Morgunblaðið - 22.01.2003, Blaðsíða 26

UMRÆÐAN
26 MIÐVIKUDAGUR 22. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
UNDANFARIN 20 ár hef ég átt
tíðar ferðir til Vestfjarða; bæði
vegna starfa minna sl. 11 ár á Al-
þingi og einnig þar sem ættar-
tengsl og uppruni hafa leitt æ
meira þangað en til annarra átta.
Vegir hafa verulega batnað á
þessum umliðnu árum en mikið
vantar enn á til þess að menn hafi
komist nægjanlega að úrbótum við
verstu hindranir, án þess að verið
sé að gera lítið úr því sem vel hef-
ur tekist til með. Framkvæmdir
við Djúpveg hafa verið í gangi og
einnig við veginn um suðurfirði
Vestfjarða, má þar nefna veginn
um Klettsháls og Kleifaheiði.
Þegar skoðaður er árangur sam-
gönguráðherra síðustu 12 ára er
ljóst að munur er á loforðum og
efndum. Halldór Blöndal sagði t.d.
á fundi á Vestfjörðum um sam-
göngumál 1991 að lokið skyldi fyr-
ir árið 2000 við að leggja bundið
slitlag á vegi um Ísafjarðardjúp.
Mikil fyrirheit voru gefin bæði
1991,1995 og 1999 fyrir kosningar
um varanlega vegagerð á Vest-
fjörðum en það er eins og það eigi
að gleymast. Þetta hlýtur að vera
sú ályktun sem menn draga ef
málin eru skoðuð.
Hvað nú?
Í lok desember kom fram ný
áætlun frá samgönguráðherra um
að varanlegri vegagerð verði lokið
um Vestfirði árið 2014. Er að furða
þó menn reki upp stór augu og
trúi ekki því sem þeir heyra. Nú
efna sjálfstæðismenn til umræðna
og funda og fá jafnvel forystu-
greinatilvitnanir í Mbl. m.a. Einar
Oddur þegar hann fyrir prófkjör
krafðist þriggja milljarða á næst-
unni til átaks við vegagerð og
tengingu suðurfjarðanna um
V-Barðastrandarsýslu til Reykja-
víkur.
Einar K. Guðfinnsson efndi síð-
an til sérstaks fundar 11. jan. sl. á
Ísafirði og fékk út úr því pláss á
miðopnu Mbl. Ekki var þar minnst
á gömlu loforðin hvorki um sér-
átak með 500 milljónum (loforð frá
1999) né annað. Nú liggur fyrir að
stór slagorð þeirra sjálfstæðis-
manna á að verða tengt varanlegri
vegagerð á Vestfjörðum. Þá er
bara spurningin, hvort ætla þeir
sjálfstæðismenn að fara eftir áætl-
un Sturlu Böðvarssonar síns for-
ystumanns (slitlag fyrir 2014) eða
ætla þeir að snúa á hann og gefa
einhver önnur fyrirheit? Ég und-
irritaður er svo sem ekki að gera
lítið úr því að menn vilji vel en það
er e.t.v. of mikið að fara svona af
stað; eins og íbúar Vestfjarða
muni ekki þau loforð og fyrirheit
sem hafa verið gefin.
Næstu þrjú ár
Það er ljóst að í baráttuni um
brauðið, ef svo má segja, hafa
stjórnarliðar íhalds og framsókn-
ar, þingmennirnir Einar, Einar og
Kristinn H. og félagar þeirra í
Norðvesturkjördæmi, ekki sýnt
viðlíka árangur og bræður þeirra
og systur í ríkisstjórn Davíðs í
hinu nýja Norðausturkjördæmi,
sem eru með tvenn jarðgöng,
Fjarðarál og fyrirtækjaflutning á
sínum afrekalista. Ég nota þetta
tækifæri til að samfagna þeim ár-
angri Dóra, Dóra, Jóns og Val-
gerðar, því ég veit að það þarf
stórkostlegar aðgerðir til að snúa
byggðaþróuninni á réttan veg
samanber reynslu okkar Vestlend-
inga af uppbyggingu Grundar-
tangasvæðisins. En áður en aðal
þungi stórframkvæmdanna á
Austfjörðum nær hámarki (eftir
þrjú ár) þá verðum við sem
vinnum að varnar- og sóknarað-
gerðum byggðanna í Norðvestur-
kjördæmi að sækja með hörku í
allt það sem unnt er að fá til
stórframkvæmda á okkar svæði.
