Morgunblaðið - 09.09.2003, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
KRÓKABÁTAR í sóknardagakerfi
veiddu á síðasta fiskveiðiári tæp
11.000 tonn af þorski, í stað 1.798
tonna eins og viðmiðun þeirra kvað á
um. Þetta er rúmum 610% meiri afli
en gert var ráð fyrir að þeir veiddu.
Heildarafli sóknardagabáta var á
síðasta fiskveiðiári 11.670 tonn, þar af
voru um 10.973 tonn af þorski, sam-
kvæmt bráðabrigðatölum sem feng-
ust hjá Fiskistofu. Enn vantar afla
nokkurra sóknardaga inn í þessar töl-
ur og því viðbúið að þær kunni að
hækka lítillega. Þetta er 1.445 tonn-
um minni þorskafli en á fiskveiðiárinu
2001/2002. Alls fengu 310 bátar út-
hlutað sóknardögum á síðasta fisk-
veiðiári og er því meðalafli á bát rúm
35 tonn eða 1,7 tonn að meðaltali á
hvern sóknardag. Vegna afla umfram
viðmiðun fækkar sóknardögum ný-
hafins fiskveiðiárs um tvo, verða 19 í
stað 21 dags á síðasta fiskveiðiári.
Á heimasíðu Landssambands ís-
lenskra útvegsmanna segir að þróun-
in í veiðum sóknardagabátanna und-
anfarin ár hafi öll verið í þessa átt og
megi furðu gegna að stjórnvöld skuli
ekki taka í taumana, líkt og þegar
skip í aflamarkskerfinu fara fram úr
heimildum sínum. „Þá er engum hlíft,
jafnvel þótt umframaflinn nemi ein-
ungis fáum kílóum. Stigvaxandi
þorskafli sóknardagabáta undanfarin
ár er mikið áhyggjuefni, en frá fisk-
veiðiárinu 1998/1999 til og með ársins
2002/2003 er umframafli þessara báta
samtals 36.394 tonn. Þetta jafngildir
um 22% af úthlutuðum þorskveiði-
heimildum á því fiskveiðiári sem ný-
lega er hafið.
Vart ætti að þurfa að hafa um það
mörg orð að það er engin leið fyrir þá
sem gera út skip í aflamarkskerfinu
að sætta sig við þetta. Það er ekki að-
eins að afli sóknardagabátanna er frá
öðrum tekinn í þeirri mynd að heim-
ildir framtíðarinnar skerðast sem
honum nemur, heldur einnig hitt að
óþolandi er að horfa upp á þá mis-
munun sem í þessu felst,“ segir á
heimasíðu LÍÚ.
    









      
 

 



 


 







 



 



