Morgunblaðið - 27.07.2003, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 SUNNUDAGUR 27. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Friðjón Guðröðarson
var hverjum manni
ógleymanlegur, sem
einu sinni kynntist hon-
um. Ég hitti hann fyrst
árið 1981, þegar ég gerðist minja-
vörður á Austurlandi og forstöðu-
maður Safnastofnunar Austurlands
(SAL). Friðjón var þá í stjórn SAL og
átti sinn þátt í því að ráða mig til
starfans.
Safnastofnun var hvorki mann-
mörg stofnun né stór í sniðum en
áhuginn og eldmóðurinn þeim mun
meiri hjá öllum, sem að komu, og á
þessum árum virtist fátt ómögulegt í
safna- og minjamálum á Austurlandi.
Var það ekki síst Friðjóni að þakka.
Hann var alltaf hress, hlýr og já-
kvæður og sparaði ekki gamanyrðin.
Ég tel það mikla gæfu að hafa notið
samstarfs við hann og hina eldhugana
í stjórn SAL og hafa notið leiðsagnar
þeirra og áhuga á safnamálum.
Það er mikil gæfa fyrir unga og
óreynda manneskju að eiga góða að í
byrjun starfsferilsins og sú reynsla,
sem mér hlotnaðist m.a. í samstarfinu
við Friðjón, hefur reynst mér dýr-
mætt veganesti seinna á lífsleiðinni.
Um leið og við Hans þökkum fyrir
ánægjustundir á heimili þeirra Ing-
unnar á Höfn og síðar á Hvolsvelli og
fyrir góða heimsókn þeirra til okkar í
FRIÐJÓN
GUÐRÖÐARSON
✝ Friðjón Guðröð-arson fæddist í
Neskaupstað 1.
ágúst 1936. Hann
lést á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi
við Hringbraut 10.
júlí síðastliðinn og
var útför hans gerð
frá Dómkirkjunni 17.
júlí.
Danmörku, sendum við
fjölskyldunni einlægar
samúðarkveðjur. Guð
blessi minningu Frið-
jóns Guðröðarsonar.
Ragnheiður H.
Þórarinsdóttir.
Við Friðjón Guðröð-
arson vorum ferming-
arbræður. Síðastliðið
sumar vorum við dag-
stund saman á æsku-
heimili mínu Nausta-
hvammi í Neskaupstað.
Þar voru dægurmálin
rædd eins og þau lágu fyrir þann dag-
inn. En það var jafnan þannig þegar
við tókum tal saman, hvort sem ég
kom við á sýslumannsskrifstofunni
eða á heimili hans eða síminn tekinn
upp, þá voru dægurmálin rædd og
farið nokkuð vel og rækilega yfir þau.
En það var jafnan létt yfir þeim og
mikið hlegið. En oftast ræddum við
um það sem var að gerast fyrir aust-
an í okkar heimabyggð, það stóð okk-
ur jafnan næst hjarta.
Eins og ég áður sagði vorum við
staddir á æskuheimili mínu í Nes-
kaupstað síðastliðið sumar. Þegar
líða tekur á daginn rýkur Friðjón upp
í sæti sínu og segir: „Villi, hvað er eig-
inlega verið að gera við sveitina okk-
ar? „Það veit ég ekki,“ segi ég. Báðir
nýkomnir í bæinn. Svo var mál með
vexti að verið var að taka grjót í höfn-
ina í svokölluðum sneiðingum. Þá
verður mér að orði: „Ég læt sýslu-
manninn tala við þá!“ og það er rokið
af stað með það sama. Sýslumaður
stígur út úr bílnum, æði valdsmanns-
legur. „Hvað er eiginlega að gerast
hér?“ Það var skýrt fyrir okkur á
mjög kurteislegan hátt. Svo var hald-
ið áfram á Reyðarfjörð, þar sem við
skoðuðum stríðsminjasafnið undir
leiðsögn Jóns Björns Hákonarsonar
sem er bróðursonur Friðjóns. Þetta
var skemmtilegur dagur.
