Morgunblaðið - 13.06.2004, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 13. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
NEMENDUM á háskólastigi hér á landi fjölgaði
úr 10.000 árið 2000 í 15.000 árið 2003 eða um helm-
ing. Á sama tíma fjölgaði nemendum á framhalds-
skólastigi aðeins um tæp 8%. Þetta kom fram í
ávarpi Þorsteins Gunnarssonar, rektors Háskól-
ans á Akureyri, við brautskráningu frá skólanum í
gær.
Þá upplýsti Þorsteinn að aðeins 40% nýstúdenta
hérlendis færu beint í háskólanám, þannig að
aukningin væri ekki vegna þeirra heldur vegna
aukinnar aðsóknar fólks yfir þrítugt í háskóla.
Hann sagði fjölda þeirra sem stunda háskólanám
hér á landi og eru 25–29 ára hafa aukist um 33% á
áðurnefndu tímabili.
„Fjöldi í aldurshópnum 30–39 ára hefur aukist
um 85% og 40 ára og eldri aukist um 87%,“ sagði
hann og vitnaði í upplýsingar frá Hagstofu Ís-
lands.
Nemendafjöldi HA hefur meira
en tvöfaldast á þremur árum
„Ástæður fyrir þessari miklu aukningu sem
líkja má við sprengingu eru fjölmargar. Boðið er
upp á nýjar fræðigreinar og áherslur í háskól-
unum sem höfða til breiðari hóps en áður. At-
vinnulífið þróast mjög hratt og gerir síauknar
kröfur um aukna menntun og færni. Einstakling-
arnir meta það svo að háskólamenntunin styrki
stöðu þeirra á vinnumarkaðnum eða
á annan hátt í lífsbaráttunni til að
aðlagast eða ná valdi á örum breyt-
ingum.
Aðgengi að háskólum er opnara
en áður, m.a. með notkun upplýs-
ingatækni í fjarnámi sem gerir þátt-
töku í háskólanámi óháðari tíma og
stað en áður hefur þekkst. Háskól-
inn á Akureyri hefur tekið virkan
þátt í þessari þróun og leitt hana á
sumum sviðum. Þannig hefur fjöldi
nemenda við Háskólann á Akureyri
aukist úr u.þ.b. 650 árið 2000 í tæp-
lega 1390 árið 2003 eða meira en
tvöfaldast og er þetta mesta fjölgun
nemenda sem vitað er um við nokk-
urn háskóla hér á landi á þessu
tímabili. Fjöldi þeirra sem stundar nám við Há-
skólann á Akureyri og er á aldrinum 25–29 ára
hefur aukist um 89% frá árinu 2000 til 2003, fjöldi í
aldurshópnum 30–39 ára hefur aukist um 190% og
40 ára og eldri aukist um 162%. Fjöldi þeirra sem
stunda fjarnám hefur aukist, þeir voru 20% af
nemendafjöldanum árið 2000 en 36% af nemenda-
fjöldanum 2003. Fjarnemendur stunda sitt nám
fyrir milligöngu símenntunarmiðstöðva á 18 stöð-
um allt í kringum landið.
Heyrst hafa raddir um að aukin að-
sókn fólks sem er eldra en 30 ára í
fyrri hluta háskólanám sé óæskileg
og rétt væri að eyða skattpeningum
almennings í annað. Ég er algerlega
ósammála þessu sjónarmiði. Hér er
um að ræða fólk sem hefur oft öðlast
mikla og dýrmæta reynslu og þekk-
ingu í atvinnulífinu er það færir með
sér inn í háskólana þar sem hún er
sett í samhengi við nýjustu kenningar
og þekkingu á viðkomandi fræðasviði.
Áhrifin verða því örari yfirfærsla
þekkingar milli háskóla og atvinnulífs
en áður og að eldra fólk verður virk-
ari þátttakandi í þessari þekkingaryf-
irfærslu sem hraðar allri þróun at-
vinnulífs enn frekar.“
Þorsteinn sagði að mikilli og örri fjölgun á há-
skólastigi hljóti að fylgja vaxtarverkir. „Fjölgun
háskólanema þýðir aukin útgjöld. Stjórnvöld, með
boðun skattalækkana, telja að svigrúm til út-
gjaldaaukningar sé lítið og gera má því ráð fyrir
heitum umræðum um fjármögnun háskólastarf-
seminnar á næstunni þar sem þættir eins og tak-
markanir á aðgengi í háskólanám og innleiðing
skólagjalda verða aðal ágreiningsefnin,“ sagði
Þorsteinn m.a. í ræðu sinni.
Nemendum í íslenskum háskólum hefur fjölgað um helming á þremur árum
Háskólanemendum yfir
þrítugt fjölgar stöðugt
Akureyri. Morgunblaðið.
Þorsteinn Gunnarsson
PÁLL Bergþórsson, veðurfræðing-
ur og fv. veðurstofustjóri, verður
meðal þátttakenda í hringborðsum-
ræðum á alþjóðlegri ráðstefnu veð-
urfræðinga í Maryland-háskóla í
Washington í til-
efni þess að 50 ár
eru liðin síðan
tölvuvæddar veð-
urspár voru fyrst
teknar í daglega
notkun. Ráð-
stefnan fer fram
dagana 14. til 17.
júní næstkom-
andi.
Páli var boðið
til ráðstefnunnar þar sem hann tók
ásamt fleirum þátt í undirbúningi
spánna er hann nam veðurfræðin
við háskólann í Stokkhólmi á ár-
unum 1953 til 1955. Fyrsta tölvu-
reiknaða veðurspáin á heimsvísu
leit dagsins ljós 1. desember árið
1954, fyrir tilstilli háskólans í
Stokkhólmi. Í framhaldi af þessu
vann Páll við það verkefni ásamt
sænskum stúdent að gera veðurat-
huganirnar sjálfar tölvutækar,
þannig að ekki þyrfti í upphafi að
teikna upp kort. Komst sú aðferð í
daglega notkun um vorið 1955.
Páll segir að á þessum tíma hafi
tölvur ekki verið komnar í almenna
notkun, heldur aðeins á einstaka
stað eins og t.d. háskólum. Tölvur
hafi verið ófullkomnar og hægvirk-
ar og spárnar í fyrstu verið mjög
einfaldar.
Tölvuvædd-
ar veður-
spár 50 ára
Páll Bergþórsson
VERSLUNARSKÓLA Íslands
hafa aldrei borist fleiri umsókn-
ir en í ár, að sögn Baldurs
Sveinssonar, námsferilsstjóra
skólans. „Okkur bárust 439 um-
sóknir en það er töluvert meira
en í fyrra. Við þurfum að vísa
frá í kringum hundrað manns,“
segir Baldur.
Hann segir að mest aðsókn
sé á náttúrufræðibraut, svo á
viðskiptabraut og félagsfræði-
braut en minnst á málabraut.
Þá verður einn bekkur í þriggja
ára námi en þetta brautakerfi
er nýjung við Verslunarskól-
ann.
Metaðsókn
í Verslun-
arskólann
halda uppi fæðingarþjónustu.
„Ljósmóðurfræðin er svo sérhæfð
að hún kemur ekki til með að vera
kennd nema á einum stað á landinu.
Við þurfum því að geta haft þetta
úrræði til þess að halda uppi fæð-
ingarþjónustu sem víðast.“
Markmiðið að byggja
upp spennandi starf
„Þetta hefur gengið mjög vel og
er frábært tækifæri fyrir okkur
sem búum hérna að geta stundað
námið með þessum hætti,“ segir
Brynja Pála Helgadóttir. „Ljós-
ÞRÍR nemendur á Ísafirði, sem
stundað hafa fjarnám í ljósmóð-
urfræði við Háskóla Íslands, hafa
lokið námi sínu. Af því tilefni héldu
þær kynningu á lokaverkefnum sín-
um í Heilbrigðisstofnun Ísafjarðar.
Þær Brynja Pála Helgadóttir,
Ásthildur Gestsdóttir og Halldóra
Karlsdóttir eru allar búsettar á Ísa-
firði og hafa frá árinu 2002 stundað
bóklegt ljósmóðurnám við Háskóla
Íslands með aðstoð fjarfundabún-
aðar. Verklegan hluta námsins hafa
þær hins vegar stundað við Land-
spítalann.
Helga Gottfreðsdóttir, lektor í
ljósmóðurfræði við Háskóla Íslands
og umsjónarkennari nemendanna
frá Ísafirði, segir að þessi kennslu-
tilhögun hafi gengið vel fyrir sig.
