Morgunblaðið - 27.07.2003, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. JÚLÍ 2003 19
F
í
t
o
n
/
F
I
0
0
7
5
5
2
Ingvar
Helgason notaðir bílar
Ingvar Helgason hf. · Sími 525 8000 · Sævarhöfða 2
ih@ih.is · www.ih.is/notadir · opið virka daga kl. 9-18
GÓÐUR
NOTAÐUR BÍLL
SUBARU IMPRE
ZA WRX
Verð 2.830.000 kr.
Skráður 03/2003, ekinn 10.000 km.





 
          !" #


  

    
    



$ !#%



&   #  $'
 
   


(

) ## 
     "#   *# !" # 




(+
(
  ,!  

 - '. /     
!" 
(
0  " #
1"
    

0+

2 3"  -4# !

/ #          "
  4 

5 #" 2 
## #2 6  4 2 -

7 #"    " ""
 8 ,  0
9
" : $'



   




9;  "   !    
;;
     ,   " - ;
;+< ;+
=
>##)      ? !" #  %     
"#
3 "  3 # $ %    
=
$ !#%


+
8 ,        !" #   
$       

 
 

;;
@  ,   " - ;


A#B#C#   "#   #@D !" #   -:
 #5 !" #& 
    
  '(    $ $



?        "#   #EC  " #)    $


$ !#%



+
>##)   
 
)  *

+
+
     :  #

+

="  

=
==

 
          !" #+
,,   ,
==


 .        "#   #*# !" #. 
        
 $ $   $ 




&3 A
  FC # ,#3#>C ? -
G
  ,!  

 - '. 

/

 0     
*  



$ !#%



(

?   1 #$ %#$ 2  0 $  1$
(

(H##3  


(
05!       # 

=
=&#        !4 3  B!,  2 #D I
5D#,
  #      "' # . 
   3  

+
="  

 

  








J" "!6"4   
    !

