Morgunblaðið - 26.04.2003, Page 53

við komum síðan til baka um kvöldið
var lesið yfir þér og þú reyndir að af-
saka ómakið. Þá tók ég oft hljóðlát-
lega í höndina á þér og teymdi þig í
burtu og við skildum konuna eftir
fussandi út í loftið. Þegar við síðan
komum í lyftuna, hlógum við eins og
tvær litlar stelpur sem vita upp á sig
sökina.
Þú vissir alltaf hvernig staðan var í
ástarmálum, bæði mínum, eins Jó-
hönnu, Birnu og Rakelar, en aldrei
kjaftaðir þú af þér. Ef maður spurði
fékk maður aðeins ófullnægjandi svör
frá þér þar sem þú sast með sposkan
svip. Ég lýsi þér sem hinum róman-
tíska sálfræðingi mínum. Rómantíkin
var meðalið.
Elsku amma, ég er svo þakklát fyr-
ir að eiga svona indælar minningar
um þig, þær lifa áfram.
Ég kveð þig í bili.
Þín
Katrín.
Elsku amma Kata er dáin.
Það er sárt að kveðja ástvin.
Ég kynntist ömmu Kötu fyrst árið
1995 en þá fór Elli með mig að heim-
sækja ömmu sína og kynna hana fyrir
mér. Hún tók á móti mér með hlýlegu
brosi og faðmlagi, dró fram drekk-
hlaðið veisluborð eins og það væri von
á forsetanum.
Amma Kata var einstaklega hlý
kona. Hún hafði svo gaman af því
þegar stórfjölskyldan kom saman, þá
var hún mætt með bros á vör eins og
við minnumst hennar alltaf. Hún var
alltaf með á hreinu hvað allir voru að
fást við og spurði um krakkana til að
fylgjast með, það var hennar yndi.
Það var gaman að sitja og hlusta á
hana rifja upp gamlar minningar.
Hún sagði mér ófáar sögurnar af Ell-
unum þremur og prakkarastrikunum
þeirra. Andlit hennar ljómaði er hún
horfði dreymandi framfyrir sig að
rifja upp þessar skemmtilegu minn-
ingar. Mikið hafði hún gaman af
börnunum.
Mér þykir mjög vænt um að dóttir
okkar, hún Erla Guðfinna, fékk að
kynnast langömmu sinni, eða „litlu
ömmu götu“ eins og hún kallar hana,
enda ekki nema 2 ½ árs gömul.
Elsku amma Kata, við kveðjum þig
með söknuði.
Guð blessi þig.
Anna Lára, Erlendur og
Erla Guðfinna.
Elsku amma Kata.
Sumrin hjá þér í Firði eru ógleym-
anleg, að fara með þér upp á fyrsta
klett og láta gjarðir rúlla niður. Einn-
ig að fara með þér á bæjarrölt þar
sem allir heilsuðu þér af mikilli alúð
og virðingu, (frú Katrín). Þá var ekki
laust við að við fyndum fyrir stolti. Þú
varst alltaf til staðar fyrir okkur, ör-
lát og vildir allt fyrir okkur gera.
Minnumst við þess þegar þú fórst
með okkur niður að Lóni og við
reyndum að koma út flekum til að
sigla á. Þetta var nú ekki vel liðið en
þú tókst samt sem áður þátt í laumu-
spilinu. Auðvitað baðst þú okkur að
fara varlega en við tókum það nú ekki
alltaf hátíðlega.
Við vorum svo lánsöm að fá þig til
okkar á Lynghagann stuttu eftir að
afi Erlendur dó. Ófáar eru stundirnar
sem við vorum niðri hjá þér, hlust-
uðum á þig spila á píanóið, töluðum
við þig um lífið og tilveruna eða bara
létum okkur líða vel saman án þess að
nokkuð sérstakt væri aðhafst. Þú
sagðir okkur frá því þegar þú varst að
alast upp á Seyðisfirði og dvöl þinni í
Þýskalandi. Þú hlýddir okkur yfir
tónfræðina, hlustaðir á okkur spila á
píanóið og einnig hafðir þú gaman af
að hlusta á okkur syngja við undirleik
þinn. Léttleikinn einkenndi þig og
okkur fannst nærvera þín vera svo
góð. Þú heillaðir alla með einlægni og
sjarmerandi persónuleika þínum.
Þegar vinir okkar komu í heimsókn
fengum við oft að heyra spurninguna:
„Hvar er amma Kata?“ Þú varst vin-
ur allra okkar, vina.
