Morgunblaðið - 14.01.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 ÞRIÐJUDAGUR 14. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
VARNARMÁLARÁÐHERRA Ísr-
aels, Shaul Mofaz, varaði í gær við
því að Palestínumenn myndu herða
árásir sínar á Ísraela fyrir þing-
kosningarnar í landinu eftir hálfan
mánuð. Átök Ísraela og Palestínu-
manna hörðnuðu á sunnudag og ell-
efu manns létu þá lífið, þar af níu
Palestínumenn. Tveir vopnaðir Pal-
estínumenn voru síðan skotnir til
bana í gær þegar þeir hlupu að ísr-
aelskri rútu á Gaza-svæðinu.
Mofaz sagði að Ísraelar þyrftu að
vera viðbúnir enn mannskæðari
árásum. „Við ættum ekki að trúa
áskorunum Yassers Arafats um að
árásunum verði hætt fyrir kosning-
arnar. Í rauninni hefur hann komið í
veg fyrir að hægt verði að binda
enda á ofbeldið,“ sagði varnarmála-
ráðherrann. „Við stöndum frammi
fyrir enn meiri blóðsúthellingum.“
Mofaz sagði að lögreglan og leyni-
þjónusta Ísraels gerðu það sem
þyrfti í baráttunni gegn hryðjuverk-
um og herinn væri að undirbúa viða-
miklar aðgerðir gegn „innviðum
hryðjuverkasamtakanna“. Alls
1.500 palestínskir „hryðjuverka-
menn“ hefðu verið handteknir og
margir aðrir vegnir á síðustu tveim-
ur mánuðum.
Níu Palestínumenn og tveir Ísr-
aelar biðu bana í átökunum á sunnu-
dag. Á meðal þeirra sem létu lífið
voru tveir palestínskir unglingar
sem urðu fyrir flugskeyti frá ísr-
aelskri herþyrlu. Skjóta átti flug-
skeytinu að bíl félaga í Hamas-
hreyfingunni en það missti marks.
Tveir vopnaðir Palestínumenn
urðu ísraelskum hermanni að bana í
Suður-Ísrael og féllu síðan í skot-
bardaga. Tveir palestínskir ung-
lingar voru einnig skotnir til bana
eftir að þeir réðust inn í ísraelskt
þorp nálægt Jenín á Vesturbakkan-
um og urðu einum íbúa þess að
bana.
Fylgi Likud eykst
Ný skoðanakönnun bendir til
þess að Likud, flokkur Ariels Shar-
ons forsætisráðherra, hafi aukið
fylgi sitt á ný eftir að hafa átt undir
högg að sækja vegna ásakana um
spillingu.
Ef marka má könnun dagblaðsins
Yediot Aharonot fengi Likud 32–33
þingsæti af 120 ef kosið væri nú. Í
vikunni sem leið var flokknum spáð
28 þingsætum eftir að Sharon og
synir hans voru sakaðir um að vera
viðriðnir fjármálahneyksli.
Verkamannaflokkurinn fengi að-
eins 20 þingsæti ef kosið væri nú en
í vikunni sem leið var honum spáð
21–22 sætum.
Varað við enn mann-
skæðari árásum
Jerúsalem. AFP.
Palestínskir menn halda á líki Abdels-Rahmans al-Najars, sem féll í árás-
um ísraelska hersins. Útför al-Najars fór fram í Khan Younis-flótta-
mannabúðunum í gær.
Þrettán manns falla í átökum Ísraela og Palestínumanna
Reuters
MIKLIR kuldar hafa leikið Bangla-
desh, Nepal og hluta Indlands afar
grátt undanfarna daga og hafa
1.200 manns dáið á þessu svæði frá
því um jól. Milljónir til viðbótar eru
að krókna úr kulda, sbr. fólkið á
þessari mynd en þarna má sjá hóp
heimilislausra íbúa Bangladesh orna
sér við eld í höfuðborginni Dhaka.
Veturinn í Bangladesh hefur ver-
ið sá kaldasti í manna minnum og
þar hafa 540 dáið síðan um miðjan
desember. Um ellefu stiga hiti var í
Dhaka í gær en lægst fór hitinn í 6,4
gráður í Pabna-héraði. Heim-
ilislausir verða illa úti í slíkri veðr-
áttu og jafnframt eru híbýli manna
almennt í samræmi við þá stað-
reynd, að jafnan er talsvert hlýrra í
áðurnefndum löndum.
