Morgunblaðið - 02.11.2003, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. NÓVEMBER 2003 25
Fasteignir Akureyrarbæjar óska eftir tilboðum í
uppsteypu og fullnaðarfrágang innan- og utan-
húss, á tveimur fjögurra íbúða húsum, á tveimur
hæðum. Húsin eiga að rísa á lóðum nr. 26 og 28
við Gránufélagsgötu á Akureyri.
Helstu stærðir:
Hvort hús um sig er 120 m² að grunnfleti, á tveimur hæðum,
samtals 240 m² að stærð hvort hús. Hvoru húsi fylgja tvær 7 m²
útigeymslur, samtals 14 m² með hvoru húsi. Lóð í kringum bæði
húsin er um 1.100 m² að stærð.
Bjóðendum er boðið til kynningarfundar á skrifstofu Fasteigna
Akureyrarbæjar, Geislagötu 9, 4. hæð, fimmtudaginn 6. nóvem-
ber 2003 kl. 13:15 og verða þar fulltrúar verkkaupa og hönnuður.
Í framhaldi af fundinum gefst bjóðendum kostur á að skoða
aðstæður á væntanlegum verkstað.
Útboðsgögn verða til sölu í Þjónustuanddyri Akureyrarbæjar,
Geislagötu 9, frá og með föstudeginum 31. október nk. Verð á
útboðsgögnum er kr. 10.000. Gögn verða ekki endurgreidd.
Tilboðum skal skila til Fasteigna Akureyrarbæjar, Geislagötu 9,
4. hæð og verða opnuð á sama stað fimmtudaginn 20. nóvember
2003 kl. 11.00 að viðstöddum þeim bjóðendum sem þess óska.
Verkkaupi áskilur sér rétt til að taka hvaða tilboði sem er eða
hafna öllum.
Fasteignir Akureyrarbæjar • Geislagötu 9 • 4. hæð
• sími 460 1000 – 460 1128
ÚTBOÐ
Gránufélagsgata -
nýbyggingar
kerfi með upplýsingaflæði og ráðgjöf
sem íslenskir hestamenn njóta í
hestamannafélögum, hesthúsa-
hverfum og annars staðar þar sem
þeir hittast. Það er mjög mikið til af
efni skrifuðu jafnt af sérfræðingum
og leikmönnum. Það þarf að safna
þessu efni saman og samræma það.“
Sumarexemið til vandræða
Fyrr á þessu ári sagði Björn Stein-
björnsson dýralæknir, í viðtali við
Morgunblaðið, nauðsynlegt að
stunda rannsóknir á íslenska hest-
inum, einkum á sumarexemi, áður en
frekari fjármunum sé veitt í mark-
aðssetningu þeirra. Hvað segir um-
boðsmaður um það?
„Á árum áður var íslenski hest-
urinn markaðssettur þannig erlendis
að hann gæti gengið úti sjálfala allan
ársins hring. Það voru margir frí-
stundahestamenn sem keyptu ís-
lenska hesta, settu þá í haga en
sinntu þeim ekki daglega eins og
flestum öðrum hestakynjum er sinnt.
Fyrir það lendir hesturinn í því að
vera bitinn af lítilli flugu, skyldri
moskítóflugu, aftur og aftur. Þetta
veldur ofnæmisviðbrögðum, kláða og
útbrotum, svo hesturinn klórar sér
til blóðs og verður fárveikur.“
Jónas segir þetta vandamál ekki
eins áberandi þar sem keyptir hafa
verið dýrir úrvalshestar. Þeim hest-
um er haldið við hús og fylgst með
þeim daglega. Þeir eru teknir inn á
kvöldin og settir út á morgnana, en
flugan bítur helst í ljósaskiptunum.
„Rétt fyrirbyggjandi meðhöndlun
er grundvallaratriði gegn sumarex-
emi. Það hjálpar okkur þó ekki með
fortíðarvandann sem við glímum við.
Hestar eru misjafnlega viðkvæmir
fyrir þessu, en umhirðan er lykil-
atriði. Það er búið að vinna mikið
rannsóknarstarf á Keldum á sumar-
exemi og er það enn í gangi. Vonir
eru bundnar við að hægt sé að finna
mótefni og svo hægt verði að bólu-
setja hestana. Það yrði mjög flókið
að velja rétta einstaklinga til útflutn-
ings og spurning hvort við viljum
taka upp þá stefnu. Um þetta eru
menn alls ekki sammála. En við verð-
um að horfast í augu við þetta vanda-
mál. Þar sem við förum inn á nýja
markaði þurfum við að undirbúa
þessi mál mjög vel. Það er minna um
sumarexem í Bandaríkjunum en í
Evrópu, hvort sem það stafar af stað-
háttum eða umhirðu hestanna.“
Hefur umboðsmaður íslenska
hestsins einhver ráð til að hraða
rannsóknum á sumarexemi?