Þar fyrir utan verðum við að beita
okkur fyrir nýtingu höfuðauð-
lindarinnar „hafsins með fisk-
auðinn í fjöruborðinu“ í þágu
byggðanna sem byggst hafa upp
vegna fiskimiðanna. Með þessum
orðum er ég að segja að nauðsyn
er að skoða að nýju allar áætlanir
um aðgerðir í samgöngumálum,
fiskveiðistjórnun og nýtingu auð-
æfa í sameign þjóðarinnar til sjáv-
ar og sveita. Það verður best gert
með því að slá af núverandi rík-
isstjórn og kjósa Samfylkinguna til
stjórnar á þjóðarskútunni eftir
kosningar í vor.
Vegagerð á Vestfjörð-
um – loforð og efndir!
Eftir Gísla S.
Einarsson
„Nauðsyn er
að skoða að
nýju allar
áætlanir um
aðgerðir í
samgöngumálum, fisk-
veiðistjórnun og nýt-
ingu auðæfa í sameign
þjóðarinnar til sjávar og
sveita.“
Höfundur er alþingismaður og fram-
bjóðandi Samfylkingarinnar í Norð-
vesturkjördæmi.
Í UMRÆÐUM síðustu daga og
vikna um málefni Reykjavíkur-
borgar og þá ákvörðun borgar-
stjóra að yfirgefa stólinn og hverfa
til annarra starfa hafa ýmsir séð
ástæðu til bæði í ræðu og riti að
víkja að tímabilinu 1978–82 þegar
þrír flokkar stóðu að meirihluta
borgarstjórnar. Sumir hafa gert
þetta á miður vinsamlegan hátt og
af lítilli þekkingu og jafnframt
reynt að gera lítið úr þeim sem þá
fóru með stjórn borgarinnar.
Menn gera það stundum af eins
konar minnimáttarkennd að reyna
að upphefja sjálfa sig með því að
niðurlægja aðra.
Á árunum1978–82 var verðbólga
um 40% árlega. Þrátt fyrir það
versnaði skuldastaða borgarinnar
ekki á þessu tímabili. Það er meira
en sagt verður um næstu ár á eftir
þegar skuldir jukust meira en
dæmi eru til fyrr og síðar í sögu
borgarinnar. Þá var Davíð Odds-
son borgarstjóri.
Á árunum 1978–82 voru fram-
kvæmdir á vegum borgarinnar
eðlilegar miðað við það fjármagn
sem úr var að spila og síst minni
en áður hafði verið.
Í skipulagsmálum var mörkuð
sú stefna að þétta byggðina. Nú
vilja allir Lilju kveðið hafa og tala
um nauðsyn þess að þétta byggð-
ina sem horfið var frá á valdatíma
Sjálfstæðisflokksins á árunum
1982–94.
Meirihlutinn sem myndaður var
á vordögum 1978 ákvað í upphafi
aðráða ópólitískan borgarstjóra og
jafnframt að forseti borgarstjórn-
ar stæði fyrir opinberum mót-
tökum á vegum borgarinnar og
kæmi fram út á við fyrir hennar
hönd. Þetta var eðlileg ráðstöfun
eins og málin lágu þá fyrir.
Egill Skúli var því enginn
veisluborgarstjóri. Hann var fram-
kvæmdaaðili þeirra ákvarðana sem
borgarstjórn samþykkti. Þau störf
vann hann með ágætum og hefur
án efa haft nóg að gera þó að hann
þyrfti ekki að sinna opinberum
móttökum. A.m.k. heyrði ég hann
aldrei ýja að því að hann skorti
verkefni og gæti þar af leiðandi
svona í framhjáhlaupi brugið sér í
framboð til Alþingis.
Meirihlutasamstarf þríflokkanna
árin 1978–82 var farsælt og
árekstralítið. Góðu búi var skilað á
vordögum 1982 þótt ýmsir leggi
sig í framkróka við að halda öðru
fram.
Gunnar Smári og Páll læknir
Ég má til með að víkja sér-
staklega nokkrum orðum að tveim-
ur aðilum sem nýlega hafa tjáð sig
á opinberum vettvangi um meiri-
hlutann í borgarstjórn árin 1978–
82.
