Morgunblaðið - 07.08.2003, Qupperneq 25

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. ÁGÚST 2003 25
menn:
DIESEL
DIESEL
DIESEL
MATINIQUE
4-YOU
4-YOU
4-YOU
4-YOU
gallabuxur
bolir
skór
bolir/skyrtur
gallabuxur
skyrtur
jakkar
bolir
áður:
8.990
3.990
6.990
afsl.
4.990
3.990
5.990
2.990
NÚ:
5.990
1.990
4.990
50%
2.990
1.990
2.990
990
konur:
MISS SIXTY
DIESEL
MORGAN
IMITZ
BY
BILLI BI
AGAIN
NO VA MAS
gallabuxur
bolir
bolir
jakkar rúskinn
hermannabuxur
stígvél
sandalar
skór
áður:
12.990
4.990
2.990
18.990
3.990
17.990
5.990
9.990
NÚ:
5.990
1.990
1.590
10.990
1.990
6.990
1.990
5.990
Laugavegi 91 - s.511-1717 - www.sautjan.is
ÚTSÖLULOK
UM HELGINA
ALLT AÐ 70% AFSLÁTTUR
LAUGAVEGI
JÆJA, til hamingju líffræðingar
hjá Landspítala – háskólasjúkrahúsi
(LSH). 1. ágúst var kominn tími á
að stofnanasamn-
ingur okkar yrði yf-
irfarinn og eflaust
einhverjir vongóðir
um að fá rós í
hnappagatið fyrir
vel unnin störf. Eða
hvað? Nei, það er
ekki enn búið að gera stofn-
anasamninginn sem nú ætti að vera
að yfirfara skv. miðlægum samningi
Félags íslenskra náttúrufræðinga
við fjármálaráðuneytið. Miðlægi
samningurinn okkar FÍN-ara gildir
frá 1. júlí 2001 til 30. nóv. 2004 og í
honum er þessi klausa: „11.1.3.3.
Aðilar stofnanasamnings skulu end-
urskoða hann innan eins árs frá
staðfestingu kjarasamnings og síðan
eigi sjaldnar en annað hvert ár.“
Hér er því verið að brjóta miðlæga
kjarasamninginn.
Það er því miður ekkert nýtt að
hægt og illa gangi að semja við LSH
og eftir 9 ár hjá stofnuninni er mað-
ur ekki gapandi af undrun. Samt
fylgja alltaf vonbrigði slíkum vinnu-
brögðum, ekki síst í ljósi ljómandi
góðrar stefnu LSH í starfsmanna-
málum. Mig langar að benda hæst-
ráðendum LSH á að kynna sér
þessa stefnu sína (hana má finna á
heimasíðu LSH) en þar stendur
meðal annars: „Gildandi kjarasamn-
ingum er fylgt og eru ákvæði þeirra
túlkuð með hliðsjón af hagsmunum
sjúkrahússins og starfsfólksins.“
Hmmm…, er það já?
Einnig þetta: „Lögð er áhersla á
að ráða til starfa hæfasta starfs-
fólkið sem völ er á hverju sinni.“
Það er nefnilega það. Eitt er að ráða
fólk og annað að halda því í vinnu.
Eru það kannski ný sannindi að
hæfasta fólkið haldist lengi við þar
sem minnst er borgað? Er kannski
möguleiki á því að fögur orð stefn-
unnar annars vegar og raunveru-
leikinn hins vegar eigi sinn þátt í
fjölda mannabreytinga á LSH.
Og síðasta tilvitnun: „Starfsfólk
er hvatt til nýsköpunar og þátttöku í
rannsókna-, vísinda- og gæðastarfi.“
Árið 1995 var fellt (selt) úr kjara-
samningi FÍN og ríkisins, ákvæði
um umbun fyrir áfanga í vís-
indastörfum eins og birtingu greina
í virtum vísindatímaritum. Stefnan
hlýtur að vera að fá slíkar hvatn-
ingar inn í stofnanasamning. Eða í
hverju felst þessi hvatning?
Launagreiðandi minn, fjár-
málaráðuneytið, ætti skv. kosninga-
loforðum stjórnarflokkanna að vera
í óðaönn að undirbúa skattalækk-
anir til einstaklinga. Í sjálfu sér
fagna ég því en sem starfsmaður
LSH skil ég nú verr en nokkru sinni
af hverju ekki er staðið við gerða
samninga. Það stangast nefnilega á,
þetta svigrúm til skattalækkana
annars vegar og vandi LSH hins
vegar. Væri kannski snjallt að byrja
á því að uppfylla þá samninga sem
fjármálaráðuneytið hefur þegar
skrifað upp á og sjá svo til? Eða
hefði það ekki skilað jafn miklu í
kosningabaráttunni? Nú er ekki
einu sinni þannig að ríkið sé að
græða á seinaganginum því grein
11.2.5 í miðlæga samningnum segir
til um afturvirkni launahækkana.
Það að draga svona lappirnar er
hins vegar góð trygging fyrir
óánægju starfsmanna.
Kæru ráðamenn (bæði í Arnar-
hvoli og á Eiríksstöðum), kíkið nú í
budduna og athugið hvort ekki megi
finna hækkanir til líffræðinga
svamlandi í svigrúminu. Það mætti
kíkja á þá samninga sem gerðir hafa
verið við líffræðinga hjá öðrum rík-
isstofnunum til samanburðar, því
launagreiðandinn er sá sami. Við
sem höfum hangið lengi í afmælinu
og ekki fengið neina köku skiljum
ekki gjörla þegar húsmóðirin fer að
hreykja sér af öllum afgöngunum.
