Morgunblaðið - 04.04.2004, Blaðsíða 40

HUGVEKJA
40 SUNNUDAGUR 4. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Það er kominnpálmasunnu-dagur, sembyrjar helgustuviku krist-
indómsins, dymbilviku.
Önnur nöfn hennar eru
m.a. efsta vika og kyrra-
vika. Og framundan eru
bænadagarnir eða lág-
helgarnar, skírdagur og
föstudagurinn langi. „Í
hugskotinu fylgja kristnir
menn frelsara sínum frá
því er hann ríður inn í
Jerúsalem á pálmasunnu-
dag þar til upprisusólin
skín yfir tóma gröf hans
sjö nóttum síðar. Dýpstu
leyndardómar fagnaðar-
erindisins eru reiddir fram í
kyrruviku,“ ritaði séra Heimir
Steinsson í þennan dálk 5. apríl
1998. Þar komst hann vel að orði,
eins og svo oft.
Sú hugmynd fannst víða með
þjóðum á öldum áður, m.a. í
Egyptalandi, Fönikíu, Grikklandi,
Indlandi, Kína, Japan, Mið-
Ameríku, Pólynesíu og Finnlandi,
að veröldin hefði orðið til úr risa-
vöxnu eggi. Og einhvern tíma í
framhaldi af því tóku Egyptar að
setja egg í grafir hinna látnu, sem
tákn um eilíft líf. Sama var á bak
við þann sið Grikkja að leggja egg
á grafir sinna. Og í Róm varð til
ortðtakið „Omne vivum ex ovo“;
það merkir „Allt líf kemur úr
eggi“. Keltar fögnuðu jafndægri
að vori með því að gefa hver öðr-
um rauðmáluð egg. Eins gerðu
Persar. Þau voru etin, en skurnin
brotin eða mulin, til að hrekja vet-
urinn í burtu.
Kristnin tók þetta upp, þegar
farið var að minnast og halda upp
á upprisuna, á 2. öld. Eggjaskurn-
in varð tákn grafarinnar, sem Jes-
ús hafði verið lagður í á föstudag-
inn langa, en braust svo út úr á
páskadegi. Unginn, sem trónir
efst á súkkulaðieggjum nútímans,
er sjálfur hann, meistarinn, sig-
urvegarinn.
Með þetta í huga verður kristn-
um manni óneitanlega dálítið bylt
við, og er þá vægt til orða tekið,
þegar óásjálegur púki er látinn
taka umrætt hásæti, eins og
reyndin er því miður í ákveðnum
eggjum frá Nóa-Síríusi, og mun
þetta fyrst hafa gerst árið 2003,
eftir því sem ég best veit. Sú að-
gerð er út úr öllu korti, á skjön við
allt, sem eðlilegt getur talist.
Um páskaleytið í fyrra hafði
ungur maður, guðfræðimennt-
aður, samband við Nóa-Síríus og
krafðist skýringa á þessum púka-
eggjum. Markaðsstjórinn ritaði til
baka:
Rétt er að byrja á því að taka fram, að í
mörg ár hefur tíðkast að setja fígúrur
eða strumpa ofan á páskaegg. Þetta var
fyrst gert í tilraunaskyni en svo vel
gekk salan á þessum eggjum að þetta
hefur haldist allt til þessa dags. Núna
var ákveðið að koma með nýjung, eða
Púkaegg, en Nói hefur í nokkur ár
framleitt öskjur með mismunandi
púkanammi. Búnar voru til sex fígúrur
sem hafa öll sín sérkenni og tengjast
daglegu lífi barnanna. Á markaðnum
fást einnig marsbúaegg þar sem ung-
anum er skipt út fyrir geimveru, prakk-
araegg með dýrum og fleira af þessu
tagi. Það er því ofsögum sagt að það sé
einhver sérstök nýjung að skipta út
unganum. Líklega eru þau páskaegg
sem eru með annað en unga um 30% af
heildarsölu í páskaeggjum. Börnin eru
greinilega hrifin af því að fá lítið leik-
fang (fígúruna) á páskaeggið sitt.
