Pressan - 02.07.1992, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR PRESSAN 2. JÚLÍ 1992
15
Grunnlaun
skjólstæðinga
Kjaradóms hafa á
síðasta áratug
fylgt almennri
launaþróun í
landinu.
„Samræming11
Kjaradóms er hins
vegar í fullu
samræmi við
hversu tekjur
forstjóra
einkafyrirtækja
og annarra
tekjuhæstu manna
landsins hafa
brunað framúr
kaupmætti verka-
fólks.
Rauntekjur
forsetans um
störf né hlunnindaígildi, eins og
fiír sími og fríar innanlandsferðir
í flugi.
RÁÐHERRALAUNSKERT-
UST UM 10 ÞÚSUND — FÁ
80 ÞÚSUND í SÁRABÆTUR
Þeir þingmenn sem eru ráð-
herrar hafa hins vegar lækkað á
tímabilinu. Árið 1981 voru al-
menn ráðherralaun ofan á þing-
mannalaunin 140.500 krónur og
148.000 árið 1984, en vom fyrir
breytingu Kjaradóms 113.800.
Með öðmm orðum vom al-
mennir ráðherrar með samtals
-300 þúsund á mánuði 1981 (án
sporslna), vom komnir niður í
282 þúsund árið 1984, en em nú
um 289 þúsund. Meirihluti
Kjaradóms leggur nú til að ráð-
herrar fái alls 370 þúsund, en for-
sætisráðherra 400 þúsund. Ráð-
herrar fá sömu aukagreiðslur eða
kostnað og þingmenn, en auk
þess ýmislegt annað. Minna má
á að Ríkisskattstjóri vildi nýlega
meta bflafiíðindi ráðherra upp á
20 til 40 þúsund krónur á mánuði
og ennffemur má minna á mikla
umfjöllun urn dagpeninga ráð-
herra og maka á ferðalögum er-
lendis.
Það blasir þvf við að þróun
grunnlauna þingmanna og ráð-
herra hefur sigið fram úr dag-
vinnulaunum verkamanna á
tímabilinu. Jafnaugljóst er, að
þingmenn og ráðherrar hafa
dregist vemlega aftur úr forstjór-
um stórfyrirtækjanna. Strípað
þingfararkaup var um 35 prósent
af meðaltekjum forstjóranna fyr-
ir lOtil 12ámm, en 1990/’91 var
þetta hlutfall komið í 23 prósent.
LEIÐTOGARNIR SETTIR
Á STALL MEÐ FORSTJÓR-
UM STÓRFYRIRTÆKJA
Sú „leiðrétting'" að hækka
laun 190 æðstu embættismanna
ríkisins urn 26 til 100 prósent er á
hinn bóginn í góðu samræmi við
hækkun tekna forstjóra stærstu
einkafyrirtækja landsins á milli
áranna 1980 og 1990. Hér er átt
við forstjóra stórfyrirtækja eins
og Eimskipafélagsins, Skelj-
ungs, Flugleiða, Heklu, SÍS og
Sjóvár.
Á þessu tímabili hækkuðu for-
stjórar 16 stórfyrirtækja í sér-
stakri forstjóra“körfu“ PRESS-
UNNAR úr 458 þúsund krónum
að núvirði í 769 þúsund krónur á
mánuði að meðaltali eða um 68
prósent. Hér er miðað við þær
tölur sem forstjóramir gefa upp
sem skattskyldar tekjur. Meðal-
tekjur 10 prósenta launahæstu
karla landsins em annars um 400
þúsund krónur á mánuði, sem er
á svipuðu róli og ráðherramir
eiga nú að fá.
Davíð Oddsson forsætisráð-
herra hækkar úr 317.700 í
400.000 krónur á mánuði eða
um 26 prósent. Hann er þar
með kominn í hóp þeirra 10
prósenta karla sem hæstar
tekjur hafa.
DÓMARAR OG RÁÐU-
NEYTISSTJÓRAR FÁ ÞRE-
FALDA LAIINALEIDRFTT-
INGU
PRESSAN leitaði ítrekað eftir
því að fá sundurliðaðar upplýs-
ingar um laun annarra æðstu
embættismanna þjóðarinnar aft-
ur í tímann, en án árangurs. Á
launamálaskrifstofu fjármála-
ráðuneytisins var því svarað til
að þar hefðu menn ekki tíma til
að grafa upp slík gögn, sem væm
ekki í tölvutæku
formi, og var vísað
á Kjaradóm. Jón
Finnsson, fonnaður
Kjaradóms, sagði
þessar upplýsingar
liggja fyrir og vísaði
á Sigurð Snævarr,
ritara dómsins og
skjalavörð. Sigurð-
ur var hins vegar
farinn í ftí.
