Morgunblaðið - 16.02.2003, Blaðsíða 34

UMRÆÐAN
34 SUNNUDAGUR 16. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Í NÝLEGA kynntum tillögum rík-
isstjórnarinnar að flýtingu fram-
kvæmda á landinu vekur athygli rýr
hlutur höfuðborgarsvæðisins þegar
kemur að úthlutun fjármuna til
vegaframkvæmda. Því hefur verið
haldið fram að „ástand skipulags-
mála“ eins og það er orðað hamli því
að hægt sé að setja meiri fjármuni til
höfuðborgarinnar. Þetta er rangt.
Rétt er að ítreka það að staða ein-
stakra fyrirhugaðra framkvæmda í
Reykjavík er á ýmsu stigi skipulags-
lega séð, líkt og á við um allar þær
framkvæmdir sem rætt er um að
ráðast í vítt og breitt um landið í
tengslum við tillögur ríkisstjórnar-
innar.
Það hljóta að vakna spurningar
um forgangsröðun þegar litið er til
þess að aðeins einn milljarður fer
hingað til höfuðborgarsvæðisins.
Getur það verið að forsætisráðherra
sé orðinn svo örvæntingarfullur og
blindaður af pólitískri móðu að íbúar
í Reykjavík séu látnir gjalda fyrir
það að meirihlutinn í Reykjavík er
forsætisráðherra ekki þóknanlegur?
Afbökun staðreynda
Í umræðum um gatnamót
Kringlumýrarbrautar og Miklu-
brautar er aðalatriði málsins það að
borgaryfirvöld í Reykjavík eru að
sjálfsögðu tilbúin í að vinda sér í það
verk, sé vilji og áhugi fyrir því af
hálfu ríkisins. Það hefur staðið yfir
undirbúningur að útfærslu gatna-
mótanna en sú lausn sem Reykjavík-
urborg telur besta, þ.e. stokkur eða
göng undir Kringlumýrarbraut, hef-
ur mætt andstöðu hjá Vegagerðinni.
Skýtur það því skökku við og er í
hæsta máta ósanngjarnt að Vega-
gerðin gagnrýni borgaryfirvöld fyrir
seinagang þegar sannleikurinn er sá
að Vegagerðin hefur gert fyrirvara
um lagningu gatnamótanna. Það er
alveg ljóst að hefðbundin mislæg
slaufugatnamót eru ekki heppileg á
þessum stað út frá skipulagslegum,
umhverfislegum og hljóðvistarleg-
um kröfum. Það er að sjálfsögðu
hægt að hefjast handa strax við
hönnun, undirbúning og fram-
kvæmdir ef menn vilja. Allt tal um
annað er útúrsnúningur.
Aðrar framkvæmdir
En jafnvel þótt satt væri að vinna
við gatnamót Kringlumýrarbrautar
og Miklubrautar væri óeðlilega
skammt á veg komin er aðalatriði
málsins vitaskuld það að skipulags-
mál í Reykjavík eru með þeim hætti
að hægt væri að hefjast handa við
fjölmörg önnur verkefni með
skömmum fyrirvara. Hér skulu
nokkur nefnd.
Skipulag að flutningi Hringbraut-
ar hefur nýlega verið samþykkt í
borgarráði. Hægt væri að flýta
þeirri framkvæmd og bjóða verkið út
í haust og hefja framkvæmdir fyrir
áramót. Hægt er að flýta útboðum
vegna breikkunar Vesturlandsvegar
og ef allt gengur eins og best getur
orðið ætti að vera hægt að bjóða það
verk út í haust.
