Morgunblaðið - 04.09.2003, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2003 27
STJÓRN George W. BushBandaríkjaforseta ákvað ífyrradag að leggja framdrög að ályktun fyrir ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna
þar sem ráðið legði blessun sína
yfir fjölþjóðaher í Írak. Samkvæmt
drögunum eiga Sameinuðu þjóðirn-
ar að gegna stærra hlutverki en áð-
ur í efnahagslegu og pólitísku upp-
byggingunni í Írak.
Þessi ákvörðun er mikil stefnu-
breyting af hálfu Bush-stjórnarinn-
ar og hún var tekin í ljósi mikils
mannfalls vegna árása íraskra and-
spyrnusveita að undanförnu og mik-
ils kostnaðar af hernáminu. Með því
að auka áhrif Sameinuðu þjóðanna
vonast Bandaríkjastjórn til þess að
fá önnur ríki til að leggja til fleiri
hermenn og meira fé.
Erfið en nauðsynleg ákvörðun
Fréttaskýrendur segja að þetta
hafi verið erfið ákvörðun fyrir Bush
og nánustu samstarfsmenn hans, en
þeir hafi áttað sig á því að hún sé
nauðsynleg. Fimm mánuðum áður
höfðu Bandaríkjamenn neyðst til að
draga til baka drög að ályktun sem
hefði veitt þeim heimild öryggis-
ráðsins til hernaðar í Írak og stjórn
Bush hefur streist á móti því að
deila völdunum í landinu með Sam-
einuðu þjóðunum, meðal annars
vegna tortryggni ýmissa samstarfs-
manna forsetans í garð samtakanna.
Þeir viðurkenna nú að Bandaríkin
þurfi á hjálp Sameinuðu þjóðanna að
halda.
Paul Bremer, æðsti fulltrúi
Bandaríkjastjórnar í Írak, sagði ný-
lega að Írak væri ekki „land glund-
roða“ en atburðir síðustu vikna
renna ekki stoðum undir þá fullyrð-
ingu. Hernámsliðinu hefur ekki tek-
ist að ráða niðurlögum andspyrnu-
sveita, tryggja öryggi íraskra
borgara og halda uppi lögum og
reglu.
Bush forseta er mjög í mun að
koma í veg fyrir að Írak verði eitt af
helstu deilumálunum í forsetakosn-
ingunum á næsta ári. Demókratar á
Bandaríkjaþingi hafa síðustu vik-
urnar gagnrýnt stjórnina harðlega
fyrir að fá ekki önnur ríki til að axla
byrðarnar og krafist skýrra svara
við því hversu mikill kostnaðurinn af
hernáminu verði.
„Ég tel að stjórnin hafi tekið stór-
furðulega og hörmulega ákvörðun
með því að leyfa ekki Sameinuðu
þjóðunum að gegna mikilvægu hlut-
verki í Írak,“ sagði John Kerry öld-
ungadeildarþingmaður, sem sækist
eftir því að verða forsetaefni demó-
krata í kosningunum, í sjónvarps-
viðtali á sunnudag. Joe Biden,
demókrati í utanríkisnefnd öldunga-
deildarinnar, hvatti stjórnina til að
„brjóta odd af oflæti sínu og gera
það sem þarf; snúa sér aftur að
Sameinuðu þjóðunum“.
Og þetta er einmitt það sem
stjórnin hefur gert. Michael O’Hanl-
on, sérfræðingur við Brookings-
stofnunina í Washington, sagði að
Bush og samstarfsmenn hans hefðu
valið besta kostinn í stöðunni til
lengri tíma litið. „Þeir geta haldið
hernaðarlegu áhrifunum og þetta er
snjöll leið til að fá alþjóðlega aðstoð.
Sá galli er hins vegar á gjöf Njarðar
að demókratar eins og John Kerry
geta sagt að þeir hafi knúið stjórn-
ina til að taka þessa ákvörðun og það
er nokkuð til í því.“
Undir stjórn bandarísks
hershöfðingja
Kenneth Adelman, bandarískur
sérfræðingur í öryggismálum, segir
að Bush og samstarfsmenn hans
hafi komist að þeirri niðurstöðu að
stjórnin geti tryggt sér aðstoð Sam-
einuðu þjóðanna og að miklu leyti
samkvæmt skilmálum Bandaríkja-
manna. „Þeir héldu að Sameinuðu
þjóðirnar myndu taka við og stjórna
öllu,“ sagði Adelman. „En við getum
fengið hvort tveggja. Við getum
fengið umboð Sameinuðu þjóðanna
og tryggt að hernámsliðið verði und-
ir stjórn Bandaríkjamanna og
Breta.“
Bandarískir embættismenn segja
að fjölþjóðaherinn verði undir fána
Sameinuðu þjóðanna en þeir leggja
áherslu á að hann þurfi að vera und-
ir stjórn bandarísks hershöfðingja.
