Morgunblaðið - 16.05.2004, Blaðsíða 47

verið sögð eiga við Kjöl. Göfug-
mennið Eiríkur í Goðdölum lét ógert
að slá eign sinni á Kjöl, aðrir land-
námsmenn fóru að hans dæmi, Kjöl-
ur er því síðan á landnámsöld al-
menningur (nú þjóðlenda).
Staðamál á 12. og 13. öld snerust
um forræði kirkjujarða, sem eig-
endur þeirra höfðu ánafnað kirkj-
unni, með ákveðnum skilyrðum. Þær
deilur voru að mestu leystar með
sættargerðinni á Ögvaldsnesi í Nor-
egi árið 1297, hundrað árum fyrir
Vilchinsmáldaga. Þingvallalandi að
hluta eða öllu, gat enginn aðili
ánafnað, gefið eða afhent kirkjunni
annar en Alþingi við Öxará. Engar
heimildir eru til fyrir því að Alþingi
hafi ákvarðað á þann veg og sett í lög
og afsalað Þingvallalandi til kirkj-
unnar og engar líkur á að Alþingi hafi
gert svo. Þingvallaland varð heldur
ekki að kirkjueign, þó einhver síð-
miðalda biskupa í Skálholti hafi sagt
svo vera og að Þingvellir væru bene-
ficium. Þess vegna hljóta orðin í
Gíslamáldaga um landeignir kirkj-
unnar á Þingvöllum, sem reyndar er
alveg óvíst að hafi staðið í frumriti
máldagans, að vera marklaus og að
engu hafandi. Jafnvel þó konungi
Danmerkur og Íslands, hafi allra
mildilegast þóknast árið 1750, hundr-
að og tuttugu árum eftir brunann í
Skálholti, að löggilda óstaðfest afrit
af Gíslamáldaga, sem honum hafði
borist til eyrna að lægi í stiftskistunni
í Skálholti, konungsboðskapur af
sama toga og bannfæring, Stóridóm-
ur, einokunarverslun, svikin vog og
maðkað mjöl, sem þótti fullgott þjóð í
fjötrum, kirkju og konunglegs mið-
aldamyrkurs.
Skálholtsbiskuparnir, sem mest
komu við sögu í staðamálum, Þorlák-
ur helgi Þórhallsson og Árni Þorláks-
son, settu aldrei fram kröfur um að
Þingvellir væru eign kirkjunnar og
gerðir að stað. Þeir hafa gjörla vitað
að fyrir slíkri kröfu væru engin rök
eða sannindi. Það skulum við öll hafa
hugfast og til eftirbreytni og ekki
rugla saman landamerkjaskrá og af-
sali, það dugar ekki heldur að segja
Þingvelli hafa verið stað og benefic-
ium síðan á fimmtándu öld og þess
vegna kirkjueign, án þess að leggja
fram fullgildar eignarheimildir fyrir
Þingvallalandi.
Í 3. gr. laga frá 1928 um friðlýsingu
á hluta Þingvallalands, segir að Þing-
vallanefnd skuli semja við ábúendur
jarðanna eða jarðarhlutana um bæt-
ur fyrir missi afnotaréttar, en ekki
landeigendur, því þeir voru engir til
staðar. Þingvallaland (jörð) þurfti
ekki að taka eignarnámi, það land allt
var þjóðareign, svo sem alltaf hefur
verið, er og verða mun. Þingvallaland
hefur aldrei verið kirkjueign. Sam-
kvæmt Fasteignamatsbókinni 1957
er kirkjan á Þingvöllum eign rík-
issjóðs.
Það yrði Alþingi til ævarandi sóma,
að samþykkja einróma frumvarpið
um Þingvallaþjóðgarð, gjarnan að
viðbættum Skjaldbreið, sem er hluti
af því landsvæði sem á árdögum ís-
lenskrar þjóðar var úrskurðað alls-
herjarfé. Alþingi ber að standa vörð,
um elsta og fegursta samkomustað
þjóðarinnar, sameiningarstað og
þjóðareign Íslendinga. Það má segja
að lögin frá 1928, um friðland á Þing-
völlum, hafi jafnframt verið staðfest-
ing Alþingis, nýlega fullvalda þjóðar
á hinni þúsund ára gömlu ákvörðun
Alþingis þjóðveldisins, um Þingvalla-
land.
Gleymum því aldrei, Íslendingar,
að forfeður okkar landnámsmenn-
irnir og synir þeirra lögðu grundvöll-
inn að hinu íslenska ríki okkar daga,
með stofnun Alþingis á Þingvöllum
og synir þeirra, sonarsynir og dætur
tóku þar við kristinni trú. Við heiðr-
um minningu þeirra best með því að
viðurkenna þá staðreynd að eigna-
réttarleg staða Þingvallalands, hefur
verið óbreytt í þúsund og sjötíu ár,
Þingvallaland hefur verið og er þjóð-
areign.
Höfundur er leikmaður í þeim fræð-
um sem koma við sögu í þessari grein.
SKOÐUN
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. MAÍ 2004 47
TIL SÖLU
Glæsilegt 185 fm einbýli á Álftanesi m.innb. bílskúr í grónu
hverfi. þrjú rúmgóð svefnherbergi með skápum, vandað
eldhús, Fallegur arinn í stofu vandaður glerskáli út úr hús-
inu á gróna baklóð. Mikið áhvílandi auðveld kaup fyrir
trausta kaupendur. Á Álftanesi er gott mannlíf, frábærir
skólar og mikil gróska í uppbyggingu byggðarlagsins auk
eins albesta útivistarsvæðis á höfuðborgarsvæðinu. Þetta
er eit af þeim tækifærum sem gefast alltof sjaldan en er
engu að síður staðreynd.
Upplýsingar gefur Bjarni í síma 896 3875
Þórainn Jónsson hdl. lögg. fasteignasali
Til leigu
1. 100 fm skrifstofuhúsnæði í Kirkjuhvoli, Kirkjutorgi,
gegnt Dómkirkjunni.
2. 90 fm skrifstofuhúsnæði í Þingholtunum gegnt
enska og þýska sendiráðinu.
3. Iðnaðar-, og/eða lagerhúsnæði á jarðhæð, 900 fm,
við Garðatorg í Garðabæ. Má skipta í smærri ein-
ingar. Góð aðkoma. Næg bílastæði.
Upplýsingar gefur Karl í síma 892 0160.
Einnig er hægt að skoða vefsíðu okkar:
www.kirkjuhvoll.com
Skólavörðust íg 13
Sími 510 3800
Fax 510 3801
www.husav ik.net
Reynir Björnsson
lögg. fasteignasali
Opið hús í dag frá kl. 14.00-16.00
Mjög björt og vel skipulögð 4ra herbergja 97,4 fm íbúð á 2. hæð í lyftuhúsi.
Komið er inn í flísalagða forstofu með stórum skáp. Hol með fallegu
eikarparketi á gólfi. Baðherbergi með baðkari, innréttingu og glugga.
Tvö barnaherbergi og hjónaherbergi með útgangi á rúmgóðar svalir, frábært
útsýni. Stofa og borðstofa eru með eikarparketi á gólfi og útgangi á stórar
svalir. Eldhús er bjart og rúmgott með borðkrók við glugga. Áhv. 3 millj.
Verð 12,3 millj. (403)
Anna og Pétur bjóða gesti velkomna í dag,
sunnudag, frá kl. 14.00-16.00. Bjalla 2D. Teikningar á staðnum.
Engihjalli 9 - laus í júní
husavík – þar sem gott orðspor skiptir máli