Morgunblaðið - 04.12.2002, Síða 26

Borgin á le
sitt gamla h
HÓTEL Borg hefur opnað aftureftir breytingar með glæsilegujólahlaðborði sem verður á boð-stólum fram að jólum. Búið er
að rífa niður innréttingar sem settar voru
upp í sumar og „Borgin er á leið í sitt
gamla horf“ eins og Eyþór Arnalds, fram-
kvæmdastjóri Lífstíls hf., sem tekið hefur
yfir veitingarekstur hótelsins, orðar það.
Samningur Lífstíls við Hótel Borg ehf.,
er til tíu ára en á þeim tíma er m.a. fyr-
irhugað að færa veitingasalina í uppruna-
legt horf, eins og þeir voru er Jóhannes
Jósefsson, íþrótta- og athafnamaður, lét
reisa hótelið fyrir rúmum 70 árum. Eig-
endur Lífstíls eru auk Eyþórs, Árni Þór
Vigfússon og Kristján Ra. Kristjánsson á
Skjá einum og Sveinbjörn Kristjánsson.
Fólk kann að spyrja sig af hverju verið
sé að ráðast í framkvæmdir nú aðeins
nokkrum mánuðum eftir að ráðinn var
breskur arkitekt til að endurhanna veit-
ingasali Borgarinnar. Þegar Morgunblaðið
ræddi í sumar við þáverandi rekstraraðila
kom fram að markmiðið með breytingun-
um væri að halda í upprunalegan art-deco-
stíl hótelsins frá 1930. Fram kom að allar
innréttingar og nær öll húsgögnin væru
sérsmíðuð fyrir veitingasali Borgarinnar
og þau ættu að endast og að engar frekari
breytingar væru fyrirhugaðar á næstunni.
Spurður um þetta segir Eyþór að menn
hafi almennt verið óánægðir með umrædd-
ar breytingar sem hafi í raun alls ekki ekki
verið í þeim anda sem upprunalega var í
húsinu. Og hann bætir við:
„Það má segja að Tómas Tómasson hafi
endurreist Borgina á sínum tíma að miklu
leyti. Síðan hefur þetta verið að drabbast
niður smátt og smátt.“
Gamlar freskur undir málningu
Búið er að klára alla grófvinnu í
tengslum við endurbætur á veitingasölum
en síðan er ráðgert að taka til við end-
urbæturnar að nýju í janúar þegar jóla-
skrautið verður tekið niður og þá á að huga
að smáatriðunum. Kostnaður við breyting-
arnar fram að þessu er eitthvað undir 10
milljónum króna, að sögn Eyþórs.
Gamla eikargólfið í Gyllta salnum sem lá
lítið skemmt undir núverandi innréttingu
hefur verið pússað upp og speglahurðirnar
verða komnar á sinn stað á næstu dögum. Í
Pálmasal er ennþá korkur á gólfum en til
stendur að skipta honum út fyrir parket.
En verður ekki erfitt að ná fram gamla
stílnum á hótelinu eftir ýmsar breytingar í
gegnum áratugina?
„Jú, vissulega en það má segja að við
séum heppin með það að í langan tíma hef-
ur allt verið geymt. Það eru til gamlar
ljósakrónur og ýmsir aðrir munir. Síðan
fáum við menn til að mála í þessum gamla
stíl,“ upplýsir Eyþór.
Lengi var Gyllti salurinn skreyttur
freskum eftir Þjóðverjann Van Grossen og
var viðfangsefnið úr egypskum sögum.
Myndirnar eru nú að mestu horfnar undir
lög af málningu. Á einum stað getur þó að
líta brot af upprunalegri skreytingu og
segir Eyþór að verið sé að athuga hvort
hægt sé að fletta málningunni af og lag-
færa myndirnar sem áður prýddu salinn.
Postulín frá Póllandi
Þá er einnig í athugun að fjölga dyrum á
nýjan leik sem tengja Gyllta salinn við bak-
herbergin þar sem Skuggabarinn var áður
en nú er bóka- og viskíbar.
