Morgunblaðið - 03.04.2004, Qupperneq 33

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. APRÍL 2004 33
FRamtíDaRBóK-
www.kbbanki.is
Draumur fermingarbarnsins getur or›i› a› veruleika me› a›sto› Framtí›arbókar.
Me› flví a› ávaxta fermingarpeningana á Framtí›arbók er lag›ur grunnur a› flví a› stórir draumar
geti or›i› a› veruleika í framtí›inni. Gjafakort fyrir Framtí›arbókina fást í öllum útibúum KB banka.
Láttu draumana rætast!
ÉG Á MÉR
DRAUM
Ver›trygg›ur sparireikningur, sem ber 6% vexti.
Innstæ›an ver›ur laus til úttektar vi› 18 ára aldur.
N
O
N
N
I
O
G
M
A
N
N
I
I
Y
D
D
A
•
1
1
8
4
5
•
s
ia
.i
s
STÓRA málið er afrakstur höf-
undaleikhúss Dramasmiðjunnar sem
Hlín Agnarsdóttir og Margrét Áka-
dóttir hafa komið á fót og reka með
miklum myndarskap. Þetta er nýr
vettvangur fyrir þá einstaklinga sem
ganga með leikskáld í maganum og
þær stöllur munu ásamt fleirum leitast
við að gera fæðingarhríðarnar sem
sársaukalausastar og fæðinguna eins
farsæla og þeim frekast er unnt. Þær
stöllur kynna hér annað afkvæmið
sem fæðist innan veggja stofnunarinn-
ar og fyrsta leikverk Svans Gísla Þor-
kelssonar sem flutt er af atvinnuleik-
urum a.m.k..
Umgjörð leiksins er sáraeinföld:
„Hún“ situr á bekk, „hann“ kemur að-
vífandi og fitjar upp á samræðum.
„Hann“ stýrir samræðunum, hefur
máls á umræðuefninu, sækir á „hana“.
Darren Foreman, sem er leikstjóri
verksins, lætur þessa staðreynd end-
urspeglast í stöðum leikaranna og lát-
bragði. Þar af leiðir að „hann“ situr
sjaldnast kyrr heldur hreyfir sig á
bekknum, stjáklar í kringum hann og
lætur augu áhorfenda fylgja sér.
„Hún“ situr sem fastast og heldur
dauðahaldi í veskið sitt, hlustar á
„hann“ með athygli og leggur sitt til
málanna enda snýst umræðan um
hennar persónu og tilganginn í hennar
lífi. Allt var þetta í miklu hófi og það
tókst jafnt í texta sem leik að forðast
alla tilgerð sem hefði borið efniviðinn
og einfalt formið ofurliði. Valdimar
Flygenring sýndi fjölbreytta takta
sem „hann“ og náði auðveldlega að
vera hófstilltur og sannfærandi í hlut-
verki sem minnsti vottur um ofleik
hefði eyðilagt. Margrét Ákadóttir
sýndi framúrskarandi leik sem „hún“,
enda virðist hlutverkið klæðskerasn-
iðið fyrir hana og kerlingin eins og
snýtt út úr nösinni á henni.
Höfundurinn hefur fengist við rit-
smíðar í nokkur ár og hefur auk greina
og smásagna í tímaritum og blöðum
sent frá sér ljóðabókina Þyrna og rósir
sem út kom 1992. Auk náms síns í
Dramasmiðjunni hefur hann sótt nám-
skeið um leikritun sem haldin hafa
verið á vegum Endurmenntunarstofn-
unar Háskóla Íslands og Þjóðleikhúss-
ins. Einbeittur vilji hans til að ná tök-
um á forminu er greinilegur en
umfram allt er kveikjan að skrifum
hans brennandi þörf til að tjá sig innan
þessa listforms. Hann hefur starfað
með áhugaleikfélögum í Vestmanna-
eyjum og á Selfossi og m.a. tekið að
sér leikstjórn hjá því síðarnefnda.
Eins og fleiri höfundar sem hafa
spreytt sig á ljóðforminu hefur Svanur
orðið sér meðvitandi um hve mikil-
vægt er að málsniðið sem valið sé hæfi
efninu. Auk þess notar höfundur á
stundum ákveðna ljóðrænu til að
sveipa textann ákveðinni dulúð og
hefja hann upp úr flatneskju daglegs
orðfæris.
Umræðuefni persónanna er athygl-
isverðasti þáttur sýningarinnar. Í
fljótu bragði koma ekki margir ís-
lenskir höfundar upp í hugann sem
hafa byggt leikverk sín upp á jafn
beinskeyttri umræðu um tilgang veru
okkar hér á jörð. Einar Kvaran er
náttúrlega helst tengdur þessu efni og
e.t.v. mætti finna í einstaka verki Guð-
mundar Kamban dæmi um að höfund-
ur tjái sig um þetta efni jafn blátt
áfram og Svanur Gísli Þorkelsson ger-
ir hér.
En Svanur er nútímamaður og hvað
stílinn varðar er hann víðs fjarri þeim
upphafna stíl sem einkennir eilífðar-
málaumræðu Einars Kvaran. Það er
ánægjulegt að nýtt leikskáld sýni hve
gott vald hann hefur á málinu og að
hann geti byggt upp umræðu um jafn
viðkvæm efni eins listilega og hér er
sýnt og það án allrar væmni. Einföld
bygging þessa einþáttungs hæfir vel
skýrt afmörkuðu efninu. Höfundur
skilar hugmyndinni fullfrágenginni og
í lokin útræddri. Gagnrýnandinn
hverfur á braut með það sterklega á
tilfinningunni að hann hafi upplifað þá
sjaldgæfu sálarhreinsun sem grísku
leikskáldin stefndu að. Er hægt að
fara fram á meira?
Tilgangur lífsins
LEIKLIST
Höfundaleikhús
Dramasmiðjunnar í Iðnó
Höfundur: Svanur Gísli Þorkelsson.
Leikstjóri: Darren Foreman. Leikmyndar-
og búningahönnun: Rebekka A. Ingi-
mundardóttir. Leikarar: Margrét Ákadótt-
ir og Valdimar Örn Flygenring.
Laugardagur 13. mars.
STÓRA MÁLIÐ
Sveinn Haraldsson
SKÁLDSAGA Einars Más Guð-
mundssonar, Englar alheimsins, er
orðin útbreiddasta íslenska skáldsaga
síðustu áratuga.
Réttindastofa
Eddu útgáfu hefur
nú gengið frá
samningum um
sölu á útgáfurétti
bókarinnar til
Eistlands og Búlg-
aríu og þar með
bætast þessi lönd í
hóp þeirra 20 sem
fyrir voru. Allt frá
því að bókin kom út á Íslandi árið 1993
hefur hún notið gríðarlegra vinsælda
íslenskra lesenda. Fyrir hana hlaut
Einar Már Bókmenntaverðlaun Norð-
urlandaráðs árið 1995 og samnefnd
kvikmynd Friðriks Þórs Friðríkssonar
eftir handriti Einars sem frumsýnd
var á nýársdag árið 2000 er ein þeirra
kvikmynda sem notið hafa mestrar að-
sóknar hérlendis.
Englar alheimsins hafa ýmist komið
út eða eru væntanlegir í Bretlandi,
Bandaríkjunum, Þýskalandi, Hollandi,
Frakklandi, Danmörku, Noregi, Sví-
þjóð, Finnlandi, Færeyjum, Græn-
landi, Spáni, Portúgal, Ítalíu, Tékk-
landi, Litháen, Tyrklandi, Póllandi,
Kína og Serbíu.
Englar
alheimsins
í 22 löndum
Einar Már
Guðmundsson
ÆFINGAR standa nú yfir í Borg-
arleikhúsinu á leikgerð eftir bestu
sögu allra tíma (að mati lesenda
Times!) DON KÍKÓTA eftir Miguel
de Cervantes. Leikgerðin er eftir
Bulgakov og þýðinguna gerir Jón
Hallur Stefánsson.
Halldóra Geirharðsdóttir leikur
Don Kíkóta og Bergur Þór Ingólfs-
son leikur Sansjó.
Með önnur hlutverk fara: Edda
Björg Eyjólfsdóttir, Björn Ingi
Hilmarsson, Jóhanna Vigdís Arn-
ardóttir, Hanna María Karlsdóttir,
Halldór Gylfason, Guðmundur
Ólafsson og Theodór Júlíusson.
