Morgunblaðið - 21.12.2002, Blaðsíða 58

UMRÆÐAN
58 LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Þetta langar mig í ...
Hönnun og list
að mínu skapi
Hrefna Björk Hallgrímsdóttir
leikkona
Gallerí Fold - um jólin - Opið til kl. 22.00
Guðrún Öyahals Halla Boga
Rauðarárstíg 14-16, sími 551 0400
Kringlunni, sími 568 0400,
www.myndlist.is
Gler í Bergvík
KORNELÍUS
BANKASTRÆTI 6 S. 551-8588
Úr, klukkur,
skartgripir,
og gjafavörur
í miklu úrvali.
HVÍLDARDAGURINN varð til
mannsins vegna en ekki maðurinn
vegna hvíldardagsins. Ísland, land-
ið okkar, er eign þjóðarinnar og
fyrir fólkið sem á landinu býr.
Þessa dýrmætu eign eigum við að
umgangast af virðingu og mikil-
vægustu auðlindirnar til lands og
sjávar, sem við eigum að þakka hin
góðu lífskjör, skulum við kapp-
kosta að nýta á sem hagkvæm-
astan hátt. En við komust ekki hjá
því að breyta og umskapa. Við
byggjum ekki svo hús eða leggjum
vegi að náttúra landsins, ég vil
ekki segja skemmist en breytist.
Á minni löngu ævi hefur verið
mikið um framkvæmdir sem óhjá-
kvæmilega hafa víða gjörbreytt
náttúru landsins. Ég vil kalla þetta
umbætur sem gerðar eru fyrir
fólkið í landinu. Aldrei sem nú er
verið að endurbæta og skapa til
hagsbóta fyrir þjóðina í nútíð að
framtíð. Ég á þar við hinar fyr-
irhuguðu stórkostlegu vatnsafls-
virkjanir. Aldrei sem nú er deilt
um hverju megi breyta og um-
skapa.
Mér finnst þessar hatrömmu
deilur, um t.d. Kárahnjúkavirkjun,
ganga út í öfgar og segja manni að
ekki eigi að hafa fólk í fyrirrúmi.
Kárahnjúkavirkjun er forsenda
fyrir stóriðju og eflingu atvinnulífs
á Austurlandi, sem um leið skapar
þar skilyrði fyrir þróttmikið og
fagurt mannlíf.
Í minnisstæðri stólræðu sem ég
hlýddi á 1958 í Holti í Önundar-
firði, komst prestur svo að orði, að
ekkert skraut í kirkjum jafnaðist á
við fólkið. „Fólkið er mesta skraut-
ið,“ sagði hann. Vissulega er eft-
irsjá í gróðurreitum og hamra-
veggjum sem fara undir vatn en ég
vona að sem flestir geti verið sam-
mála um það, að fólkið í landinu sé
mesta skrautið.
Það er leiðinlegt hvað margir
virðast meta fólk eftir búsetu. Fyr-
ir um 20 árum stóð til að reisa
stórt álver á Keilisnesi og sækja
orkuna austur á land, sökkva Eyja-
bökkum. Þá heyrðist lítið í um-
hverfisverndarsinnum, en þegar
átti að nýta hina sömu orku fyrir
austan ætlaði allt vitlaust að verða.
Eyjabakkar urðu allt í einu merki-
legasti staður landsins, bæði hvað
varðar jurta- og dýralíf. Þessu til
sönnunar sáum við í sjónvarpinu
kvöld eftir kvöld stóran hóp af
heiðagæsum fljúga þarna upp. En
eftir að hætt var við að virkja
þarna hafa aldrei verið sýndar
heiðagæsir á þessum slóðum né
minnst á „fáséð grös og steina“
sem varla ættu sinn líka á jörð-
unni. Eins og áður segir er eftirsjá
af grónu landi undir vatn. En vötn
í óbyggðum hafa sannarlega nokk-
uð sér til ágætis og mörg skáld
hafa lofsungið íslensku fjallavötn-
in.
„Við fjallavötnin fagurblá
er friður tign og ró ...“
„Ég reið um sumaraftan einn
á eyðilegri heiði.
Þá styttist leiðin löng og ströng ...“
Af hverju styttist hin langa og
erfiða ferð?
Skáldið svarar þessu í næstu
ljóðlínu, þar segir:
„Því ljúfan heyrði ég svanasöng,
já svanasöng á heiði.“
Er ekki líklegt að á hinum nýju
„himinbláu fjallavötnum syndi
hvítir svanir eins og svanir eru
vanir“.
