Morgunblaðið - 28.08.2003, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 28. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
„ÞAÐ er alltaf erfitt fyrir stjórnmálaflokka að
vera með einhvern einstakling sem allir eru að
bíða eftir að taki við forystunni. Það setur flokk
í ákveðna biðstöðu og það getur verið erfitt og
nokkuð flókið að vinna úr slíkri stöðu, ekki ein-
ungis fyrir sitjandi formann heldur flokkinn í
heild og alla stefnumótun,“ segir Baldur Þór-
hallsson, lektor í stjórnmálafræði við Háskóla
Íslands.
„Þetta er ákveðinn biðleikur. Ingibjörg Sól-
rún ætlar sér greinilega að taka við flokknum
eftir tvö ár en það virðist ekkert liggja fyrir um
að Össur hyggist draga sig til baka þá. Að
minnsta kosti er það ekki á borðinu. Þetta er
nokkuð erfið staða fyrir Össur að vinna úr og
raunar einnig þingflokkinn því að yfirlýsingar
margra forystumanna Samfylkingarinnar eru
ekki samhljóða því viðhorfi flokksmanna sem
kemur fram í skoðanakönnun Gallup. Það virð-
ist gæta meiri trega innan þingflokksins varð-
andi það að skipta um formann en hjá hinum al-
menna flokksmanni. Það styrkir þó stöðu
Össurar að sterkir aðilar standa með honum og
gerir honum auðveldara fyrir að vinna innan
flokksins.“
Baldur segir það há Samfylkingunni að hún
komi ekki sérstaklega samstiga fram í stjórn-
arandstöðu. „Þetta eru áhlaup einstakra þing-
manna á ríkisstjórnina en ekki mikil sam-
antekin ráð. Þetta tengist einnig togstreitunni
u
s
a
t
a
h
g
þ
m
a
s
e
s
u
Ingibjörg ógnar stöðu þingflokk
Á
KVÖRÐUN Ingibjarg-
ar Sólrúnar Gísladótt-
ur um að gefa kost á
sér í embætti varafor-
manns í haust og
stefna að því að bjóða sig fram til
formanns að tveimur árum liðnum
kom flestu Samfylkingarfólki á
óvart. Flestir höfðu búist við að hún
myndi annaðhvort gefa kost á sér í
formannsembættið fyrir landsfund
Samfylkingarinnar í nóvember eða
bíða með framboð fram að þar
næsta landsfundi.
Kannanir mótuðu umræðu
Ingibjörg hafði verið undir mikl-
um þrýstingi síðustu vikur að bjóða
sig fram til formanns ekki síst eftir
að niðurstöður Gallup-könnunar,
sem framkvæmd var að beiðni
stuðningsmanna hennar, sýndi fram
á að mikill meirihluti stuðnings-
manna Samfylkingarinnar hana sem
formann.
Könnunin var framkvæmd í júní
og júlí og sögðust 87,3% stuðnings-
manna Samfylkingarinnar vilja
Ingibjörgu sem formann en 12,7%
sögðust vilja að Össur Skarphéðins-
son yrði áfram formaður.
Skoðanakönnun sem gerð var á
vegum Plússins og kynnt var um
miðjan ágúst sýndi einnig fram á
mikinn stuðning við Ingibjörgu Sól-
rúnu. Alls sögðu 62,5% þeirra sem
sögðust styðja Samfylkinguna að
hún ætti að bjóða sig fram sem for-
maður, 24,5% voru því andvíg og
rúm 13% sögðust ekki vera viss.
Össur lýsti því hins vegar yfir í
samtali við Morgunblaðið á mánu-
dag að hann hefði tekið ákvörðun
um að gefa kost á sér áfram og var
því ljóst að slagur yrði um for-
mannsembættið gæfi Ingibjörg Sól-
rún kost á sér.
Greinilegt er að innan Samfylk-
ingarinnar hafa margir haft tölu-
verðar áhyggjur af þessari þróun
mála. Annars vegar var ljóst að slík-
ur slagur yrði harður og margir
myndu liggja sárir að honum lokn-
um. Spennan magnaðist upp á síð-
ustu vikum og segja má að þau Öss-
ur og Ingibjörg hafi háð taugastríð
þar sem bæði spiluðu hátt.
