Morgunblaðið - 12.09.2004, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 12. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Jeremy og hermennirnir hverfa á milli trjánna. Hrópin og fóta-
takið dvína uns skógurinn gleypir þau.
Yfirsálfræðingurinn hjá 82. fallhlífarsveitinni í Fort Bragg,
Jill Breitbach, gerði könnun og komst að þeirri niðurstöðu í
ágúst að það er ekki allt eintóm vellíðan í bandaríska hernum.
Yfir 17% hermannanna sem þjónað hafa í Írak þjást af áfalla-
streitu. Einkennin eru þunglyndi, sjálfsmorðshugleiðingar,
martraðir, svefntruflanir og reiðiköst. Þau geta komið í ljós í
margmenni, við að stoppa á rauðu ljósi eða þegar plastpokar og
rusl fýkur til við vegarbrún. Plast og rusl minnir á felustað ír-
askra uppreisnarmanna fyrir sprengjur og jarðsprengjur og að
stoppa á rauðu ljósi í Bagdad getur þýtt upphafið að árás.
Eftir að Breitbach kynnti niðurstöður rannsóknarinnar fyrir
dagblaðinu Fayetteville Observer, var þaggað niður í henni.
Þegar ég reyni að ná tali af henni er svarið: „Liðsforingjanum
finnst óviðeigandi að Breitbach veiti viðtöl núna.“
Ég minnist samtals í gervihnattasímanum mínum í Bagdad í
apríl í fyrra. Kollegi fylgdi fyrstu innrásarsveitunum inn í
írösku höfuðborgina. „Á daginn skjóta þeir í kringum sig, á
nóttunni gráta þeir,“ sagði hann áður en herinn tók borgina.
Meirihluti hermannanna talar aldrei um vandamálin. Þeir
eru hræddir um að verða stimplaðir sem „skræfur“ eða „klikk-
aðir“, hafa áhyggjur af að eyðileggja starfsframann og orðspor
sitt innan hersins. Þeim mun fleiri bardögum sem þeir hafa
tekið þátt í, þeim mun meiri líkur eru á að þeir finni fyrir ein-
kennum, segir í New England Journal of Medicine. Og þeim
mun fleiri einkenni sem hermennirnir sýna, þeim mun ólíklegra
er að þeir leiti sér hjálpar.
Það eykur mjög á andlegu vandamálin að hafa drepið. Í Írak
gildir það um marga,
oft í návígi. Nákvæm-
lega hversu marga Afg-
ana eða Íraka banda-
rískir hermenn hafa
tekið af lífi er ekki vit-
að, og eins og hershöfð-
inginn Tommy Franks
sagði: „Við teljum ekki
lík. En einstakur her-
maður getur verið viss
um að hann hefur drep-
ið.“ Fyrir suma er það
of þung byrði. Sjálfs-
morðstíðni innan
bandaríska hersins fer
vaxandi og meðal
þeirra sem hafa þjónað
í Írak er hlutfallið 35%
hærra en annars staðar
í hernum. Tugir her-
manna hafa framið
sjálfsmorð í Írak, aðrir
eftir að þeir komu til
baka. Nokkrir hermenn
í yfirmannsstöðum frá
Afganistan hafa líka
myrt eiginkonur sínar.
„Ég hef ekki drepið
neinn hér og ég vona að
ég þurfi aldrei að drepa neinn,“ skrifaði tveggja barna faðir til
móður sinnar frá Bagdad áður en hann skaut sig.
Sólarljósið fellur mjúklega á altarið og gefur krossinum á
veggnum líf. Sindrandi streymir það inn um gluggana. Þykk
glerlistaverkin sýna atvik úr Biblíunni, frá Víetnam, úr seinni
heimsstyrjöld, frá loftárásum og sprengjuförum. Hvítar fall-
hlífar svífa niður. Bandaríski fáninn bærist stoltur í bakgrunni.
