ótilfærð í hand-
riti, en það tókst mjög sannfærandi
í útfærslu. Miðað við hinar ári eldri
„Kjörfurstasónötur“ voru tjábrigði
unga tónskáldsins furðu sjálfsörugg
og persónuleg þrátt fyrir litla gegn-
færslu. Að lokum flutti TR síðasta
píanótríó Mozarts af sjö, þ.e. í G-
dúr K564 frá 1788; ljúfmannlegt og
íbyggið þríþætt verk með tignarleg-
um hægum Haydnskum inngangi í
I. þótt varla nái sambærilegum
snilldartindi og síðustu sinfóníurnar
þrjár frá sama ári. Túlkunin var
engu að síður ljómandi samtaka og
mótuð af natinni innlifun.
Mestmegnis Mozart
TÓNLIST
Hafnarborg
W. A. Mozart: Fiðlusónötur í F & B K46 &
454; Fantasía í d K397; Píanótríó í G
K564. Beethoven: Tilbrigði um „Bei
Männern...“; Píanótríóþáttur í Es
Hess48. Tríó Reykjavíkur: Guðný Guð-
mundsdóttir, fiðla, Gunnar Kvaran, selló,
Peter Máté, píanó. Sunnudaginn 17. nóv-
ember kl. 20.
KAMMERTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
SÝNING um Hall-
dór Laxness og
störf hans var ný-
lega sett upp í hér-
aðssafninu í
Örebro. Það var
Bókmenntasjóður
ásamt fleirum sem
lét setja upp sýn-
inguna í tilefni þess
að í apríl síðast-
liðnum hefði Hall-
dór orðið 100 ára.
Sendiherra Íslands í
Svíþjóð, Svavar
Gestsson, opnaði
sýninguna að við-
stöddum mörgum
gestum, þar á með-
al mörgum Íslendingum búsettum í
Örebro og nágrenni. Svanfríður
Birgisdóttir og Jakob S. Jónsson
lásu úr verkum Halldórs og í
tengslum við sýninguna hélt
Christina Engblom bókmenntafræð-
ingur fyrirlestur um rithöfund-
arferil Halldórs.
Örebro er sjötti staðurinn þar sem
sýningin er sett upp. Frá Örebro
verður sýningin flutt til Karlskoga
og síðar fleiri staða í Svíþjóð.
Guðrún Ágústsdóttir spjallar við Jakob S. Jónsson
og Selmu Haraldsdóttur, prest í Frövi.
Laxness-sýning
opnuð í Örebro
Ljósmynd/ Sveinn Eiríksson
VETRARSTARF Kammersveitar
Reykjavíkur hefst að þessu sinni á
tónleikum helguðum tónlist Jóns
Ásgeirssonar. Tónleikarnir verða
á Kjarvalsstöðum á þriðjudags-
kvöld kl. 20.
Þekktustu verk Jóns eru perlur
í formi sönglaga, t.d. Maístjarnan,
stórir einleikskonsertar og óper-
urnar Þrymskviða og Galdra-
Loftur. Á tónleikunum gefst
áheyrendum kostur á að hlýða á
fjölbreytt kammerverk Jóns.
Verkin verða tekin upp að tón-
leikum loknum til útgáfu á geisla-
disk.
Á vetrardagskránni eru m.a.
jólatónleikar sveitarinnar í Ás-
kirkju 15. desember. Þá býður
Kammersveitin oft ungum og
efnilegum hljóðfæraleikurum að
koma fram sem einleikarar. Að
þessu sinni koma fram fjórir ung-
ir menn, sem allir hafa nýlega lok-
ið framhaldsnámi erlendis: Stefán
Ragnar Höskuldsson flautuleik-
ari, Hrafnkell Orri Egilsson selló-
leikari, Stefán Jón Bernharðsson
hornaleikari og Sigurður Bjarki
Gunnarsson hornaleikari.
Þá sameina aftur krafta sína
Kammersveit Reykjavíkur og
Tónskáldafélag Íslands á Myrkum
músíkdögum sem hefjast 2. febr-
úar í Listasafni Íslands. Að þessu
sinni verða flutt verk tveggja
meistara 20. aldarinnar: The Un-
answered Question eftir Charles
Ives og Concardanze eftir rúss-
neska tónskáldið Sofia Gubaidul-
ina, en fá verka hennar hafa enn
verið flutt á Íslandi. Eftir ungt ís-
lenskt tónskáld, Úlfar Inga Har-
aldsson, flytur Kammersveitin
Luce de Transizione og tónleik-
unum lýkur á ballettverkinu Næt-
urgalinn eftir John Speight sem
Kammersveitin frumflutti á
Listahátíð 1996 við ballett Láru
Stefánsdóttur.