Eyþór leggur mikið upp úr því að sem
mest af gömlum munum frá hótelinu kom-
ist í endurnýjun lífdaga. Upphaflegu stól-
arnir og ýmsir aðrir munir eru að vísu
löngu glataðir en til stendur að fá hand-
verksmenn til að gera nákvæmar eftirlík-
ingar af öllu því sem prýddi hótelið fyrir
rúmum sjötíu árum. Hann upplýsir meðal
annars að viðræður hafi verið í gangi við
pólska postulínsverksmiðju um framleiðslu
á matarstelli með HB einkennismerkinu
eins og borið var á borð á árum áður.
„Það er hægt að sjá þetta allt saman á
myndum, mjög nákvæmlega hvernig þetta
var. Við vinnum þannig með þetta að þetta
sé eins og tímavél sem fólk gengur inn í.“
Eyþór bætir við að þegar breytingarnar
verði um garð gengnar muni fólk í raun
ganga inni í hótel sem verði mun nær því
að vera upprunalegt.
Systurnar Móeiður og Ásgerður Júníus-
Nýir rekstraraðilar ráðast í br
Eyþór Arnalds, framkvæmdastjóri Lífstíls hf., í Pálmasa
Café Borg. Suðurinngangurinn verður gerður upp í janú
kaffigestum til viðbótar við hótelinnganginn.
Nýir aðilar hafa tekið við
rekstri veitingasala Hótel
Borgar og stefna að því að
færa þá í upprunalegt horf.
Þá eru uppi hugmyndir um
að tvöfalda gistirými hótels-
ins og jafnvel byggja bíla-
geymslu neðanjarðar. Krist-
ján Geir Pétursson kynnti
sér breytingarnar sem fyrir-
hugaðar eru á hótelinu.
26 MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Eitt og hálft á
í byggingu
Í ÆVISÖGU Jóhannesar Jósefssonar, Jó-
hannes á Borg, sem skráð er af Stefáni
Jónssyni er vikið að byggingu Hótel Borg-
ar í lokakafla bókarinnar. Jóhannes var 47
ára þegar hann sneri heim til Íslands árið
1927 eftir að hafa æft og sýnt glímubrögð
erlendis um tveggja áratuga skeið.
„Nú gekk ég á milli manna í fébón, því
ég kom heim með eina 120 þúsund dollara
frá Ameríku, eða um 500 þúsund krónur,
sem var meira fé en ekkert árið 1927. En
ég þurfti stuðning, meðal annars til að fá
lóð undir hótelið, og þann stuðning fékk ég
ekki. Viðbrögðin voru eitthvað á þá lund að
það væri nú svona og svona að vera að láta
lóð undir hótel, sem ekki væri einu sinni
víst að neinn fengur væri í að láta byggja.“
Jóhannes nefnir að aðeins einn valda-
maður hafi stutt hann til dáða í því máli en
það var Jónas Jónsson ráðherra. Jónas
taldi að hátíðarhöld í tilefni 1.000 ára af-
mælis Alþingis væru nauðsynlegt til að
undirbúa lokaáfanga í sjálfstæðismálinu og
að slíka hátíð væri ekki unnt að halda
nema Íslendingar ættu gistihús sem hæfði
erlendum þjóðhöfingjum. Úr varð að Jó-
hannes keypti lóð undir hótelið af Íslands-
banka og samdi því næst við Guðjón Sam-
úelsson húsameistara um aðstoð við
hótelbygginuna.
Um verkið sjálft segir Jóhannes:
„ … ég var skínandi heppinn með iðn-
aðarmen
sá um mú
um trésm
verka, en
hvorn til
gamla va
Ef ég hef
isvatni he
og sagt m
þurfti ég
hönd hon
gamansö
sjálfu.
En hva
ingasal H
gistihúsið
mánuðum
var tilbúi
milljónir
Opinb
Um ára
veislur hé
Þá var Bo
margra f
heim.
Árið 19
flugmaðu
leikkonan
1944, ban
árið 1947
svo dæmi
dætur hafa
hótelsins o
myndavinn
lega fanns
króna í hús
upprunaleg
Ljósakrón
blasir við g
Silfu
Að sögn
geti áfram
fengið sér
áratugum
salur fram
elinu verð
sölustaður
tengslum
Víkingur S
arstjóri ve
son hefur v
hafa þeir m
hótelgeiran
að á veitin
Holti.