Varðandi Púkana sjálfa. Orðið púki hef-
ur allt aðra merkingu í dag heldur en
áður var. Þegar við köllum börnin okkar
stríðnispúka þá erum við ekki með neitt
illt í huga heldur er þetta góðlátleg at-
hugasemd. Auglýsingin og allt efni sem
tengist þessum fígúrum hefur vinalegt
og saklaust yfirbragð. Púkarnir eru lit-
ríkir og eru annaðhvort með leikföng
sem börnin kannast vel við eða líkjast
þekktum fígúrum. Þeir eru ekkert ólíkir
t.d. strumpum eða múmínálfum eða
fleiri slíkum fígúrum sem börnin halda
upp á. Viðbrögðin hafa líka verið mjög
jákvæð. Börnin hafa lært lagið í auglýs-
ingunni og sum hver þekkja þegar nöfn-
in á púkunum s.s. Gretti brettapúka
(hann er á hjólabretti) eða Markúsi
boltapúka (hann er með fótbolta). Þegar
páskaeggin verða kláruð, þá eru þessar
vinalegu fígúrur eftir og börnin geta
notið þess að leika sér með þær.
Þegar öllu er á botninn hvolft þá eru
páskaegg líklega í langflestum tilvikum
ekki keypt í trúarlegum tilgangi heldur
fyrst og fremst til að gleðja og kæta.
Raunar má halda því fram að páskaegg
séu jafnvel frekar tákn um vorkomuna
heldur en að í þeim felist trúarleg til-
vísun.
Fyrirspyrjandanum þótti svarið
merkilegt, sem það óneitanlega er,
og dró það saman í eftirfarandi
þætti: 1) Þetta selur betur en ung-
ar, 2) púkar hafa aðra merkingu í
dag en áður fyrr, og 3) páskarnir
eru ekki trúarhátíð, heldur vorhá-
tíð.
Alltaf lærir maður eitthvað
nýtt.
Íslensk orðabók, þriðja útgáfa,
aukin og endurbætt (Edda 2002),
segir raunar að orðið púki merki
„ári, smádjöfull“ og í yfirfærðri
merkingu „larfur, púkalegur,
durtslegur maður, nurlari“. Eng-
an vitring þarf til að sjá, að allt er
þetta neikvætt. Og ekki er stríðn-
ispúki beint lofsyrði.
Því er nokkuð ljóst, að þessi um-
skipti, að fella ungann af stalli og
troða þar einhverjum sölulegri
varningi, eru ekkert annað en gróf
móðgun við kristna trú og menn-
ingu og jafnframt alla sögu þessa
forna tákns, eggsins, sem alltaf
hefur verið búið jákvæðum
straumum. Og ástæðan er annars
vegar, að því er sýnist, aukin
gróðavon umrædds fyrirtækis og
hins vegar algjört þekkingarleysi
á heimi táknfræðinnar.
Kristin foreldri hljóta að snið-
ganga þessi púkaegg með öllu og
kaupa í stað þeirra fyrir ung börn
sín aðrar gerðir, með hollari boð-
skap.
Púkaegg?
Græðgi sumra fyrirtækja virðast engin takmörk sett.
Um það ber vitni nýleg afurð einnar súkkulaðiverk-
smiðju landsins. Eða er þetta hugsunarleysi?
Sigurður Ægisson lítur á það mál í dag, í tengslum
við að nú er skammt í upprisuhátíð kristindómsins.
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
MINNINGAR
✝ Sigurður ÓskarHelgason fædd-
ist í Reykjavík 4.
sept. 1921. Hann lést
á heimili sínu Álf-
hólsvegi 98 24. mars
síðastliðinn. Sigurð-
ur var sonur
hjónanna Helga
Snjólfssonar, f. 6.
okt. 1891, d. 31. des.
1930, og Guðrúnar
Helgadóttur, f. 2. ág.
1890, d. 24. apr.1977.
Bræður Sigurðar
voru Helgi Helga-
son, f. 23. júlí 1917,
d. 25. des. 1972, eiginkona hans
Ósk Jónsdóttir, f. 26. feb. 1920;
Kristinn Hafsteinn Helgason, f.