„Þetta er fyrst og fremst spurning
um fjármagn. Landbúnaðarráðherra
hefur mikinn skilning á þessu og við
höfum oft rætt þetta. Við sáum báðir
sjúka hesta í Danmörku og það tók á
mann. Það er skelfilegt að sjá ís-
lenskan hest klæddan í kápu, hengj-
andi haus og áberandi veikan. Það
verður lagt kapp á að efla frekari
rannsóknir. Á hinn bóginn snýst
þetta einnig um að upplýsa vænt-
anlega kaupendur betur um með-
höndlun hrossanna, án þess að vekja
hjá þeim ótta.“
Jónas nefnir til dæmis búgarð
Guðmars Þórs Péturssonar og fjöl-
skyldu sem hann kom á í Kentucky
þar sem eru íslenskir hestar. Hest-
húsið er uppi á hól rétt við tjörn, sem
er kjörin fyrir flugur að klekjast í.
„Húsið er opið á allar hliðar og loftar
alltaf í gegnum það. Eigandinn þríf-
ur taðið jafnóðum undan hestunum
með sérstakri hrífu og sérstakur
spænir er settur í stíurnar. Það er
úðunarkerfi yfir stíunum sem úðar
náttúruvænni skordýrafælu á vissum
tímum dagsins. Hvert hross er skoð-
að daglega og þegar sjást fyrstu um-
merkin um bit, smáhrúður á kviðn-
um, er hesturinn settur inn í ljósa-
skiptunum, kvölds og morgna, þegar
hættan er mest á flugnabiti. Fyrir
bragðið hefur þetta aldrei orðið
vandamál á þessum búgarði. Hest-
arnir hafa aldrei veikst, þótt þeir hafi
verið bitnir.“
Hestarnir selja landið
Jónas var spurður hvort hann
hefði tölur um umfang hesta-
mennsku sem atvinnugreinar hér á
landi. Hve margir hefðu atvinnu af
íslenskum hestum og hver velta
greinarinnar væri?
„Ég hef ekki tölur um veltu eða
hvað margir vinna við þetta í heild-
ina. Hins vegar er vitað að aukinn
ferðamannastraumur er einn stærsti
tekjuliðurinn af sölu íslenskra hesta
til útlanda. Það er mjög algengt að
kaupendur íslenskra hesta erlendis
falli fyrir öllu því sem íslenskt er.
Þeir eru með hluta af Íslandi í hönd-
unum og fá sér íslenska hunda, lopa-
peysur, íslensk reiðtygi og allt annað
íslenskt sem snýr að hestinum og
þessari útiveru. Ég veit mörg dæmi
þess að eigendur íslenskra hesta hafi
komið hingað 10–20 sinnum.“
Jónas segir að sumir komi í eins
konar pílagrímsferðir til að sjá hvar
hesturinn þeirra fæddist. Aðrir komi
til að kaupa sér fleiri hesta. Tekjurn-
ar af hestakaupaferðunum og öllu
sem þeim fylgir séu miklu meiri en
söluverð hestanna eitt og sér. „Þarna
liggja miklir möguleikar og þessir
fulltrúar landsins, hestarnir, eru ein
besta áþreifanlega landkynning sem
hugsast getur.“
Langtímaverkefni
Jónas leggur mikla áherslu á að
hér sé um langtímaverkefni að ræða.
Jónas segist telja að oft hafi vantað
langtímasjónarmið og skipulagningu
þegar um er að ræða sókn Íslendinga
á erlenda markaði með vörur sínar
og þjónustu. Hann hefur sjálfur
langa reynslu af markaðsstarfi er-
lendis og segir aðstæður þar allt aðr-
ar en hér á landi. Í stóru löndunum
þurfi að sýna mikla þolinmæði við
markaðssetningu, hafa skýr lang-
tímamarkmið og skilgreina vel öll
þrep á leiðinni að lokatakmarkinu.
Vegna smæðar og nálægðar íslenska
markaðarins nægi oft að skilgreina
lokatakmarkið eitt áður en lagt er í
markaðsherferð. „Erlendis eru þrep-
in fleiri og stærri. Þetta er nokkuð
sem maður fer að skilja við að búa í
útlöndum og vinna þar í markaðs-
málum,“ segir Jónas.