Tónleikaferð
með Ashkenazy
Þá leggur sveitin land undir fót
með Vladimir Ashkenazy í lok maí
og heldur tónleika í Belgíu og
Rússlandi. Í Belgíu verða haldnir
tvennir tónleikar í nýjum tón-
leikasal í Brügge en í Rússlandi
verða haldnir tónleikar í Moskvu
og í Nizhny Novgorod, sem er
heimaborg Ashkenazy. En tón-
leikarir koma í kjölfar samstarfs
hans og Kammersveitarinnar í
janúar sl. Flutt verða verk eftir
Þorkel Sigurbjörnsson, Wolfgang
Amadeuz Mozart og Ludwig van
Beethoven.
Þá heldur Kammersveitin
áfram því ætlunarverki sínu að
taka upp á nokkrum árum u.þ.b.
50 íslensk tónverk sem verða síð-
an gefin út á geisladiskum. Þetta
átak er unnið í samvinnu við Rík-
isútvarpið, Íslenska tónverkamið-
stöð og Smekkleysu.
Konsertmeistari Kammersveit-
ar Reykjavíkur er Rut Ingólfs-
dóttir.
Fjölbreytt vetrarstarf
hjá Kammersveitinni
Jón Ásgeirsson Rut Ingólfsdóttir
LEIKFÉLAG Kópavogs frumsýnir
leikritið Hljómsveitina í kvöld kl.
20.30 í Hjáleigunni, litla sviði Félags-
heimilis Kópavogs. Hugmyndin er
innblásin af sönnum atburðum úr
Keflavík fyrir réttum hundrað árum.
Verkið er samið í samvinnu leikhóps-
ins og Ágústu Skúladóttur leikstjóra.
Hljómsveitin er grátbroslegur óður
til töfra tónlistarinnar og þess máttar
sem hún hefur til að laða fram það
besta í fólki. Við upphaf síðustu aldar
er heimsmaðurinn Vilhjámur Há-
konarson nýkominn frá Bandaríkjun-
um þeirra erinda að opna verslun í
litlu plássi á Íslandi. Honum þykir
menningarlífið á staðnum í daufara
lagi og ákveður því að setja á stofn
hljómsveit. Honum tekst að ná saman
hópi sem í eru meðal annars póstur og
predikari auk ýmissa annarra furðu-
fugla og utangarðsmanna í plássinu.
Fæstir hafa svo mikið sem séð hljóð-
færi hvað þá að þeir kunni að nota
þau. En draumur Vilhjálms breytist
fljótlega í martröð.
Á síðasta leikári sýndi leikfélagið
Grimmsævintýri og var sú sýning val-
in „athyglisverðasta áhugaleiksýning
ársins“. Leikstjóri var þá eins og nú
Ágústa Skúladóttir.
Aðeins sjö sýningar eru áætlaðar á
Hljómsveitinni og verður sú síðasta
laugardaginn 7. desember. Meira má
sjá um sýninguna á vef félagsins,
www.kopleik.is.
Leikritið „Hljómsveitin“ verður frumsýnt hjá Leikfélagi Kópavogs í kvöld.
Leikið um töfra
tónlistarinnar
SAMBAND íslenskra myndlistar-
manna fagnar 20 ára afmæli sínu um
þessar mundir og verður móttaka í
SÍM-húsinu í Hafnarstræti 16 í dag,
föstudag, kl. 16. Ávörp flytja Áslaug
Thorlacius, formaður SÍM, Stefán
Jón Hafstein, formaður menningar-
málanefndar Reykjavíkur, Þorgeir
Ólafsson, deildarstjóri lista- og safn-
adeildar menntamálaráðuneytisins,
og Sigrún Guðjónsdóttir (Rúna),
fyrsti formaður SÍM.
Þá verða opnaðar tvær sýningar í
SÍM-húsinu kl. 17. Leirlistarfélagið
verður með litla innsetningu á boll-
um, „Bollar í nýju ljósi“, í tölvu-
verinu og þýska listakonan Annette
Wehrmann, sem dvelur nú í gesta-
vinnustofunni, opnar sýninguna
„Gegn“ í salnum. Annette er fædd
1961 og býr í Hamborg. Verk hennar
snúast um list í félagslegu samhengi
og um útópísk rými. Gagn-staður er
verk sem tengist heimsborginni
Borg sem hin íslenska listakona Inga
Svala Þórsdóttir skipuleggur nú á
Borgarfjarðarsvæðinu, en hún opnar
sýninguna Borg í Listasafni Reykja-
víkur–Hafnarhúsi á sama tíma.