22. jan. 1928, d. 15. ág. 2000, eig-
inkona hans Svava Samúelsdótt-
ir, f. 6. sept. 1921, d. 6. jan. 2001.
Hinn 5. júní 1948 kvæntist Sig-
urður eftirlifandi eiginkonu sinni
Kristínu Guðmundsdóttur, f. 3.
nóv. 1925. Foreldrar hennar voru
Jóhanna V. Þorsteinsdóttir, f. 19.
feb. 1896, d. 30. des. 1969, og
Guðmundur Auðunsson, f. 31. júlí
1895, d. 18. maí 1966. Börn Sig-
urðar og Kristínar eru: 1) Guð-
rún, f. 27. maí 1955, sambýlis-
maður hennar er Þórólfur
Jónsson, f. 3. okt. 1954. Börn Guð-
rúnar eru: A) Kristín Harðardótt-
ir, f. 30. apríl 1976,
faðir hennar er
Hörður Harðarson,
f. 27. maí 1955, sam-
býlismaður Kristín-
ar er Wayne Glast-
onbury, f. 16. ág.
1962, barn þeirra er
Samúel Óskar, f. 18.
mars 2004. B) Sig-
rún Þuríður Run-
ólfsdóttir, f. 18. maí
1981. C) Lilja Björk
Runólfsdóttir, f. 10.
feb. 1988. Faðir Sig-
rúnar og Lilju er
Runólfur Birgir
Leifsson, f. 28. sept. 1958. 2)
Helgi, f. 19. des. 1959, eiginkona
hans er Anna Marín Kristjáns-
dóttir, f. 20. júlí 1961. Börn þeirra
eru Herdís Ósk, f. 8. nóv. 1985,
Sonja Björk, f. 28. júní 1989, og
Sigurður Óskar, f. 9. nóv. 1990. 3)
Hafsteinn, f. 4. okt. 1961, eigin-
kona hans er Ólöf Kristjánsdótt-
ir, f. 20. júlí 1961. Börn þeirra eru
Kristján Már, f. 7. des. 1981, og
Selma f. 23. maí 1986. 4) Margrét,
f. 25. sept. 1965, eiginkona henn-
ar er Herdís Eiríksdóttir, f. 15.
ágúst. 1973. Barn þeirra er Ey-
rún, f. 20. júní 2003.
Útför Sigurðar var gerð frá
Fossvogskapellu 31. mars í kyrr-
þey að ósk hins látna.
Faðir okkar, Sigurður Óskar
Helgason, ólst upp í foreldrahúsum
ásamt bræðrum sínum Helga og
Kristni Hafsteini. Þegar þeir bræð-
ur voru ungir að árum lést faðir
þeirra eftir erfið veikindi. Hófst þá
erfitt tímabil fyrir ekkjuna ungu
með drengina sína litlu. Fjölskyld-
an bjó við kröpp kjör og þurftu þau
oft að flytja sig um set og bjuggu
þau á mörgum stöðum í Vesturbæ
Reykjavíkur. Kom sér þá vel að
eiga góða að. Ardís systir Guðrúnar
og hennar fjölskylda reyndust
henni og drengjunum mikill stuðn-
ingur á þessum erfiðu tímum.
Faðir okkar gekk í hefðbundinn
grunnskóla eins og þá tíðkaðist og
lauk honum, en þar með lauk hans
skólagöngu. Hann var námsfús og
átti auðvelt með nám og hafði mikla
löngun til að ganga menntaveginn.
En aðstæður á þessum tíma leyfðu
það ekki. Hann fór því að vinna
strax eftir grunnskólann 14 ára
gamall. Hann vann m.a. sendla-
vinnu og í verslun þangað til hann
fékk vinnu hjá Tollstjóraembættinu
þegar hann var 17 ára gamall. Vann
hann þar alla tíð síðan, lengst af
sem gjaldkeri og síðan sem deild-
arstjóri.