Fyrir nokkrum árum fór ég í
ferðamannahópi á skemmtiferða-
skipi um geysistórt uppistöðuvatn í
Bandaríkjunum (Rooseveltsstífl-
an). Mér fannst þessi sigling
skemmtileg og rómantísk. Útsýnið
fagurt, hamraveggir í kring alsett-
ir kaktusum og fjöldi báta á vatn-
inu af ýmsum stærðum og gerðum.
Á skipinu fengum við veislumat og
sáum ástfangið fólk í innilegum
faðmlögum.
Landsvirkjun hefur alla tíð lagt
metnað sinn í að allar framkvæmd-
ir falli sem best að landslaginu,
grætt sár og gróðursett tré og
runna. Ég hef þá trú að kappkost-
að verði við Hálslón að koma til há-
fjallagróðri og e.t.v. harðgerðum
lágreistum trjágróðri, víðirunnum.
Fyrirhugað Hálslón mun verða 57
ferkílómetrar. Ég sé í anda að á
þessu geysistóra stöðuvatni muni
sigla skemmtiferðaskip, þar sem
farþegar gæða sér á fjallalambi og
hreindýrakjöti og ástarblossa
kvikna í hinu stórfenglega um-
hverfi.
Fólkið er
mesta skrautið
Eftir Þorstein
Ólafsson
Höfundur er fyrrv. kennari.
„Lands-
virkjun hefur
alla tíð lagt
metnað sinn
í að allar
framkvæmdir falli sem
best að landslaginu,
grætt sár og gróðursett
tré og runna.“
SÍÐASTLIÐIÐ ár hefur verið
starfrækt Reykjavíkurráð ung-
menna sem er á vegum ÍTR. Í því
sitja 16 ungmenni úr öllum hverfum
borgarinnar. Í hverju hverfi eru
starfrækt ungmennaráð en fulltrúar
skólanna sem sitja í þeim eru kosnir
lýðræðislega af nemendaráðum
skólans. Ungmennaráð hvers hverf-
is kýs svo tvö ungmenni til að sitja í
Reykjavíkurráði.
Hlutverk Reykjavíkurráðs og
ungmennaráðanna er að efla ung-
lingalýðræði, þar sem ekki hefur
verið mikill grundvöllur fyrir ung-
linga til að láta raddir sínar heyrast í
íslensku samfélagi fram að þessu.
Hlutverk ungmennanna sem sitja í
Reykjavíkurráði er að leyfa börnum
yngri en 18 ára að koma skoðunum
sínum og tillögum að bættum kjör-
um ungs fólks í Reykjavík í dag á
framfæri á auðveldari hátt. Hug-
myndin er einnig að vekja börn og
unglinga til umhugsunar um hvað sé
að gerast í þjóðfélaginu í dag og
hvort hægt væri að bæta á einhvern
hátt þá hluti innan samfélagsins sem
snerta hagsmuni ungs fólks. Ástæð-
an fyrir því er að ekki er mikil til-
hneiging hjá börnum og unglingum
að koma skoðunum sínum á fram-
færi heldur líta þau á galla sam-
félagsins og það sem betur mætti
fara sem eitthvað sem þau geta ekki
haft áhrif á og að óframkvæmanlegt
sé að breyta þeim. Nú þar sem
Reykjavíkurráð hefur verið sett á
laggirnar vonumst við til að viðhorf
ungmenna muni breytast og að
raddir unglinga geti heyrst betur og
tekið verði mark á þeim! Það hefur
sýnt sig að börn og unglingar gera
sér oft ekki grein fyrir rétti sínum
og hafa ekki kynnt sér lög þar að lút-
andi svo ekki sé minnst á barnasátt-
mála Sameinuðu þjóðanna sem rík-
isstjórn Íslands hefur skrifað undir.
Þar sem börn og unglingar vita ekki
um rétt sinn þá láta þau oft traðka á
sér án þess að láta heyra í sér. Þetta
er einnig eitt af því sem við erum að
reyna að breyta, þ.e.a.s. að ungt fólk
geri sér grein fyrir hver réttur
þeirra sé og þori að standa upp á
móti öðrum ef brotið er á þeim.
Ástæðan fyrir því að Reykjavík-
urráð fjallar að mestu um hag þeirra
þegna þjóðfélagsins sem eru yngri
en 18 ára er sú að þeir hafa ekki
kosningarétt og hafa þar með ekkert
að segja um það sem er að gerast.
