Morgunblaðið - 21.12.2002, Qupperneq 59

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002 59
UNDANFARIÐ hefur borið
nokkuð á fréttum af skorti hjá Blóð-
bankanum. Um leið og ég hvet
landsmenn til að gefa blóð reglulega
skora ég á blóðgjafa að gera athuga-
semd við það hjá bankanum að sam-
kynhneigðum karlmönnum skuli
vera bannað að gefa blóð.
Um er að ræða vinnureglu sem
sett var á alþjóðlegum vettvangi og
er nú orðin rösklega tuttugu ára
gömul. Þegar hún var sett stóð HIV/
Aids-faraldurinn sem hæst, sjúk-
dómurinn var lítið þekktur, sem og
smitleiðirnar, og skimunaraðferðir
eftir sjúkdómnum í blóði voru mjög
ófullkomnar. Það kann ef til vill að
hafa verið skiljanleg öryggisráðstöf-
un, miðað við aðstæður þá, að grisja
frá samkynhneigða menn sem blóð-
gjafa, en í dag eru breyttir tímar.
Á undanförnum tveimur áratug-
um hefur mikil vitundarvakning
orðið meðal samkynhneigðra karl-
manna um mikilvægi þess að stunda
öruggt kynlíf, og er mér einnig
óhætt að fullyrða að bætt viðmót
þjóðfélagsins alls og opnara og fjöl-
breyttara samfélag samkyn-
hneigðra hefur leitt til þess að lífs-
stíll homma hér á landi er orðinn
nauðalíkur lífsstíl gagnkynhneigðra.
Ekki ber lengur á þeim öfgum, óör-
yggiskennd og meðfylgjandi glanna-
hegðun í kynlífi sem fylgdi þeim
feluleik skömmustu og fordæmingar
sem hommar bjuggu við áður fyrr.
Staðreyndin er sú að hommar þessa
lands eru orðnir afskaplega venju-
legir.
Í dag bendir flest til að hér á landi
sé nýsmit HIV/Aids og annarra
kynsjúkdóma í mjög svipuðum hlut-
föllum hjá samkynhneigðum og
gagnkynhneigðum. (Persónulega
kenni ég þess að gagnkynhneigðir
kunningjar mínir og vinir stundi
áhættusamara kynlíf en þeir sam-
kynhneigðu.) Eins hafa skimunarað-
ferðir á blóði tekið stórstígum fram-
förum frá því bannið var sett fyrir
röskum 20 árum, og skilst mér að
líkurnar á að HIV-sýkt blóð komist
óséð í gegnum skimun séu vel undir
1%.
Eftir stendur að engin haldbær
rök hníga lengur að því að banna
samkynhneigðum karlmönnum, um-
fram aðra hópa samfélagsins, að
gefa blóð.
Það er gróf móðgun við réttinda-
baráttu samkynhneigðra að leggja
homma með þessum hætti að jöfnu
við eiturlyfjasjúklinga og fólk sem
stundar vændi, – og eftir stendur yf-
irlýsing Blóðbankans um að blóð úr
samkynhneigðum sé annars flokks
blóð. Ekki minna áhyggjuefni er að
„smáyfirlýsingar“ af þessu tagi geta
gefið gagnkynhneigðum falska ör-
yggiskennd, og þeir ekki gætt sín
sem skyldi í kynlífi þegar þeim er
innrætt að kynsjúkdómar séu
bundnir við kynhneigð.
Það er óskiljanlegt að þessum
reglum skuli ekki enn hafa verið
breytt, enda réttara að dæma hvern
og einn eftir því hversu skynsam-
lega hann hagar sínu kynlífi, en ekki
eftir því hverrar kynhneigðar við-
komandi er. Blóðbankinn skýlir sér
á bak við það að um alþjóðlegar
reglur sé að ræða, sem óráðlegt sé
að vanvirða, en ég blæs á allt slíkt
því haga verður reglum eftir að-
stæðum á hverjum stað fyrir sig.