Á þeytingi milli landa
Jónas hefur búið samtals í 14 ár
erlendis, sem er töluverður hluti
starfsævinnar. Fyrst bjó hann í
Bandaríkjunum í fimm ár, flutti svo
heim og starfaði hér áður en leiðin lá
til Evrópu. Undanfarin níu ár hefur
Jónas starfað erlendis, meðal annars
sem framkvæmdastjóri fjölþjóðlegs
fjölmiðlafyrirtækis sem rak gervi-
hnattasjónvarpsstöðvar sem náðu til
Evrópu og Afríku. Fyrirtækið rann
síðan inn í Sky-samsteypuna. Í
tengslum við það starfaði hann einn-
ig töluvert í Bandaríkjunum.
„Starfið snerist annars vegar um
að búa til vöruna, sem er sjónvarps-
stöð í gervitungli svipuð og Sky. Hins
vegar að koma þessum rásum á
markað og að fá fólk til að kaupa
áskrift að þeim. Við þetta kynntist ég
mörgum mismunandi mörkuðum.
Markaðurinn er allt öðruvísi í Skand-
inavíu en t.d. í Benelux-löndunum
eða þá við Miðjarðarhafið. Svo tekur
allt annað við í Afríku. Bandaríkin
eru síðan enn eitt markaðssvæðið og
allt öðru vísi en hin. Ég kynntist vel
ólíkum viðhorfum á hinum ýmsu
markaðssvæðum til sömu vörunnar
og er reynslunni ríkari hvað það
snertir. Ég vann einnig hjá ráðgjafa-
fyrirtæki sem var með allt frá bönk-
um til heilsutryggingafélaga á sínum
snærum. Flóran var mjög fjölbreytt
þar sem ég annaðist sérfræðiráðgjöf
og öðlaðist fjölbreytta reynslu.“
Fjarbúðin styrkti sambandið
Jónas flutti fyrst til Hollands og
bjó þar í hálft ár en flutti síðan til
Bretlands. Hann var þó mest á ferða-
lögum starfsins vegna.
„Upphaflega ætlaði konan mín,
Helga Benediktsdóttir arkitekt, að
flytja með mér út. Ég átti að koma
mér fyrir og svo kæmi hún. Raunin
varð sú að ég var nánast aldrei
heima. Vinnutíminn í svona starfi er
miklu lengri en við eigum að venjast,
þótt við vinnum mikið. Ef maður ætl-
ar að spjara sig í samkeppninni, sem
er í almennilegum störfum þarna úti,
þá er þetta sólarhringsvinna. Maður
á ekkert líf á kvöldin. Ég var á sí-
felldum þeytingi á milli landa og fáar
vikur sem ég flaug ekki að minnsta
kosti tvisvar á milli landa. Stundum
skrapp ég til New York fyrir einn
fund.
Niðurstaðan varð sú að Helga bjó
áfram hér heima, en við settum okk-
ur það markmið að hittast einhvers
staðar um hverja helgi. Þegar maður
er einn verða helgarnar svo erfiðar.
London varð aðsetur mitt í þessari
fjarbúð okkar, enda vel staðsett. Ým-
ist kom Helga þangað eða ég kom
heim. Það voru mjög fáar helgarnar
sem við hittumst ekki einhvers stað-
ar. Þetta var erfitt, en um leið þrosk-
andi og skemmtilegt á sinn hátt.
Tíminn um helgar varð svo miklu
dýrmætari en ella. Hver stund dýr-
mæt. Við þessar kringumstæður lær-
ir maður betur en ella að rækta sam-
bandið og njóta þess. Þegar hjón eða
sambýlisfólk lenda í því að búa fjarri
hvort öðru þá vaxa þau annaðhvort í
sundur eða saman. Það er engin
kyrrstaða. Við vorum svo heppin að
vaxa enn betur saman.“
Jónas og Helga eiga dóttur og tvö
barnabörn. Jónas segir fjölskylduna
oft hafa komið til sín og svo hafi hann
komið oft í heimsókn. „Ég gerði mér
að reglu að hafa mikið símasamband,
nánast daglega, við mína nánustu. Að
mörgu leyti hugsa ég að ég hafi verið
í nánari tengslum við mitt fólk en
margir sem búa hér eru við sitt fólk.
En tengslin úr fjarlægð verða öðru-
vísi og á einhvern hátt þýðingar-
meiri.“
Meiri Íslendingur í dag
Jónas segist hafa fundið að tilfinn-
ingar hans til Íslands styrktust mikið
við að búa fjarri landinu. „Maður
verður meiri Íslendingur og ég á
sterkari tilfinningar, bæði til lands
og þjóðar, eftir fjarveruna. Þegar
maður er yngri og haldinn af æv-
intýraþrá heldur maður að heim-
urinn þarna úti sé meira spennandi
en gamla landið. Allt stærra, meiri
fjölbreytni, fleiri og meiri veitinga-
hús, fleiri leikhúsferðir og sýningar.
Þegar allt kemur til alls hefur maður
þetta allt hér heima, en miklu að-
gengilegra en úti.“
Jónas segir að smátt og smátt hafi
honum orðið ljóst að hann myndi
flytja aftur heim til Íslands. Hann
segist hafa verið farinn að sjá eftir
öllum tímanum sem fór í ferðalög.
„Það tók mig stundum einn og hálfan
tíma að komast í vinnu og annað eins
að komast heim. Bara til að sitja með
einhverjum mönnum og vinna eitt-
hvað. Það veitti mér ekkert meiri
hamingju en að vinna hér heima og
vera fimm mínútur á leiðinni í vinn-
una. Geta séð fjölskylduna daglega
og komist út úr bænum á korteri!“
Jónas segir að þeim hjónum hafi
verið gefið sitt hvort folaldið í afmæl-
isgjöf, þegar þau urðu fimmtug. „Ég
var með það í huga að vera kominn
heim þegar hrossin væru komin á
tamningaaldur. Sú áætlun hefur
staðist,“ segir Jónas. Annar hestur-
inn var reyndar felldur því hann
tamdist ekki. Hinn er núna í fram-
haldsnámi á Hólum. „Það er þó ein-
hver úr fjölskyldunni sem numið hef-
ur á Hólum,“ segir Jónas og brosir.
Viltu vinna milljón?
Jónas verður stjórnandi og spyrill
sjónvarpsþáttarins Viltu vinna millj-
ón? á Stöð 2, að minnsta kosti til ára-
móta. En hvað kom til að hann tók
starfið að sér?
„Það var leitað til mín og ég beðinn
um að taka að mér þennan þátt. Það
tók töluverðan tíma að fá svar frá
mér. Ég vildi íhuga þetta vel og var
satt að segja ekki spenntur fyrir því
að fara aftur í sjónvarpið. Maður
fórnar einkalífinu, eins og ég man vel
eftir frá því ég var í sjónvarpi í gamla
daga.“
Fyrstu tveir þættirnir undir stjórn
Jónasar voru teknir upp í fyrri viku.
Jónas segir að það hafi runnið upp
fyrir sér, þegar hann gekk inn í
sviðsmyndina, að 28 ár voru liðin frá
því hann stjórnaði síðast skemmti-
þætti í íslensku sjónvarpi. „Það tekur
svolítinn tíma að venjast sjónvarpinu
að nýju. Sniðið á Viltu vinna milljón?
er mjög niðurnjörvað og ég hef ekki
áður unnið við þær kringumstæður.
Mér finnst þetta mjög skemmtilegt
og sérstaklega að vinna aftur með
gömlum og nýjum samstarfs-
mönnum á Stöð 2.“
Jónas segir að þátttaka hans í
þættinum hafi verið rædd við stjórn
verkefnisins Umboðsmaður íslenska
hestsins, enda vildi hann ekki taka að
sér stjórn þáttarins væri stjórnin því
andvíg. „Menn voru sammála um að
þetta væri jákvætt fyrir ímyndina.
Ég fengi betri aðgang að fjölmiðlum
og tækifæri til að tala máli íslenska
hestsins. Hestamenn fengju einnig
betri aðgang að mér þar sem ég yrði
sýnilegri.“
Jónas segist hafa orðið þess var að
menn undruðust að hann tæki að sér
stjórn þáttarins og spurt hvort hann
væri ekki þegar í fullu starfi?
„Það eru teknir upp tveir þættir á
einu kvöldi. Ég kem ekki að undir-
búningi og má til dæmis ekki vita
spurningarnar fyrr en ég les þær af
skjánum. Ég geri ekki annað en að
setjast í stólinn og renna í gegnum
þáttinn. Auk þess geri ég þetta í mín-
um frítíma.“
Brjálaður og brillíant
Við undirritun samkomulags um
stofnun embættis Umboðsmanns ís-
lenska hestsins var haft eftir Guðna
Ágústssyni landbúnaðarráðherra að
starf umboðsmannsins yrði vanda-
samt og umboðsmaðurinn þyrfti að
vera hvort tveggja í senn „brjálaður
og brillíant“. Uppfyllir Jónas þessar
kröfur?
„Ég hlýt að vera brjálaður, fyrst
ég tek þetta að mér,“ segir Jónas og
hlær. „En eigum við ekki að bíða með
hitt og sjá hver grafskriftin verður?“
ur…
gudni@mbl.is
„Það er talið að nú séu um 3.000 íslenskir hestar í
Bandaríkjunum, á meðan þeir skipta tugum þúsunda í
Þýskalandi. Það eru 600 meðlimir í Íslandshestafélaginu í
Bandaríkjunum, sem sýnir að hesturinn hefur ekki náð
mikilli útbreiðslu þar.“
Morgunblaðið/Jim Smart