Fyrir 7 árum fengum við okkur
göngutúr á Hellisfjarðarmúla, það
var ægifagurt veður og bærinn og
sveitin skartaði sínu fegursta. Þar
sem við stöndum fremst á Múlanum
lyftir Friðjón göngustafnum til lofts,
æði valdsmannslegur og segir: „Villi,
hver sem mótmælir því að þetta sé
ekki fallegasta sveitin og fallegasti
bærinn á landinu skal sæta refsingu.“
Mér varð á orði: „Þú hefðir orðið lag-
legur sýslumaður hér fyrr á árum.“
Ekki má gleyma fermingarafmælinu.
Þar var Friðjón ógleymanlegur,
stjórnaði eins og herforingi. Það er
oft erfitt að skrifa um vini sína sem
eru farnir. Það kemur maður í manns
stað. En merking þessara orða á ekki
alltaf við. Það kemur enginn fyrir
Friðjón Guðröðarson. Fyrir mér var
Friðjón stórkostleg persóna, vel
gerður á allan hátt.
Ég veit að aðrir munu minnast
hans fyrir ævistörfin. Fyrir utan
sýslumannsstörfin starfaði hann í
hinum ýmsu félögum. Svo er sagt að
listin og hið mannlega séu óaðskilj-
anleg hugtök, það má segja að þetta
hafi verið það sem einkenndi líf
þeirra hjóna. Ingunn Jensdóttir,
kona hans, er ein best menntaða lista-
kona landsins. Ég veit það, Ingunn
mín, að þú hefur átt margar andvöku-
næturnar undanfarnar vikur. Þegar
við töluðum saman í síma eitt kvöldið,
þá vorum við sammála um að það
besta sem við gætum þá stundina
væri að biðja fyrir vini okkar áður en
við færum að sofa. Það vorum við
Friðjón oft búnir að ræða um, að það
eina sem gæti bjargað þessu mann-
kyni væri siðfræði meistarans frá
Nasaret. Það væri hinn skýri boð-
skapur réttlætis og kærleika. Lífs-
bikar míns kæra vinar er fylltur. Við
fermingarsystkinin frá Neskaupstað
söknum góðs vinar. Ingunn, okkar
innilegustu samúðarkveðjur til þín og
þinna nánustu.
Haf þökk fyrir allt
far nú í friði
framliðni vinur
hinsta sofnuð blund.
Ég veit að þú lifir
ljós með engla liði
og loks þér upprunnin
fögur morgun stund.
(Ásmundur Jónsson frá Norðfirði.)
Minningin um Friðjón Guðröðar-
son mun lifa.
Vilhjálmur Norðfjörð
Þorleifsson.
Fjallgarður hárra hugsjóna, metn-
aður í mannlegri reisn og gamansemi
á góðum stundum var aðalsmerki
Friðjóns Guðröðarsonar sýslumanns.
Hann var ekki aðeins eins og sagt er
„svona eiga sýslumenn að vera“.
Hann var fyrst og fremst maður,
mikill mannkostamaður og eðlislægir
fordómar og smámunasemi embætt-
iskerfisins í hans geira höfðu ekki
áhrif á vinnulag hans. Hann var hátt
yfir það hafinn að sýna hroka og yf-
irgang. Hann var maður mildi og hins
mannlega í ljósi þess að enginn ein-
staklingur, ekkert atvik er eins þegar
krufið er til mergjar, ekkert. Stíll
hans sem sýslumanns á suðurhveli
Íslands skóp honum óskerta virðingu
og hann vakti með samferðamönnum
sínum þá hugsun að í lögsagnarum-
dæmum hans ríkti góður agi með
hæfilegum sveigjanleika í hversdags-
lífi þar sem ekki er reiknað með öllu
100% og verður vonandi aldrei, því þá
hafa Íslendingar samið af sér réttinn
sem þeir sóttust eftir í árdaga Ís-
landsbyggðar með fólksflutningum
frá Noregi.