Kökuboð
fjármála-
ráðuneytisins
Eftir Björgu Guðmundsdóttur
Höfundur er líffræðingur hjá Land-
spítala – háskólasjúkrahúsi.
NÚ þegar alþjóðleg brjósta-
gjafavika er 1.–7. ágúst þá er hægt
að finna á mörgum vefsíðum skrif
um brjóstagjöf á
ýmsum stöðum í
heiminum og á síðu
hjá lalecheleague-
.org er verið að
undirbúa sérstaka
göngu til stuðnings
brjóstagjöf sem
verður á ýmsum stöðum í heim-
inum.
Hér á landi er brjóstagjöf talin
fara vel af stað og hátt hlutfall
mæðra með barn á brjósti er þær
fara heim af sjúkrahúsi og er það
vel.
Mikilvægt er að heilbrigð-
isstarfsfólk styðji og fræði mæður
á meðgöngu og eftir fæðingu við
brjóstagjöf hvenær sem er á
brjóstagjafatímabilinu. Verðandi
mæður þurfa að kynna sér vel
hvernig brjóstagjöf fari af stað og
hverjar séu þarfir barnsins. Þetta
er ekki meðfætt og því mikilvægt
að læra. Mæður geta leitað til heil-
brigðisfólks um upplýsingar og
stuðning. Í þjóðfélagi okkar er
mikill hraði og áhrif annarra sem
ekki eru með barn á brjósti virðast
oft hafa mikil áhrif á móður og
koma jafnvel inn sektarkennd hjá
henni. Því er mikilvægt að njóta
samveru með barni sínu eins lengi
og kostur er.
Eitt helsta áhyggjuefni hjá ný-
orðnum mæðrum er að vita hvort
barn fái næga mjólk er það sýgur
brjóstið þar sem ekki er hægt að
sjá hve mikið barnið drekkur úr
brjósti eins og úr pela. Oft er þetta
eina ástæðan fyrir því að mæður
fara að gefa þurrmjólk og hætta
því snemma með barn á brjósti.
Því er mikilvægt að mæður læri
að þekkja hve mikið barn sýgur í
hverri gjöf og hvað það útskilur af
þvagi og hægðum. Sérstaklega á
fyrstu 2 vikunum eða lengur. Þá
sýgur barn oft og ekki er verið að
spilla barni eða gera óþægt eins og
margir halda. Hér skiptir nærvera
miklu fyrir tengslamyndun.
Ef barn sýgur ekki á 4 klst.
fresti á þessum fyrstu 2 vikum þá
er nær öruggt að barn þyngist
ekki nóg.
Barn sem sýgur brjóstið og út-
skilur vel fósturhægðir ætti á 5.
degi eftir fæðingu að skila tæru
þvagi og gulkornóttum hægðum.
Því er mjög mikilvægt fyrir
mæður að fylgjast með fjölda
blautra bleia, fjölda hægðableia og
hvernig liturinn er á hægðunum.
Þetta er ein besta aðferðin til að
vita hve mikið barn sýgur eins og
að vigta barn til að vita þyngd-
araukningu.
Margar áhugasamar konur um
brjóstagjöf hér á landi hafa tekið
alþjóðlegt próf (IBCLC) í brjósta-
gjafaráðgjöf og síðastliðin 3 ár hef-
ur verið hægt að taka prófið hér á
landi. Félag íslenskra brjósta-
gjafaráðgjafa var stofnað í janúar
sl. og eru alls 23 brjóstagjafaráð-
gjafar, IBCLC, í félaginu. Hinn 28.
júlí sl. luku 8 þessu prófi til við-
bótar. Alls tóku nú 2.000 manns
prófið í 130 löndum og var það á
10 tungumálum. Um er að ræða al-
þjóðlegt próf sem er ansi viðamikið
en prófið samanstendur af 200
spurningum. Allir geta tekið þetta
próf en það eru fyrst og fremst
ljósmæður, hjúkrunarfræðingar og
læknar er þreyta prófið. Brjósta-
gjafaráðgjafar sækja síðan ráð-
stefnur til að viðhalda sér í faginu
og á 5 ára fresti eru þeir endur-
metnir og ef þurfa þykir þreyta
þeir prófið aftur. Nú starfa
brjóstagjafaráðgjafar hér á landi
víða á sjúkrahúsum og heilsu-
gæslum landsins. Má nefna Ak-
ureyri, Höfn í Hornafirði, Selfoss,
Keflavík, Kirkjubæjarklaustur og
Reykjavík.
Allar mæður geta fengið ráðgjöf
um brjóstagjöf á Landspítalanum
og víðar um landið þar sem
brjóstagjafaráðgjafar eru starf-
andi, þá er vert að minna á að
hægt er að fá ráðgjöf í gegnum
síma fyrir mæður sem komnar eru
heim, sem getur verið mjög mik-
ilvægur stuðningur hvenær sem er
á brjóstagjafatímabilinu.
Útleiga á mjaltavélum er í hönd-
um brjóstagjafaráðgjafa sem er al-
veg frábært.
Er það von mín að aukin þekk-
ing hjá heilbrigðisfólki og nýjustu
rannsóknir leiði til að verðandi og
nýorðnar mæður fái bestu fræðslu
og stuðning við brjóstagjöf í fram-
tíðinni.
Gleðilega brjóstagjafaviku.
Brjóstagjafa-
ráðgjafar á
alþjóðlegri
brjóstaviku
Eftir Björk Tryggvadóttur
Höfundur er IBCLC, ljósmóðir og formaður
Félags brjóstagjafaráðgjafa á Íslandi.