Þannig er um helmingur nýsmita
HIV á heimsvísu í dag hjá ung-
mennum undir 25 ára aldri, og þorri
nýsmita í vanþróuðum löndum, þá
sérstaklega í löndum Afríku. En að
sjálfsögðu eru ekki settar reglur hér
á landi um að banna fólki undir 25
ára eða fólki upprunnu í Afríku að
gefa blóð enda, eins og fyrr segir,
eðlilegt að haga reglum um blóðgjöf
eftir aðstæðum á hverjum stað fyrir
sig, og úreltur hugsunarháttur að
draga fólk í dilka eingöngu eftir því
hvaða hópum þjóðfélagsins það til-
heyrir.
Verum dugleg að gefa blóð, en
sýnum andstöðu okkar við stefnu
Blóðbankans með því að merkja
ekki við þann lið á eyðublaði bank-
ans þar sem spurt er hvort blóðgjafi
sé karlmaður sem hefur átt kynmök
við annan karlmann.
Seint verður sagt að offramboð sé
á blóðgjöfum í landinu, og kominn
tími til að Blóðbankinn taki betur á
móti samkynhneigðu gæða-blóði.
Samkynhneigt
gæðablóð
Eftir Ásgeir Þ.
Ingvarsson
Höfundur nemur lögfræði og stjórn-
málafræði við HÍ, asgeiri@hi.is.
„Sýnum and-
stöðu okkar
við stefnu
Blóðbank-
ans með því
að merkja ekki við þann
lið á eyðublaði bankans
þar sem spurt er hvort
blóðgjafi sé karlmaður
sem hefur átt kynmök
við annan karlmann.“
„ ... í Ísrael. Þar er Davíð Oddsson.
Hann verður borinn til grafar í dag."
Þráinn Steinsson, Bylgjunni.
„Nicky Butt hefur löngum verið
talinn furðulegur í framan eins og
reyndar allt lið Manchester United."
Guðjón Guðmundsson - Gaupi.
„Ný ýsa í fyrramálið. Heiðraðar
húsmæður eru beðnar að hafa það
í huga að ég sker innan úr þeim og
tek af þeim hausinn fyrir ekki neitt."
Auglýsing úr Vísi.
„Áttu nokkuð systur sem heitir í
höfuðin á ömmu þinni?"
Þórhallur Guðmundsson miðill í Lífsauganu.
„Og í kvöld er það rómantíkin sem
ríður rækjum."
Oddur Magnússon á Stjörnunni.
„Tökum punga af meðlimum vorum
upp í sláturkostnað."
Auglýsing í sláturhúsi á Ísafirði.
„Hún er ótrúlega fljót, sérstaklega er
aftari fóturinn víður á henni."
Þráinn Hafsteinsson um Gail Devers.
„Það var brotið á Einari Erni, en
hvað gera hollensku dómararnir við
því? Jú, þeir láta þurrka gólfið..."
Samúel Örn Erlingsson, Ríkissjónvarpinu.
„Beckham er með tattó á innri
handleggnum."
Henry Birgir Gunnarsson
„Nú verður sýnt frá tíu kílómetra
hlaupinu. Þar koma gulir, grænir og
rauðir Eþíópíumenn mikið við sögu."
Ingólfur Hannesson, Ríkissjónvarpinu.
„Heilbrigðisráðherra tók
ákvörðunina að höfðu samræði við
lækna."
Heimir Már Pétursson, Bylgjunni.
„Bíllinn er hálfur á hliðinni."
Telma Tómasson, Bylgjunni.
„Einar Dan. er geðvondur og spyrnir
boltanum upp í áhorfendur!"
Hörður Magnússon, Stöð 2.
„Mikil ásókn var í lóðirnar og fengu
fleiri en vildu."
Sigmundur Ernir Rúnarsson, Bylgjunni (nú DV).
„Hér með eru allir graðfolaeigendur
áminntir um að mæta stundvíslega
á áður auglýstum stað og tíma, annars
mega þeir búast við að verða sektaðir
tafarlaust eða vanaðir annars staðar."
Hreppsnefndaroddviti á Norðurlandi.
„Og nú fer að nálgast fyrri hálfleik."
Geir Magnússon, Ríkssjónvarpinu.
„Eins og sést, er ekkert að sjá."
Haukur Hólm, sagt í blindbyl á Hellisheiði.
„Hvað er annars Íslandsmetið í
golfi?“
Margrét Blöndal.
Bókaútgáfan Hólar
Fyndnasta bók ársins
Lesið og sannfærist
A U G L Ý S I N G