Það var ánægjulegt að fylgjast
með því hvernig Friðjón varð jafnt og
þétt minna embættismannalegur eft-
ir því sem árin liðu í starfi hans. Með
því sannaði hann mikilvægi mann-
gildisins, mikilvægi þess að maðurinn
sjálfur á að vera í fyrirrúmi á undan
boðum og bönnum þótt allt þurfi að
vera í eðlilegum mörkum á þeim nót-
um samfélagsins. Það fór ekkert á
milli mála að sjarmi Friðjóns naut sín
vel þar sem maður hitti annan og fá
sýslumannsembætti á landinu hafa
notið eins mikillar virðingar og hans
embætti enda var Friðjón ávallt með-
al jafningja. Þótt Friðjón væri gegn-
umheill höfðingi í hugsun sinni, frum-
herji og framsækinn, þá var hann
alltaf einn af hópnum, hlustaði á aðra
og lagði sitt af mörkum að jöfnu þótt
oftar en ekki reyndust ráð hans og
djörfung betri en annarra.
Friðjón kappkostaði að leggja alls
staðar gott til málanna. Hann hvatti
menn til dáða, ræktaði gamansemi og
góðvild. Í honum bjó vissulega hið
sívökula auga þess sem ber að hafa
reglu á hlutunum, en mannlegi
sveigjanleikinn stóð honum alltaf
hjarta næst. Við sem nutum þess að
vera samferðamenn hans skynjuðum
það sterkt.
Þar sem Friðjón kom að málum,
fóru þau á skrið og jafnvel þyngstu
verkefni í taumi fóru á skrið og mjök-
uðust skref fyrir skref til sigurs, því
Friðjón var ótrúlega þolinmóður mið-
að við snarpt skap þar sem verkkvíði
var ekki til staðar.
Þegar veðurguðirnir leika á als
oddi líður fólki vel og það dásamar
veðurblíðuna. Það var nákvæmlega
þannig að hitta Friðjón Guðröðarson.
Það fylgdi honum besta veður,
skemmtilegheit og skapandi um-
ræða, stundum brýnd skondin skot,
en aldrei lágkúra, aldrei illkvittni,
aldrei leiðindi. Þannig voru það sér-
réttindi að hitta Friðjón, frábæran
liðsmann lífsgleðinnar sem á ekkert
skylt við leiðindin sem sumir menn
eru sýknt og heilagt að hella yfir land
og lýð.
Það er í rauninni grábölvað að
missa Friðjón úr liðinu svo ótíma-
bært, missa þennan góða dreng sem
ætlaði sér svo margt ógert. En Frið-
jón var þeirrar gerðar sem hverfur
ekki svo létt úr lífsleiknum þótt menn
búi nú við minninguna eina, því þegar
magnaðir persónuleikar hverfa á
braut skilja þeir eftir sig spor sem
mörkuðu för, merktu leiðina fram
með vörðum sem þeir hlóðu með orð-
um sínum og gjörðum. Þannig var og
er Friðjón Guðröðarson.
Hans er sárt saknað. Megi góður
Guð vernda ástvini hans og vini. Megi
vinarþelið sem hann sáði og uppskar
lifa og dafna í samfélaginu í heilbrigð-
um metnaði, mannlegri reisn og gam-
ansemi hárra fjallgarða.
Árni Johnsen.
Elsku afi, (eða afi
lang eins og við köll-
uðum þig), nú hefur
þú kvatt þennan heim
eftir langa og við-
burðaríka ævi. Marg-
ar minningar koma upp í hugann
þegar ég hugsa til baka. Þær voru
ófáar Reykjavíkurferðirnar á mín-
um yngri árum og það var alltaf
hlýtt og notalegt að fá að gista hjá
ömmu og afa á Neshaganum. Það
var mikið lagt upp úr því að öllum
liði vel þarna hjá þeim og maður
gat alltaf verið viss um það að
hann afi væri búinn að kynda upp
húsið svo að við fengjum nú góðan
hita yfir nóttina og öll þessi skipti
sem við gistum þarna hjá þeim (og
þau voru nú ófá) þá man ég ekki
ÞORBJÖRN
ÁSBJÖRNSSON
✝ Þorbjörn Ás-björnsson fædd-
ist í Borgarnesi 7.
júlí 1917. Hann lést á
Landspítala – há-
skólasjúkrahúsi 17.
júlí síðastliðinn og
var útför hans gerð
frá Dómkirkjunni 25.
júlí.
eftir einu einasta
skipti sem okkur varð
kalt yfir nóttina.