Hins vegar tókst
að grafa upp tölur
um laun nokkurra af
þessum embættis-
mönnum frá því l.
september 1984 eða
fyrir tæpum átta ár-
um. Varðandi sam-
anburð við launa-
fólk frá þeim tíma
verður að minna á
að þá var kaupmátt-
ur launa því sem
næst í lágmarki eftir
skerðinguna miklu
1983 til 1984.
Frá þessum tíma
hafa dagvinnulaun
verkamanna á höf-
uðborgarsvæðinu
hækkað um 14,1
prósent að raungildi
og dagvinnulaun
ASÍ-fólks í heild
um 22,5 prósent.
Séu laun þing-
manna, ráðherra,
Salóme Þorkelsdóttir, forseti
Alþingis, hækkar úr 192.600 í
380.000 eða um nær 100 pró-
sent. Forseti er nú einn í stað
þriggja áður og hafa völd og
ábyrgð forseta aukist til
muna.
forseta Islands, hæstaréttardóm-
ara, forseta Hæstaréttar og ráðu-
neytisstjóra frá þessum tíma
skoðuð kemur í ljós að hækkun-
in er öllu minni eða um 8 til 9
prósent að meðaltali. Haldist úr-
skurður Kjaradóms óbreyttur
hafa laun þessara hópa hins veg-
ar hækkað um 45 til 50 prósent
að raungildi frá 1984 eða tvöfalt
til þrefalt meira en laun verka-
fólks.
— t-riðrik Pór Uuömundsson
800.000 á
Kjaradómur hefur meðal ann-
ars ákveðið að laun forseta ís-
lands skuli hækka úr tæplega
330 þúsund krónum á mánuði í
420 þúsund krónur eða um 28
prósent. Þessar launatölur segja
þó litla sögp einar sér.
Forseti íslands er undanþeg-
inn skattskyldu, greiðir hvorki
staðgreiðslu (39,85 prósent) né
launatengd gjöld á borð við líf-
eyrisiðgjöld eða stéttarfélags-
gjöld (samtals um 5,25 prósent).
Hann hefur nú 328.730 krónur.
Að teknu tilliti til persónuafslátt-
ar samsvarar þetta brúttólaunum
upp á 555.200 krónur.
Miðað við úrskurð Kjara-
dóms eiga laun forsetans að
hækka í 420.000 krónur á mán-
uði. Það samsvarar brúttólaun-
um upp á 721.450 krónur. Þetta
eru nteð öðrum þau laun sem
einstaklingur þyrfti að hafa til að
sitja uppi með 420 þúsund krón-
ur að frádregnum sköttum og
mánuði
Vigdís Finnbogadóttir, for-
seti íslands, á að hækka í 420
þúsund á mánuði. Hún borg-
ar enga skatta og gjöld.
Þessi laun samsvara brúttó-
launum upp á 720 þúsund
krónur á mánuði, en með
öðrum hlunnindum sam-
svara kjör hennar brúttólaun-
um upp á um 800 þúsund
krónur.
gjöldum.
Forsetinn er Iaus við alla aðra
skatta og opinber gjöld, svo sent
eignarskatt. Vigdís greiðir engin
fasteignagjöld af húseign sinni
við Aragötuna. Miðað við að þar
sé um 15 milljóna króna eign að
ræða ætti að greiða 205.000
króna eignarskatt og eignar-
skattsauka eða sem nemur
17.100 krónum á mánuði.
Rfldsskattstjóri metur það svo,
að starfsmaður, sem heftir full og
ótakmörkuð affáð af bifreið upp
á 2,4 milljónir, árgerð 1992, hafi
af því hlunnindi upp á 40.000
krónur á mánuði, en 30.000 ef
bifreiðin er árgerð 1990 og kost-
ar 1,8 milljónir. Af slíkum
hlunnindum greiða aðrir en for-
setinn 12 til 16 þúsund krónur.
Ríkisskattstjóri metur fullt fæði
fullorðins manns honum til
tekna upp á 697 krónur á dag eða
um 21.000 krónur á mánuði. Af
slíku borga aðrir en forsetinn
8.370 krónur í skatt.
Með því að bæta þessum
hlunnindum ofan á áðumefndar
721.450 krónur hækka raunlaun
forsetans upp í um 795.000
krónur. Og em þá enn ótalin ým-
is fríðindi, eins og undanþága lrá
fasteignagjöldum og frítt raf-
magn og hiti.