Hægt er að flýta breikkun
Sæbrautar þannig að unnt sé að
bjóða framkvæmdina út í haust, jafn-
vel þó umhverfismat sé eftir. Þá væri
mögulegt að byggja brú yfir Vest-
urlandsveg annað hvort á Hallsvegi,
sem fyrsta áfanga að mislægum
gatnamótum, eða á tengibraut þar
rétt hjá og koma með því á betri
bráðabigðatengingu við Vestur-
landsveg á þessum stað. Hingað til
hefur verið rætt um hringtorg sem
bráðabirgðalausn. Svipað má segja
um tengingu Korpúlfsstaðabrautar
við Vesturlandsveg, en þau
gatnamót eru í Mosfellsbæ. Loks má
nefna göngubrú frá Álfabakka yfir í
Kópavog yfir Reykjanesbraut og
göngubrú yfir Kringlumýrarbraut
rétt norðan við Hamrahlíð.
Gott ástand
skipulagsmála
Stjórn borgarinnar hefur tekið
skipulagsmál föstum tökum í tíð
Reykjavíkurlistans. Gríðarleg vinna
hefur verið lögð í deiliskipulag mið-
borgarinnar, ráðist hefur verið í
skipulagningu nýrra borgarhverfa á
borð við Úlfarsárdal, Norðlingaholt
og Grafarholt. Í takt við breytta tíma
og heildarsýn á borgarsamfélagið
hefur verið lögð áhersla á þéttingu
byggðar og endurskipulagningu
eldri hverfa auk þess sem áhugi
almennings og sérfræðinga á skipu-
lagsmálum hefur verið virkjaður
með auknu samráði og samvinnu
eins og nýleg dæmi sanna.
Það er fyrirsláttur að halda því
fram að ástand skipulagsmála í
Reykjavík standi fjárveitingum til
vegamála fyrir þrifum. Stjórn borg-
arinnar skortir ekki vilja, áhuga og
atorku varðandi vegaframkvæmdir í
Reykjavík.
Skipulagsmál
í Reykjavík
Eftir Steinunni Valdísi
Óskarsdóttur
„Borgaryf-
irvöld eru að
sjálfsögðu
tilbúin í að
vinda sér í
það verk.“
Höfundur er formaður
skipulags- og bygginganefndar.
ÞEGAR hæst stóð í stönginni
með afgreiðslu íslenzku ráðstjórn-
arinnar á 20.000.000.000.00 – tutt-
uguþúsundmilljónkróna – ábyrgð til
handa ameríska fyrirtækinu de-
CODE, átti DV viðtal við aðalrit-
arann, D.O., 11. apríl 2002.
Eftir að hafa minnzt á aðdrag-
anda málsins er eftirfarandi skráð
orðrétt eftir ritaranum:
,,Eftir að við höfðum einnig séð
það mat sérfræðinga, að þetta
myndi falla innan EES-samningsins
og standast hann – sem við héldum
kannski í byrjun að væri ekki – þá
fannst okkur að það væri varasamt
af okkur að missa þetta tækifæri,
sem gæti orðið stórkostlegt. Og
jafnvel þó það færi ekki svo vel að
verða stórkostlegt gæti það orðið
ágætt, og jafnvel þó það færi verr en
það væri það innan viðráðanlegra
marka vegna þess ávinnings sem við
hefðum af þessari starfsemi á að
minnsta kosti næstu átta til tíu ár-
um.“
Það hefir löngu verið vitað að að-
alritara er flest betur gefið en fjár-
málavit. Samt sem áður keyptu nær
allir þingmenn stjórnarliðsins þessa
röksemdafærslu fyrir ábyrgðinni, og
tveir þriðju hlutar Samfylkingar
undir forystu formannsins Össurar.
Og afglöpin urðu að lögum frá
hinu háa alþingi.
Þótt margt kunni að verða sagn-
fræðingum framtíðar undrunarefni
frá valdatíma ráðstjórnar mun
þennan gerning vafalaust bera einna
hæst. Er þó af ærnu að taka svo
ekki sé minnzt á fiskveiðiólögin.