Gífurlegur kostnaður
af hernáminu
Fjárlagaskrifstofa Bandaríkja-
þings kemst að þeirri niðurstöðu í
nýrri skýrslu að Bandaríkin hafi
ekki nógu marga hermenn til að
ljúka verkefninu í Írak, einkum ef
verulegur herafli eigi að vera til taks
vegna hugsanlegra aðgerða annars
staðar, til að mynda á Kóreuskaga
ef deilan við Norður-Kóreustjórn
harðnar. Í skýrslunni segir að standi
stjórnin við áform sín um að láta
bandarískar hersveitir skiptast á
um að vera í Írak eftir að ár er liðið
frá innrásinni þurfi hún að fækka
hermönnum sínum í landinu í 38.000
til 64.000 í mars. Um 180.000 banda-
rískir hermenn eru nú í Írak og
grannríkinu Kúveit. Að áliti skýrslu-
höfundanna gæti stjórnin hins vegar
þurft að velja þann kost að fjölga
hermönnunum í Írak en kostnaður-
inn yrði mjög mikill, eða um 19 millj-
arðar dollara (1.500 milljarðar
króna). Heildarkostnaðurinn af her-
náminu yrði þá 29 milljarðar dollara
á ári (nær 2.400 milljarðar króna).
Reynt að tryggja einingu
Ekki var ljóst í gær hversu mikil
völd Bandaríkjastjórn er tilbúin að
eftirláta Sameinuðu þjóðunum gegn
því að öryggisráðið leggi blessun
sína yfir fjölþjóðaherinn. Banda-
ríkjamenn ætla að semja um drögin
við aðildarríki ráðsins á bak við
tjöldin á næstu dögum, reyna að
komast hjá deilum og tryggja al-
þjóðlega einingu um næstu skref í
Írak. Embættismenn í Washington
segjast vera vongóðir um að tilslök-
unin gagnvart Sameinuðu þjóðun-
um verði til þess að Frakkar og
Rússar, helstu andstæðingar inn-
rásarinnar í Írak í öryggisráðinu,
samþykki ályktunina.
Vilja hermenn frá
múslímalöndum
Bandaríkjamenn vonast einnig til
þess að ríki á borð við Frakkland og
Þýskaland fáist til að senda her-
menn til Íraks og taka þátt í kostn-
aðinum af endurreisn landsins. Þeir
leggja mikla áherslu á að fá her-
menn frá múslímalöndum, einkum
Pakistan og Tyrklandi, í von um að
það verði til þess að Írakar sætti sig
við fjölþjóðaherinn.
Nokkrir bandarískir embættis-
menn og fréttaskýrendur eru þó ef-
ins um að tilslökunin dugi til að
Bandaríkjamenn fái næga aðstoð.
„Ég hef ekki mikla trú á því að um-
boð Sameinuðu þjóðanna verði til
þess að við fáum fleiri hermenn eða
meiri peninga,“ sagði Adelman.
Hann taldi að mörg ríki hefðu notað
það að öryggisráðið heimilaði ekki
hernaðinn sem afsökun til að neita
að taka þátt í hernáminu og endur-
reisn Íraks.
„Of lítið, of seint“
Fréttaskýrandi BBC, Paul Reyn-
olds, bendir einnig á að þrátt fyrir
tilslökun Bush kunni ríki á borð við
Tyrkland, Pakistan og Indland að
reynast treg til að senda hermenn til
Íraks af ótta við að þeir verði einnig
fyrir árásum.
Toby Dodge, sérfræðingur í mál-
efnum Íraks við Warwick-háskóla í
Bretlandi, telur að tilslökun Banda-
ríkjastjórnar sé of lítil og komi of
seint. „Núna er hættan sú að það
nægi ekki lengur að fækka banda-
rísku hermönnunum. Gremjan út af
hernáminu er svo mikil,“ sagði hann
og bætti við að sprengjuárásin á höf-
uðstöðvar Sameinuðu þjóðanna í
Bagdad sýndi að barátta írösku and-
spyrnusveitanna beindist nú einnig
að alþjóðasamtökunum, ekki aðeins
að hernámsliðinu.
Reuters
Íraskir fangar, með bundið fyrir augun, færðir í bráðabirgðafangelsi í þorpi norðan við Bagdad þar sem banda-
rískir hermenn hafa leitað að stuðningsmönnum Saddams Husseins og vopnum.
