Pressan - 02.07.1992, Blaðsíða 58
18
FIMMTUDAGUR PRESSAN 2. JÚU 1992
AUSTURLAND
GISTING
Hótel Snæfell
Seyöisfjörður.
Sími 97-21460
BÍLALEIGA
Geysir
bílaleiga
Egilsstaðir
GISTING
Hótel EDDA
Hallormsstabur
Sími 97-11705
GISTING
Hótel Bláfell
Sólvellir 14
Breiðdalsvík
Sími 97-56771
VEITINGAR
Hótel Bláfell
Sólvellir 14
Breiðdalsvík
Sími 97-56771
ÞJONUSTA
Hárgreibslustofa
ngibjargar
Borgarslóð 12
Hafnarbraut 40
780 Höfn, Hornafirði
GISTING
Hótel EDDA
Eiðar
Sími 97-13803
BILALEIGA
Geysir
bílaleiga
Höfn í Hornafirði
Vopnafjörður gengur inn í norðaust-
urströnd landsins og inn af firðinum
liggur samnefnt hérað. Það skiptist í
þrjá dali. Syðstur er Hofsárdalur, í
miðjunni Vesturárdalur og nyrstur Sel-
árdalur en út af honum er svokölluð
Strönd. Suðaustan héraðsins gnæfa
Krossavíkurfjöll og Smjörfjöll yfir þús-
und metra há. Þar segir sagan að búi
jólasveinar. Til vesturs og norðurs eru
lægri heiðar með stökum fjöllum og
eru Syðri- og Ytri-Hágangur einna
mest áberandi. Við fjarðarbotninn er
Kolbeinstangi en austan í honum er
þéttbýliskjami byggðarlagsins, í dag-
legu tali nefndur Tangi.
í sveitarfélaginu öllu búa um eitt
þúsund manns, þar af um 700 í þéttbýl-
inu og um 220 í sveitinni. Fiskveiðar
og fiskvinnsla eru aðalatvinnugreinar
en allmargir sinna iðnaði, verslun og
annarri þjónustu. Bændabýli eru um
fjörutíu.
Vegasamband er við Vopnafjörð til
þriggja átta. Um Vopnafjarðarheiði á
hringvegi í nánd við Mörðudal, um
Sandvíkurheiði til Bakkafjarðar og með
norðurströndinni til Húsavíkur. Einnig
er sumarfær jeppavegur yfir Hellisheiði
til Fljótsdalshéraðs. Utsýnisskífa er á
brún Burstafells og sést þar vel yfir hér-
aðið og af Hellisheiði er ævintýralegt
útsýni, bæði yfir Vopnafjörð og utan-
vert Fljótsdalshérað.
VEÐURSÆLDÁ HÉRAÐI
Fljótsdalshérað er eitt veðursælasta
svæði fslands. Loftslagið er mjög milt,
líkist meginlandsloftslagi. Það er til-
tölulega kalt á vetmm og hlýtt á sumr-
in. Fljótsdalshérað er víða skógi vaxið
og hefur það meðal annars að geyma
eina af perlum íslenskrar náttúm, Hall-
ormsstaðarskóg, sem er stærsd skógur
landsins. f Lagarfljóti er eitt stærsta
stöðuvatn landsins. Þar em heimkynni
Lagarfljótsormsins sem sést hefur af og
til í gegnum aldimar.
EGILSSTADIR — MIDSTÖD
SAMCANÚNA Á AUSTUR-
LANDI
Kaupstaðurinn Egilsstaðir er á
Fljótsdalshéraði við Lagarfljót og er
hann byggður í landi samnefnds stór-
býlis. Einungis em um fimmtíu ár síðan
þéttbýliskjami tók að myndast á þess-
um slóðum og brátt reis þar sjúkrahús
auk verslunar og þjónustufyrirtækja.
íbúar Egilsstaða hafa lífsviðurværi
sitt af þjónustu, landbúnaði og iðnaði.
Menntaskóli tók til starfa á Egilsstöð-
um árið 1979. Kaupstaðurinn er mið-
stöð samgangna og ferðaþjónustu á
Austurlandi. Hringvegurinn liggur um
kaupstaðinn og þar er flugvöllur sem er
mikilvægur fyrir samgöngur um Aust-
firði.