Þá eru
þar sem
ÚTGÁFA HINS ÍSLENZKA
FORNRITAFÉLAGS
Hið íslenzka fornritafélag hefurgefið út annað bindi Biskupasagna af fimm fyrirhuguðum en
í því eru sögur af Skálholtsbiskupum frá
upphafi og fram að dauða Páls Jónsson-
ar biskups árið 1211. Þeir Jóhannes
Nordal, forseti Fornritafélagsins, og
Jónas Kristjánsson, ritstjóri útgáfunn-
ar, afhentu Davíð Oddssyni forsætis-
ráðherra fyrsta eintakið í síðustu viku
en það er forsætisráðuneytið sem styrk-
ir útgáfu Biskupa sagna í tilefni af þús-
und ára afmæli kristnitöku á Íslandi.
Útgáfa þessara verka sætir nokkrum
tíðindum því þessar sögur hafa ekki
verið gefnar út í vandaðri heildarútgáfu
síðan á árunum 1858–78 en þá gáfu Guð-
brandur Vigfússon og Jón Sigurðsson
þær út á vegum Bókmenntafélagsins.
Eins og nafnið bendir til segja Bisk-
upa sögur af biskupum til forna en al-
gengt var að þær væru skráðar að þeim
látnum til að lýsa lífshlaupi þeirra og af-
rekum. Þannig var m.a. rennt stoðum
undir orðstír þeirra sem heilagra
manna og gátu þær því aukist að vöxt-
um eftir því sem áheit á hinn helga
mann rættust. Þetta á einmitt við um þá
lengstu þeirra, sem prentuð er í þessu
bindi; sögu Þorláks helga, en hann var
höfuðdýrlingur Íslands í kaþólskum sið
þótt hann hlyti ekki formlega viður-
kenningu páfa fyrr en 1984.
Í inngangsorðum sínum að útgáfunni
segir Jónas Kristjánsson ýmsa lesend-
ur hafa fundið biskupasögum það „til
foráttu að vera of gagnteknar af trúar-
legum og yfirnáttúrlegum hlutum“, en
bendir jafnframt á sögulegt heimilda-
gildi þess sem þar er sagt frá. „Þær
bregða upp margbreytilegum og áhrifa-
miklum myndum af lífi feðra okkar; við
dagleg störf og í margháttuðum sjúk-
dómum og erfiðleikum, ljóslifandi
myndum ólíkum þeim sem gefur að líta
annars staðar í rituðum heimildum,“
segir Jónas. Vægi biskupasagna í ís-
lenskri menningarsögu er því mikið því
auk þeirra efnislegu heimilda sem þær
geyma er einnig fólginn í þeim áhuga-
verður fróðleikur um ritunartíma
þeirra.
Eins og fram kom í frétt hér í blaðinu
sl. miðvikudag var Sigurður Nordal
fyrsti útgáfustjóri Fornritafélagsins en
hann ritaði einmitt formála að fyrstu
bókinni, Egilssögu, sem kom út á vegum
þess árið 1932. Síðan þá hefur félagið
staðið fyrir þeim veglegu útgáfum á
fornbókmenntunum er flestum Íslend-
ingum eru vel kunnar en þær telja nú
allar Íslendingasögurnar, Heims-
kringlu, nokkrar af Konunga sögum og
Orkneyinga sögu, auk Biskupa sagna
nú síðast. Þessi rit hafa skipað virðing-
arsess í huga landsmanna um áratuga-
skeið enda óhugsandi annað en að sú
þjóð er byggir menningararf sinn í jafn-
ríkum mæli á bókmenntum og Íslend-
ingar eigi öll varðveitt rit íslenskra
fornbókmennta í góðri og aðgengilegri
útgáfu.