AP
Orna sér við eldinn
JAMES Kelly, einn af aðstoðarutan-
ríkisráðherrum Bandaríkjanna,
ítrekaði í gær, að Bandaríkjastjórn
væri reiðubúin til viðræðna við
stjórnvöld í Norður-Kóreu og sagði,
að hún kynni að aðstoða þau við að
leysa úr alvarlegum orkuskorti.
Norður-Kóreustjórn hótaði hins
vegar Bandaríkjamönnum á sama
tíma „þúsundfaldri“ hefnd, reyndu
þeir að ráðast á N-Kóreu og neitaði
því einnig að hafa skýrt bandarísk-
um embættismönnum frá því í októ-
ber, að hún hefði á laun unnið áfram
að kjarnorkuáætlun sinni.
Kelly, sem ræddi við s-kóreska
ráðamenn í Seoul um helgina, sagði,
að viðræður Bill Richardsons, ríkis-
stjóra í Nýju Mexíkó, við n-kóreska
sendinefnd í síðustu viku hefðu lítinn
árangur borið en hann ítrekaði, að
Bandaríkjastjórn væri samt sem áð-
ur tilbúin til samninga með það fyrir
augum, að N-Kóreustjórn legði
kjarnorkuáætlun sína á hilluna. Það
myndi síðan opna fyrir aðstoð við
landið, einkanlega í orkumálunum.
Viðræður Kellys í Seoul snerust
ekki síst um að draga úr vaxandi
ágreiningi með S-Kóreumönnum og
Bandaríkjamönnum en þeir fyrr-
nefndu telja, að ríkisstjórn George
W. Bush forseta hafi kynt undir
kjarnorkudeilunni með ósveigjan-
legri afstöðu. Hefur það ásamt öðru
kynt undir vaxandi óvild í garð
Bandaríkjanna í Kóreu og það hefur
stjórnin í Pyongyang reynt að nýta
sér.
Á sama tíma og Kelly greindi frá
tilslökunum Bandaríkjastjórnar og
lýsti yfir, að hún væri tilbúin til við-
ræðna, herti N-Kóreustjórn á her-
skáum yfirlýsingum sínum. Hótaði
hún Bandaríkjunum „ragnarökum
elds og eimyrju“ reyndu þau að ráð-
ast á N-Kóreu og varaði þau við
„þúsundfaldri hefnd“. Þá sagði á
sunnudag í Rodong Sinmun, opin-
beru málgagni N-Kóreustjórnar, að
það væri „tilbúningur Bandaríkja-
stjórnar“, að n-kóreskir embættis-
menn hefðu skýrt Kelly frá því í
október, að N-Kóreustjórn hefði
brotið samninginn frá 1994 og ynni
að kjarnorkuáætlunum.
Vilja útskrift
Raunar virðist það ekki alveg vera
á hreinu hvað sagt var á október-
fundinum með Kelly og Kang Sok
Ju, fyrsta aðstoðarutanríkisráðherra
N-Kóreu. Sumir S-Kóreumenn, þar
á meðal ráðgjafar Roh Moo-Hyuns,
væntanlegs forseta, telja, að N-Kór-
eumenn hafi ekki fullyrt, að þeir hafi
brotið samninginn frá 1994 og vegna
þess hefur S-Kóreustjórn ítrekað
beðið bandaríska utanríkisráðuneyt-
ið um útskrift á viðræðunum. Kelly
hefur hins vegar ekkert tjáð sig um
þessar efasemdir S-Kóreumanna.
N-Kóreustjórn tilkynnti síðastlið-
inn föstudag, að hún hefði sagt upp
samningnum um bann við útbreiðslu
kjarnorkuvopna og daginn eftir hót-
aði hún að hefja á ný tilraunir með
langdrægar eldflaugar.
Bandaríkjamenn reyna að draga úr
vaxandi ágreiningi við S-Kóreumenn
Ítreka vilja til
samninga við
Norður-Kóreu
Seoul, Washington. AFP, Los Angeles Times.