Það er margt sem við getum lært
af þér, elsku besta yndi, t.d. hversu
jákvæð þú varst, kurteis, lífsglöð og
að hvern dag vaknaðir þú með bros á
vör. Það var óskaplega sorglegt að
heyra að þú værir dáin en þegar
hugsað er til þess að þú sért nú búin
að hitta afa aftur verður þetta létt-
bærara.
Nú er sumarið gengið í garð. Það
var þinn uppáhaldsárstími. Þegar
leiðir skilja viljum við syngja við þinn
undirleik inn í eilífðina:
Ó, blessuð vertu, sumarsól,
er sveipar gulli dal og hól
og gyllir fjöllin himinhá
og heiðarvötnin blá.
Nú fossar, lækir, unnir, ár
sér una við þitt gyllta hár,
nú fellur heitur haddur þinn
á hvíta jökulkinn.
(Páll Ólafsson.)
Erlendur Þór,
Jóhanna Margrét og
Birna Halldóra.
Ekki var ég hár í loftinu þegar for-
eldrar mínir fundu mér það helst til
forfrömunar og fágunar að senda mig
í „spilatíma“ til hennar Katrínar í
Firði. Og þau hefðu getað valið verr!
Ég tölti með Klaverskole upp í Fjörð,
tíu ára snáðinn, þar sem sýslu-
mannsfrúin beið mín við gamla
Zimmermann-píanóið sem Ingi Lár.
hafði hantérað á hans tíma. Þar
kynntist ég gömlu evrópsku meistur-
unum; tónlistinni og þýska „kúltúrn-
um“ í ríkum mæli í meðförum Katr-
ínar Jónsdóttur í Firði, þessarar
fallegu, fíngerðu lady sem sjálf hafði
numið suður í Lübeck á fjórða ára-
tugnum. Rétt eins og Björn bróðir
hennar sem þá þegar hafði lyft
íþróttaiðkun og fegurð heilbrigðar
sálar í hraustum líkama Seyðfirðinga,
löngu áður en aðrir Íslendingar létu
sér detta í hug að orða líkamsrækt,
hvað þá meir! En í Firði drakk ég líka
í mig virðingu og aðdáun fyrir hinni
seyðfirsku menningu og sögu sem
hvergi blómstraði frekar en einmitt
þar. Og hvar hefði hún átt að þrífast
betur en á landnámsjörðinni? Enda
fyrirfannst ekki seyðfirskari Seyð-
firðingur en Katrín í Firði. Og hún
var afar sérstök kona; batt ekki
bagga sína sömu hnútum og sam-
ferðamenn. Allt sameinaði hún í per-
sónu sinni; fölskvaleysi barnsins, fág-
un heimsdömunnar, veðrun þeirrar
er ártugina lifir og lífsgleði þeirrar
sem skynjar að tilveran er til þess
eins að hafa gaman af henni.
Heyrt hef ég sagt að eitt sinn hafi
vagnstjóri hjá SVR orðið svo berg-
numinn af henni að hann hafi brugðið
út af leið og ekið henni alla leið heim
að dyrum! Og þeirri sögu trúi ég vel,
eftir kynni mín af Katrínu í Firði!
Sagt var um Björn bróður hennar lát-
inn að svo virtist á Seyðisfirði að við
fráfall hans væri saknað margra
manna í stað. Þau orð eiga ekki síður
við um Katrínu systur hans: Með
henni kveður gamli Seyðisfjörður,
„kúltúr“ , fágun, kurteisi, siðprýði,
norska á sunnudögum og þéranir í
dalferðum, heilindi og hlýja sem ég
hef hvergi fundið svo ríka sem með
henni og hennar kynslóð. Hafi hún
heila þökk fyrir hundrað ára vináttu
og trygglyndi Fjarðarfólksins við
fjölskyldu mína – og mig.
Þegar sólin ljómar Fjörð á svell-
andi seyðfirskum sumardögum skal
hennar minnst.
Sýnist oss
er slíkir deyja,
sól og sumar
sé á förum,
allt snauðara,
allt heimskara
sem eftir hjarir.
(Matt. Joch.)
Jón Benedikt Guðlaugsson.
Hún Kata í Firði er dáin.
