Morgunblaðið - 27.09.2003, Blaðsíða 26

S
UMIR útskýra taílenskan
mat með því að segja að
hann sé mitt á milli ind-
verskrar matargerðar og
kínverskrar og Somjai
Sirimeka er ekki frá því að sú lýs-
ing eigi nokkuð vel við.
„Taílensk matargerð er í raun
einföld og fljótleg og maturinn er
hollur og bragðið fjölbreytilegt. Við
erum óspör á chilí og karrí en not-
um líka súrsætar sósur og jafnvel
sætar en þær eru þá gerðar sætar
með öðru en hvítum sykri,“ segir
Somjai, sem er verkefnisstjóri hjá
Þýðingar- og túlkunarmiðstöðinni í
Alþjóðahúsinu.
Sósurnar sætari á Vesturlöndum
„Sósur gegna stóru hlutverki í
matargerð í Taílandi en þar búa
margir til sínar sósur sjálfir frá
grunni eða krydda þær að minnsta
kosti til þegar þær tilbúnu eru
keyptar.“
Tilbúnu sósurnar sem fást á
Vesturlöndum segir Somjai að séu
oft miklu sætari en Taílendingar
eiga að venjast og þegar þær eiga
að vera sterkar eru þær ekki nema
miðlungssterkar á taílenskan mæli-
kvarða. Sósurnar eru notaðar í alls
konar matargerð hvort sem verið
er að matbúa úr grænmeti, kjöt,
fiski, núðlum eða hrísgrjónum.
En taílensk matargerð hefur ver-
ið að breytast því konur eru farnar
að vinna úti þar eins og hér og fólk
styttir sér þá leiðir við eldamennsk-
una.
Ungt fólk í Taílandi kaupir til
dæmis tilbúnar núðlur og krydd í
pakka og margir þar kaupa nið-
ursoðna kókosmjólk í stað þess að
nota hana beint úr kókoshnetu.
„Ég nota oft tilbúnar sósur þegar
ég elda en ég breyti þeim iðulega
aðeins, krydda þær eftir smekk en
salta lítið sem ekkert því við notum
fiskisósu í staðinn fyrir salt. Síðan
bæti ég oftast út í kókosmjólk,
bæði til að fá bragðið en ekkert síð-
ur til að gera matinn fallegri,“ segir
hún.
„Séu sósurnar tilbúnar er elda-
mennskan einföld og fljótleg. Yf-
irleitt er grunnurinn sá sami. Byrj-
að er á að steikja ferskt grænmeti
og/eða kjöt og fisk og síðan er bætt
við núðlum, eggjum eða hrís-
grjónum og sósu hellt yfir, sósu
sem fólki finnst góð og passar með
hráefninu.“
Háskólanám í
útskurði grænmetis
Somjai segir að stór hluti af því
að bera fram góðan mat sé að
skreyta hann.
„Það er lagt mikið upp úr því í
Taílandi að bera fram mat sem er
fallegur og áhugasamir geta jafnvel
farið í háskólanám þar sem námið
einkennist af taílenskum þjóðdöns-
um og hefðinni að skera út græn-
meti og ávexti til skrauts.“ Hún
segist aldrei nota matreiðslubækur
þegar hún eldar, hún lærði heil-
mikið í foreldrahúsum en svo hefur
hún um árin verið að fikra sig
áfram, búa til sínar eigin upp-
skriftir og jafnvel notað tækifærið
hér á Íslandi og blandað saman ís-
lenskum mat og taílenskum.
„Aðalatriðið þegar búa á til góð-
an mat er að nota ferskt hráefni og
fá svo tilfinningu fyrir því hvaða
krydd passa saman og eiga við það
hráefni sem nota á.“
Á sitt eigið
veitingahús í Bangkok
Somjai opnaði í sumar sem leið
veitingastað í Bangkok í Taílandi
sem bróðir hennar rekur fyrir hana
þar sem hún er búsett hér á landi.