 
Dagabátar veiddu
tæp 11 þúsund tonn
BURÐARÁS, dótturfélag
Eimskipafélags Íslands, jók í
gær við hlut sinn í Flugleiðum
um rúm 3%. Burðarás er
stærsti hluthafinn í Flugleið-
um og á nú 31,73% hlut í fé-
laginu.
Alls keypti Burðarás 70,4
milljónir að nafnvirði á geng-
inu 5,35. Kaupverð hlutarins
er því tæpar 377 milljónir
króna.
Alls voru viðskipti með
Flugleiðir fyrir rúmar 617
milljónir króna í Kauphöll Ís-
lands í gær og hækkaði gengi
félagsins um 6,8% og var loka-
verð 5,50.
Burðarás
eykur hlut
sinn í Flug-
leiðum
HLUTHAFAFUNDUR Hraðfrysti-
stöðvar Þórshafnar, HÞ, samþykkti í
gær með 84,6% atkvæða kaup á full-
vinnsluskipinu Þorsteini EA af Sam-
herja ásamt aflaheimildum, en kaup-
verðið er 1.360 milljónir króna.
Á dagskrá fundarins voru tvö mál,
kaupin á Þorsteini og hlutafjáraukn-
ing upp á 110 milljónir króna að nafn-
verði, en hætt var við að bera seinni
tillöguna upp á fundinum. Að sögn
Finnboga Jónssonar, stjórnarfor-
manns HÞ og Samherja, er ástæðan
sú að það hafi verið vilji hreppsins,
sem eigi beint og óbeint um 6% hluta-
fjár, að ekki yrði farið út í þessa
hlutafjáraukningu ef unnt væri að
komast hjá því og finna aðrar leiðir.
Talið hafi verið að hægt væri að mæta
þessari ósk hreppsins og reyndar hafi
fleiri hluthafar óskað hins sama.
Spurður að því hver hafi metið
skipið segir Finnbogi að um einn
heildarpakka hafi verið að ræða, það
er að segja skip með tilteknum afla-
heimildum. Það hafi komið fram í
máli framkvæmdastjóra HÞ á fund-
inum að skipamiðlunin BP skip hafi
metið skipið á 60–65 milljónir
norskra króna. Miðað við gangverð á
aflaheimildum megi meta skipið í við-
skiptunum á um 62 milljónir norskra
króna, eða sem svarar til um 670
milljóna íslenskra króna. Auk þess
liggi fyrir að Skinney-Þinganes sé
nýbúið að kaupa systurskip Þorsteins
til landsins en það skip sé ekki lengt
og ekki með verksmiðju um borð.
Finnbogi segir að hagstæð lán fylgi
með skipinu til HÞ og að kaupin séu
aðallega fjármögnuð með lánsfé.
Stjórnendur HÞ telji að auknar
tekjur af skipinu muni nægja til að
greiða af lánunum og þess vegna telji
þeir aukna skuldsetningu félagsins
ekki áhyggjuefni.
Finnbogi leggur áherslu á að mikil
samstaða hafi ríkt meðal hluthafa HÞ
um þá ákvörðun að kaupa Þorstein
EA og 84,6% þeirra sem afstöðu tóku
hafi greitt atkvæði með kaupunum.
Spurður segir hann ekki hafa verið
til umræðu innan Samherja að gera
minni hluthöfum í HÞ tilboð um að
kaupa hlutabréf þeirra, enda hafi
Samherji haft þá stefnu að eiga ekki
meirihluta í félaginu.
Óeðlilega hátt verð
Hilmar Þór Hilmarsson, annar for-
svarsmanna hóps hluthafa sem fyrir
helgi gerði tilboð í 49,66% hlut Sam-
herja í HÞ, gerði á fundinum breyt-
ingatillögu við tillöguna um kaupin á
Þorsteini EA. Hljóðaði hún upp á að
hluthafafundur samþykkti að frestað
yrði að taka ákvörðun um kaup á
skipinu og fengnir yrðu tveir dóm-
kvaddir matsmenn til að meta virði
skipsins og aflaheimildanna. Ákvörð-
unin yrði síðan borin á ný undir hlut-
hafafund þegar matsgerð lægi fyrir.
Tillagan var ekki samþykkt.
Hilmar lét jafnframt bóka að hann
áskildi sér rétt til þess ef tillaga hans
yrði felld, að fá dómkvadda mats-
menn til að meta verðgildi skips og
aflaheimilda. Hilmar sagði, í samtali
við Morgunblaðið, að hann teldi
kaupin mjög stóran bita fyrir ekki
stærra félag en HÞ og sagði jafn-
framt að hann teldi félagið „varla
hafa neitt við allar þessar aflaheim-
ildir að gera“.
Hilmar telur skipið og aflaheimild-
irnar óeðlilega hátt verðlagðar.
Muntu láta framkvæma verðmat á
skipinu og heimildunum?
„Ég er ekki búinn að ákveða það.
En ef ég geri það og niðurstaðan
verður sú að söluverð skipsins er
hærra en matsvirði þá myndum við
nokkrir hluthafar, sem eigum sam-
anlagt 13% hlut í félaginu, áskilja
okkur rétt til að krefjast ógildingar á
þeirri ákvörðun að kaupa skipið, á
grundvelli ákveðinna lagagreina.“
Hver er staða ykkar í félaginu nú?
„Við erum í óþægilegri stöðu. Við
erum eins og gíslar inni í þessu félagi.
Það eru engin viðskipti með bréf í fé-