Ég man líka eftir
öllum sumarbústaða-
ferðunum upp í Mun-
aðarnes. Það var allt-
af gaman, ég man að
ég hlakkaði alltaf svo
til að fara til þeirra í
bústaðinn og vissi það
líka að hún amma
væri nú búin að baka
eitthvað gott handa
okkur.
Hann afi var mjög
snyrtilegur maður og
eftir að ég byrjaði í hársnyrtinám-
inu var hann duglegur að panta
mig til að klippa sig, flest skiptin
sem ég hitti hann spurði hann
hvort ég væri nokkuð með skærin
á mér. Ég kveð þig nú, afi minn,
með söknuði í hjarta en ég veit að
nú ert þú búinn að öðlast frið og
vonandi líður þér vel þarna hinum
megin.
Guðrún Edda.
Mér hafði verið boðið að nema
trésmíði í Borgarnesi haustið 1947
og ég var búinn að vera í námi í
þrjá daga þegar mér barst fregn
um að meistari minn hefði látist.
Þá voru góð ráð dýr þar sem at-
vinnuleysi var mikið í Borgarnesi
veturinn 1947–1948. Þá var það að
ég vafraði niður aðalgötuna í þorp-
inu í þungum þönkum. Ekki var
líklegt að 17 ára polli fengi vinnu í
þessu atvinnuleysi. Þá mætti ég
Þorbirni Ábjörnssyni í fullum far-
mannaskrúða. Þorbjörn var glæsi-
legur á velli, hann gaf sig á tal við
mig og spurði almennra tíðinda.
Ég var heldur svartsýnn um að fá
atvinnu og sagði ég honum að af
mér væri þetta helst að frétta að
meistarinn minn hefði látist. „Viltu
ekki koma til okkar á Laxfoss að
leysa af, mig vantar háseta,“ sagði
Þorbjörn við mig. Þorbjörn var þá
skipstjóri á Laxfossi í þessum túr,
annars var hann alltaf fyrsti stýri-
maður.
Ég er honum ævinlega þakk-
látur fyrir boðið, samkvæmt dag-
bók minni var þetta 8. janúar 1948.
Með þessu boði voru örlög mín
ráðin að því besta lífi sem ég hefði
kosið mér. Ég var þrjú ár á Lax-
fossi og fimm ár á öðrum skipum.
Þorbjörn var góður yfirmaður og
ég leyfi mér að segja að hann hafi
verið fyrsta flokks skipstjóri, ró-
legur, athugull, kjarkmikill, og af-
burða „navigator“ á kannski vondu
sjómannamáli. Einu sinni var Lax-
foss á leið til Vestmannaeyja og
fóru þau á sama tíma frá Reykja-
vík, MS-Esja og Laxfoss, Þorbjörn
var þá skipstjóri á Laxfossi. Esjan
kom til Vestmannaeyja eftir mikla
svaðilför, allt var brotið ofan þilja
sem brotnað gat, lífbátar sem ann-
að. Farið var að tala um það hvað
hefði orðið af Laxfossi, ekkert
hafði heyrst í honum í eina tvo
daga, það var bandbrjálað suðaust-
anstórviðri. Er veður tók að lægja
barst skeyti frá Laxfossi þar sem
hann lá inn af Sandvík við Reykja-
nes, og var þá að leggja af stað til
Eyja. Þetta litla dæmi sýnir hvað
Þorbjörn var ábyggilegur og góður
skipstjóri.
Eins og áður segir var Þorbjörn
fyrsti stýrimaður á Laxfossi og
skipstjóri í afleysingum þar til
Laxfoss strandaði á Kjalarnes-
töngum 19. janúar 1952, en þá var
Þorbjörn í fríi. Þorbjörn hafði ver-
ið til sjós síðan á fjórða áratugn-
um, tók fiskimannapróf 1938. Eftir
mikla leit hef ég fundið að Þor-
björn hafði lokið farmannaprófi frá
Hafnarfirði 1942. Að lokinni sjó-
mennsku 1952 réðst Þorbjörn sem
tollvarðstjóri og var það allt þar til
hann fór á eftirlaun.
Þorbjörn var afskaplega trúr
Borgnesingum og setti sig aldrei
úr færi að tala við þá þegar færi
gafst. Hygg ég að margur minnist
hans af góðu einu í þessum störf-
um. Að lokum þakka ég Þorbirni
fyrir góð kynni og bið eftirlifandi
ástvinum hans blessunar Guðs.