Á lítilli skrifstofu bak við skrúðhúsið situr herpresturinn
Christopher Carson. Hann klæðist einkennisbúningi. Það eina
sem skilur hann frá þeim óbreyttu er svartur kross sem er
saumaður á kragann. Prestarnir eru tengdir deildum og taka
þátt í æfingum þegar þeir hafa tíma. Þeir eru sendir með her-
sveitum bæði til Afganistans og Íraks.
– Það er auðveldara að koma til mín en til „sála“. Það er
frekar viðurkennt. Einn hermaður hringdi í mig þegar hann
var heima í leyfi og sagði að lífið væri allt í þokumóðu og hann
gæti ekki meira. Ég bað hann að lýsa ástæðunum sem hann
hefði til að lifa og til að deyja. Síðan spurði ég hann hvernig
hann ætlaði að binda enda á lífið. „Með gítarstrengjunum,“
svaraði hann. Í gegnum símann bað ég hann að henda strengj-
unum.
Á veggnum fyrir aftan Carson hanga tilvitnanir í Biblíuna og
stór mynd af Jesú. Hann hallar sér fram alvarlegur í bragði.
– Einn hermaður sagði frá atvikinu sem hundelti hann.
Drunur, jeppi sem springur. Síðan þarf hann að tína upp hlut-
ana af tveimur látnum félögum sínum. Aftur og aftur. Í mar-
tröðum á nóttunni.
Úrvalshermaðurinn Jeremy Bails vildi ekki viðurkenna að
hann ætti erfitt með að vinna úr því sem hann hafði upplifað. –
En það er gott að leggjast án þess að vera fylgt inn í svefninn
af fljúgandi byssukúlum, sagði hann og hló dauflega áður en
æfing dagsins hófst. Einn af félögum hans, sem ekki vildi gefa
upp nafn, varð vitni að þyrluslysi þar sem tugir hermanna létu
lífið. –Versti dagur lífs míns. Það var erfitt, sagði hann. Punkt-
ur.
Meðal viðbótarálagsins á hermennina í 82. fallhlífarsveitinni
er upphefðin sem því fylgir að vera fallhlífarhermaður. Aðeins
þeir bestu komast að og væntingarnar eru miklar. Hermenn-
irnir eiga að vera í toppformi, með stállíkama og kláran koll.
Herinn kennir þeim að drepa en þegar skothríðinni linnir
standa þeir einir.
I’m going over to Iraq
With a rifle and a ruck on my back.
Kicking and fighting and cutting all day,
We don’t know no other way.
Fyrir utan gaddavírsgirðinguna, fyrir utan Fort Bragg, í
bænum Fayetteville gengur Charles O’Neal léttfættur inn á
háskólasvæðið. Ljósi einkennisbúningurinn er eins og límdur á
líkamann. Hann heldur á bæklingum sem freista með orðum
eins og „persónuleg þróun“, „tækifæri til velgengni“ og „spenn-
andi starfsframi“.
– Ég er sölumaður. Ég sel lífsstíl.
Charles O’Neal er einn af þúsundum sem stunda hausaveiðar
fyrir herinn. Föðurlandsvindarnir sem nú blása um Bandaríkin
og enn fremur stríðið gegn hryðjuverkum hafa orðið til þess að
„Það er erfiðara
að takast á við
þetta ógeð en
mig hafði grun-
að. Ég vil ekki
vinna við þetta
lengur því ég sé
beint inn í dauð-
ann.“
Yfir 17% hermannanna sem þjónað hafa í Írak þjást af áfallastreitu. Einkennin eru þunglyndi, sjálfsmorðshugleiðingar, martraðir,
svefntruflanir og reiðiköst, en sjálfsmorðstíðni innan bandaríska hersins fer vaxandi.
Angeline Davis og sonur hennar búa í Fort Bragg. Hún heldur í
desember til ársdvalar í Írak.
Hjónin Jaqueline og James Lambert héldu saman til Kúv-
eits til að taka þátt í stríðinu gegn Írak. Hann er nú látinn.