Bush leitar á náðir
Sameinuðu þjóðanna
Stjórn Bush Bandaríkjaforseta hyggst
nú leita á náðir Sameinuðu þjóðanna,
óska eftir því að öryggisráðið leggi blessun
sína yfir fjölþjóðaher í Írak, í von um
að fleiri ríki samþykki að senda þangað
hermenn og leggja til peninga.
ðeins eitt
okakeppn-
u.
kjum hafa
gert fimm
fjölmiðlar
ál herji á
ekki nógu
an í liðinu
g þýskum
gið á hálsi
nir og for-
öllu fyrir
a. Þar er
ilmanna í
ð er orðið
r langt frá
við þýska
m
rk
nendurnir
þeir fjalla
mlínunni. Í
ðið aðeins
ra en tvö
ádíarabar
rsta leikn-
og þegar
eru hátt
nni, voru
byrjun. Í
dankeppni
ska stálið
aðeins skorað átta mörk og það
sætta kröfuharðir Þjóðverjar sig illa
við í riðli sem fyrirfram var talinn sá
léttasti í keppninni. Þeir skoruðu tví-
vegis tvö mörk gegn Færeyingum,
og lentu í miklu basli í báðum leikj-
unum, gerðu tvö í sigurleik í Litháen
en síðan eitt í jafnteflisleikjum gegn
Litháen á heimavelli og Skotlandi á
útivelli. Miroslav Klose, sem sló eft-
irminnilega í gegn á árinu 2002 með
því að skora 11 mörk fyrir landsliðið,
þar af þrjár þrennur, hefur aðeins
náð að skora tvívegis í þessum fimm
leikjum, í bæði skiptin gegn Færey-
ingum. Fredi Bobic, maðurinn sem
flestir höfðu afskrifað, var kallaður á
ný inn í landsliðið eftir góða frammi-
stöðu með nýliðum Hannover í
þýsku 1. deildinni í fyrra og hann
hefur bjargað því sem bjargað verð-
ur með því að skora fjögur mörk í sjö
landsleikjum á þessu ári. Samt er
Rudi Völler gagnrýndur fyrir að
stilla þeim Bobic og Klose upp sam-
an í þýsku framlínunni á þeim for-
sendum að þeir séu of líkir leikmenn.
Nokkrar vonir eru bundnar við tvo
pilta sem þreytt hafa frumraun sína
með landsliðinu á þessu ári, Kevin
Kuranyi frá Stuttgart og Benjamin
Lauth frá 1860 München og sá fyrr-
nefndi gæti komið við sögu á Laug-
ardalsvellinum ef hinir standa sig
ekki í stykkinu.
En það sem hefur fleytt Þjóðverj-
um í gegnum þessa „krísu“ er varn-
arleikurinn og svo markvarslan hjá
Oliver Kahn, sem margir telja besta
markmann heims í dag. Þessi sam-
anrekni jaxl hefur í vor og haust ver-
ið tæpur vegna meiðsla. Frank Rost,
markvörður Werder Bremen, hefur
leyst hann af hólmi af og til og nú
krefst Jens Lehmann, markvörður
Arsenal, þess að fá treyju númer eitt
afhenta fyrir leikinn á Laugardals-
vellinum á laugardaginn. Varnar-
leikur liðsins er samt ákveðið spurn-
ingarmerki í dag þar sem sterkir
varnarmenn á borð við margir fjar-
verandi vegna meiðsla.
Binda vonir við
endurkomu Ballacks
Eina virkilega stjarna þýskrar
knattspyrnu um þessar mundir, ef
Kahn er undanskilinn, er miðjumað-
urinn snjalli Michael Ballack frá
Bayern München. Hann stjórnar
spili liðsins og þykir einn sá besti í
sinni stöðu í Evrópu. En hann hefur
átt í talsverðum vandræðum vegna
meiðsla. Ballack, sem skoraði í
tveimur fyrstu leikjum Þjóðverja í
keppninni, gegn Litháen og Færeyj-
um síðasta haust, hefur aðeins spilað
einn af sjö landsleikjum ársins, gegn
Skotum í Glasgow í júní. Hann er
mættur til leiks á ný og verður með á
Laugardalsvellinum á laugardaginn.
Þjóðverjar binda miklar vonir við að
endurkoma hans dugi til að innbyrða
stigin þrjú sem þeir þurfa svo nauð-
synlega á að halda.
En það er eins og þýskir knatt-
spyrnumenn þrífist best í svona um-
hverfi. Þegar andstreymið og gagn-
rýnin eru sem mest, nær þýska
landsliðið yfirleitt sínum besta ár-
angri. Það fer hvað eftir annað alla
leið í stóru mótunum þrátt fyrir að
það þyki spila illa – hin margfræga
þýska seigla virðist alltaf vera til
staðar þegar mest á reynir. Þjóð-
verjar þóttu ekki sýna leiftrandi til-
þrif í lokakeppni HM í Japan og Suð-
ur-Kóreu á síðasta ári þegar þeir
sigldu í gegnum hvern 1:0 leikinn á
fætur öðrum. En þeir komust alla
leið í úrslitaleikinn á sínum gamal-
kunna dugnaði og vinnusemi og þá
fyrst mættu þeir ofjörlum sínum, í
líki Ronaldos og félaga hans í bras-
ilíska landsliðinu.
