Morgunblaðið - 21.12.2002, Síða 65

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002 65
J
Faxafeni 5
108 Reykjavík
Sími 588 8477
betrabak@betrabak.is
www.betrabak.is
TEMPUR
INNISKÓR
TEMPUR
HÆGINDASESSA
TEMPUR
BAKSTOÐ
TEMPUR-HÁLSKRAGINN
TEMPUR-HEILSUKODDI
BARNA
Yfir 32.000 sjúkra-
þjálfarar, kírópraktorar
og læknar um heim
allan mæla með Tempur
Pedic, þ.á.m. á
Íslandi.
Heilsunnar vegna
Jólagjöf
sem lætur
þér og þínum
líða betur
Sálmar í gleði!
Geisladiskur með 27 lofgjörðarsálmum úr
Sálmabókinni í flutningi Schola cantorum undir stjórn
Harðar Áskelssonar.
Lofsyngið Drottni
Dýrlegi Jesús
Víst ertu Jesús, kóngur klár
Lofið vorn Drottin
Þú, mikli Guð
Guð faðir, himnum hærri
Sé Drottni lof og dýrð
Mikli Drottinn
Ég á mér hirði
Ég veit um himins björtu borg
Nú gjaldi Guði þökk
Stjörnur og sól
Syngið Drottni sól og máni
Nú skrúða grænum
Leið mig, Guð
Lofa, sál mín, lofa Drottin
Lof sé þér, Guð
Upp, skapað allt
Dag í senn
Þú ert Guð sem gefur lífið
Ó, Guð, ég veit hvað ég vil
Fögur er foldin
Englar hæstir
Ó, ást, sem faðmar allt!
Þér lof vil ég ljóða
Drottinn, ó, Drottinn vor
Son Guðs ertu með sanniLaugavegi 31, sími: 552 1090
Sálmar í gleði fást í Kirkjuhúsinu, Laugavegi 31,
stórmörkuðum og í öllum helstu
hljómplötuverslunum um allt land
Í
P
O
K
A
H
O
R
N
IN
U
NÝLEGA skrifaði Sverrir Her-
mannsson stutta ádrepu í þetta blað
þar sem hann ræðir stöðu íslensk-
unnar í dag. Hann segist hafa hitt
„málsmetandi mann“ sem hafi talið
sjálfsagt að láta reka á reiðanum
hvað íslenska tungu varðar. Aðal-
málið væri að menn gætu skilið hver
annan. Máli sínu til stuðnings nefndi
sá málsmetandi að hann hefði komið
á skemmtistað í Lúxemborg þar sem
menn töluðu blending úr hollensku,
frönsku og þýsku og allir skildu alla
mætavel. En málsmetingur athugar
ekki að það er sitthvað að skiptast á
einföldum klisjum á diskóteki, annað
að ræða mál af alvöru. Þetta þekkja
íslenskir farmenn mætavel, saman-
ber orðatiltækið að vera „mellufær í
máli“.
Þess utan leiða snöggar breyting-
ar í máli til þess að kynslóðirnar
skilja ekki hver aðra. Sem dæmi má
nefna að aldraður maður sagði við
unga hjúkku að hann væri engin
kveif en kvensniftin skildi hann ekki.
Auðvelt er að ímynda sér tilvik þar
sem slíkt skilningsleysi hefði alvar-
legar afleiðingar í för með sér. Auk-
inheldur hljóta „málsmetandi“ menn
að skilja að hraðstíga breytingar í
máli gætu gert að verkum að innan
tuttugu ára geti Íslendingar ekki
lengur skilið bókmenntir frá því fyrir
1970. Sama gildir um læknaskýrslur,
verði ekki hægt á „þróun“ tungunn-
ar verða gamlar læknaskýrslur ill-
skiljanlegar ungum læknum innan
tíðar. Slíkt gæti leitt til stórslysa í
meðhöndlun á rosknu fólki.
Reyndar ræddi ég þessi mál ný-
lega í grein sem ber heitið „Mál-far-
ið“ og birtist í DV. Þar benti ég m.a.
á að væri „mál-farið“ látið reka á
reiðanum gæti orðið efnahagstjón.
Ég ætla ekki að tíunda þann boðskap
frekar en snúa mér aftur að ádrepu
Sverris. Hann mælir með eflingu ís-
lenskukennslu í skólum og eggjar
ríkisfjölmiðla lögeggjan að vanda
málið. Snúa beri vörn í sókn.
Ég tek heilshugar undir boðskap
Sverris en vil benda honum á að
nýrra baráttutækja er þörf. Að
minni hyggju ætti að sniðganga (boj-
kotta) fyrirtæki sem misþyrma ís-
lensku. Eða getur nokkur málhollur
Íslendingur sótt kvikmyndahús sem
upplýsa lesendur Morgunblaðsins
um að tiltekin mynd sé „á toppinum í
USA“? Gaman þætti mér að vita
hvað Sverri finnst um þessa tillögu.
Hvað herra Málsmeting varðar er
hann sjálfsagt einn af þessum
straumlínuformuðu nútímamönnum
sem telur sig vera í vinningsliðinu.
Vinningsliðið heldur að þjóðernis-
stefna sé svaka vond og hnattvæð-
ingin voðavísindaleg. Gagnrýnendur
hennar eru „lítilla sanda, lítilla
sæva“, hugsar vinningsliðið. Eitt
þessarar smámenna, hagfræðingur-
inn og nóbelshafinn Joseph Stiglitz,
hefur margt við hnattvæðinguna að
athuga (gvöð hvað hann er heimsk-
ur!). Hann segir að alþjóðagjaldeyr-
issjóðurinn hafi stórskaddað efna-
hagslíf margra landa með kreddutrú
sinni á hinn frjálsa, alþjóðlega mark-
að. Starfsmenn sjóðsins nenni vart að
kynna sér ástand mála í einstökum
löndum, þeir viti fyrirfram hver
lausnin sé. Heimspekingurinn John
Dupré segir að trúin á flagðið TINU
byggist á trú á óprófanlegum kenn-
ingum í hagfræði (TINA er stytting á
„there is no alternative to but...“, það
er enginn annar kostur en hnattvæð-
ing og frjáls markaður). Reyndar tel-
ur Dupré að hagfræðikenningar séu
gjarnan óprófanlegar og er hann ekki
einn um þá skoðun. Stiglitz er heldur
ekki einn á báti og báturinn sá ekki
bara mannaður vondum kommúnist-
um. Íhaldsjálkurinn og heimspeking-
urinn John Gray er lítt hrifinn af
hnattvæðingardýrkun. Hann líkir
hnattvæðingarsinnum við marxista,
báðir trúa á sögulega nauðsyn, heim-
urinn mun verða hnattvæddur hvað
sem tautar og raular. Gray segir að
hnattvæðingin hafi ekki síst þjónað
hagsmunum hryðjuverkamanna,
dópsala og glæpahringa. Kapítalism-
inn þurfi ekki frjálsan heimsmarkað
til að virka vel, fremur hið gagn-
stæða. Kerfið þarfnist friðar og ör-
yggis auk skynsamlegra og traustra
reglna fyrir kaupsýslu („business“ á
máli málsmetinga). Hnattvæðingin
ógni friði, öryggi og traustum við-
skiptareglum að sögn breska heim-
spekingsins. Í ofanálag sé trúin á
töframátt markaðarins villutrú af
verri gerðinni sem troðið sé upp á
heimsbyggðina nauðuga, viljuga.
Þegar öllu er til skila haldið bygg-
ist hjalið um hve lummuleg mál-
vernd sé á bernskri trú á hnattvæð-
ingu og frjálsum markaði.
„Málsmetandi menn“ eru því ekki
vísindanna og raunsæisins megin
nema síður sé. Rétt eins og marxist-
arnir forðum hefur þetta fólk klætt
trúarkreddur sínar í skrautbúning
vísindamennsku. Andstæðingar ís-
lenskrar tungu eru því dvergar í ríki
andans, því er sjálfumgleði þeirra
hlægileg.
Málið og málsmetandi menn
Eftir Stefán
Snævarr
„Andstæð-
ingar ís-
lenskrar
tungu eru
dvergar í ríki
andans.“
Höfundur kennir heimspeki
í Noregi.