Morgunblaðið - 09.09.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Svona, enga feimni, þú ferð létt með þetta, Siggan mín, á meðan þú nuddar yfir gólfið.
Ísland og Evrópusambandið
Heildstætt
upplýsingarit
Í GÆR kom út bókin„Evrópusamruninnog Ísland – Leiðarvís-
ir um samrunaþróun Evr-
ópu og stöðu Íslands í evr-
ópsku samstarfi“ eftir
Eirík Bergmann Einars-
son stjórnmálafræðing.
Útgefandi er Háskólaút-
gáfan í samstarfi við Hið
íslenzka bókmenntafélag.
Höfundurinn var fyrst
spurður hver kveikjan
hefði verið að því að skrifa
bókina.
„Grundvallarhugmynd-
in var sú að reyna að ná ut-
an um þetta gríðarlega
stóra og flókna álitamál,
sem þjóðin hefur deilt um
nánast linnulaust í áratug,
á heildstæðan hátt. Ég
hygg það hafi aldrei verið
gert áður í svona bók.
Til þess að gera það er verkinu
skipt í þrennt; í fyrsta lagi að
skýra Evrópusamrunann og þró-
un Evrópusambandsins; í öðru
lagi greina aðkomu Íslands að
evrópskri samvinnu – þá í gegnum
EFTA, EES, Schengen og Evr-
ópuumræðuna eins og hún hefur
blasað við á Íslandi. Og svo í
þriðja lagi að gera grein fyrir
þeim breytingum sem ætla mætti
að yrðu í íslenzku þjóðfélagi með
fullri aðild að Evrópusambandinu.
Með þessum hætti fá lesendur
heildstætt yfirlit yfir Evrópumál-
in út frá íslenzkum sjónarhóli.“
Er til einhver einn íslenzkur
sjónarhóll í þessu máli? Er þetta
áróðursrit fyrir inngöngu Íslands
í ESB?
„Nei. Það er er það ekki. Ég
dreg vissulega enga dul á það í
mínum niðurstöðum að ég tel að
hagsmunum Íslands gæti til fram-
tíðar verið betur borgið innan
Evrópusambandsins. Það getur
vel verið að þessi áhugi minn á
málefninu hafi ráðið miklu um það
að ég skyldi velja mér þetta við-
fangsefni til að fjalla um í bókar-
formi. Hins vegar eru efnistökin
og bókin unnin algerlega á hlut-
lægan hátt, að minnsta kosti að
svo miklu leyti sem mér er það
unnt. Hún er ekki ætluð til að vera
röksemd fyrir Evrópusambands-
aðild heldur er tilgangur hennar
fyrst og fremst að þjóna sem al-
mennt upplýsingarit um málefn-
ið.“
Hver er aðalmarkhópur bókar-
innar?
„Það eru allir Íslendingar sem
hafa áhuga á þjóðmálum og stöðu
Íslands í samfélagi þjóðanna.
Bókinni er ætlað að vera hvort
tveggja í senn, boðlegt fræðirit og
aðgengilegt upplýsingarit fyrir
áhugasaman almenning.“
Kemur eitthvað nýtt fram í nið-
urstöðum bókarinnar?
„Það sem vakti einna mesta at-
hygli mína við vinnslu bókarinnar
var að í viðtölum við embættis-
menn ESB lýstu þeir margir
hverjir þeirri afstöðu að þeir vildu
gjarnan losna við EES-samning-
inn, þó svo að þeir að
sjálfsögðu myndu upp-
fylla samningsskuld-
bindingar sínar.
Þetta hefur þær af-
leiðingar að embættis-
menn ESB, sem sjá um
rekstur EES-samningsins frá
degi til dags, munu ekki liðka til
við að þróa samninginn áfram
þannig að hann geti mætt nýjum
aðstæðum sem koma upp í sam-
skiptum Íslands og ESB. Auðvit-
að eru stóru línurnar í þessum
samskiptum á hendi stjórnmála-
manna, en þar sem almennur
rekstur samningsins er í höndum
tiltölulega lágt settra embættis-
manna gæti þettta útbreidda við-
horf í þeirra röðum valdið erfið-
leikum í því að afla íslenzkum
hagsmunamálum brautargengis í
ESB-kerfinu.