Fangi eigin yfirlýsinga
Þegar ljóst var að Össur hugðist
ekki standa upp virðist það hafa ver-
ið mat Ingibjargar Sólrúnar og
stuðningsmanna hennar að skyn-
samlegra væri að efna ekki til átaka.
Þá hafa nokkrir af forystumönnum
þingflokks Samfylkingarinnar lýst
því yfir á síðustu dögum að þeir
teldu rétt að Össur gegndi áfram
formennsku. „Hún hefði eflaust
sigrað í slíkum slag en hún hefði
einnig goldið fyrir það. Það eru
margir harðir baráttumenn í þing-
flokknum sem styðja Össur. Nú get-
ur þetta fólk ekkert sagt,“ sagði
stuðningsmaður úr innsta kjarna
Ingibjargar.
Aðrir benda á að Ingibjörg hafi
einnig verið fangi eigin yfirlýsinga.
Hún hafi ítrekað lýst því yfir að hún
hefði ekki hug á að taka að sér for-
mennsku í flokknum meðal annars á
blaðamannafundi 12. janúar, þar
sem tilkynnt var um þá ákvörðun að
hún yrði forsætisráðherraefni Sam-
fylkingarinnar fyrir alþingiskosn-
ingarnar í maí síðastliðnum.
Yfirlýsingar Ingibjargar hafa
verið rifjaðar upp í fjölmiðlum síð-
ustu daga og bentu margir viðmæl-
endur á að ef til formannskosninga
hefði komið hefðu fyrri ummæli
óspart verið notuð gegn henni rétt
eins og gert var með yfirlýsingar
hennar á sínum tíma um þingfram-
boð.
Flokkurinn varpar
öndinni léttar
„Það myndaðist sterk stemmn-
ing fyrir því síðustu dagana að ekki
yrði tekist á um formannsembætt-
ið. Flokkurinn varpaði því öndinni
léttar þegar ákvörðun Ingibjargar
lá fyrir. Jafnvel eindregnir stuðn-
ingsmenn hennar vildu ekki að hún
færi fram núna og þá ekki síst með
hennar eigin hagsmuni að leiðar-
ljósi. Hún yrði sökuð um að
bak orða sinna“ og það hef
hana,“ sagði einn þingma
fylkingarinnar. „Engum
tímabært að taka slagin
bætti hann við.
Margir af stuðning
Ingibjargar lögðu hins veg
henni og er hún sögð hafa v
ir „ofboðslegri pressu frá
um hópum“ að fara fram. Á
hennar um að gefa kost s
ætti varaformanns olli þes
um miklum vonbrigðum o
ákveðið að Ingibjörg my
framt lýsa því yfir að hún
að gefa kost á sér í form
ættið eftir tvö ár. „Hún v
að fara fram núna en v
þessa málamiðlun,“ sagði n
gjafi Ingibjargar. „Við æ
starfa að þessu af heilindum
var sú að hún var reiðubú
fram. Þau ræddu þetta hú
ur og þetta var niðurstaðan
Ekkert samkomulag er
Millilending
loknu taugas
Morgunblaði
Ingibjörg Sólrún stefnir að formennsku í Samfylkingunni eftir
Össur hyggst hins vegar bíða með að ákveða framtíðaráform sí
Taugastríð hefur verið háð innan forystu Sam
ingarinnar síðustu daga vegna forystumála fl
ins. Steingrímur Sigurgeirsson tók púlsinn
ystumönnum í flokknum og segir flesta fegn
að ekki komi til harðra átaka á landsfundi í h
„ÞETTA er málamiðlunarlausn hjá Ingibjörgu Sólrúnu. Hún er m
stuðningsmenn sína á bakinu sem vilja að hún fari núna og sjá ekk
semina í því að vera með formann sem hefur litla hylli annars veg
hins vegar einhvern sterkasta stjórnmálamann þjóðarinnar á var
um,“ segir Gunnar Helgi Kristinsson, prófessor í stjórnmálafræði
skóla Íslands. „Össur hefur að mörgu leyti sinnt hlutverki sínu ve
hann njóti ekki alþýðuhylli og þar að auki eru þau líka tengd nánu