Menntunarskortinn reyndi hann
að bæta sér upp eftir megni og var
víðlesinn, ágætur málamaður og af-
ar talnaglöggur. Pabbi var hag-
mæltur en flíkaði því ekki. Við
systkinin nutum vel þessa náms-
áhuga hans því hann hafði unun af
því að aðstoða okkur við heimanám-
ið þegar við þurftum á að halda.
Pabbi var alla tíð ötull baráttu-
maður fyrir bættum kjörum þeirra
lægstlaunuðu og lét til sín taka í
kjarabaráttu S.F.R. í áratugi. Sat
hann í samninganefnd fyrir félagið
og einnig sem gjaldkeri í stjórn
þess til fjölda ára. Hann var afskap-
lega ósérhlífinn maður, tilbúinn að
rétta hjálparhönd hvar og hvenær
sem þörf var á. Hann var þeim eig-
inleika gæddur að dæma ekki nokk-
urn mann og sá alltaf hlutina frá
fleiri en einu sjónarhorni. Voru því
margir sem leituðu til hans með hin
ýmsu mál.
Pabbi og mamma kynntust árið
1946 í danstímum hjá Rigmor Han-
sen og giftu sig 5. júní 1948. Þau
bjuggu fyrstu búskaparárin á
Klapparstíg 11 í Reykjavík en
byggðu svo hús við Álfhólsveg 98 í
Kópavogi og fluttu þangað 1960.
Heimili pabba og mömmu er ákaf-
lega kærleiksríkt og hefur fjöl-
skyldan og vinir átt margar góðar
samverustundir þar í gegnum árin.
Pabbi og mamma voru mjög sam-
hent og báru mikla virðingu hvort
fyrir öðru. Þau studdu hvort annað
með ráðum og dáð í rúmlega hálfa
öld, og því er missir móður okkar
mikill við fráhvarf yndislegs lífs-
förunautar, og biðjum við að hún
megi öðlast styrk á þessum erfiðu
tímamótum.
Minningar okkar systkinanna um
pabba eru einstaklega bjartar og
fagrar. Alltaf var hann hvetjandi og
jákvæður á það sem við tókum okk-
ur fyrir hendur.
Pabbi var einstaklega barngóður
maður. Hann var fallegur, lífsglað-
ur og hláturmildur. Mikill fjöl-
skyldumaður og fengum við að
njóta þess í ríkum mæli.
Elsku pabbi, við kveðjum þig að
sinni með bæninni sem Guðrún
amma kenndi okkur:
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vörn í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(S. Egilsson.)
Guðrún, Helgi, Hafsteinn og
Margrét.
Elsku Siggi. Margar góðar minn-
ingar hafa streymt um huga okkar
síðustu daga. Við systurnar vorum
svo heppnar að koma inn í fjöl-
skylduna á svipuðum tíma og feng-
um þann heiður að kynnast þér og
upplifa margar frábærar stundir
með þér og fjölskyldunni á Álfhóls-
veginum.
Þær eru óteljandi stundirnar
sem við vorum saman. Alltaf var
gott að vera nálægt þér, alltaf
varstu jákvæður og indæll svo allir
sóttust eftir að vera nálægt þér, svo
við tölum ekki um börnin. Þvílíkur
afi, það er svo sannarlega dýrmætt
fyrir börnin okkar að hafa átt eins
góðan afa og félaga eins og þig. Við
munum þær stundir þegar þú
komst í heimsókn, þegar þú komst
gangandi inn götuna þá fór það
ekki milli mála hver var að koma.
Þá var kallað „Siggi afi, Siggi afi“
og alltaf tókst þú fagnandi á móti
þeim. Þá var sest niður, spjallað,
spilað, eða leikið.
Alltaf varstu tiltækur þegar á
þurfti að halda hvort sem var við
barnapössun, húsbyggingar eða þá
bara að vera saman.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri trega tárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
( V. Briem.)
Elsku Siggi, minningar um þig
munum við ávallt geyma í hjarta
okkar.
Anna og Ólöf.
Miðvikudaginn 31. mars síðast-
liðinn var borinn til grafar Sigurður
Ó. Helgason. Hann andaðist á
heimili sínu á Álfhólsvegi 98 í Kópa-
vogi hinn 24. mars síðastliðinn.