Karl Ormsson.
Eftir langa og harð-
vítuga baráttu við erf-
iðan sjúkdóm hefur nú
góður drengur fallið í
valinn. Við hjónin áttum því láni að
fagna að hafa þekkt Leif til margra
ára en við bjuggum í sama húsi í
Bröttukinn í rúm 20 ár.
Þrátt fyrir öll þessi ár í nábýli, féll
aldrei skuggi á og betri nágranna
var erfitt að finna. Leifur var hæg-
látur maður og sérlega vinnusamur
og þegar venjulegu dagsverki lauk,
þá var hann öllum stundum við hirð-
ingu á kindum og hestum sem hann
unni mjög. Það má með sanni segja
að tengsl hans við dýrin hafi verið
honum sá orkubrunnur sem hjálpaði
honum í veikindum hans öðru frem-
ur. Leifur var menntaður í siglinga-
fræðum og var stýrimaður til
margra ára, en það tók enda þegar
hann lenti í þeirri óhugnanlegu lífs-
reynslu að falla fyrir borð við neta-
lagningu og hanga svo á baujunni
þar til skipverjum tókst að bjarga
honum eftir dágóða stund. Á þeim
tímum var ekki talað um áfallahjálp
heldur urðu menn að sinna skyldum
sínum hvað sem tautaði. Eftir þetta
hætti Leifur sjómennsku og fór að
vinna hjá Eimskipafélaginu við
vöruafgreiðslu í Hafnarfirði, þar
LEIFUR
KRISTLEIFSSON
✝ Leifur Kristleifs-son fæddist á
Efri-Hrísum í Fróð-
árhreppi á Snæfells-
nesi 9. nóvember
1926. Hann lést á
líknardeild Land-
spítalans í Kópavogi
5. júlí síðastliðinn og
var útför hans gerð
frá Hafnarfjarðar-
kirkju 14. júlí.
sem hann vann þar til
hann fór á eftirlaun.
Þau hjón Leifur og
Sigríður áttu einkar
miklu barnaláni að
fagna enda fengu börn-
in gott uppeldi og um-
hyggju í alla staði.
Alltaf var mikil
gestagangur á heimili
þeirra og engum vísað
frá meðan húsrúm var.
Við hjónin eigum
margar góðar minn-
ingar frá Bröttukinn
og af samskiptum við
þau Leif og Sigríði og
geymum þær innra með okkur. Þeg-
ar við vorum við jarðarför hans 14.
júlí sl. var Hafnarfjarðarkirkja þétt-
setin sem sýnir hvað marga vini og
ættingja Leifur átti, enda voru þau
hjón í miklum metum bæði í röðum
kindaeigenda, hestamanna og í fé-
lagi eldri borgara svo eitthvað sé
nefnt, að ónefndum frændgarðinum
og vinahópnum.
Leifur var í hópi þeirra Íslend-
inga sem sýndu hæversku í hverju
sem á bjátaði, en var samt fullur
réttlætiskenndar. Hann lét skoðanir
sínar óspart í ljós með skýrum orð-
um og athöfnum ef honum var mis-
boðið á nokkurn hátt. Hann stóð
sjálfur við allt sem hann sagði og
hafði lofað svo eftirtektarvert var,
en það er því miður eiginleiki sem
fer dvínandi í samskiptum fólks nú á
dögum.
Við hjónin vottum Sigríði, börn-
um og ættingjum þeirra okkar
dýpstu samúð við fráfall góðs
drengs sem Leifur svo sannarlega
var.
Sólmundur Tr. og Astrid
Einarsson og börn.
MINNINGARGREINUM þarf
að fylgja formáli með upplýsing-
um um hvar og hvenær sá sem
fjallað er um er fæddur, hvar og
hvenær dáinn, um foreldra
hans, systkini, maka og börn og
loks hvaðan útförin verður gerð
og klukkan hvað. Ætlast er til að
þetta komi aðeins fram í formál-
anum, sem er feitletraður, en
ekki í greinunum sjálfum.
Formáli
minningar-
greina