Af augljósum ástæðum hefir ráð-
stjórnin enn sem komið er veigrað
sér við að framkvæma lögin. En 11.
maí nk. mun hún ekki bíða boðanna,
ef hún heldur velli í kosningunum
þann 10. – enda fyrrgreind rök-
semdafærsla aðalritara í málinu
auðvitað í sama gildi nú sem fyrr.
M.a.s. yrði málinu borgið þótt
Samfylkingin skriði uppí til hans.
Vatnsmýringar geta því farið að
hlakka til, nema allt fari á versta veg
og bylting verði í íslenzkum stjórn-
arháttum. A.m.k. mun Frjálslyndi
flokkurinn leggja sig í líma við að
þvo þá saurklessu af þjóðþinginu
sem klínt var á það með lögunum
um 20.000.000.000.00 kr. ábyrgðina.
Að gera úttekt á fyrirtækinu de-
CODE og aðförum þess í íslenzku
fjármálalífi bíður betri tíma. Und-
irritaður hefir flutt tillögu í alþingi
um úttekt á því máli. Núverandi ráð-
stjórn mun að sjálfsögðu hafa að
engu slíka tillögugerð.
En koma tímar og koma ráð. Þau
munu seint afmást sporin sem ís-
lenzkar fjármálastofnanir mörkuðu í
því máli á vettvangi viðskipta. Þegar
þau kurl verða komin til grafar
munu við blasa vinnubrögð sem
mafíósar Sikileyjar gætu verið full-
sæmdir af. Þeirra vegna hefir marg-
ur snýtt rauðu. Svo verður einnig
um flesta kaupendur sem táldregnir
voru af sannfærandi fulltrúum fjár-
málafyrirtækja, þegar þeir sviku inn
á þá hlutabréf í deCODE á marg-
földu yfirverði.
Þá fjármálajöfra þyrfti að draga
til ábyrgðar. Tillaga um það liggur
frammi í alþingi og mun ná fram að
ganga fyrr eða síðar.
Rökvísi
ritarans
Eftir Sverri
Hermannsson
Höfundur er formaður
Frjálslynda flokksins.
„A.m.k.
mun Frjáls-
lyndi flokk-
urinn leggja
sig í líma
við að þvo þá saur-
klessu af þjóðþinginu
sem klínt var á það
með lögunum um
20.000.000.000.00 kr.
ábyrgðina.“
VIÐBRÖGÐ ritstjóra Séð og heyrt
við gagnrýni minni á siðferði blaðsins
hafa farið fram úr mínum björtustu
vonum. Í grein minni á press.is, Sögu-
legur botn, fjallaði ég um siðferðilegt
getuleysi blaðsins, út frá tveimur
dæmum og siðareglum Blaðamanna-
félags Íslands.
Mér þykir rétt að ljúka þessu máli í
Morgunblaðinu, þar sem Séð og heyrt
tileinkaði mér heilan leiðara í nýjasta
tölublaðinu, undir fyrirsögninni: Siða-
reglur Þorsteins J. Þar er gagnrýni
minni eftir sem áður svarað eins
ómálefnalega og kostur er. Það er ein-
mitt í tilsvörum ritstjóranna, skætingi
og útúrsnúningum, sem þeir taka af
mér ómakið við að segja það sem öllu
sæmilega hugsandi fólki er ljóst.
Ég hef ítrekað þá augljósu stað-
reynd að Séð og heyrt, líkt og aðrir
fjölmiðlar, hafi fullan rétt til að skrifa
um það sem þeim sýnist. Ég geri eng-
ar athugasemdir við umfjöllun um
mig sem opinbera persónu. Þegar
kemur að einkalífi mínu, þá gegnir
einfaldlega öðru máli. Málið snýst um
ábyrgð blaðsins og það er á engan
hátt undanskilið siðareglum Blaða-
mannafélags Íslands.