Ásgeir Sigurvinsson sagði í sam-
tali við Kicker í vikunni að hann væri
viss um að Þjóðverjar stæðu að lok-
um uppi sem sigurvegarar í riðlin-
um. „Við erum ekki hræddir við þá
og það hafa mörg þýsk landslið verið
betri en það sem við eigum í höggi
við í þessari keppni. En þegar Þjóð-
verjar þurfa að vinna, þá vinna þeir,“
sagði íslenski landsliðsþjálfarinn og
fyrrverandi fyrirliði Stuttgart sem
þekkir þýska knattspyrnuumhverfið
betur en flestir Íslendingar.
Pínlegt að sjá Íslendinga
fyrir ofan sig
Frá 20. ágúst hafa Þjóðverjar litið
stigatöfluna í 5. riðlinum hornauga.
Þeim var spáð auðveldum sigri í
þessum riðli, flestir sérfræðingar
töldu að þýska liðið ætti greiðustu
leiðina af öllum inn í lokakeppnina í
Portúgal, en það hefur ekki alveg
gengið eftir. Ísland 12 stig, Þýska-
land 11 stig, er lesning sem stingur í
augu Þjóðverja og særir stolt þeirra.
Þýska blaðið Kicker spurði Fredi
Bobic í vikunni hvort það væri ekki
pínlegt að sjá Íslendinga fyrir ofan
sig í töflunni en hann svaraði því til
að Þjóðverjar ættu einn leik til góða.
Þeir söknuðu þó fyrst og fremst stig-
anna sem þeir misstu á heimavelli
þegar þeir gerðu jafnteflið við Lithá-
en í vor. Þeir mega engan veginn við
því að misstíga sig enn frekar á
Laugardalsvellinum, frammi fyrir 26
þýskum sjónvarpsmyndavélum og
vel á annað hundrað fjölmiðlamönn-
um sem fylgja þeim hingað. Hvað þá
þýsku þjóðinni sem fylgist með
hverju þeirra fótmáli og feilspori.
bestir þegar
ð er mest
yrrver-
nds, lék í
Stutt-
nn sagði
org-
ðið að
erjar
u til Ís-
til að
ekkert
ð væri
myndinni
rra hálfu.
óðverjar
a aldrei
vísi og
sem með
umfram
kmark í
engur
um. Þeir
t að
na á
Íslend-
kari að-
g gera
eð jafnt
leik-
Ballack,
hver um
a leik. Þá
formi
ljótur og
Þýska
á því það
rakeppn-
upp sinni
rlega
sterkt. Ballack er með á ný, það
sást hve mikið munaði um hann
þegar Þjóðverjar töpuðu fyrir Ítöl-
um á dögunum, enda þótt þeir væru
betri aðilinn í leiknum. Deisler
verður sennilega ekki í byrjunarlið-
inu en hann verður skeinuhættur ef
hann kemur inn á, fljótur og leikinn
með hættulegar aukaspyrnur. Þá
er fyrrverandi félagi minn hjá
Herthu, Arne Friedrich, geysilega
sókndjarfur bakvörður sem lætur
sér varnarleikinn ekki nægja.
Þjóðverjar eru vanir því að lenda
í basli í undanriðlum stórmóta, þeir
koma sér oft í vandræði en gera
síðan það sem með þarf til að kom-
ast áfram.
Fyrir íslenska liðið í þessum leik
er dagsformið aðalmálið. Ef allir
okkar leikmenn verða í góðu standi
og liðið nær að sýna einn af sínum
bestu leikjum, er allt hægt hérna á
heimavelli. Sjálfstraustið ætti að
vera til staðar í okkar liði eftir þrjá
sigra í röð en allt snýst þetta um
viljann þegar í leikinn er komið og
vonandi tekst strákunum að sýna
áhorfendum góðan leik. Pressan er
ekki á íslenska liðinu, heldur á því
þýska sem má ekki misstíga sig. Ís-
lenskur sigur er möguleiki, og ef
það gerist verður það mikið áfall
fyrir Þjóðverja og vekur heims-
athygli. Með sigri myndum við ná
fjögurra stiga forystu í riðlinum og
þá fer fyrst að verða virkilega gam-
an að þessu,“ sagði Eyjólfur Sverr-
isson.
n á Þjóðverjum