Ásdís Egilsdóttir, sem annaðist út-
gáfuna á þessu nýja bindi, vísar í for-
mála sínum til höfundar Hungurvöku,
eins ritanna sem þar er prentað, og seg-
ir: „Með rituninni varðveitir hann þekk-
ingu liðins tíma og ætlar hana framtíð-
inni, hinum ungu mönnum sem hann vill
laða að þessari þekkingu í skráðu
formi.“ Líta má svo á að hlutverk útgáfu
Hins íslenzka fornritafélags sé hið sama
enda er það skylda samtímans að bera
allt það sem varðveist hefur frá gullöld
fornritanna áfram til komandi kyn-
slóða.
LOKANIR LEIKSKÓLA
Ákvörðun Leikskóla Reykjavíkurum að loka öllum leikskólum í
Reykjavík í einn mánuð næsta sumar
hefur vakið misjöfn viðbrögð. Margt er
enn óljóst í þessu sambandi og til að
mynda liggur ekki fyrir hvort öllum
leikskólum borgarinnar verður lokað á
sama tíma. Markmið þessarar aðgerð-
ar er að ná um tólf milljóna króna
sparnaði í rekstri leikskólanna. Bergur
Felixson, framkvæmdastjóri Leikskóla
Reykjavíkur, segir í Morgunblaðinu í
gær að skólarnir hafi ekki fengið eins
mikil fjárframlög og þeir hefðu viljað
og því verði að spara á móti.
Það er skiljanlegt og virðingarvert
að Leikskólar Reykjavíkur skuli vilja
halda sig innan þeirra fjárveitinga sem
stofnuninni hefur verið úthlutað. Hins
vegar verður ekki hjá því litið að þetta
getur haft í för með sér röskun á hög-
um margra foreldra og valdið þeim
óþægindum. Ekki er sjálfgefið að for-
eldrar geti tekið sér sumarleyfi á sama
tíma og leikskóli barna þeirra er lok-
aður.
Raunar er það nú svo að á mörgum
leikskólum hefur ekki verið boðið upp á
mikinn sveigjanleika þegar sumarlok-
anir eru annars vegar og í nokkrum
sveitarfélögum hefur þeirri reglu verið
fylgt að öllum leikskólum er lokað á
sama tíma.
Í sumum ríkjum á meginlandi Evr-
ópu hefur það tíðkast að flestar stéttir
taki sumarleyfi sín á sama tíma. Þetta
á til dæmis við um Frakkland þar sem
þjóðfélagið lamast að miklu leyti í
ágústmánuði þegar flestir leggja niður
vinnu og streyma suður til Miðjarðar-
hafsins.
Engin slík hefð er hins vegar fyrir
hendi hér á landi og flest fyrirtæki og
stofnanir halda uppi órofinni starfsemi
yfir sumarmánuðina þótt í mörgum til-
vikum sé dregið úr henni vegna sum-
arleyfa starfsfólks.
Í nútímasamfélagi er gerð krafa um
að þjónusta sé samfelld og hefur þró-
unin frekar verið í þá átt að auka hana
á síðustu árum en draga úr henni.
Þannig eru nú margar verslanir opnar
alla daga vikunnar og þeim frídögum
fækkar þar sem flest starfsemi liggur
meira og minna niðri.
Til að hægt sé að halda uppi órofinni
starfsemi og þjónustustigi verða fyrir-
tæki og stofnanir að skipuleggja sum-
arfrí og vaktir starfsmanna með þeim
hætti að það bitni ekki á þjónustunni.
Það myndi líklega ekki mælast vel fyrir
ef til dæmis forsvarsmenn verslana,
banka eða mikilvægra opinberra stofn-
ana tækju ákvörðun um að loka fyrir-
tækjunum svo vikum skipti.
Foreldrum sem eru í þeirri stöðu að
geta ekki ráðið sumarleyfi sínu þykir
það skiljanlega sárt að eiga þess hugs-
anlega ekki kost að verja fríi sínu með
börnunum. Fyrir margar fjölskyldur
eru sumarleyfisvikurnar mikilvægustu
samverustundir ársins. Að sama skapi
gæti það valdið röskun á starfsemi ein-
stakra fyrirtækja ef of margir starfs-
menn vilja taka út leyfisdaga sína á
sama tíma.