= til þess að einhverjir aðrir gefi til
hjálparstarfs.
Væri svo að við þyrftum á engan
hátt á öðrum að halda, ef allir gætu
alltaf gert allt sem þeir vildu og
sinnt markmiðum sínum og draum-
um, mætti segja að engin hjálp-
arskylda væri til staðar. Þá væri
engin ósamkvæmni fólgin í að sjá
fyrir sér heim þar sem engrar að-
stoðar nyti við. Sú staða er hins
vegar ekki uppi á borðinu í þeim
veruleika sem við búum við. Líf og
gjörðir jarðarbúa eru vandlega
samofin. Þótt á stundum séum við
sannfærð um öryggi okkar, erum
við í raun varnarlaus og berskjöld-
uð fyrir áföllum. Við þurfum á öðr-
um að halda. Öll getum við lent í
slæmum aðstæðum eða óvæntum
atvikum. Við hljótum að vilja heim
þar sem samhjálpar nýtur við. Og
þá verðum við að leggja okkar á
vogarskálarnar í þeim efnum –
annað væri ósamkvæmt.“
Þöglar kvalir fólksins
Í niðurlagi ritgerðar sinnar segir
Sigríður meðal annars: „Ein mín-
úta er ekki lengi að líða. Ýmislegt
getur hins vegar gerst á þessum
stutta tíma. Á sextíu sekúndum
láta tæplega tíu jarðarbúar lífið af
sjúkdómum sem rekja má til
óhreins vatns eða vatnsskorts. Á
jafnlöngum tíma deyja tuttugu
börn af völdum fátæktar. Og á
hverri mínútu smitast tæplega tíu
manns af alnæmi. Á jafnlöngum
tíma er auðvelt að hlaupa yfir þess-
ar tölur, leggja þær síðan frá sér
og koma sér notalega fyrir við
kvöldmatarborðið eða sjónvarpið.
Þær eru enda svo óraunverulegar
og fjarlægar að erfitt reynist að
tengja sig við þær. Þrátt fyrir það
eru þær þarna – og eru staðreynd.
Sama hvort við erum meðvituð um
það eða ekki býr stór hluti jarð-
arbúa við sára neyð. Þetta eru að-
stæður sem fæstir, sem lesa þessa
ritgerð, myndu sætta sig við fyrir
sjálfa sig eða sína nánustu.“
Ennfremur segir Sigríður:
„Hreint hugsunarleysi virðist eiga
stóran þátt í að margir veita ekki
af tíma sínum eða fé til hjálpar-
starfs. Menn ætla ekki að gera
neitt rangt – í lífsgæðakapphlaup-
inu og öllu áreitinu sem því fylgir
er bara svo auðvelt að horfa
framhjá neyðinni og gleyma henni.
Það er líka miklu einfaldara að
bera fyrir sig gamlar klisjur á borð
við að fjárframlög endi í vasa ein-
hvers spillingarmannsins eða að
hjálpin geri ógagn en að kynna sér
málin. Í daglegu amstri eru nefni-
lega ótal atriði sem taka upp tíma
okkar. Sjónvarp og önnur afþrey-
ing keppa um stundirnar, sem við
höfum eftir vinnu, barnauppeldi,
innkaup, uppvask og þrif. Fólk á
flótta undan sprengjuárásum týn-
ist í húsnæðiskaupum og flutning-
um. Ungbarnadauði fer fyrir ofan
garð og neðan í vangaveltum um
bleiur og barnamat. Ólæsir ein-
staklingar drukkna í jólabókaflóð-
inu og fólkinu í biðröðinni hjá
Mæðrastyrksnefnd er hreinlega
ekki hleypt að í forgangsröðinni
okkar. Þeir, sem eiga undir högg
að sækja, gleymast auðveldlega
enda geta þeir síst af öllum veitt
þann þrýsting sem þarf. Götubörn í
Mexíkó og hrjáð gamalmenni í
Mongólíu standa ekki á dyrapall-
inum hjá okkur og benda á ástand-
ið. Kvalir þeirra eru þöglar en jafn
raunverulegar og kvalir annarra.“
Að sjálfsögðu geta menn ekki
stöðugt verið að velta sér upp úr
neyðinni í heiminum. Slíkt væri
hreinlega ekki hollt geðheilsu
manna, að sögn Sigríðar. Þrátt fyr-
ir það ber okkur skylda til að hafa í
huga að hver og einn getur lagt sitt
á vogarskálar til að minnka fátækt
í heiminum, vinna að friði og gera
afleiðingar náttúruhamfara sem
bærilegastar. Sú leið sé vel fær, þó
að leiðin að settu marki kunni að
vera löng.
Þyrst í þjóðfélagsmálin
Sigríður segist vera mjög svo
fréttaþyrst ung kona og varla
mega missa af fréttum og frétta-
tengdum þáttum á öldum ljósvak-
anna til að vera sem mest inni í
gangi heimsmálanna. Ritgerðar-
efnið var því eins og sniðið fyrir
hana og sé heimildaskráin skoðuð,
sést að margar heimildir eru sóttar
í fréttir og greinar af ýmsum vef-
síðum. „Oft fann ég efnið beinlínis
lifna við í höndunum á mér. Yfir
morgunkorninu á leið í ritgerðar-
skrif að morgni las ég fréttir í
Morgunblaðinu um slæmt ástand í
Malaví eða ákall Kofi Annans um
breytta hætti í viðskiptum Vest-
urlanda við fátækari þjóðir heims.
Gott og gaman var að finna það að
efnið, sem ég var að fjalla um, var