JOSEPH Lieber-
man, öldungadeild-
arþingmaður frá
Connecticut, til-
kynnti í gær að hann
sæktist eftir því að
verða frambjóðandi
Demókrataflokksins
í forsetakosning-
unum sem fara fram
haustið 2004. Lieb-
erman er fimmti
demókratinn sem
lýsir yfir framboði
sínu vegna forvals
flokksins en hann er
sagður eiga góða
möguleika á að
tryggja sér útnefninguna.
Lieberman er sextugur að aldri
og var varaforsetaefni Als Gore í
forsetakosningunum árið 2000.
Hann hefur setið í öldungadeild
Bandaríkjaþings síðan 1988 og þar
áður gegndi hann embætti dóms-
málaráðherra í Connecticut-ríki
um fimm ára skeið.
Lieberman lýsti framboði sínu
yfir í ræðu sem hann hélt í gamla
menntaskólanum sínum í Stam-
ford í Connecticut. Hann hafði áð-
ur sagt að hann yrði ekki í fram-
boði ef Gore, sem var varaforseti
Bandaríkjanna 1993–2001, gæfi
aftur kost á sér. Gore hefur hins
vegar nú tilkynnt, að hann verði
ekki í framboði, og því var Lieb-
erman ekkert til fyrirstöðu lengur
að blanda sér í slaginn.
Lieberman er miðjumaður í
pólitík, þ.e. hvorki of íhaldssamur
né frjálslyndur. Hann
þykir í hópi íhalds-
samra demókrata
hvað varðar trúmál og
áherslu á svonefnd
fjölskyldugildi en
Lieberman hefur m.a.
barist fyrir því að sett-
ar verði strangari
reglur um birtingu of-
beldis- og klámkennds
efnis í fjölmiðlum og í
kvikmyndum.
Lieberman er gyð-
ingur og ef hann næði
kjöri sem forseti yrði
hann fyrsti gyðing-
urinn til að gegna því
embætti í Bandaríkjunum.
Lieberman hefur óflekkað
mannorð og nýtur virðingar fyrir
sterka siðferðiskennd sína. Var
hann m.a. fyrstur málsmetandi
demókrata til að gagnrýna Bill
Clinton Bandaríkjaforseta fyrir
ósæmilega hegðun þegar Lew-
insky-málin stóðu sem hæst
vestra.
Lieberman þykir engu að síður
tiltölulega frjálslyndur í skoðunum
hvað varðar fóstureyðingar og
byssueign. Hann hefur jafnframt
verið stuðningsmaður hernaðar-
íhlutunar í Írak, neiti Saddam
Hussein að láta vopn sín af hendi.
Þá er hann afdráttarlaus stuðn-
ingsmaður þess, að hvaðeina verði
gert til að ráða niðurlögum al-
þjóðlegra hryðjuverkahópa.
Lieberman er einn áhrifamesti
demókratinn á þingi og m.a. er
hann einn þeirra, sem stýra rann-
sókn þingnefndar á málefnum
orkurisans Enron, sem varð gjald-
þrota í fyrra.
Flestir vilja Hillary
Lieberman þykir sigurstrang-
legastur af þeim fimm, sem hafa
þegar tilkynnt að þeir sækist eftir
því að verða forsetaefni demókrata
í kosningunum á næsta ári. Nýleg
skoðanakönnun sýndi þó að
Hillary Clinton, fyrrverandi for-
setafrú og núverandi öld-
ungadeildarþingmaður, naut
mests fylgis, en hún hyggst ekki
sækjast eftir forsetaembættinu að
þessu sinni.
Sýndi könnunin að 30% demó-
krata vildu helst sjá Hillary sem
forsetaefni flokksins, en Lieber-
man kom næstur, með 13%.
Auk Liebermans hafa Richard
Gephardt, þingmaður í full-
trúadeildinni, John Edwards, öld-
ungadeildarþingmaður frá Norð-
ur-Karólínu, John Kerry,
öldungadeildarþingmaður frá
Massachusetts, og Howard Dean,
fráfarandi ríkisstjóri í Vermont,
gefið kost á sér.
Yrði fyrsti gyðingur-
inn í embætti forseta
Joseph Lieberman tilkynnir framboð vegna
forvals Demókrataflokksins í Bandaríkjunum
Washington. AFP.
’ Liebermann er sagður eiga
góða möguleika
á að tryggja sér
útnefninguna. ‘
Joseph Lieberman