Þú fullyrðir að Ísland sé nú þeg-
ar aukaaðili að ESB. Hver eru rök
þín fyrir því?
„Ég kemst að þeirri niðurstöðu
í bókinni að EES-samningurinn
og hvernig hann er uppbyggður
samsvari aukaaðild Íslands að
ESB; samningurinn felur í sér
stöðuga endurskoðun og upp-
færslu á íslenzkum lögum en Ís-
land yfirtekur á bilinu 70 til 80
prósent af öllum reglum ESB.“
„Í tilefni af því að í umræðunni
hefur verið nefnt að valkostirnir
sem Ísland standi frammi fyrir í
Evrópumálunum séu þrír, þ.e.
óbreyttu ástandi með ESB-auka-
aðild í gegn um EES, fullri ESB-
aðild eða svonefndri tvíhliða lausn
að fordæmi Svisslendinga.
Ég hafna tvíhliða lausn - að
mínu mati myndi hún í öllum til-
vikum leiða yfir okkur verri lausn
en EES-samningurinn tryggir
okkur þó í dag.“
Þú notar orðið „faxlýðræði“ í
bókinni. Hvað áttu við með því?
„EES-samningurinn er sannar-
lega góður fyrir viðskiptalífið en í
rekstri hans og þróun hefur komið
í ljós að hann felur í sér umtals-
verðan lýðræðishalla fyrir EES-
ríkin. Sumir ganga svo langt að
segja að samningurinn
sé einhver sá ólýðræð-
islegasti í sögu alþjóða-
samninga. Ísland hefur
framselt hluta af lög-
gjafarvaldi sínu til ESB
en hefur litla sem enga
möguleika á að hafa áhrif á þá lög-
gjöf. Það má draga þessa ályktun,
að Ísland sé að nokkru leyti fax-
lýðræði, þar sem við fáum send á
faxi lagagerðir sem við höfum
ekkert val um annað en að inn-
leiða - neitunarvaldið sem að
forminu til fylgir EES-samningn-
um er ekki raunverulegt, enda
aldrei verið látið á það reyna.“
Eiríkur Bergmann Einarsson
 Eiríkur Bergmann Einarsson
fæddist í Reykjavík 1969. Hann
lauk Kandídatsprófi í alþjóða-
stjórnmálafræði frá Kaup-
mannahafnarháskóla árið 1998
og BA prófi í stjórnmálafræði frá
Háskóla Íslands árið 1995. Eirík-
ur starfar sem verkefnisstjóri
Evrópumála hjá Rannsóknaþjón-
ustu Háskóla Íslands og kennir
við Viðskipta- og hagfræðideild
HÍ og Viðskiptaháskólann á Bif-
röst. Áður var hann yfirmaður
Íslandsdeildar Fastanefndar
ESB í Ósló. Eiríkur á tvö börn,
Sólrúnu Rós átta ára og Einar
Sigurð fjögurra ára.
Beint til allra
Íslendinga
með áhuga á
þjóðmálum
EINS og annar jarðargróður hefur
berjaspretta verið góð í sumar og
mikil veðurblíða það sem af er
hausti gert berjaferðir fólks
skemmtilegar. Hér er ekki mikið
um aðalbláber, þau vaxa meira á
snjóþyngri stöðum út með firð-
inum, en því meira af bláberjum og
hrútaber finnast á nokkrum stöðum
og hafa verið sérlega vel þroskuð
og góð í ár. Hrútaberin punta óneit-
anlega upp á lyngbrekkurnar. Þau
eru af rósaætt og mynda langar
jarðlægar renglur sem kallaðar eru
trölla- eða skollareipi.
Berin stór
og þrosk-
uð í ár
Eyjafjarðarsveit. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Benjamín Baldursson
Helga Helgadóttir úr Kópavogi brá sér norður í hrúta- og bláberjamó.