BORCARFJÖRÐUR EYSTRI
Borgarfjörður er nyrstur hinna eigin-
legu Austfjarða, næsti fjörður sunnan
Héraðsflóa. Undirlendi er nokkurt með
ströndinni og inn af fjarðarbotninum er
breiður og grösugur dalur. Yfir honum
gnæfir fallegur og margbreytilegur
fjallahringur. Nokkur byggð er í daln-
um, en við fjarðarbotninn stendur kaup-
túnið Bakkagerði.
Kirkja er í Bakkagerði, vígð 1901. í
henni er altaristafla eftir Jóhannes
Sveinsson Kjarval sem sýnir Krist
flytja fjallræðuna í borgfirsku landslagi.
Hann stendur á Alfaborginni með Dyr-
fjöll í baksýn.
Við norðvestanverðan Borgarfjörð
ber Dyrfjöll (1136 m) við himin en þau
er ein hæstu og tígulegustu fjöll á norð-
anverðum Austfjörðum. Mörg fleiri
sérstæð fjöll em í nágrenni Borgarfjarð-
ar. Einkum em það hin litríku ljósgrýt-
isfjöll í austanverðum firðinum sem
grípa athygli aðkomumanna. Staðaifjall
er þar mest áberandi með ljósbleikar
skriður og dökka hamra.
Innarlega í Borgarfirði liggur fjall-
vegur yfir Húsavíkurheiði, milli Hvít-
serks og Náttmálafjalls. Frá Húsavík
liggur jeppaslóð yfir Nesháls til Loð-
mundarfjarðar sem er í eyði. Þótt menn
hyggi ekki á ferð til Loðmundarfjarðar
er vel þess virði að fara upp á Húsavík-
urheiði til að njóta útsýnis þaðan og
skoða fjallið Hvítserk. Hvítserkur er úr
ljósgrýti með rauðleitum blæ og um
suðurhlíðar fjallsins greinast ótal dökkir
basaltgangar.
SEYDISFJÖRDUR
Kaupstaðurinn Seyðisfjörður stendur
við botn samnefnds fjarðar. Höfnin er
talin ein besta hérlendis. Þéttbýli tók að
myndast á Seyðisfirði um miðja ní-
tjándu öld í kringum erlendar verslanir
á staðnum. Norskir útvegsmenn og
síldarsaltendur höfðu mikil umsvif á
Seyðisfirði á nítjándu öld. Umsvifa-
mestur þeirra var Otto Wathne. Bretar
og Bandaríkjamenn voru með herbúðir
á Seyðisfirði í síðari heimsstyrjöldinni.
Á ámnum frá 1950 til 1970 vom oft
mikil umsvif á Seyðisfirði í tengslum
við síldarsöltun og síldarbræðslu. Þegar
síldarævintýrinu lauk hófust menn
handa við að koma á laggimar útgerð
og fiskvinnslu, sem gengið hefur mis-
vel eins og víðar.
Elsta landsímastöð hérlendis er á
Seyðisfirði og íyrsta riðstraums- og há-
spennustöð hér á landi var reist í Fjarð-
arseli fyrir ofan kaupstaðinn árið 1913.
FYRSTIÍSLENSKI KAUPA\AD-
URINN VERSLADI Á ESKI-
FIRDI
Kaupstaðurinn Eskifjörður stendur
við samnefndan fjörð á Austurlandi
sem skerst norðvestur úr Reyðarfirði.
Eskifjörður varð löggiltur verslunar-
staður árið 1786. Verslunarrekstur hef-
ur verið á staðnum ailar götur ffá árinu
1798 er danska verslunarfyrirtækið Ör-
um & Wulff reisti verslunarhús á Eski-
firði. Eitt verslunarhúsanna hefur verið
endurbyggt í uppmnalegri mynd og þar
er nú safn sem hefur að geyma sjóminj-
ar auk minja frá atvinnu- og iðnaðar-
sögu Eskifjarðar.
Fyrsti íslenski kaupmaðurinn, Kjart-
an Þorláksson ísfjörð, hóf að versla á
Eskifirði árið 1802.