Leikmynd gerir Gretar Reyn-
isson, búningana Stefanía Adolfs-
dóttir. Lýsing er í höndum Lárusar
Björnssonar. Leikstjóri er Guðjón
Pedersen. Frumsýningin verður 13.
maí.
Don Kíkóti á fjalirnar
Leikendur og listrænir stjórnendur Don Kíkóta.
Morgunblaðið/Ásdís
TÓNSKÁLDAFÉLAG Íslands
stendur fyrir tónleikum í Lista-
safni Íslands kl. 17 í dag. Þar
syngur Hamrahlíðarkórinn íslensk
kórverk sem mörg hver hafa verið
sérstaklega samin fyrir kórinn og
Þorgerði Ingólfsdóttur stjórnanda
hans. Hátíðartónleikarnir eru
haldnir í tilefni af fyrstu úthlutun
Musica Nova-sjóðsins sem nú hef-
ur verið endurreistur en sjóðurinn
hefur það að markmiði að stuðla
að nýsköpun á sviði tónlistar og
styðja við metnaðarfull verkefni á
því sviði. Musica Nova var stofnað
fyrir tæpri hálfri öld og hefur í
gegnum tíðina staðið fyrir viða-
miklu tónleikahaldi og stuðlað að
nýsköpun á sviði tónlistar. Með
stofnun Musica Nova á sínum tíma
skapaðist vettvangur fyrir fram-
sækna tónsköpun og tónlist-
arflutning sem hefur síðan þá haft
mikil áhrif á íslenska tónlist og
menningu. Framlag Musica Nova
til tónlistar í dag er stuðningur við
flytjendur og tónleikahaldara til
pöntunar á nýjum tónverkum hjá
íslenskum tónskáldum.
Steinunn Birna Ragnarsdóttir
píanóleikari er formaður Musica
Nova-sjóðsins. Hún segir að þörfin
fyrir sjóðinn sé gríðarlega mikil.
Fyrir þessa fyrstu úthlutun hafi
borist 45 umsóknir, en hægt hafi
verið að úthluta til átján verkefna.
„Við sjáum það, að ef þörfinni ætti
að vera fullnægt, þyrftu að vera
15–17 milljónir króna í sjóðnum til
úthlutunar í hvert sinn sem út-
hlutað er. Það er sú heildar-
upphæð sem sótt var um. Þetta
sýnir um leið hve sköpunarkraft-
urinn er mikill hér, því allar um-
sóknirnar voru bæði mjög fram-
bærilegar og styrkhæfar – allt
fyrsta flokks umsóknir,“ segir
Steinunn Birna. Hún segir það
mikilvægt fyrir flytjendur tónlist-
ar og stjórnendur að til sé þessi
farvegur til að panta tónverk hjá
tónskáldum til flutnings. „Það hef-
ur verið illmögulegt að finna þess-
um verkefnum farveg hingað til,
og oft hefur það verið þannig að
tónskáld hafa verið að gera flytj-
endum vinargreiða með því að
semja fyrir þá út á kunn-
ingsskapinn. En það er ekkert til
að byggja heilt tónlistarlíf á –
framleiðslu tónverka í heilu landi.
Því er það mjög gleðilegt að nú
skuli þetta orðið að veruleika,
þetta er mikilvægt.“
Það er við hæfi að Hamrahlíð-
arkórinn syngi á fyrstu hátíðartón-
leikum Musica nova, því kórinn er
vafalítið í hópi þeirra flytjenda
sem íslensk tónskáld hafa verið
hvað ötulust við að semja fyrir, og
skipta tónverk samin fyrir kórana
í Hamrahlíð líklega tugum.
Á tónleikunum í dag frumflytur
kórinn nýtt lag eftir Snorra Sigfús
Birgisson, Bak við auga, en auk
þess verða flutt verk eftir Hróð-
mar Inga Sigurbjörnsson, Huga
Guðmundsson, Jórunni Viðar, Þor-
kel Sigurbjörnsson og fleiri.
Stjórnandi kórsins er sem fyrr
Þorgerður Ingólfsdóttir.
Hamrahlíðarkórinn syngur á tónleikum Musica nova-sjóðsins
Morgunblaðið/Sverrir
Hamrahlíðarkórinn hefur frumflutt fjölda íslenskra kórverka sem samin
hafa verið sérstaklega fyrir hann.
Mikill sköpunarkraftur