skylduböndum. Þessi niðurstaða virðist hugsuð til að enginn verð
reiður. Össur hefur þannig nokkurn tíma til að venjast þessari tilh
Ingibjörg er líka búin að stilla málum þannig upp að hún verði að
fram, það þýðir ekkert fyrir Össur að verða reiður eftir tvö ár. Hi
er staða Össurar þessi tvö ár ekki mjög eftirsóknarverð.“
Gunnar Helgi segir að málamiðlunarlausnir séu ekki alltaf mjö
réttar. „En eins og hún hefur ítrekað spila hennar eigin persónule
ir inn í sem ég get vel trúað. Hún er búin að vera í mikilli skothríð
anfarið ár og það að hún vilji fá næði til að standa upp frá borðinu
um og verða fyrir nýjum áhrifum er mjög trúverðugt.“
Niðurstaða sem
gerir engan reiðan
ALLIR FYRIR EINN
OG EINN FYRIR ALLA
Ár fatlaðra, sem nú stendur yfir,hefur orðið til þess að dragasérstöðu og þarfir þessa þjóð-
félagshóps fram í sviðsljósið, ekki síst
með tilliti til þess margvíslega vanda
sem fatlaðir þurfa að glíma við í sínu
daglega lífi. Eins og fram hefur komið
á undanförnum misserum er víða pott-
ur brotinn í þessu sambandi og löngu
tímabært að ryðja úr vegi þeim hindr-
unum er koma í veg fyrir að fatlaðir
geti tekið þátt í samfélaginu með al-
mennum hætti rétt eins og aðrir.
Í Morgunblaðinu í gær var fjallað
um þá óvissu sem ríkir um nám mikið
fatlaðra framhaldsskólanemenda, en
fresta þurfti skólabyrjun hjá fjórum af
tíu nemendum á þessu skólastigi í
Safamýrarskóla vegna þrengsla. Til
stendur að þeir hefji nám næstkom-
andi mánudag í skólastofu dagheim-
ilisins Lyngáss, en Styrktarfélag van-
gefinna hefur látið hana eftir til næstu
áramóta.
Þótt vandi þessara nemenda hafi
þannig verið leystur til bráðabirgða er
ljóst að skólamálum mikið fatlaðra
nemenda á framhaldsskólastigi hefur
ekki verið sinnt sem skyldi. Af um-
mælum Erlu Gunnarsdóttur, skóla-
stjóra Safamýrarskóla, og Sölva
Sveinssonar, skólastjóra Fjölbrauta-
skólans í Ármúla, sem falið hefur verið
að taka rekstrarlega og faglega
ábyrgð á þessum nemendum, má
merkja að mál þessi hafa verið látin
reka á reiðanum um langt skeið. Erla
segir t.d. að nemendur Safamýrar-
skóla, sem er grunnskóli fyrir fatlaða,
búi við mikil þrengsli en samt sem áð-
ur hafi verið reynt að mæta þörfum
nemenda framhaldsskólastigs að auki.
„Við höfum bara þjappað okkur saman
til þess að geta sinnt þessu verkefni og
hugsað með okkur að það gangi af því
að þetta er tímabundið mál en svo er
þetta bara ekkert tímabundið. Þetta
hefur verið árviss viðburður að við
keyrum hérna framhaldsstig,“ segir
hún.
Að sögn Sölva var upphaflega gert
ráð fyrir að Fjölbrautaskólinn í Ár-
múla tæki við þessari kennslu frá og
með þessu hausti, en „ekkert hafi
heyrst frá ráðuneytinu í nokkurn
tíma“ og því hafi það ekki orðið.
Reynsla Friðgeirs Kristinssonar, föð-
ur mikið fatlaðs drengs á nítjánda ári,
er jafnframt til vitnis um aðgerðaleysi
yfirvalda, en hann segir enga varan-
lega lausn hafa verið fundna varðandi
framhaldsnám sonar hans, þrátt fyrir
ítrekaða fundi með tveimur ráðherr-
um menntamálaráðuneytisins og
starfsfólki þess. Að hans sögn hefur
syni hans „verið úthýst alls staðar.