Gunnar Smári Egilsson ritstjóri
notaði orðið rugl um þetta tímabil
í vikulegum föstudagsþætti í sjón-
varpinu. Þeir sem eru alltvitandi
þurfa auðvitað ekki að kynna sér
málin eins og við hinir. En ekki
finnst mér að sá sem talar með
þessum hætti á opinberum vett-
vangi sé vandur að virðingu sinni.
Páll Gíslason læknir, mætur
maður og fyrrverandi forseti borg-
arstjórnar, blandar sér í þessa um-
ræðu með grein í Mbl.
Hann telur að þeir sem réðu í
borgarstjórn á þessum tíma hafi
niðurlægt borgarstjórann með því
að hann þyrfti að vísa beiðni um
opinbera móttöku til forseta borg-
arstjórnar. Vitanlega er þetta mik-
ill misskilningur hjá Páli. Þessi
málsmeðferð var eðlileg og í sam-
ræmi við þá verkaskiptingu sem
ákveðin hafði verið og gerð er
grein fyrir hér að framan. Hafi
einhver viljað gera lítið úr Agli
Skúla borgarstjóra á þessum árum
þá held ég að Páll ætti að leita
þeirra meðal eigin flokksbræðra.
Borgarstjórnin 1978–
82 – skætingi svarað
Eftir Kristján
Benediktsson
„Egill Skúli
var því eng-
inn veislu-
stjóri. Hann
var fram-
kvæmdastjóri þeirra
ákvarðana sem borg-
arstjórn samþykkti.“
Höfundur er fyrrverandi
borgarfulltrúi.
FRAMUNDAN eru spennandi
kosningar til Alþingis. Samfylkingin
hefur aukið fylgi sitt undanfarin
misseri og mælist nú í síendurtekn-
um skoðanakönnunum sem stærsti
stjórnmálaflokkur landsins. Innan
Ungra jafnaðarmanna, ungliða-
hreyfingar Samfylkingarinnar, hef-
ur verið unnið hörðum höndum und-
anfarið ár. Þegar núverandi fram-
kvæmdastjórn tók við völdum fyrir
rúmlega ári voru aðeins til þrjú virk
aðildarfélög í Ungum jafnaðarmönn-
um. Nú stefnir í að þau verði orðin
ellefu talsins um allt land áður en
starfsárinu lýkur. Til eru orðin
landssamtök Ungra jafnaðarmanna.
Skýrar línur í pólitíkinni
Það skiptir máli hvað ungt fólk kýs
í stjórnmálum. Það eru skýrar línur í
pólitíkinni nú. Ungir sjálfstæðis-
menn hafa ályktað að hækka skuli
verulega skólagjöld í Háskóla Ís-
lands og leggja niður Samkeppnis-
stofnun, Fjármálaeftirlitið, Íbúða-
lánasjóð og Lánasjóð íslenskra
námsmanna. Þessu hafna Ungir
jafnaðarmenn algjörlega.
Landsþing Ungra jafnaðarmanna
verður haldinn helgina 24.–26. jan-
úar á Selfossi, en þar er einmitt eitt
nýstofnaðra félaga hreyfingarinnar.
Á landsþinginu mun fara fram mál-
efnavinna, undirbúningur fyrir al-
þingiskosningar í maímánuði og
kosning stjórnar Ungra jafnaðar-
manna, en frekari upplýsingar má
finna á politik.is. Heiðursgestir
landsþingsins verða Össur Skarp-
héðinsson og Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir. Ég hvet ungt fólk til að koma
á landsþingið og kynnast kraftmiklu
starfi Ungra jafnaðarmanna.
Landsþing 24.–26. janúar
á Selfossi
Landsþing Ungra jafnaðarmanna
á Selfossi mun snúast um að marka
skýra valkosti fyrir ungt fólk í kom-
andi kosningum. Ungir jafnaðar-
menn telja að heildstæða fjölskyldu-
og neytendastefnu hafi vantað lengi.
Ungir jafnaðarmenn álíta það ekki
vera náttúrulögmál að Íslendingar
þurfi að greiða eitt hæsta matvæla-
verð í heimi. Fórnarkostnaður við að
vera í námi hækkar stöðugt ásamt
því að þrýstingur á skólagjöld eykst.
Skólagjöld leikskóla eru sömuleiðis
komin algjörlega úr böndunum og
félagslega nauðsynlegar tómstundir
hafa orðið að forréttindum á grunn-
skólastigi.
