Morgunblaðið - 13.06.2004, Qupperneq 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 13. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Þeir eru orðnir nógu margir núna, Árni minn, nú vantar okkur bara að fá þá til að borða meira.
Akstur yfir óbrúaðar ár
Umgangist af
varkárni
Jeppaferðir inn á há-lendið hafa aukist tilmuna á undanförn-
um árum. Þessi aukning á
rætur sínar að rekja til
þess að jeppaeign Íslend-
inga hefur margfaldast á
síðustu árum. Í þessum
ferðum geta leynst ýmsar
hættur og ein af þeim
helstu er óbrúaðar ár.
Halldór J. Theodórsson,
starfsmaður Tjónaskoðun-
arstöðvar Sjóvár-Al-
mennra, segir að ýmsu
þurfi að huga að áður en
farið er yfir óbrúaðar ár.
Hann hefur skrifað grein
um akstur yfir óbrúaðar
ár sem hægt er að nálgast
á heimasíðu Sjóvár-Al-
mennra, www.sjova.is.
Hverju þarf að huga að
áður en farið er yfir óbrúaðar ár?
„Það þarf að huga að ýmsum
öryggisþáttum. Ökumaðurinn
þarf að meta aðstæður hverju
sinni en þær geta verið mjög
breytilegar. Við hverja einustu á
eiga menn að fara út úr bílnum
og skoða ána. Við sumar aðstæð-
ur getur verið nauðsynlegt að
vaða ár til þess að sjá hvar best
er að fara yfir þær. Fólk þarf að
hafa hugfast að vað getur snögg-
lega breyst í rigningu en að vaða
ár getur verið stórhættulegt. Það
þarf að sýna varkárni en með því
að vaða getur fólk fengið mik-
ilvægar upplýsingar. Menn verða
að fylgjast með veðurfréttum af
því svæði sem ferðast á um en
vitneskja um úrkomu undanfarna
daga og úrkomuspá getur verið
mjög gagnleg.
Það eru þrjú lykilatriði sem
menn verða alltaf að hafa í huga
áður en farið er yfir ár.
Fyrst af öllu þurfa ökumenn að
gera sér grein fyrir byggingu
bílsins. Menn þurfa að vera með
á hreinu hvar festa á kaðal í bíl-
ana en kaðallinn er sá búnaður
sem kemur að hvað mestum not-
um þegar bregðast þarf við
óhöppum í ám. Ekki er nóg að
vera aðeins með kaðalinn heldur
verða menn að hafa kunnáttu til
þess að beita honum. Ég hef oft
tekið eftir því að þegar menn vita
ekki hvar festa á kaðalinn festa
ökumenn kaðallinn bara einhvers
staðar undir bílnum sem veldur
skemmdum á bílnum.
Í öðru lagi þurfa menn að vera
með á hreinu hvar loftinntakið er
í jeppavélunum. Vélarnar geta
auðveldlega fengið inn á sig vatn
þegar ekið er út í ár en það þarf
ekki mikið vatn til þess að
skemma vélina verulega og
kostnaður við vélaviðgerð af
þeim sökum getur orðið umtals-
verður. Því er nauðsynlegt að
skoða vel hvar loftið er tekið er
tekið inn á vélina. Í þriðja lagi
eiga menn ekki að aka einbíla yf-
ir ár. Slíkt hefur farið mjög illa
og kostað mannslíf. Ef óhöpp
gerast er oft nauðsynlegt að hafa
aðra bíla í föruneyti til þess að
hjálpa sér.“
Er algengt að menn
ferðist einbíla?
„Já, því miður er
það allt of algengt.
Það er mjög slæmt
vegna þess að þá hafa
ökumenn svo litla möguleika á að
fá hjálp frá öðrum bílum ef slys
og óhöpp gerast.“
Hvernig eru ökumenn almennt
undirbúnir fyrir akstur yfir óbrú-
aðar ár?
„Það má segja að ökumenn-
irnir skiptist í tvo hópa. Í fyrri
hópnum eru þeir sem vita vel
hvað þeir eru að gera en í síðari
hópnum eru það byrjendurnir.
Það er síðari hópurinn sem við
höfum áhyggjur af en í honum
eru ökumenn sem eru að taka sín
fyrstu skref. Stundum fer hópur
óreyndra ökumanna saman í
jeppaferðir en það er alltaf best
að hafa reynslumikla ferðamenn
með sér, sérstaklega þegar þarf
að fara yfir vötn.“
Skiptir ekki reynsla ökumanna
miklu máli þegar haldið er í
jeppaferðir?
„Það er ávallt best að fara í
fyrstu ferðirnar með reyndu
fjallafólki og reynslan er mjög
góður kennari. Þegar ég var að
byrja að fara í jeppaferðir sögðu
alltaf gömlu vatnamennirnir að
það væru bara þeir kjarkmestu
sem þyrðu að snúa við þegar
kæmi að akstri yfir óbrúaðar ár.“
Eru margir ökumenn ekki með
nægilega þekkingu til þess að
fara yfir óbrúaðar ár?
„Auðvitað er það oft þannig að
sumir fara af stað án þess að
hafa mikla fyrirhyggju. Því mið-
ur eru til ökumenn sem sýna
enga fyrirhyggju og fara yfir
árnar á óheppilegasta stað.“
Hefur slysum fjölgað í kjölfar
aukinna jeppaferða?
„Já, það hefur gerst í kjölfar
þess að bílaumboðin selja nú til
dags miklu meira af jeppum en
áður. Ég held að hlutfallslega séð
hafi slysum ekki fjölgað en með
aukinni umferð á hálendinu fjölg-
ar óhöppum og slysum. Ég hef
tekið eftir því að þegar slys og
óhöpp verða eru það grundvall-
aratriði sem menn eru
að flaska á. Það er oft
þannig að ef ökumenn
myndu gefa sér aðeins
meiri tíma í að skoða
aðstæður og væru með
grundvallartriðin á hreinu væri
hægt að koma í veg fyrir mörg
óhöpp.“
Er eitthvað sérstakt að lokum
sem þú vilt koma áleiðis til öku-
manna?
„Ég vil óska fólki gleðilegs
ferðasumars og beina því til öku-
manna að fara með mikilli aðgát í
vatnsföllum og umgangast þau
með varúð og varkárni.“
Halldór J. Theodórsson
 Halldór J. Theodórsson fædd-
ist árið 1958 en hann er mennt-
aður bifvélavirki. Hann lauk
sveinsprófi frá Iðnskólanum í
Hafnafirði árið 1977. Að því
búnu vann hann ýmis störf tengd
járnsmíði. Árið 1982 flutti Hall-
dór til Danmerkur og nam málm-
suðu. Tveimur árum síðar flutti
hann heim og starfaði við skála-
vörslu í Þórsmörk og Land-
mannalaugum. Frá 1996 hefur
Halldór starfað í Tjónaskoð-
unarstöð Sjóvár-Almennra. Hall-
dór hefur verið í hjálparsveit
skáta Kópavogs frá 1985.
Þeir kjark-
mestu þora
að snúa við