Við þessa fregn syrti um stund í
huga mínum. Það eru ósjálfráð og
eðlileg viðbrögð sem grípa huga
hvers manns þegar vinur hverfur af
sviði þessa lífs. Á því sviði stóð Kata
keik í nærfellt 90 ár og lék sína rullu
með sóma. Mér hlotnaðist sá heiður
og lukka að fá að vera álengdar við
hana á því í næstum 70 ár, og að leika
smá hlutverk með henni á þeim sama
palli, í meira en hálfa öld. Í það hlut-
verk komst ég með aðstoð bróður
hennar, sem var fimleikakennari og
þjálfari okkar strákanna á Seyðis-
firði, sjálfur Björn í Firði.
Við fregnina um lát Kötu flugu
minningabrot um hugann. Í ljósi
þeirra minninga birti aftur. Því þegar
ró kemst á hugann, og menn gera sér
grein fyrir að ekkert varir að eilífu,
sjá menn að dauðinn er eðlilegt fram-
hald af lífinu. Svona einfalt er þetta.
Segja má þó að lífið geti sigrað dauð-
ann, því góðar minningar eru líf sem
dauðinn getur ekki tekið. Minning-
arnar um Kötu í Firði eru þannig.
Katrín Jónsdóttir fæddist hér á
Seyðisfirði 20. apríl 1913, og lék hlut-
verk lífs síns á sviði seyðfirsks menn-
ingar- og mannlífs. Hún var dóttir
hjónanna Jóns Jónssonar og Hall-
dóru Björnsdóttur, sem bæði voru
komin af sterkum austfirskum ætt-
um. Hún var yngst þriggja barna
þeirra hjóna. Bræður Kötu voru
Björn Jónsson, lögregluþjónn og fim-
leikakennari hér á Seyðisfirði í ára-
tugi, afreksmaður á sviði íþrótta, og
þekktur undir nafninu Björn í Firði.
Hinn var Steinn Jónsson, lögmaður í
Reykjavík. Báðir eru þeir látnir.
Kata giftist árið 1939 Erlendi
Björnssyni, sem þá var bæjarstjóri á
Seyðisfirði, og síðar sýslumaður í
Norður-Múlasýslu. Erlendur lést ár-
ið 1980. Hann var af húnvetnskum
ættum, fæddur að Orrastöðum í
Torfulækjarhreppi A-Hún., sonur
Björns Eysteinssonar og Kristbjarg-
ar Pétursdóttur. Börn þeirra Kötu og
Erlendar urðu 5: Jón, lögmaður og
fulltrúi saksóknara í Reykjavík,
Kristbjörg, sem lést árið 1982. Björn,
rekstrar- og tæknifræðingur í
Reykjavík, Halldóra, launafulltrúi við
Landspítalann háskólasjúkrahús og
Hákon, kennari í Reykjavík.
Ung hélt Kata til tónlistarnáms í
Þýskalandi, og var síðar nemandi
Árna Kristjánssonar í Tónlistarskól-
anum. Eftir það var hún aðalpíanist-
inn hér í bæ í áratugi, enda mjög fær
á því sviði. Hún kemur einnig við
sögu kvikmyndasýninga á Íslandi, því
í upphafi kvikmyndasýninga hér í bæ
lék hún undir við sýningar á þöglu
myndunum. Ekkert barnaball var án
þess að Kata settist við píanóið og
héldi uppi fjöri, bæði í söng og dansi.
Kata var einstaklega kvik og létt í
hreyfingum, enda stundaði hún fim-
leika á sínum yngri árum. Í hennar
ætt eru greinilega sterk „íþrótta-
gen“. Það sýndu hreyfingar hennar,
sem voru allt í senn mjúkar, þokka-
fullar og tignarlegar, eins og hjá
þjálfuðum íþróttamanni, það þótt hún
væri komin á efri ár. Eftir sextugt
renndi hún sér á skautum, með meiri
mýkt og þokka en henni yngri iðk-
endur. Hátt á níræðisaldri sást henni
bregða fyrir í sjónvarpinu, þar sem
hún tók þátt í dansi eldri borgara í
Reykjavík.
Kata var létt í lund, og sú tegund
manna sem öllum vildi vel, og engu
illu trúði á menn. Viðmót hennar
gagnvart sínu samferðafólki bar þess
glöggt vitni. Persónuleiki hennar var
hluti af „bæjarkúltúrnum“.
Síðustu ár bjó Kata í Reykjavík, en
kom venjulega austur á æskuslóðirn-
ar snemma á hverju sumri. Hún var
okkar vorboði, og lét sig að sjálfsögðu
ekki vanta þegar hylling íþrótta-
manna fór fram við gröf Björns bróð-
ur hennar 17. júní ár hvert. Kata mín,
þú heldur áfram að mæta.
