Morgunblaðið - 04.04.2004, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 4. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Alltaf ód‡rast á netinuÍSLE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
I
C
E
22
35
0
1
0/
20
03

Glasgow 14.490 kr.
London 16.900 kr.
Kaupmhöfn 16.900 kr.
Hamborg 16.900 kr.
Berlín 16.900 kr.
Nýr netsmellur
SVEINN Sæland, oddviti Bláskóga-
byggðar, segir að sveitarstjórnin
hafi ekki verið höfð með í ráðum við
undirbúning frumvarps forsætisráð-
herra um stækkun hins friðhelga
lands Þingvalla. Hann segir Þing-
vallanefnd ekki hafa enn tekið form-
lega afstöðu til lagningar Gjábakka-
vegar um Gjábakkaland, sem er
samkvæmt frumvarpinu innan þjóð-
garðsins þrátt fyrir ítrekaðar áskor-
anir. Sveitarstjórnin var ekki heldur
höfð með í ráðum við gerð umsókn-
ar ríkisstjórnarinnar til UNESCO
um upptöku Þingvalla á heims-
minjaskrá. „Það er skýlaus krafa
okkar að fá aðgang að nefndinni til
að forðast svona uppákomur,“ segir
Sveinn.
„Þarna er um hálfgert skipulags-
klúður að ræða. Menn eru að vinna í
sitt hvoru horninu og tala ekki nógu
vel saman.“ Í skýrslu, sem fylgdi
umsókninni, voru sett fram ný hnit-
sett þjóðgarðsmörk, þar sem allt
land Gjábakka er innan garðsins.
Þessi nýju mörk hafa ekki enn verið
kynnt sveitarstjórn Bláskógabyggð-
ar og ekki heldur frumvarp for-
sætisráðherra, sem gengur enn
lengra og innlimar Brúsastaðaland
og Kárastaðaland líka í þjóðgarð-
inn. Sveitarstjórn Bláskógabyggðar
mun á fundi nk. þriðjudag fjalla um
málið.
Gjábakkavegurinn
umdeildur
Ágreiningur hefur verið uppi
milli Þingvallanefndar og sveitar-
stjórnarinnar um vegstæði Gjá-
bakkavegar sem liggur yfir Lyng-
dalsheiði. Gjábakkaland er eign
ríkisins og er á áhrifasvæði þjóð-
garðsins. Það er því háð samþykki
Þingvallanefndar að vegur verði
lagður þar um.
Sveitarstjórn Bláskógabyggðar
segir í greinargerð um málið, sem
finna má á vefsíðu sveitarfélagsins,
að ekki sé hægt að skilja skýrslu
sem fylgdi umsókninni til UNESCO
öðruvísi en svo að núverandi Gjá-
bakkavegur verði endurbyggður
þrátt fyrir að það hafi legið fyrir um
nokkurn tíma, m.a. í aðalskipulagi
Laugardalshrepps, að vegurinn
myndi í framtíðinni að öllum lík-
indum ekki liggja í vegstæði núver-
andi vegar.
Oddviti Bláskógabyggðar segir
það gagnrýnivert að sveitarfélagið,
sem fer með skipulagsvald á svæð-
inu, sé ekki haft með í ráðum þegar
taka á ákvarðanir um stækkun
þjóðgarðsins á Þingvöllum. Í grein-
argerð, sem hann vann ásamt fleir-
um fyrir sveitarstjórnina vegna
málsins, segir: „Það verður að telj-
ast óheppilegt þar sem taka stórs
svæðis á heimsminjaskrá með öllum
þeim kvöðum og skyldum sem því
fylgja mun tvímælalaust hafa mikil
inngrip í yfirstjórn vestasta hluta
sveitarfélagsins.“
Leið tólf eða átta?
Sveitarstjórnin hefur viljað fara
með Gjábakkaveg svokallaða leið
12, sem hún telur hagkvæmustu og
öruggustu akstursleiðina og er
þremur km styttri en sú leið sem
síst er að mati sveitarstjórnar, þ.e.
suður fyrir Gjábakkalandið. Leið 12
liggur frá Gjábakka að suðurenda
Reyðarbarms og sveigir suður fyrir
bæjarstæði Gjábakka sem og ýmsar
sérstæðar hraunmyndanir.
Sveinn segir að eins og komi fram
í greinargerðinni séu þarna gríð-
arlegir hagsmunir sveitarfélagsins í
húfi. „Heildarhagsmunir eru fyrir
borð bornir og ímyndaðir hagsmun-
ir þjóðgarðsins teknir fram yfir sem
mér finnst byggjast á ákveðnum
mistökum varðandi umsóknina til
UNESCO. Þar byrjar vandamálið
sem hefði auðveldlega verið hægt að
koma í veg fyrir ef við hefðum haft
aðkomu að þessu máli.“
Í aðalskipulagi Laugardalshrepps
2000–2012, sem staðfest var í ágúst
2001, segir að forgangsverkefni
skuli vera bygging heilsársvegar
norðan Lyngdalsheiðar, með end-
urbótum og breyttri legu núverandi
Gjábakkavegar. Í maímánuði á síð-
asta ári kynnti Vegagerðin svo til-
lögu að matsáætlun Gjábakkavegar.