Oft er ekki tekið mark á þeim og er
það hlutverk Reykjavíkurráðs að
láta raddir ungmenna heyrast og
hafa hagsmuni ungs fólks í fyrir-
rúmi.
Á borgarstjórnarfundi í mars sl.
flutti Reykjavíkurráð tillögur, sem
ungmennaráðin höfðu unnið að um
veturinn, fyrir borgarstjórn. Það
gekk mjög vel og mynduðust heitar
umræður um hin ýmsu málefni.
Voru tillögurnar sendar til viðeig-
andi nefnda. Reykjavíkurráð hefur
fengið svör frá nokkrum þeirra og
hér verða nokkrar teknar sem
dæmi:
Umfangsmesta tillagan var að
lækka fargjald í strætó vegna þess
að öllum finnst of dýrt að nota þenn-
an farkost miðað við gæði leiðakerf-
isins og aðra farkosti. Þeirri tillögu
var vísað til Strætó bs, og hefur bor-
ist svar frá þeim þar sem tillagan
verður tekin til umfjöllunar við
væntanlega gjaldskrárbreytingu á
næsta ári. Þetta mál brennur mikið
á ungu fólki í dag og hefur fengið
mesta umræðu á fundum Reykjavík-
urráðs og ungmennaráðanna. Ung-
lingar eru almennt mjög ósáttir við
bæði verð og gæði leiðakerfisins.
Þær tillögur sem sendar voru
gatnamálastjóra, að koma yrði upp
lýsingu milli Álakvíslar og Sílakvísl-
ar í Árbænum og að útivellir í Laug-
ardal og við Laugarlækjar- og Lang-
holtsskóla yrðu lagfærðir, skiluðu
sér með þeim árangri að lýsingin var
sett upp og að bæting útivallanna
verður tekið til skoðunar við gerð
fjárhagsáætlana.
Nokkrar tillögur vörðuðu skóla-
mál og voru sendar Fræðsluráði sem
svaraði Reykjavíkurráði. Meðal
þeirra voru að komið verði upp læst-
um skápum í skólum fyrir nemend-
ur, gert verði lesblindupróf fyrir öll
börn svo að lesblinda uppgötvist sem
fyrst og að komið verði upp mötu-
neytum í alla grunnskóla. Þessum
tillögum voru öllum svarað jákvætt.
Nokkrum tillögum var vísað til
Íþrótta- og tómstundaráðs. Meðal
þeirra var að komið verði á fót sam-
eiginlegri félagsmiðstöð í Grafar-
vogi, verið er að skoða leiðir til að
framkvæma þessa tillögu; og að að-
staða fyrir körfuboltaiðkun verði
bætt og að sett verði járnnet í körf-
urnar. Þeirri tillögu var vísað til
framkvæmdastjóra ÍTR að teknar
verði upp viðræður við borgarskipu-
lag og gatnamáladeild Reykjavíkur-
borgar um þetta mál.
Reykjavíkurráð ungmenna hefur
nú einungis starfað í eitt ár og hefur
okkur fundist mjög gaman og þrosk-
andi að fá að starfa á þessum vett-
vangi og hefur það verið mikil upp-
lifun. Við höfum nú meiri skilning á
því hvernig þjóðfélagið virkar og er-
um opnari fyrir hugmyndum um að
bæta samfélagið. Þátttaka í
Reykjavíkurráði ungmenna hefur
verið mjög áhugaverð og er það von
okkar að nýkosið Reykjavíkurráð
sem tók til starfa 1. nóvember síð-
astliðinn ýti á eftir þeim tillögum
sem ekki hafa náð í gegn og vinni
áfram markvisst að lýðræði ung-
menna í borginni og hafi hagsmuni
ungmenna að leiðarljósi.
Unglinga-
lýðræði
að aukast!
Eftir Birgi Ásgeirsson,
Írisi Stefaníu Skúladótt-
ur og Sigríði T. Tulinius
„Umfangs-
mesta til-
lagan var
að lækka
fargjald í
strætó.“
Birgir Ásgeirsson er nemi við
Verzlunarskóla Íslands,
Íris Stefanía Skúladóttir er nemi við
Menntaskólann við Hamrahlíð og
Sigríður T. Tulinius er nemi við
Menntaskólann við Hamrahlíð.
Birgir
Ásgeirsson
Íris Stefanía
Skúladóttir
Sigríður T.
Tulinius
GAGNASAFN
MORGUNBLAÐSINS
mbl.is