Fyrsta fríkirkja á íslandi var reist á
Eskifirði árið 1884.
Mikil umsvif vom á Eskifirði í lok
síðustu aldar í tengslum við síldveiðar
Norðmanna úti fyrir Austfjörðum og
einnig á sfidarámnum á sjötta og sjö-
unda áratug þessarar aldar. Þá barst
óhemjumagn af sfld til Eskifjarðar og
vom reknar þar margar sfidarsöltunar-
stöðvar auk sfidarbræðslu og netaverk-
stæðis. Aðkomumenn á Eskifirði á sfld-
arámnum skiptu oft hundmðum.
NESKAUPSTADUR
Neskaupstaður stendur við Norð-
fjörð norðanverðan þar sem áður var
landnámsjörðin Nes. Kaupmenn á
Eskifirði hófu fiskverkun í Neslandi
1884 og ellefu ámm síðar var þar lög-
giltur verslunarstaður. Vélbátaútgerð
hófst árið 1905 og voru fbúar Nes-
þorps, eins og þéttbýliskjaminn nefnd-
ist þá, orðnir hátt á fjórða hundraðið.
Á öðmm og þriðja áratug aldarinnar
var blómleg útgerð frá Nesþorpi og
fjölgaði íbúum þar ört. Þegar bærinn
fékk kaupstaðarréttindi árið 1928 vom
íbúamir orðnir liðlega ellefu hundmð.
Á ámnum eftir síðari heimsstyrjöld-
ina var gert mikið átak í atvinnumálum.
Togarar og stórir bátar vom keyptir til
bæjarins og hraðfrystihús tekin í notk-
un ásamt dráttarbraut. Þá var mikið um
að vera í Neskaupstað á síldarárunum á
sjötta og sjöunda áratugnum. Sfldar-
vinnslan hf. var stofnuð í Neskaupstað
árið 1957 og er eitt stærsta og öflugasta
sjávarútvegsfyrirtæki á landinu.
Mikil snjóflóð féllu í Neskaupstað í
desember 1974. Tólf manns biðu bana
og miklar eignaskemmdir urðu.
í Neskaupstað er starffækt fjölbreyti-
legt náttúmgripasafn.
OÖNGULEIÐIR í NORDFIRÐI
OC NÁGRENNI
Ferðafólk á leið frá Eskifirði um
Oddsskarð og Oddsskarðsgöng ætti
þegar veður er bjart að gefa sér tíma til
að stansa við Skíðamiðstöðina í Odds-
skarði og bregða sér í útsýnisferð á
tindana sinn hvoru megin við Odds-
skarðið. Þegar komið er fram á sumar
er oftast hægt að aka upp á Oddsskarð-
ið, en það styttir að sjálfsögðu leiðina.
Á vinstri hönd er Svartafjall, 1021
metri. Auðveldast er að ganga á tindinn
sunnan við skarðið. Á hægri hönd em
svo Magnúsartindur, 774 metrar, og
Goðatindur, 912 metrar, en þar upp
liggur skíðalyftan. Frá öllum þessum
tindum er útsýnið fagurt og stórbrotið.
Fólkvangur Neskaupstaðar er undir
Norðfjarðarnípu. Þegar komið er á
tjaldstæðið á Bakkábökkum blasir við
hið fegursta útsýni. Til vesturs og suð-
urs eyðifirðimir Hellisfjörður og Við-
fjörður, Suðurbæir, Rauðubjörg og
Barðsneshom og til austurs óendanlegt
hafið. Frá tjaldstæðinu er svo auðveld-
ast að velja sér leið f fólkvanginn út
með sjónum um Haga allt að Hunds-
vík. Önnur leið er ofar út Hálsa að Þúfu
við Breiðuvík. Á milli Haga og Hálsa
má komast um Skálasnið eða Skála-
gijót upp af Páskahelli.
Nípukollur er hæsti kollur á Norð-
fjarðarnípu, 819 metrar. Skást er að
klifra upp klettabeltin rétt innan við
Bakkalæk og upp undir brún, þaðan
sniðhallt út á kollinn.
Á fjallgarðinum milli Norðfjarðar og
Mjóafjarðar em ýmsar fomar og færar
gönguleiðir, en allar erfiðar.