Síðan þá hefur verið unnið að
skýrslu um mat á umhverfisáhrifum
framkvæmdarinnar og er stefnt að
því að leggja hana fram á næstunni.
Einnig er unnið að aðalskipulagi
Þingvallasveitar á vegum Bláskóga-
byggðar sem verður fyrsta aðal-
skipulag svæðisins.
Vegagerðin hefur nú kynnt enn
eina tillögu að vegstæði Gjábakka-
vegar. Sú leið hefur verið kölluð leið
8 og gerir ráð fyrir að vegurinn taki
sveig suður fyrir odda Gjábakka-
landsins og tengist Þingvallavegi
við norðurenda Miðfells. Jarðamörk
Gjábakkalands ganga í 4 km
löngum geira suður í Karhraun sem
vegurinn verður að sveigja í kring-
um. Leiðin myndi lengja heildar-
vegalengd Gjábakkavegar um 3,3
km og núverandi veg um 5 km.
Slæm brekka er í þessum kafla suð-
vestur frá Gjábakka sem sveitar-
stjórnin telur draga úr umferðarör-
yggi. Þessi tillaga kom sveitarstjórn
Bláskógabyggðar í opna skjöldu
enda skammt síðan leið 12 hafði
verið kynnt á samráðsfundi.
„Ástæðan fyrir þessari nýju tillögu
um vegstæði mun vera þrýstingur
frá Þingvallanefnd enda hefur það
komið í ljós að innan nefndarinnar
er andstaða við legu nýs vegar „inn-
an þjóðgarðsins“,“ segir í greina-
gerð sveitarstjórnarinnar.
Bent á aðra staði
Sveitarstjórn Bláskógabyggðar
hefur bent á að í stað þess að inn-
lima Gjábakkalandið í þjóðgarðinn,
væri mun æskilegra, út frá verndar-
og náttúrufræðilegu sjónarmiði, að
horfa til svæða austan og norðan
núverandi þjóðgarðsmarka. „Þjóð-
garður sem hefur innan sinna
marka einstakar jarðmyndanir eins
og Hrafnabjörg, Tindaskaga og
jafnvel Skjaldbreið hlýtur að vera
umsókn um upptöku í heimsminja-
skrá UNESCO til framdráttar,“
segir í greinargerð stjórnarinnar.
Sveitarstjórnin segir í niðurlagi
greinargerðarinnar að mikilvægt sé
að ekki verði frekari tafir á málinu
og þess vegna skorar sveitarstjórn
Bláskógabyggðar á Þingvallanefnd
að taka formlega ákvörðun um lagn-
ingu Gjábakkavegar sem fyrst.
Sveitarstjórn Bláskógabyggðar óskar eftir skýrum svörum frá Þingvallanefnd
Heildarhags-
munir fyrir
borð bornir
Kort/Bláskógabyggð
Leið 12, sem sveitarstjórn Bláskógabyggðar vill fara með Gjábakkaveg,
liggur í gegnum Gjábakkaland, en nýjasta tillaga Vegagerðarinnar (leið 8)
sneiðir hjá Gjábakkalandi sem skv. nýju frumvarpi er innan þjóðgarðsins.
„ÞETTA eru góð tíðindi fyrir nátt-
úruvernd. Það er afar mikilvægt í
náttúruvernd að ná utan um heild-
stæð vistkerfi og þessi stækkun
þjóðgarðsins og boðuð vatnsvernd
er liður í því að ná heildstæðari
verndun fyrir Þingvelli og Þing-
vallavatn,“ segir Tryggvi Felixson,
framkvæmdastjóri Landverndar
um frumvarp sem forsætisráðherra
hefur lagt fram á Alþingi um
stækkun friðlandsins á Þingvöllum
úr 90 km² í 237 km².
Sigurður Oddsson, þjóðgarðs-
vörður á Þingvöllum og fram-
kvæmdastjóri Þingvallanefndar,
fagnar því að frumvarpið, sem var
unnið undir forsjár Þingvallanefnd-
ar, hafi verið lagt fram. Hann segir
að unnið hafi verið að málinu frá
árinu 1987, frumvarpið sé frá árinu
1998 en vegna þjóðlendumála hafi
verið beðið með afgreiðslu þess þar
til nú.
Miklar kröfur verði gerðar til
búskapar á svæðinu
Sigurður segir að verði frum-
varpið samþykkt verði þjóðgarð-
urinn heildstæðari. Fjallahring-
urinn á Þingvöllum verði þá meira
og minna allur innan svæðisins.
„Raunverulegur þjóðgarður, eins
og hann er í dag, er bara upp að efri
brún Almannagjár. Hann fylgir efri
brún Almannagjár upp í Ármanns-
fell og þaðan niður í Hrafnabjörg,“
segir Sigurður. Eftir stækkun muni
þjóðgarðurinn ná að Háusúlu í
Botnssúlum, að mörkum Borg-
arfjarðarsýslu og Hrafnabjörgum.