Þjónustugjöld á opinberri þjón-
ustu hafa rokið upp úr öllu valdi síð-
astliðinn áratug án þess að þjónusta
hafi aukist að sama skapi. Lyfja-
kostnaður venjulegs fjölskyldufólks
getur hæglega sligað fjárhag heim-
ilis, hvað þá fyrir öryrkja og aldraða.
Húsnæðiskostnaður ungs fólks hef-
ur sjaldan verið meiri og leiguverð
hefur rokið upp m.a. vegna aðgerða
stjórnvalda. Vaxtakostnaður er með
því hæsta sem gerist í vestrænum
heimi og skattbyrði einstaklinga hef-
ur aukist í tíð núverandi ríkisstjórn-
ar. Jaðarskattar ungs fólks, s.s.
þeirra sem eru að koma sér upp hús-
næði og fjölskyldu og greiða niður
námslán, eru allt of háir. Skuldasöfn-
un heimilanna er í sögulegu hámarki
og verðtrygging lána kemur aftan að
mörgum.
Þessu vilja Ungir jafnaðarmenn
breyta og því munu þeir hittast á
Selfossi næstkomandi helgi.
Valkostur
ungs fólks
Eftir Ágúst Ólaf
Ágústsson
Höfundur er formaður
Ungra jafnaðarmanna.
„Ungir jafn-
aðarmenn
telja að
heildstæða
fjölskyldu-
og neytendastefnu hafi
vantað lengi.“
TEKJUSKATTAR leggjast á
launafólk og eftirlaunaþega með
miklum þunga. Af tekjum yfir 70 þús.
kr. á mánuði gleypir skatturinn
38,5%. Ónotaður persónuafsláttur
millifærist þó að fullu frá maka. Sé
launþeginn eftirsóttur í starfi og
leggi hart að sér þannig að tekjur
hans fari yfir 340 þús kr. á mánuði
eða tekjur hjóna fari samtals yfir 680
þús. á mánuði tekur við svokallaður
hátekjuskattur sem hrifsar hátt í
helming viðbótartekna eða 43,5%.
Margt ungt fólk sem er að byrja á
vinnumarkaðnum er með gífurlegar
skuldir á bakinu vegna námslána og
íbúðarlána. Þetta fólk á mjög á bratt-
ann að sækja alla ævina vegna þess
að skatturinn hremmir allt of stóran
hlut af vinnulaununum. Barnabætur
og vaxtabætur geta verið smyrsl á
sárin um hríð en þær bætur gufa að
mestu upp með hækkandi tekjum
auk þess sem hækkandi tekjum
fylgja auknar greiðslur af námslán-
um.
Að undanförnu hefur mikið verið
rætt um að ýmsir þjóðfélagshópar
með lágar tekjur, sem til skamms
tíma voru undir skattleysismörkum,
séu nú farnir að greiða sem svarar
eins mánaðar launum í tekjuskatt.
Eftirlaunaþegar eru nú í máli við
ríkisvaldið varðandi skattalega með-
ferð eftirlauna úr lífeyrissjóðum.
Þessi harka gagnvart launafólki og
eftirlaunaþegum stingur mjög í stúf
við skattlagningu margra þeirra sem
reikna sjálfum sér laun í ýmiss konar
þjónustustarfsemi og öðrum eigin
rekstri. Með fljótfærnislegri laga-
breytingu í lok ársins 2001 fengu
þúsundir einstaklinga í rekstri mikla
himnasendingu í skattamálum. Þeim
var gefinn möguleiki á að koma sér í
þá forréttindastöðu að greiða einung-
is 26,2% af tekjum umfram viss mörk
í stað 38,5% eða 43,5% sem tekið er af
launafólki og eftirlaunaþegum.
Til skamms tíma hefði engum dott-
ið í hug að lögfesta slíka mismunun í
skattamálum.
Stiglækkandi skattur
á séra Jón
Málsvarar ríkisvaldsins hafa svar-
að vaxandi gagnrýni á skattbyrði
launafólks og eftirlaunaþega með því
að segja að rauntekjur hafi hækkað
og „það sé einfaldlega eðli tekju-
Skoðið
skattamálin!
Eftir Svein
Jónsson
„Ég kem
ekki auga á
neitt sem
réttlætir að
leggja miklu
hærri skatta á Jón en
séra Jón.“