LAUNAÞRÓUN VERKAFÓLKSINS UG LEIDTOGANNA
Raungildisþróun launa frá 1981
1981 1992 eneyting má1981 Kjana- dnmun Bneyting Iná 1981
Venkamenn á höluðborgsv. 80.900 74.400 -8,0% (74.400) (-8,0%)
ASÍ-lólk 86.300 85.600 -0,8% (85.600) (-0,8%)
Þinglanankaup 189.000 175.000 + 10,1% 240.000 + 50,9%
Ráthennan 299.500 288.800 -3,6% 370.000 + 23,5%
Fonsætlsnáöh. 318.600 317.700 -0,3% 400.000 + 25,5%
FÉLAGAR ASÍ OG SKJÓLSTÆÐINGAR KJARADÓMS
Raungildisþróun launafrá 1984
1984 1992 Rneyting tná 1984 Kjana- domun Bneyting tná 1984
Venkamenn 65.200 74.400 14,1% (74.400) (14,1%)
Fonseti isl. 307.600 328.700 8,9% 420.000 36.5%
Hæstanéttan- dómanan 228.000 248.600 9,0% 350.000 53,5%
Fonseti Hæstanéttan 245.000 273.400 11,6% 380.000 55,1%
Ráöuneytis- stjónan 197.200 213.400 8,2% 305.000 54,7%
Skýringar: Um er að ræða framreiknuð laun: dagvinnulaun verkamanna á höfuðborgarsvæöinu. dag-
vinnulaun allra launþega í ASÍ, skattskyldar tekjur forstjóra samkvæmt skattframtölum og grunnlaun
æðstu embættismanna án aukagreiðslna.
HELGA
Kress er án efa valdaræn-
ingi ársins. Eftir að hún hafði
att Ragnheiði Davíðsdóttur út
í valdasamsæri með sér kom í
ljós að hún þurfti bara ekki á
Ragnheiði að halda. Helga
situr nefnilega hvort sem hún
er í meiri- eða minnihluta. —
Og þó að Helga hafi svo
sannarlega bylt fyrri stjórn
Menningarsjóðs ætlar hún
ekki að leyfa endurkomu
Bessíar Jóhannsdóttur í for-
mannssætið. Leikreglurnar
sem Helga hlítti fyrrum em
ekki lengur í gildi. Rökin sem
hún áður notaði segir hún
bara vera mgl í dag. Þetta er
annars mikið nomaþing, því
eini karlniaðurinn í stjóminni,
Sigurður Bjömsson, lætur lít-
ið fyrir sér fara. En sölumaður
aldarinnar er
SIGHVATUR
Björgvinsson sem hefur
ákveðið að selja líffæri úr Is-
lendingum til Svía. Nú þegar
rætt er um landssölumenn í
Alþýðuflokknum kemur Sig-
hvatur ffam og slær þeim öll-
um við. Hann selur íslend-
inga í bútum úr landi. Um
leið hækka launin hans Sig-
hvats en aumingja Ólajiir Ol-
afsson landlæknir hrynur hins
vegar saman. En einn sem er
að fara í heilu lagi úr landi er
ÁRNI
Samúelsson sem hefur tek-
ið að sér að hressa upp á bíó-
menningu Finna. Sambíóin
em komin með útibú í Finn-
landi og er þá ekki að efa að
eitthvað fari að gerast þar. Og
annar fjölmiðlarisi, Baldvin
Jónsson, hefur einnig tekið
upp ný og breytt samskipti
við útlönd því hann hefur haf-
ið sendingar á fréttum BBC á
ensku. Baldvin telur þetta í
lagi. Aðalstöðin vemdi tung-
una í sérstökum þáttum og
þar að auki sé einungis um
brotabrot af útsendingartfm-
anum að ræða. Jólasmellur
bókavertíðainnnar verður aft-
ur á móti
SVAVAR
Gestsson sem ætlar að gefa
út sína eigin ævisögu um
næstu jól. Hún skyldi þó ekki
heita „Félagi Svavar — bar-
áttusaga". Af fleiri jólabókum
má nefna bók um Simon Wie-
senlhal sem er orðinn svo
ruglaður að hann man ekki
lengur hvaða nasista hann er
búinn að veiða og hverja ekki.
Þá er bara að bíða eftir því að
Steingrímur Hermannsson
skrifi æviminningar sínar, en
hann er nýkominn frá Taiwan
jar sem hann heillaðist af því
hve langt Taiwanbúar væm
komnir á leið sinni til Fram-
sóknarvæðingar.