Ég gerði að umfjöllunarefni í grein
minni viðtal Séð og heyrt við mann,
sem um árabil hefur sýnt af sér sjúk-
lega og afbrigðilega hegðun gagnvart
konu minni. Ritstjórunum þótti sjálf-
sagt að birta viðtalið og lýsa furðu
sinni á viðkvæmni minni gagnvart því
að maður, sem er augljóslega ekki
heill á geði, ofsæki fjölskyldu mína.
Í annan stað gerði ég athugasemd
við að nafn mitt kom fram í viðtali við
dreng sem brenndist í andliti. Sonur
minn lenti í alvarlegu slysi og var á
sömu deild og viðmælandi blaðsins.
Það er mér óskiljanlegt hvaða erindi
nafn mitt átti í greinina og ótrúlegt
sjónarmið annars ritstjórans, að það
hafi haft ákveðið forvarnargildi. Ég
hef heldur ekki fundið upp þær siða-
reglur sem gilda á spítölum. Sjúkling-
um er einfaldlega bent á þá sjálfsögðu
tillitssemi, að tala ekki um aðra sjúk-
linga eða gesti þeirra utan spítalans.
Þetta er kannski vísir að nýjum
greinaflokki í blaðinu um sjúkrastofn-
anir á Íslandi, hverjir voru hvar.
Þriðja tilvikið, sem ritstjórarnir
tína til í tilsvörum sínum, snertir
kæru konu minnar Maríu Ellingsen
til Siðanefndar Blaðamannafélagsins
á síðasta ári. Sú kæra snerist ekki um
rétt Mannlífs til að skrifa það sem rit-
stjóranum sýndist um konu mína eða
mig, heldur um hvort það væri sið-
ferðilega rétt að brjóta munnlegan
samning blaðamanns og viðmælanda
um efni greinarinnar. Því miður tók
Siðanefndin ekki afstöðu til þess,
heldur úrskurðaði að blaðið hefði ekki
birt neitt meiðandi um fjölskyldu
mína, sem allir málsaðilar voru sam-
mála um.
Fagnaðarerindið í þessu öllu sam-
an er að Séð og heyrt hefur fölskva-
laust opinberað ritstjórnarstefnu
blaðsins. Í viðtali í Silfri Egils sagði
Kristján Þorvaldsson, að haft væri í
huga að gefa fólki tilfinningalegt svig-
rúm áður en greinum um það og sam-
settum myndum af því væri slegið
upp á forsíðu. Það er allt og sumt.
Þetta mál snýst ekki um mínar eig-
in siðareglur. Það snýst heldur ekki
um hvað ég sé viðkvæmur eða hör-
undsár eins og ritstjórarnir halda ein-
dregið fram. Ég hef séð og heyrt
margt ískyggilegra um sjálfan mig á
löngum ferli.
Siðferði er einfaldlega ekki álitamál
hverju sinni. Það byggir á samkomu-
lagi og reglum sem samfélagið hefur
komið sér upp og í sjálfu sér rauna-
legt að Bjarni og Kristján skuli
bregðast við sjálfsögðum athuga-
semdum með hortugheitum. Ég missi
hins vegar ekki svefn yfir því. Þeir
eiga í rauninni þakkir skildar. Ég
rétti blaðinu eins konar spegil með
grein minni á press.is. Ritstjórar Séð
og heyrt hafa notað hann af mestu
samviskusemi til að sýna þjóðinni hið
rétta eðli blaðsins.
Takk, Séð og heyrt
Eftir Þorstein J.
Vilhjálmsson
„Fagnaðar-
erindið í
þessu öllu
saman er að
Séð og heyrt
hefur fölskvalaust op-
inberað ritstjórnar-
stefnu blaðsins.“
Höfundur er frétta- og
dagskrárgerðarmaður.
FULLTRÚAR stjórnarflokkanna
hafa ekki heykst á að mæra afrek
sín á sviði efnahagsmála og nú síð-
ast í Morgunblaðinu 12. febrúar
þegar Halldór Blöndal, oddviti sjálf-
stæðismanna í Norðausturkjör-
dæmi, fór yfir þann hluta afreka-
skrárinnar sem hann vill flíka. En
ber það vott um ábyrga og snjalla
efnahagsstjórn að grípa til mestu
efnahagsaðgerða Íslandssögunnar
mælt í peningum korteri fyrir kosn-
ingar?