lagi eins og HÞ þar sem einn stór að-
ili, Samherji, ræður ríkjum með full-
tingi tengdra aðila, eins og Sjafnar og
Kaldbaks. Það er umhugsunarefni
hver réttur minnihlutaeigenda í
hlutafélögum er þegar menn telja á
sinn hlut gengið. Hegðun þeirra nú er
siðferðilega mjög röng.“
Hafa þeir boðist til að kaupa ykkur
út úr félaginu?
Nei, og það hefur ekkert komið
fram sem bendir til þess að þeir hafi
áhuga á því. Við höfum lýst yfir vilja
til að selja okkar hlut. Það er bara
eðlilegt þegar áherslumunurinn er
svona mikill,“ sagði Hilmar Þór
Hilmarsson.
Hluthafar samþykkja
kaup á Þorsteini EA
Minni hluthafar
segjast „eins og í
gíslingu“
SKARPHÉÐINN B. Steinarsson,
framkvæmdastjóri hjá Baugi ID og
stjórnarformaður Aco Tæknivals,
segir samruna Aco og Tæknivals
vera prófstein á Kauphöll Íslands og
þær reglur sem þar gildi. Almennir
hluthafar séu berskjaldaðir gagn-
vart samrunum skráðra og óskráðra
félaga ef ekkert verði gert vegna
þessa samruna.
„Það sem gerðist á sínum tíma var
að menn sem ráða almenningshluta-
félagi eiga saman annað félag og
bæði félögin standa illa. Þeir ákveða
að renna þessu óskráða félagi inn í
skráða félagið og gera þetta óskráða
félag að meiri verðmætum fyrir vik-
ið, því með þessum hætti verður það
seljanlegra. Þegar svona er gert
verður að fara gætilega og fara að
þeim leikreglum sem gilda, því að all-
ar leikreglurnar eru til staðar. En
það gerðu menn ekki. Þess vegna vís-
um við málinu til Kauphallarinnar,“
segir Skarphéðinn.
Hann segir að ef ekki sé tryggt að
farið sé að þeim reglum sem gilda
um samruna og viðskipti með félög í
Kauphöllinni séu almennir hlut-
hafar berskjaldaðir gagnvart hlut-
um sem þessum. Hann segir að þetta
komi upp eftir á og það þurfi að
finna út hvað gera skuli í slíkum til-
vikum, þegar í ljós komi að eignir
annarra hluthafa í skráða félaginu
hafi verið þynntar út.
Skarphéðinn segir aðspurður að
Baugur ID hafi ekki tekið ákvörðun
um hvort gerðar verði kröfur um
lækkun þess verðs sem félagið
greiddi fyrir bréf í Aco Tæknivali. Í
desember á síðasta ári seldi Bún-
aðarbankinn Feng og Baugi ID sam-
tals 48% hlutafjár í Aco Tæknivali á
genginu 0,75.
„Svona mál hefur ekki komið upp
áður,“ segir Skarphéðinn, „að menn
hafi vefengt samruna félaga, og
þess vegna reynir á Kauphöllina og
hvernig hún mun bregðast við er-
indi okkar.“ Með bréfi til Kauphall-
arinnar var farið fram á að Kaup-
höllin rannsakaði hvort samruni
Aco og Tæknivals árið 2001 hefði
brotið gegn þeim reglum sem gilda
um starfsemi skráðra félaga hér á
landi.
Ummæli fyrrverandi fram-
kvæmdastjóra athyglisverð
Skarphéðinn segir að sér þyki
ummæli Bjarna Ákasonar, fyrrver-
andi framkvæmdastjóra Aco, sem
fram komu í yfirlýsingu hans í síð-
ustu viku, athyglisverð. Þar hafi
Bjarni sagt að skiptahlutföllin hafi
ekki verið ákveðin út frá efnahag fé-
laganna, en ef það hafi ekki verið
efnahagurinn sem réð skipta-
hlutföllunum þá hljóti það að hafa
verið viðskiptavildin. „Eins og kom-
ið hefur fram í okkar máli var við-
skiptavildin klárlega ekki sú sem
menn töldu að hún væri á þessum
tíma. En hvort sem það var við-
skiptavildin eða efnahagsreikning-
urinn þá breytir það engu um það að
efnahagsreikningurinn á að gefa
rétta mynd af stöðu félagsins,“ segir
Skarphéðinn.
„Annað mál, sem vikið er að í ný-
birtu sex mánaða uppgjöri Aco
Tæknivals, hefði átt að koma fram í
reikningum Aco á sínum tíma, ef
skuldbindingin hefði á annað borð
verið fyrir hendi. Þetta er krafa sem
Bjarni Ákason hefur stefnt ATV út
af og er greiðsla á ábyrgðargjaldi
vegna ábyrgðar sem hann veitti Aco
á sínum tíma. Það er hvergi getið
um þessa ábyrgð í reikningum fé-
lagsins, hvorki reikningum Aco né
sameinaðs félags, en nú krefur hann
sameinað félag um tæpar þrjátíu
milljónir króna í ábyrgðargjald.
Þetta hefði átt að koma fram í reikn-
ingnum, en þessi reikningur var
ekki í lagi og gaf ekki rétta mynd af
efnahag félagsins,“ segir Skarphéð-
inn B. Steinarsson.
Prófsteinn á Kauphöll Íslands
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF