Morgunblaðið - 07.12.2003, Blaðsíða 38

SKOÐUN
38 SUNNUDAGUR 7. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
UNDANFARNAR vikur hefur
ágæt kona á Akranesi haldið uppi
kennslu um íslenskan landbúnað,
enda kennari að
starfi, öðrum þræði.
Það var sannarlega
tímabært að bænd-
ur, búnaðarráðu-
nautar og ekki síst
ráðamenn í þjóð-
félaginu fengju
gagnlegar leiðbeiningar og upplýs-
ingar um landbúnað. Reyndar
mjög æskilegt að allur almenn-
ingur nyti þar góðs af.
Fræðslan hefur verið veitt í
pistlum í Morgunblaðinu og eru
þeir orðnir allmargir, en því miður
fóru þeir fyrstu fram hjá undirrit-
uðum. Úr því rættist þó þegar ég
fékk í hendur blaðið frá 5. okt. sl.
Þar fjallar Margrét Jónsdóttir á
næstum heilli síðu um margt sem
snertir bændur og landbúnað, en
að stórum hluta er það hvöss
ádeila á íslenskar sauðkindur og
eigendur þeirra. Eftir lestur vökn-
uðu hjá mér ýmsar spurningar,
eins og þekkt er hjá nemendum
góðra fræðara, og leiddu þær til
smápistils frá mér í Mbl. 2. nóv. sl.
Hvatinn að þeirri ritsmíð var ekki
síst sá að Margrét óskar þess ein-
dregið í lok greinar sinnar, áð-
urnefndrar, að bændur svari sér í
blaðinu, en á því hafði verið veru-
legur misbrestur, skilst mér, fram
að því. Þar er gefið í skyn að
bændur séu með hótanir og
skammir í síma en telji hana ekki
svara verða í blöðum. Mér rann
þetta mjög til rifja, sem leiddi til
áðurnefnds pistils frá mér.
Þeim pistli svarar Margrét snar-
lega þremur dögum síðar. Þá kem-
ur reyndar í ljós að hún kann ekki
að meta það að bændur séu að
svara fyrir sig og sínar rollur, eftir
allt saman. Talar m.a. um það í
augljósu háði að ég sé að svara
henni af „vorkunnsemi“. Ég get
fullvissað hana um að það var ekki
af neinni vorkunnsemi við hana að
ég vildi ekki láta skrifum hennar
með öllu ósvarað.
Ég er auðvitað afar þakklátur
fyrir þá umhyggju sem hún sýnir
mér og fleiri fávísum sveitamönn-
um, sem eru að villast út um
„móa“ og „mýrar“ í myrkrum van-
þekkingar og umkomuleysis. Það
gerir hún m.a. þann 5/11 sl. Ég
kem að því síðar. En fyrst þetta!
Eins og þeir segja á hinni spaug-
stofunni.
Margrét hefur fengið allmikil
viðbrögð við boðskap sínum, en
það eru víst aðallega útúrsnún-
ingar og getsakir, eins og vænta
má af þeim hópi nemenda sem hún
er að annast. Hún verst þó fimlega
og segist aldrei hafa sagt þetta og
meint hitt, og það, jafnt þótt eng-
inn hafi borið henni slíkt á brýn.
En erfitt finnst henni að skilja
hvers vegna krakkarnir láta svona.
Þar get ég ekki svarað fyrir aðra,
en langar til að gera lítils háttar
grein fyrir minni óþekkt – hvers
vegna ég læt svona.
Alveg frá því að ég og mínir lík-
ar fóru að skynja veröldina, á 4.
áratug 20. aldar, hefur veröldin og
mannlífið í henni verið að breytast
meira og hraðar en gerst hafði áð-
ur. Megnið af heimsbyggðinni fór í
bál og brand í heimsstyrjöld,
kjarnorkan kom til skjalanna,
heimsveldi sundruðust, geimferðir
hófust o.s.frv. Ekki fórum við mör-
landar varhluta af því umróti öllu,
lentum í hringiðunni með hersetu
sem varað hefur síðan, mannfórnir
sem voru miklar – miðað við
mannfjölda, o.s.frv. En við urðum
rík, fengum í hendur stórvirk tæki,
stofnuðum lýðveldi og sögðum bú-
hokri stríð á hendur.
Hrunadans landsbyggðarinnar
færðist í aukana af fullum þunga
og stendur svo enn. Það voru
reyndar ekki allir sáttir við þá þró-
un. Forpokaðasta sveitafólkið var
ekki reiðubúið að játa nauðsyn
þess að eyða Íslandsbyggðum, það
hefur þráast við, og það sem verra
er, því hefur stundum tekist að fá
landsfeður í lið með sér við að
sporna gegn frekari landauðn. Í
samræmi við það var fyrir á að
giska aldarfjórðungi prófað að
fjölga sauðfé í illa stöddum byggð-
arlögum sem ekki áttu margra
annarra kosta völ en höfðu góð
skilyrði fyrir fjárbúskap. Þá mun
hafa verið treyst á aukna innan-
landsneyslu í okkar ríka velferð-
arþjóðfélagi, útflutning til aum-
ingja fólksins í veröldinni sem
aldrei fær að njóta þess að gæða
sér á íslenskri ketsúpu á sunnu-
dögum og vaxandi ferðamanna-
straum til landsins, sem hægt yrði
að gera vitlausan í alhliða sauð-
fjárkræsingar! Þetta gekk því mið-
ur ekki eftir og eins víst að þar sé
um að kenna undirróðursstarfsemi
þeirra sem telja okkur sæma best
að éta pasta á rúmhelgum dögum
og flytja inn korn til að ala svín og
hænsni í sunnudagsmatinn! Eftir
sátu bændur með bestu fjárhús í
heimi handa fimm sinnum fleiri
rollum en fólkið er í landinu, rúllu-
bagga út um endalausar nýræktir
og bálreiðar konur fyrir sunnan!
Það var ekki um annað að gera en
að bretta upp ermarnar og fara að
slátra, þ.e.a.s. rollunum, en auðvit-
að ekki heima, heldur í fjarlægum
landshlutum; það er atvinnuskap-
andi.
Nú er svo komið að búið er að
drepa helminginn af því fé sem
fyrir var, þegar ballið byrjaði fyrir
ca 20 árum og flest var. Margir
gerðu sér vonir um að nú færi fólki
að renna reiðin, en það var ekki
því að heilsa. Eins og allir vita éta
rollur ekki gras eingöngu, sem
þýtur alltaf upp aftur jafnóðum,
þær éta jarðveginn líka til að
hindra slíkt. Eftir stendur svört
eyðimörkin með afgirtum tún-
skæklum sem þaktir eru hvítum
rúlluböggum. Hvort tveggja, plast-
ið og eyðimörkin, er til þess eins
fallið að gera þeim gramt í geði
sem eru úti að aka. Það verður
aldrei friður fyrr en búið er að
létta plágunni af til fulls; rollur
eiga jafnvel til að ráðast á bíla og
tefja þá sem eru að flýta sér.
Fækkun er gagnslítil og útrýming
það eina sem dugar!
Ég hélt í einfeldni sveitamanns-
ins að það gæti komið reiðu fólki
að gagni að vita að búið sé að „út-
rýma“ helmingnum af þess verstu
óvinum, ef það skyldi hafa farið
fram hjá því. Gæti jafnvel skipt
máli fyrir þá sem hrópa hæst á
„fækkun“ sauðfjár á Íslandi. Þetta
er nú einfaldlega ástæðan fyrir
þeim slettirekuskap mínum að
taka málstað þess sem ráðist er á
að ósekju, ekki síst þegar sú
kvartar sem beinlínis hefur óskað
eftir slíkum slettirekuskap.
Ég verð líka að játa að þótt ég
sé hreint enginn áhugamaður um
sauðfé og sauðfjárbúskap, per-
sónulega, finnst mér ástæðulaust
að ráðast á íslensku sauðkindina,
jafn ódrengilegt sem það er, en
gerist stundum. Það hlýtur að vera
í lagi að hafa í því efni, hliðsjón af
þætti hennar í sögu þjóðarinnar,
þótt hún viti ekki af því sjálf. Að
mínum dómi fer það naumast milli
mála að þjóðin á henni líf að launa
– bókstaflega. Eða hefðu ekki Ís-
lendingar dáið út hér eins og á
Grænlandi, þegar harðast svarf að
á miðöldum, hefðu þeir ekki átt
sauðfé? Það lagði okkur til kjöt og
mjólk, smjör og skyr, ull og skinn í
allan klæðnað og gat dregið fram
lífið við þröngan kost í hallærum.
Það gat stundum kostað gróð-
urskemmdir á viðkvæmum svæð-
um, en var það sök sauðkind-
arinnar? Voru ekki eldstöðvarnar
og heimskautakuldinn stórvirkari
við gróðureyðinguna en sauðféð og
maðurinn?
Fáein orð að lokum vegna pistils
Margrétar frá 5/11. Þar leiðréttir
hún mig og mínar rangtúlkanir,
eins og góðum kennara sæmir, en
þó mætti gera þar betur eins og
gengur. Hún ítrekar þar, að nýlið-
un í bændastétt þurfi að stöðva að
svo stöddu, ekki um alla framtíð.
Hvað á að banna hana lengi í einu?
Hve margar jarðir þurfa að fara í
eyði þar til hún yrði leyfð á ný?
Hún vill fækka bændum og búfé,
ekki útrýma. Í mörgum byggð-
arlögum myndi sú fækkun þó leiða
til útrýmingar – því miður.
Leiðir mikil túnastækkun bænda
og ofgnótt rúllubagga til gróð-
ureyðingar í úthaga? Hún segist
aldrei hafa ásakað forfeður okkar
um landeyðingu. Áttu þeir ekki
rollurnar? Hún segist aldrei hafa
lagt til að íslenskur landbúnaður
ætti að líða undir lok, en bent á, að
tími sé til kominn að fækka fé!!
Það er margt sem þörf er á að
ræða og athuga varðandi íslenskan
landbúnað og á Margrét vissulega
þakkir skildar fyrir pistla sína. Við
búum við málfrelsi og megum
skamma hvert annað eftir þörfum
ef við nennum. En nú nenni ég
ekki meiru í bili.
Hannes Hafstein kvað fyrir 100
árum rúmlega:
„Sú kemur tíð að sárin foldar gróa,
sveitirnar fyllast, akrar hylja móa.
Brauð veitir sonum móðurmoldin frjóa.
Menningin vex í lundi nýrra skóga.“
Alla tíð síðan hafa góðir menn
reynt að vinna í þeim anda sem
þarna kemur fram – og náð glæst-
um árangri í mörgum tilfellum –
því miður ekki öllum.
Sauðkindin er ekki lengur okkar
eina úrræði til að lifa í landinu en
getur tvímælalaust verið áfram
eitt af þeim, án þess að valda
nokkrum skaða. Þá þurfum við
reyndar að viðhafa fulla gát á
„gosbelti“ landsins og öðrum við-
kvæmum stöðum, en það þurfum
við að gera hvort sem er.
En margt er að varast og skoð-
anir skiptast eins og gengur. Sum-
ir álíta jafnvel að ýmislegt sé það í
okkar samtíð og íslensku samfélagi
sem meiri ástæða sé að hafa
áhyggjur af en bændur og sauðfé.
Ennþá taka þau þátt í að brauð-
fæða þjóðina og gera vonandi
framvegis.
Brauð veiti sonum …
Eftir Eystein G. Gíslason
Höfundur er æðarbóndi í
Skáleyjum í Breiðafirði.
Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30.
Í einkasölu fullb. ca 100 fm íb. á 2. h. í vönduðu álkl.
húsi á fráb. stað í Bryggjuhverfinu í Grafarvogi. 3
góð svefnherb. Sérþvottahús, suðursvalir. Fínar inn-
réttingar. Góð sameign. Áhv. ca 8,1 m. V. 16,0 m.
Básbryggja 5, íbúð 0102
Opið hús frá kl. 16-18
Opið hús í dag, sunnudag, frá kl. 16-18.
Ragnheiður og Sigurjón taka á móti
áhugasömum.
Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30.
Uppl. veitir Magnús Gunnarsson,
s. 588 4477 eða 822 8242.
Til leigu ca 250 fm á 2. hæð. Um er
að ræða fullbúnar skrifstofur. Mjög
góð staðsetning, næg bílastæði.
Húsnæðið hentar undir alla al-
menna skrifstofustarfsemi, svo sem
lögmenn, endurskoðendur, lækna-
stofur o.fl. Hagstæð leiga.
Eignin er eigu Stoða sem er
sérhæft fasteignafélag.
Hátún 2B
BÚJARÐIR – BÚJARÐIR
Til sölu hjá okkur er nú fjöldi áhugaverðra jarða m.a. hlunnindajarðir, jarðir með
greiðslumark í sauðfé og mjólk, einnig jarðir fyrir garðyrkju, skógrækt, hrossa-
rækt, svínarækt, frístundabúskap og ferðaþjónustu. Jarðir þessar eru víðsvegar
um landið. Erum einnig með á söluskrá fjölda sumarhúsa og hesthúsa. Einnig
er oft til á sölu hjá okkur sauðfjár- og mjólkurframleiðsluréttur. Fáið senda sölu-
skrá í pósti eða nálgist eintak á skrifstofu.
Nánari upplýsingar á skrifstofu Fasteignamiðstöðvarinnar sem er alhliða
fasteignasala og selur fasteignir jant á landsbyggðinni sem á Höfuðborg-
arsvæðinu. Sölumenn FM aðstoða. Minnum einnig á fmeignir.is og mbl.is.
Suðurlandsbraut 54
við Faxafen, 108 Reykjavík.
Sími 568 2444, fax 568 2446.
Ingileifur Einarsson lögg. fasteignasali.
ATHUGIÐ! Til sölu á besta stað í
Kópavogi 421,4 fm atvinnuhúsæði.
Eignin skiptist í tvo stóra vinnusali
með stórum innkeyrsluhurðum. Að-
staða fyrir starfsfólk er mjög góð,
eldhús, skiptiherbergi, baðherbergi.
Eignin er öll á einni hæð og er að-
koman mjög góð, malbikað plan.
Öll tilboð skoðuð, kemur einnig til
greina að leigja. LÆKKAÐ VERÐ 27,8 millj.
BRYGGJUVÖR – TÆKIFÆRI
Gott 672,2 fm Iðnaðarhúsnæði með
mikilli lofthæð og stórum inn-
keyrsludyrum. Skiptist í góða starfs-
mannaaðstöðu, skrifstofuhæð,
Stóran sal og annan minni. Nýtist
hverskyns iðnaði. Verð 50,0 millj.
EIRHÖFÐI
Nýtt 1.557 fm iðnaðar- og lager-
húsnæði sem selst í einingum í
stærðum frá ca 130fm. Mikil loft-
hæð, stórar innkeyrsludyr. Stór
malbikuð lóð. Laust strax. Allar
nánari upplýsingar veitir Ingileifur
Einarsson, lgf., í síma 568 2444.
RAUÐHELLA – LAUST STRAX
Til leigu 300 til 600 fm gott skrif-
stofuhúsnæði á 2. hæð og 130 fm
lagerhúsnæði með innkeyrsludyrum
í kjallara. Skrifstofuhúsnæðið leigist
í einu eða tvennu lagi. Mjög góð
sameign, tvær lyftur, innangengt er
í kjallara. Næg bílastæði, frábær
staðsetning í hinu nýja stofnanahverfi Reykavíkur. Til afhendingar strax.
tilv. 15114
BORGARTÚN 33
Til leigu eða sölu 200 fm glæsilegt
verslunarhúsnæði á jarðhæð. Eign-
inni er hægt að skipta upp eftir
hentugleika. Í sama húsnæði og
Sparisjóður Kópavogs. Mikið aug-
lýsingargildi. Laus strax. Verðtil-
boð.
HLÍÐARSMÁRI – LAUST STRAX