„Þetta byrjaði í rauninni fyrir
þremur árum þegar fram kom
beiðni frá Sjúkrahúsinu á Akureyri
um að notast við fjarkennslu vegna
þriggja nemenda sem bjuggu á Ak-
ureyri. Þá var þetta gert með það
fyrir augum að fjölga ljósmæðrum
á Akureyri vegna þess að þar hafði
verið viðvarandi skortur á ljós-
mæðrum. Það gekk mjög vel og
þær ljósmæður útskrifuðust fyrir
einu ári,“ segir Helga.
Í kjölfarið kom fram sams konar
ósk frá spítalanum á Ísafirði og þeir
þrír nemendur sem hér um ræðir
hófu nám fyrir tveimur árum.
Að sögn Helgu er markmiðið með
fjarnáminu að styrkja þá staði sem
móðirin sem er hér á staðnum, Sig-
ríður Ólöf Ingvarsdóttir, var búin
að vera ein á vakt nokkuð lengi og
það þurfti að gera bragarbót á því.
Það voru ávallt einhverjar tilfær-
ingar í gangi við það að fá afleys-
ingar fyrir hana og í kjölfarið beitti
hún sér fyrir því að við færum í
þetta nám.
Við komum til með að vinna allar
hérna á Vestfjörðum og verðum
fjórar hér á Ísafirði en ein okkar
flytur sig yfir á Þingeyri. Markmið
okkar er að byggja upp spennandi
starf í samfellu með því að sinna öll-
um konum í meðgöngu, fæðingu,
sængurlegu og ungbarnaeftirliti,“
segir Brynja Pála.
Í fyrra var sögulegt lágmark í
fæðingum á sjúkrahúsinu á Ísafirði
en þá fóru einungis fram 49 fæð-
ingar á sjúkrahúsinu. Nú í ár hefur
fæðingum fjölgað nokkuð og það
stefnir í 60–70 fæðingar. „Við yrð-
um ánægðar ef sú tala myndi hald-
ast og vonandi mun hún jafnvel fara
hækkandi. Við erum vongóðar og
höfum trú á Vestfirðingum og ætl-
um að berjast fyrir fleiri fæð-
ingum,“ segir Brynja Pála.
Þrír nemendur á Ísafirði námu ljósmóðurfræði með aðstoð fjarfundabúnaðar
Munu allar starfa á Vestfjörðum
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörnsson
Að loknu námi. Brynja Pála Helgadóttir, Halldóra Karlsdóttir og Ásthildur Gestsdóttir, nýbakaðar ljósmæður.
STARFSHÓPUR lögmanna, sem
fenginn var til að undirbúa laga-
setningu um tilhögun þjóðarat-
kvæðagreiðslu um fjölmiðlalögin,
hefur tvisvar komið saman til
fundar og eftir helgi verða kallaðir
til ráðgjafar og upplýsingasér-
fræðingar á sviði lögfræði, stjórn-
málafræði og framkvæmda kosn-
inga.
Karl Axelsson, hrl. og lektor við
lagadeild Háskóla Íslands, er for-
maður hópsins og með honum
starfa hæstaréttarlögmennirnir
Andri Árnason, Jón Sveinsson og
Kristinn Hallgrímsson, auk Krist-
jáns Andra Stefánssonar, deildar-
stjóra í forsætisráðuneytinu.
Karl sagði við Morgunblaðið að
hópurinn þyrfti að vinna hratt og
vel ef skila ætti af sér tillögum um
næstu mánaðamót. Gott væri fyrir
hópinn að heyra fræðileg sjónar-
mið úr ýmsum áttum.
Sérfræðingar
kallaðir fyrir
lögmanna-
hópinn
♦ ♦ ♦
SUMARIÐ er tími útiveru og
ferðalaga á Íslandi enda gerir veð-
ur óreyndum oft erfitt að stunda
slíkt að vetri til. Tjaldbúar eru
farnir að láta sjá sig í Laugardal
en tjaldstæðið þar var opnað 17.
maí sl. Nú hefur aðstaða fyrir hús-
bíla og tjaldvagna verið bætt svo
um munar og landsbyggðarfólk því
farið að nýta sér aðstöðuna í aukn-
um mæli. Eftir sem áður eru það
þó helst útlendingar sem eyða nótt
í Laugardal.
Tjaldbúar
komnir í
Laugardal
Morgunblaðið/Eggert