Morgunblaðið - 05.10.2004, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. OKTÓBER 2004 29
UMRÆÐAN
Frábærar, fjörugar og fjölbreyttar
ævintýraferðir fyrir fyrirtæki
jafnt sem vinahópa.
Upplýsingar í síma 562-7700
www.travel-2.is
Vilt þú komast frá amstri hversdagsleikans?
Sumarbústaðir með heitum potti, aðeins
klukkustundarakstur frá Reykjavík.
Stærra hús sem hentar fyrir
hópa og starfsmannafélög.
Stórbrotið umhverfi, hestaleiga á
Löngufjöru
s. 435 6628, 863 6628
Ferðaþjónusta Snorrastaða
s. 435 6627, 899 6627
Við höfum
svarið.
Stutt í
berjamó.
ÞAÐ VAR mikið reiðarslag fyrir
aðdáendur enska boltans sem ná
ekki útsendingum Skjás Eins að
hann skyldi flytjast frá Sýn. Hér í
Bolungarvík voru strax gerðar ráð-
stafanir til bæta úr því. Haft var
samband við forráðamenn Skjás
Eins og náðist samkomulag um að
sendir yrði settur upp í Bolungarvík
ef heimamenn legðu fram helming
kostnaðar. Það gekk eftir og tók
stuttan tíma að safna okkar hlut en á
sama tíma voru forsvarsmenn Skjás
Eins að selja sýningarréttinn á enska
boltanum inn í læsta dagskrá hjá
Símanum. Þetta kalla ég ekki heilindi
í viðskiptum og nú er búið að greiða
aftur allt það framlag sem safnaðist.
Ég hef enga trú á því að Síminn sé að
kaupa réttinn til að gera íbúum fá-
mennra staða það mögulegt að sjá
boltann, heldur sé það gert til að
styrkja breiðbandið á suðvest-
urlandi. Þar til annað kemur í ljós
eða forsvarsmenn Símans taka af all-
an vafa þar um með afdráttarlausri
yfirlýsingu um hvenær enski boltinn
náist í Bolungarvík lít ég svo á að
framanritað sé rétt ályktað.
VÍÐIR
BENEDIKTSSON,
Völusteinsstræti 12,
415 Bolungarvík.
Enski boltinn á landsbyggðinni
Frá Víði Benediktssyni:
Í STAÐVIÐRINU síðastliðið sumar
kom útvarpsfrétt um að loftmengun í
Reykjavík nálgaðist hættumörk.
Brennisteinsloftmengunin á svæðinu
frá Grundartanga til Straumsvíkur á
eftir að næstum tvöfaldast í náinni
framtíð. Þessu veldur stækkun Norð-
uráls, heimiluð stækkun ÍSAL og fyr-
irhuguð rafskautaverksmiðju á Kata-
nesi. Ætla má að hættuástand skapist
á þessu svæði vegna loftmengunar-
innar. Þess vegna mælist ég til að raf-
skautaverksmiðju á Katanesi verði
ekki veitt starfsleyfi.
Lofttegundin brennisteinstvíildi
(SO2) veldur loftmengun og súru
regni. Samkvæmt upplýsingum á vef
Hagstofu Íslands var heildar-
útstreymi af mannavöldum af SO2 á
Íslandi 9,8 þúsund tonn árið 2002. Til
samanburðar má geta þess að árleg
losun SO2 í Danmörku er 28 þúsund
tonn, í Noregi 26þt , í Svíþjóð 58þt og
í Finnlandi 74þt.
Heimiluð aukning á SO2 útblæstri
við stækkun álvers á Grundartanga
eru 1,7þt, Straumsvík 4,1þt , Reyð-
aráli 3,9þt og yrði 0,7þt í raf-
skautaverksmiðjunni. Þessi aukning
er 10,4þt og verður heildarlosun Ís-
lands á SO2 þá 20,2 þúsund tonn á ári
og farin að slaga upp í heildarlosun í
Danmörku og Noregi.
Stór hluti SO2 losunar á Íslandi
fellur til á svæðinu frá Straumsvík til
Grundartanga. Samkvæmt tölum
Hagstofunnar 2002 er losunin 4,4þt af
SO2 frá annarri starfsemi en málm-
bræðslu þ.e. frá iðnaði, vega-
samgöngum, fiskiskipum, öðrum
skipum og öðru. Málm- og álbræðslan
hefur svo losun upp á 5,4þt (járn-
blendið og núverandi áver). Öll málm-
og álbræðsla er nú á svæðinu frá
Straumsvík til Grundartanga. Sé
reiknað með að helmingur af annarri
losun (það er 2,2þt) eigi sér upptök á
þessu svæði er heildarlosunin á svæð-
inu nú 7,6 þúsund tonn. Með stækkun
álvera og rafskautaverksmiðju hækk-
ar þessi tala upp í 14,1þt svo að heild-
arlosun SO2 á svæðinu hefur því sem
næst tvöfaldast og er orðin um helm-
ingur af heildarlosun í Danmörku og
Noregi.