áþreifanlegt og til að undirstrika
hve efnið kemur nálægt okkar dag-
lega lífi, ákvað ég að setja ritgerð-
ina upp í hálfgert söguform. Les-
andinn fylgist með glímu minni við
spurningu, sem virðist sáraeinföld í
fyrstu, en síðan kemur í ljós að er í
raun mjög flókin. Hann fylgir mér
eina dagstund og fram á nótt.“
Hver kafli byrjar á stuttri frá-
sögn af því hvernig leitinni vindur
fram og gefur forsmekkinn af því
sem koma skal í meginmálinu. Sé
gripið niður í upphaf annars kafl-
ans segir m.a.: „Ég hrekk upp úr
hugleiðingunum við símhringingu.
Vinkona mín er á línunni og brest-
ur á með langri frásögn af inn-
kaupaferð sem hún fór í fyrr um
daginn. Hún rambaði á rýmingar-
sölu og keypti eitt og annað. Ég er
með hugann fastan við hjálpar-
skyldu og neyð og humma einungis
og hæja. Þegar vinkonan þagnar
örskamma stund kveð ég spennt
upp úr með hvílíkri grundvallar-
spurningu ég sé að velta fyrir mér.
„Ha, já, en skilurðu ekki? Ég fann
bæði geggjaðan jakka og leðurstíg-
vél. Já, og ógeðslega flott hliðar-
veski!“ svarar hún óþolinmóð. Ég
þegi og segi síðan hugsandi: „Viss-
irðu að einn fimmti hluti mannkyns
býr við gjörsamlega ómannsæm-
andi lífskjör? Kjör sem þú myndir
sjálf aldrei sætta þig við?“ Það fýk-
ur í vinkonuna sem finnst ég ekki
sýna innkaupunum miklu tilheyr-
andi virðingu. „Hvað er’etta mað-
ur, hvað heldurðu að við berum
ábyrgð á því? Röddin er ákveðin.
„Auðvitað er það skítt og hræðilegt
og allt það – en ég meina, þetta
fólk ber einfaldlega ábyrgð á sér
sjálft og hvernig komið er fyrir
því!“ Vinkonan kveður. „Sigga,
þetta er ekki okkar vandamál,“
segir hún með þungri áherslu áður
en hún leggur á. Eftir sit ég djúpt
þenkjandi með símtólið í höndinni.
Einmitt það – er málið kannski
ekkert flóknara en það? Ber fólk
einfaldlega ábyrgð á sér sjálft?
Höfum við þess vegna enga skyldu
til að koma því til hjálpar? Þetta
verð ég að íhuga. Ég fer fram í eld-
hús og helli upp á sterkt kaffi.“
Efnið aðgengilegt almenningi
Sigríður segist hafa lagt allt sitt
kapp á að skrifa ritgerðina með
það að leiðarljósi að almenningur
geti lesið hana og haft gaman af.
„Mér leiðist fátt meira en upp-
skrúfaðar fræðiritgerðir sem engir
nema þeir, sem hafa numið fagið í
fjölda ára, hafa möguleika á að
botna í,“ bætir hún við nokkuð
ákveðin. Ritgerðina geta áhuga-
samir nálgast á heimasíðu Rauða
kross Íslands, www.redcross.is og
einnig mun hún liggja frammi á
Þjóðarbókhlöðunni eins og allar
aðrar lokaritgerðir frá HÍ. Að auki
getur fólk haft samband við Sigríði
sjálfa, t.d. í gegnum tölvupóstnet-
fangið sigrjo@hi.is. „Ég prenta þá
út eintak og læt binda inn með fal-
legu forsíðunni sem vinur minn bjó
til. Ritgerðinni kem ég síðan alveg
heim að dyrum til viðkomandi sem
greiðir 2.500 kr. Af því renna 500
krónur til hjálparstarfs. Ágóðanum
deili ég niður á þau samtök, sem ég
tek sem dæmi í viðauka aftan við
ritgerðina um samtök, sem má
styðja. Kaupendur fá þannig eigu-
lega ritgerð í hendur, kynna sér
þetta mikilvæga málefni og leggja
þar að auki sitt af mörkum til að
bæta ástandið í heiminum.“
Vitundarvakning er möguleg
Oft er sagt að fyrsta skrefið í átt
til breytinga sé að fræðast og
fræða aðra um það vandamál sem
um ræðir. Það er einmitt eitt af
draumaverkefnum Sigríðar. Nán-
ustu framtíðaráform hennar felast
í vinnu fram að áramótum, en þá
hyggur hún á heimshornaflakk
með bakpokann og pennann sinn
að vopni, enda hafi hún gaman af
skriftum og hafi í nokkur ár starf-
að í lausamennsku við ritstörf.
„Mig langar að vekja fólk til vit-
undar um það hvað kjör jarðarbúa
eru misjöfn. Ég held að það sé vel
mögulegt. Fjörutíu þúsund manns,
sem liggja í valnum á degi hverjum
vegna næringarskorts, er svo yf-
irþyrmandi tala að hætt er við að
menn taki að líta á hana sem eina
af þessum óþægilegu og óbreyt-
anlegu staðreyndum lífsins sem
þeir hafa engin áhrif á. Staðreynd-
in er hins vegar sú að á bak við all-
ar tölur, skýrslur og þurrar skil-
greiningar er fólk af holdi og blóði,
fólk eins og við. Þetta eru karlar,
konur, börn, fólk með drauma og
þrár. Og við getum hjálpað þeim.
Við eigum að hjálpa þeim.“
join@mbl.is
ATVINNA mbl.is