Í dag er stundaður búskapur inn-
an þess svæðis, sem bætist við þjóð-
garðinn, og segir Sigurður að gert
sé ráð fyrir því að svo verði áfram.
Tryggvi segir mikilvægt að gera
miklar kröfur til búskapar innan
þjóðgarðs, t.d. þannig að hann sé
sjálfbær og stundaður með vistvæn-
um hætti. Hann telur að vel verði
hægt að leysa þetta atriði í skipu-
lagsvinnu fyrir svæðið.
Frumvarpinu sem byrjað var að
vinna árið 1987 var síðar skipt upp í
þjóðgarðsfrumvarp og vatnsvernd-
arfrumvarp. Í þjóðgarðsfrumvarp-
inu segir að umhverfisráðherra
muni leggja fram frumvarp um
verndun Þingvallavatns.
„Það er ljóst af þessu, nátt-
úruverndaráætlun og umræðu um
Vatnajökulsþjóðgarð að það er mik-
il umfjöllun um náttúruvernd og
það er gleðilegt,“ segir Tryggvi og
minnir á að á Þingvöllum sé mjög
sérstakt lífríki.
Þjóðgarð-
urinn verð-
ur heild-
stæðari
SAMHEITALYF eru í mörgum
tilvikum eftirlíkingar sem ná ekki
frumlyfjum að gæðum og virkni og
framleiðsla á slíkum lyfjum er ekk-
ert annað en „nútíma sjóræningja-
starfsemi“, að mati Árna Þórs
Árnasonar, forstjóra Austurbakka.
Árni Þór hefur lýst því yfir að
það sé nýtt af nálinni „ef menn ætla
að haga málum á þann veg að þeir
efnuðu geti verið á betri lyfjum en
hinir“.
Fólk syfjað af þunglyndislyfi
„Við vitum mörg dæmi þess, til
dæmis í sambandi við geðlyf eins
og lyfið cipramil frá Danmörku, að
hermilyfin sem hafa komið á eftir
hafa ekki virkað og fólk verður
bara syfjaðra.“ Cipramil er notað-
við þunglyndi.
„Ég fullyrði það að mikið af
þessum samheitalyfjum stenst
ekki samkeppni.“
Árni segir að læknar veigri sér
oft á tíðum við að setjast niður og
skrifa formlegar skýrslur þar sem
kvartað er yfir einstökum lyfjum.
Vinnan við það sé slík og biðstofur
jafnan fullar af sjúklingum sem
þurfi að sinna.
„Það er svo mikil vinna í kring-
um það að þeir hreinlega skipta
bara aftur yfir í lyfið sem fólkið var
á.“ Árni segir nokkuð algengt með
geðlyf að prófuð séu nokkur lyf þar
til lyf finnst sem hentar einstak-
lingnum.
Spurður af hverju ekki sé meiri
samkeppni á samheitalyfjamark-
aðnum og af hverju ekki sé flutt inn
meira af samheitalyfjum segir Árni
Þór að
innflutningur og sala standi ekki
undir kostnaði þegar búið sé að
skrá lyfið, greiða skráningargjöld
og vinna þá markaðsvinnu sem til
þarf.
Gæði lyfjanna ekki þau sömu
Samheitalyf
„nútíma sjóræn-
ingjastarfsemi“
RAGNAR Björnsson,
húsgagnabólstrari í
Hafnarfirði, lést á
Landspítalanum í Foss-
vogi fimmtudaginn 1.
apríl á áttugasta og átt-
unda aldursári.
Ragnar var fæddur á
bænum Straumi á
Skógarströnd 30. ágúst
1916, sonur hjónanna
Björns Kristjánssonar,
bónda þar, og konu
hans, Katrínar Daða-
dóttur.
Hann fluttist barn að
aldri til Stykkishólms
þar sem hann lauk skyldunámi og fór
síðan norður á Akureyri þar sem
hann stundaði nám í tvö ár við
Menntaskólann á Akureyri. Eftir
það lá leiðin suður til Reykjavíkur
þar sem hann nam húsgagnabólstr-
un, meðal annars hjá móðurbróður
sínum, Ólafi Daðasyni. Að námi
loknu setti hann hús-
gagnabólstrunarfyrir-
tæki á laggirnar í
Hafnarfirði árið 1943
sem hann rak allar göt-
ur síðan undir eigin
nafni. Fyrirtækið varð
sextíu ára 1. desember
síðastliðinn og er
þekktast fyrir fram-
leiðslu á landsþekktum
fjaðurdýnum, hin síð-
ari ár undir heitinu RB
rúm.
Ragnar var virkur
meðlimur í Rótarý-
hreyfingunni áratug-
um saman og hafði einnig mikið yndi
af veiðiskap.
Ragnar var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Jóna Halldórsdóttir
og eignuðust þau eina dóttur, sem nú
er látin. Síðari kona Ragnars er
Ólafía Helgadóttir og eignuðust þau
tvær dætur.
Andlát
RAGNAR
BJÖRNSSON