Sigurður fæddist í Reykjavík ár-
ið 1921. Ég var lítill drengur þegar
leiðir okkar lágu saman og kynntist
ég þá einnig móður hans Guðrúnu
sem er látin fyrir alllöngu og
bræðrum hans Helga og Kristni,
sem eru báðir látnir.
Ég minnist þess að Sigurður
starfaði hjá Tollstjóraembættinu í
Reykjavík sem þá var staðsett við
Lindargötu. Hóf hann þar störf
sem sendisveinn 14 eða 15 ára gam-
all og starfaði alla tíð hjá embætt-
inu. Auk þess þjónaði hann ýmsum
trúnaðarstörfum, m.a hjá BSRB og
varðandi orlofshúsin í Munaðar-
nesi.
Sigurður var einstaklega trúr,
traustur og mikill reglumaður og
fór það ekki á milli mála hjá þeim
sem þekktu til hans í leik og starfi.
Var hann manna liprastur við að
liðsinna og nutu margir góðs af.
Sigurður kynntist Kristínu Guð-
mundsdóttur árið 1946, þá 25 ára
gamall, og hófu þau búskap á
Klapparstíg 11 í Reykjavík en
fluttu nokkrum árum síðar í sitt
eigið hús sem þau byggðu við Álf-
hólsveg í Kópavogi. Á því heimili
ríkti mikill kærleikur og tryggð við
fjölskyldu og vini sem þau Sigurður
og Kristín höfðu í heiðri alla tíð.
Sigurður átti hamingjusamt líf í
faðmi stórrar fjölskyldu með eft-
irlifandi eiginkonu og fjórum börn-
um, þeim Guðrúnu, Helga, Haf-
steini og Margréti ásamt
barnabörnum og nú undir lokin
langafabarni.
Það var um morguninn 24. mars
síðastliðinn að síminn hringdi og ég
vissi um leið hvert erindið væri.
Það var hún systir mín að tilkynna
mér að hann Siggi, eins og hann var
ávallt kallaður meðal fjölskyldu og
vina, væri dáinn. Þá flaug strax upp
í huga minn þessi vísa:
Að gullinu karl minn vill keyra,
kitlandi hjartað það lokkar.
Samt eigum við helmingi meira,
heima í garðinum okkar.
Það var honum Sigga einum lagið
að láta það nægja sem var í garð-
inum heima. Þar undi hann hag sín-
um vel ásamt konu og börnum og
síðar barnabörnum í garðinum
heima við Álfhólinn í Kópavogi.
Hann var ötull við að hugsa um
húsið og garðinn þegar frístundir
gáfust, þar leið honum vel. Siggi
kynntist móðursystur minni Stínu,
en það var hún kölluð meðal vina,
þegar ég var liðlega tveggja ára og
var ég þess aðnjótandi að búa í
sama húsi og þau fyrstu uppvaxt-
arárin mín.
Snemma beygðist krókurinn hjá
þeim stutta og er mér sagt að ég
hafi snúið Sigga að eigin geðþótta
og þótti nokkuð snjall við þá iðju og
mjög svo eigingjarn á þennan unga
mann og mátti tilvonandi eiginkona
hafa sig alla við til að ná athygli
hans. Enda var Siggi með eindæm-
um barngóður og veit ég fyrir víst
að barnabörnin sem nú eru orðin
stór hópur létu ekki á sér standa að
stunda sömu iðju.
Þegar ég fór að stálpast minnist
ég þess þegar Siggi og Stína byrj-
uðu að byggja í Kópavoginum þá
fékk ég stundum að fara með Sigga
að hjálpa honum að rífa og nagl-
hreinsa spýtur, var þetta mikið
ferðalag. Þá kom Siggi heim úr
vinnuni að kveldi, skipti um föt og
fór síðan í strætó í Kópavoginn
kvöld eftir kvöld, viku eftir viku.
Á Álfhólsveginum ríkti alltaf
gleði og hamingja og væri útilokað
að tíunda hér, en ég fyllist þakklæti
SIGURÐUR ÓSKAR
HELGASON