„Við erum að bjóða þar taílensk-
an mat og leggjum sérstaka
áherslu á sjávarrétti.
Auk þess sem hægt er að kaupa
af matseðli þá bjóðum við fólki að
koma með óskir um rétti sem það
vill fá matreidda fyrir sig og við
reynum að koma til móts við þær.“
Somjai segist vera ástríðukokkur
og hún þiggur enga aðstoð þegar
hún er að elda. „Ég vil vera ein í
eldhúsinu en svo þigg ég hjálp við
að ganga frá!“
Hún hefur prófað að kenna taí-
lenska matargerð fyrir hópa sem
um það hafa beðið hér á Íslandi og
einnig hefur hún tekið að sér veisl-
ur ef til hennar hefur verið leitað.
„Ég nýt þess að elda og þess vegna
hef ég verið að taka að mér að elda
fyrir fólk,“ segir hún.
Þegar við vorum búnar að skoða
hráefni í taílenska matargerð lá
beint við að spyrja hvort hún vildi
gefa lesendum nokkrar auðveldar
uppskriftir og jafnvel elda með mér
hádegisverð.
Somjai tók vel í það og valdi að
elda lax með Satay-sósu sem er sæt
sósa með hnetukeim og síðan sterk-
an kjúklingarétt í Thai Panang
karríi.
Fátt betra en saltkjöt og baunir
Það var hárrétt hjá Somjai að
eldamennskan tekur skamma
stund, jafnvel þó að hún leggi einn-
ig rækt við að gera matinn lyst-
ugan með skreytingum.
Grænmetinu í salatið raðaði hún í
lögum í fallega glerskál og skreytti
og laxinn fékk ekki að fara á borðið
fyrr en á hann voru komnir út-
skornir eplabitar.
Hún afhýddi tómat á örskots-
stundu og bjó til rós til að hafa með
sem skraut á matardiskunum og
litlaus agúrkubitinn varð að lista-
verki í höndunum á henni.
Í eldhúsinu spjölluðum við um
heima og geima og ég kemst að því
að hún hefur búið á Íslandi í níu ár,
kom hingað til lands til að gæta
barna fyrir systur sína sem búsett
er hér og ílengdist svo. Þegar ég
spyr ég hana í lokin hvort hún eigi
íslenskan uppáhaldsmat er hún
ekki í neinum vafa með svarið.
„Ég er ekki fyrir brauð og forð-
ast samlokur eins og heitan eldinn.
Sama á við um pasta og pítsur. Það
finnst mér ekki vera matur. En
þetta er auðvitað ekki íslenskur
matur. Ég er fyrir íslenskan mat
og veit fátt betra en íslenska kjöt-
súpu, saltað hrossakjöt og saltkjöt
og baunir.“
Taílenskt er einfalt, fljótlegt
Morgunblaðið/Árni Torfason
Þótt Somjai Sirimeka
vilji alla jafna vera ein í
eldhúsinu leyfði hún
Guðbjörgu R. Guð-
mundsdóttur að fylgj-
ast með sér. Fyrst kíktu
þær í búðir þar sem sós-
ur með framandi nöfn-
um, þurrkað chili, sítr-
ónugras og hrísgrjóna-
og eggjanúðlur voru
meðal þess sem blasti
við í hillunum.

MATREIÐSLA |Sagt er að taílenskur matur sé mitt á milli indverskrar matargerðar og kínverskrar, Taílendingar
Hráefni til taílenskrar matargerð-
ar fæst nú orðið í miklu úrvali.
Somjai Sirimeka segir að á um-
búðum sé oft að finna góðar upp-
skriftir. Grænmeti er mikilvægt og
hér sker Somjai papriku í ferskt
grænmetissalat. Þegar eldaður er
lax í satay-sósu byrjar Somjai á
því að bera sósuna á fiskflakið áð-
ur en hún pakkar því inn í álpappír
og stingur því inn í ofn.
MATARKISTAN
26 LAUGARDAGUR 27. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