Það hafa engin tilboð verið uppi sem
orð eru á festandi heldur hefur verið
um bráðabirgðalausnir að ræða“.
Tómas Ingi Olrich menntamálaráð-
herra segir í blaðinu í gær að lausn
þessa máls sé „innan seilingar“ og að-
eins „dagaspursmál hvenær málið
verður í höfn“. Ef menntamálaráð-
herra er að vísa til þeirrar bráða-
birgðalausnar sem reifuð var hér að
ofan er langt frá því að málið sé í höfn.
Þessir einstaklingar eiga rétt á námi
við sitt hæfi og framtíðarúrlausnum á
því sviði rétt eins og önnur börn á Ís-
landi. Er ekki kominn tími til þess að
gera einkunnarorð árs fatlaðra; „allir
fyrir einn og einn fyrir alla“, að raun-
verulegu markmiði í íslensku sam-
félagi þannig að litlum hópum einstak-
linga sem vissulega eiga undir högg að
sækja sé „ekki úthýst“ heldur njóti
sömu sjálfsögðu réttinda og aðrir – í
þessu tilviki varanlegra lausna í
menntamálum?
VIÐSKIPTAPÓLITÍSK FJÁRFESTING
Kaup Samsonar og Landsbankansá stórum eignarhlut í Fjárfest-
ingarfélaginu Straumi, sem tilkynnt
var um í gær, geta haft grundvallar-
þýðingu í þeim miklu átökum og svipt-
ingum, sem um langt skeið hafa staðið
yfir í íslenzku viðskiptalífi. Straumur
á umtalsvert safn hlutabréfa en
kannski hefur eignarhlutur félagsins í
Eimskipafélagi Íslands mesta við-
skiptapólitíska þýðingu.
Þegar Landsbanki Íslands gerðist
stór hluthafi í Straumi virtist vera ein-
hvers konar samkomulag eða skilning-
ur á milli Íslandsbanka og Lands-
banka um að þessir tveir bankar
mundu taka höndum saman á þeim
vettvangi. Eftir þau viðskipti, sem
fram fóru í gær með hlutabréf í
Straumi, er ekki annað að sjá en þeir
aðilar, sem eiga Samson og eru jafn-
framt ráðandi aðilar í Landsbanka Ís-
lands, séu komnir mjög nálægt því að
ná ráðandi hlut í Straumi. Erfitt er að
sjá, að það geti þjónað hagsmunum Ís-
landsbanka.
En jafnframt er ljóst, að framundan
geta verið töluverð umskipti í eigenda-
hópi Eimskipafélags Íslands. Nái
Landsbankinn og Samson ráðandi
hlut í Straumi hafa þessir aðilar yf-
irráð yfir um 15% hlut Straums í Eim-
skipafélagi Íslands. Landsbankinn er
einnig hluthafi í Eimskipafélaginu og
sé hlutum Straums og Landsbankans í
Eimskipafélaginu beitt af sömu aðil-
um fer ekki á milli mála, að staða
þeirra innan Eimskipafélagsins er
orðin mjög sterk. Áhrifum innan Eim-
skipafélagsins fylgir ýmislegt. Félagið
er langstærsti hluthafinn í Flugleið-
um, ræður yfir öflugum sjávarútvegs-
fyrirtækjum auk veigamikillar hluta-
fjáreignar í öðrum félögum eins og t.d.
Íslandsbanka.
Síðustu daga var skýrt frá því, að
þeir feðgar Björgólfur Guðmundsson
og Björgólfur Thor hefðu skipt með
sér verkum í viðskiptaumsvifum sín-
um og að Björgólfur Guðmundsson
mundi einbeita sér að fjárfestingum á
heimavígstöðvum. Augljóst er að við-
skiptasamsteypa þeirra og Magnúsar
Þorsteinssonar er orðin langöflugasta
viðskiptasamsteypan á Íslandi.
Hin viðskiptapólitíska staða Björg-
ólfs Guðmundssonar sýnist vera orðin
sterkari en nokkurra annarra einstak-
linga, sem láta að sér kveða í íslenzku
viðskiptalífi um þessar mundir.