Snemma á unglingsárunum kynnt-
ist ég Kötu vel, því iðulega var farið
upp í Fjörð eftir fimleikatíma, með
Birni bróður hennar, og þegnar góð-
gerðir. Björn var lengst af til heimilis
í sama húsi og hún og Erlendur mað-
ur hennar. Björn lést í maí árið 1965,
og á afmælisdegi hans, 6. ágúst 1967,
var yngsti sonur okkar hjónanna
skírður í höfuð hans. Kata sýndi á
margan hátt að hún mat það mikils.
Kata lést í Reykjavík 2. apríl sl., og
verður jarðsett á æskuslóðum sínum
undir hlíðum Bjólfs, í Seyðisfjarðar-
kirkjugarði 26. apríl, við hlið Erlend-
ar bónda síns og Kristbjargar dóttur
þeirra.
Kata mín, ég og fjölskylda mín
þökkum þér samfylgdina, og vottum
aðstandendum þínum samúð okkar.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Við óskum Kötu notalegrar heim-
komu í aðra vist, því „þar bíða vinir í
varpa sem von er á gesti“.
Jóhann B. Sveinbjörnsson.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. APRÍL 2003 53
Ástkær amma okkar og systir,
BIRNA GUÐMUNDSDÓTTIR,
Lindargötu 61,
Reykjavík,
lést á Landspítalanum við Hringbraut fimmtu-
daginn 24. apríl.
Jarðarför verður auglýst síðar.
Ásgeir Guðnason, Elín Gróa Guðjónsdóttir,
Anna Sigríður Guðnadóttir, Hörður Lárusson,
Kristín Guðmundsdóttir, Guðmundur Ófeigsson.
Innilegar þakkir færum við öllum þeim sem
sýndu okkur samúð og vinarhug við andlát og
útför elskulegs eiginmanns míns, föður okkar,
tengdaföður og afa,
ALBERTS KARLS SANDERS
fyrrv. bæjarstjóra,
Hraunsvegi 19,
Njarðvík.
Sigríður Friðbertsdóttir Sanders,
Friðbert A. Sanders, Linda María Runólfsdóttir,
Jónína A. Sanders, Þorbergur Karlsson,
Margrét Ó. A. Sanders, Sigurður Guðnason,
Karl A. Sanders, Nicolette Prince,
Hörður A. Sanders, Sonja Hermannsdóttir,
Birgir A. Sanders, Rakel Ósk Þórðardóttir,
Albert Haukur Ólafsson
og barnabörn.
Innilegt þakklæti til allra sem sýndu okkur
samúð vegna andlát móður okkar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
KRISTBJARGAR JÓNSDÓTTUR,
Ysta-Felli.
Ragnhildur H. Ingólfsdóttir, Hreinn Valtýsson,
Kristbjörg Ingólfsdóttir, Ólafur Dan Snorrason,
Gunnhildur Ingólfsdóttir, Árni Njálsson,
Helga Ingólfsdóttir, Valdimar Valdimarsson,
Ólafur Ingólfsson, Elín Björg Sigurbjörnsdóttir,
Ari Ingólfsson, Berit Hilda Ljung,
Sverrir I. Ingólfsson, Guðrún Petra Gunnarsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
„Allt veraldar líf er eitt vængjablak hins vold-
uga Guðs,
og þúsundir ára eitt andartak hins eilífa
Guðs“.
(Páll J. Árdal).
Einlægar þakkir færum við öllum þeim er
sýndu okkur hluttekningu og vinarhug við
veikindi og fráfall okkar hjartkæra
GEIRS G. JÓNSSONAR,
Aflagranda 40.
Marín Sjöfn Geirsdóttir,
Örvar Omrí Ólafsson,
Jón Örvar G. Jónsson,
Þóra Sigurðardóttir
og Sigurrós Jónsdóttir.
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim sem
sýndu okkur hlýhug og samúð vegna fráfalls
ástkærrar móður okkar, tengdamóður, ömmu,
langömmu og langalangömmu,
GUÐLAUGAR J. VESTMANN,
Höfðabraut 10,
Akranesi.
Sérstakar þakkir sendum við starfsfólki á
A-deild Sjúkrahúss Akraness fyrir einstaka
alúð og umönnun.
Börn, tengdabörn,
ömmu-, langömmu-,
og langalangömmubörn.