Á sýningunni Gagn-staður eru
sýndar teikningar og skúlptúrar sem
lýsa sambandinu milli staðleysu, út-
ópíu, og bakhliðar hennar, þriðju
víddarinnar.
Sýningarnar verða opnar á morg-
un, á sunnudag kl. 14–18, mánudag
og þriðjudag kl. 9–16.
SÍM fagn-
ar 20 ára
afmæli
EKKI er mér kunnugt um neitt
leikfélag sem leggur jafnmikla rækt
við revíugerð og Leikfélag Keflavík-
ur. Það er merkilegt, því fá viðfangs-
efni eru þakklátari en mannlífið í
næsta nágrenni. Þetta mátti glöggt
merkja af hlátrasköllunum sem
glumdu um þétt setið Frumleikhúsið
þegar ég sá Í bænum okkar er best
að vera, nýjustu revíu félagsins og þá
fjórðu sem Ómar Jóhannsson skrif-
ar. Ég vil nota þetta tækifæri og
hvetja leikfélög landsins til að leggja
rækt við þetta skemmtilega form.
Það stælir pennafæra félagsmenn til
frekari átaka, leysir úr læðingi dulda
hæfileika til leiks, söngs og dans og
reynslan sýnir að ef vel tekst til láta
áhorfendur sig ekki vanta – fólk er
ekki eins forvitið um neitt og sjálft
sig.
Fyrirfram bjóst ég eiginlega við
að skilja hvorki upp né niður í stað-
bundnum bröndurum og duldum vís-
unum í Reykjanesbæjarrevíunni.
Raunin varð samt sú að ég skemmti
mér prýðilega. Kom þar tvennt til. Í
fyrsta lagi reyndust ýmis atriði ekk-
ert ýkja staðbundin. Þar má nefna
skemmtilegt atriði þar sem máls-
metandi Keflvíkingar – eða Reykja-
nessbæingar – koma að máli við góð-
kunnan borgarstjóraframbjóðanda
og Vestmannaeying og biðja hann að
sækjast eftir bæjarstjórastólnum í
Keflavík – afsakið Reykjanesbæ.
Annað slíkt atriði var frábær lýsing á
lífinu hjá tollvörðunum á vellinum. Í
öðru lagi eru vel útfærð grínatriði
fyndin óháð nákvæmum skírskotun-
um. Þannig varð atriði í bakaríi
óborganlega fyndið þótt ég skildi
hvorki upp né niður í því sem fram
fór. Annað slíkt hét Blámann og var
snarpt og skemmtilegt, en ekki gæti
ég unnið mér það til lífs að útskýra af
hverju ég hló, en ég hló nú samt.
Vissulega eru atriðin misfyndin og
fyrir minn smekk eru þau næstum
öll eilítið of löng. Einnig má finna að
því að fæst hafa þau það sem ég veit
ekki hvort nýja íslenska orðabókin
kallar „pöns“. Þau lýsa ástandi, sem
oft er fyndið, teikna persónur iðul-
lega mjög vel, en taka sjaldnast af-
gerandi stefnu. Samt ná mörg þeirra
að vera mjög skemmtileg og hnyttn-
ir söngtextarnir eru gott krydd.
Uppfærslan er virkilega vel gerð
hjá Helgu Brögu Jónsdóttur. Hún
nær að virkja hæfileika hvers og
eins, viðhalda krafti og leikgleði frá
upphafi til enda og gefa sýningunni
fágun sem beinir athygli áhorfand-
ans að aðalatriðunum í hvert sinn.
Einföld leikmyndin þvælist ekki fyr-
ir og búningar þjóna sínum tilgangi
vel. Vonandi á Helga Braga eftir að
ráðast til starfa hjá fleiri áhugaleik-
félögum eftir þessa vel heppnuðu
frumraun.
Leikarahópurinn er stór og trú-
lega misvanur en allir valda sínum
verkefnum vel. Sýning Leikfélags
Keflavíkur á Í bænum okkar er best
að vera er skýr, kröftug og skemmti-
leg – jafnvel fyrir utanbæjarmenn.
Reykjanes-
bæjarrevían
LEIKLIST
Leikfélag Keflavíkur
Höfundur: Ómar Jóhannsson, leikstjóri:
Helga Braga Jónsdóttir,tónlistarstjóri:
Baldur Þórir Guðmundsson, danshöf-
undur: Josie Zareen. Frumleikhúsinu 10.
nóvember 2002.
Í BÆNUM OKKAR ER BEST AÐ VERA
Þorgeir Tryggvason