Haft er eftir Davíð Oddssyni í
Morgunblaðinu 13. febrúar að engin
goðgá sé að huga að skattalækk-
unum. Þá iðju hefur núverandi rík-
isstjórn stundað óslitið í þágu efna-
meiri hluta þjóðarinnar. Óþarfi er að
rekja þá sögu en tímabært að spyrja
hvers vegna röðin sé nú komin
svona allt í einu að hinum almenna
launamanni? Hingað til hefur sú for-
gangsröðun þótt hið mesta guðlast í
augum núverandi ríkisstjórnar. Um
þetta vitna verk undanfarinna ára.
Fáum dylst að efnahagsráðstaf-
anir ríkisstjórnar Davíðs Oddssonar
eru löngu tímabærar, því atvinnu-
kreppan var fyrirsjáanleg snemma á
síðasta ári. Spyrja má þó hvers
vegna andvirði eigna almennings í
vörslu ríkisins sé látið standa undir
kostnaði við þær. Þessara eigna var
ekki aflað í tíð núverandi ríkis-
stjórnar og tilurð þeirra því ekki
henni að þakka. Hefur sparnaður,
eignamyndun og útsjónarsemi fyrri
stjórnvalda ef til vill verið nýttur
hömlulaust til reksturs frjáls-
hyggjuævintýrisins?
Athygli vekur hversu seint loforð
berast um áðurnefndar kosninga-
gjafir. Segir mér svo hugur um að
þær berist ekki fyrr en að loknum
kosningum, ef þær dagar þá ekki
uppi sem hver önnur davíðsk menn-
ingarhúsanátttröll á landsbyggðinni.
Það er mikið áhyggjuefni að all-
margir mánuðir munu líða þar til
þeim kjósendum fara að berast gjaf-
irnar sem virkilega þurfa á þeim að
halda. Aðrir þurfandi fá í engu notið
gjafanna. Nær helmingur þeirra
sem þyrftu á góðum gjöfum að halda
strax eru konur. Tæplega helmingur
allra atvinnulausra í landinu í dag
eru konur eða um 3.000. Af ráðstöf-
unum má ráða að ríkisstjórnarflokk-
arnir hafa hugsað sér að senda þær
allar í vegavinnu út um land.
Í ljósi eðlis gjafanna mætti einnig
spyrja hvort boðberar frjálshyggj-
unnar hafi gefið fjármálastýringu
peningamarkaðarins upp á bátinn
og snúið sér að hefðbundnum keyn-
ískum sveiflujöfnurum? Sú var tíðin
að þessir postular fengu óbragð í
munninn við tilhugsunina eina að
grípa til aðgerða af því tagi sem
kosningagjafir ríkisstjórnarinnar
eru nú. Getur frjálshyggjudraumur-
inn orðið að verri martröð?
Tækifærismennskan og vanmat á
kjósendum er með eindæmum. Ekki
er einungis kastað ryki í augu kjós-
enda korteri fyrir kosningar, heldur
virðast stjórnarflokkarnir halda að
íslenskir kjósendur séu svo vitlausir
að þeir sjái ekki í gegnum kosn-
ingaútspil þeirra? Fyrirlitningin
gagnvart kjósendum, skynsemi
þeirra og pólitísku minni er dæma-
laus.
Sálmur Davíðs
– lokastef?
Eftir Hermann
Óskarsson
Höfundur er formaður kjördæm-
isráðs Samfylkingarinnar í Norð-
austurkjördæmi.
„Fyrirlitn-
ingin gagn-
vart kjós-
endum,
skynsemi
þeirra og pólitísku
minni er dæmalaus.“