Af þessu má ljóst vera að það stefn-
ir í það óvænna með loftmengun á
svæðinu frá Straumsvík til Grund-
artanga. Ekki er nægilegt að líta á
hvert verksmiðjusvæði fyrir sig. Það
verður að huga að heildinni. Á þessu
svæði býr yfir helmingur þjóð-
arinnar. Þess ber líka að geta að
margs konar önnur mengun en SO2
gas stafar frá stóriðjuverunum. Þar
má nefna ryk, flúor, þrávirk efni og
eitruð kerbrot. Fyrrverandi iðn-
aðarráðherra, Siv Friðleifsdóttir, lét
leggja vöktunarnefnd fyrir Grund-
artanga niður svo ekki liggja fyrir
óvilhallar upplýsingar um mengunina
sem nú er orðin þar.
Út frá þessum sjónarmiðum um
heildarloftmengun á svæðinu frá
Straumsvík til Grundartanga skora
ég á þig sem umhverfisráðherra að
stöðva leyfisveitingu til fyrirhugaðrar
rafskautaverksmiðju á Katanesi.
Með vinsemd, 28. september 2004
ODDUR BENEDIKTSSON,
Faxaskjóli 10,
Reykjavík.
Opið bréf
Oddur Benediktsson skrifar opið
bréf til umhverfisráðherra, Sigríð-
ar A. Þórðardóttur, vegna starfs-
leyfis fyrir rafskautaverksmiðju á
Katanesi í Hvalfjarðarstrand-
arhreppi:
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
FYRR í haust skrifaði Stefán Snæv-
arr, prófessor í Noregi, stutta ádrepu
í Morgunblaðið um háskólakennslu á
enskri tungu hérlendis. Mér þótti
þetta íhugunarefni þegar ég las
greinina, en þekki ekki málið til hlít-
ar, svo að ég get ekki dæmt um þessa
þróun.
En grein Stefáns minnti mig á þau
orð Jóns forseta að tungan væri und-
irstaða sjálfstæðisbaráttunnar og
enginn þyrfti að taka mark á lögum
sem væru einungis á dönsku. Og í
tengslum við þetta talaði hann um
rétt íslenzkrar tungu.
Um þetta hef ég fjallað í ritgerðum
og óprentuðum fyrirlestrum, og að
því verður einnig vikið í bók minni
Málsvörn og minningar sem Eddu-
útgáfan gefur út í næsta mánuði.
Ég hugðist láta þar við sitja, en
þegar ég les nú um helgina stórgóða
grein Tatjönu Latinovic í Lesbókinni
um íslenzka tungu get ég ekki orða
bundizt en bið Morgunblaðið koma á
framfæri sérstökum þökkum fyrir þá
tæru alúð og virðingu sem þar kemur
fram í garð tungunnar og þá auðvitað
einnig arfleifðarinnar. Nafn höfundar
er útlenzkt eins og ættarnafn mitt
sem sótt er til Noregs, en hugarfarið
gagnvart dýrmætustu eign okkar,
tungunni, er aðdáunarvert og til eft-
irbreytni.
Það er ástæða til að fagna nýbúum
sem hafa metnað fyrir hönd sinnar
nýju aldagömlu tungu og virða hana
með sama hætti og Tatjana Latinovic
gerir í grein sinni án þess ég viti nein
deili á henni önnur en þau sem hún
nefnir sjálf: að hún þurfti að leggja á
sig að læra íslenzku. Afstaða hennar
gæti létt undir með nýbúum í því um-
hverfi sem bíður þeirra, enda held ég
engum geti farnazt vel til frambúðar í
samfélagi okkar sem leggur ekki
áherzlu á íslenzkuna. Hún er lykillinn
að farsæld í nýju landi.
Við hin mættum einnig hafa þetta í
huga, nú þegar vegið er að tungunni,
ekki sízt í þeim fjölmiðlum sem vin-
sælastir eru um þessar mundir, en ís-
lenzkt sjónvarp er því miður á marg-
an hátt framhald af kanasjónvarpinu,
ef rétt er að yfir 70% af efni þess séu
á erlendri, einkum enskri, tungu.
Talsetning barnaefnis gæti þó
skipt sköpum.
Kvikmyndagerð okkar er ekki sízt
mikilvæg vegna tungunnar og ef við
getum notið Kurasawa á japönsku
ættu aðrir að geta notið góðra kvik-
mynda á íslenzku.
Íslenzkar kvikmyndir á ensku eru
tilgerð. Og popptónlist á ensku kall-
ast ekki á við arfleifðina, þótt hún eigi
auðvitað rétt á sér, þegar gert er út á
enska tíví-markaðinn.
Samfélagið er að gera marga góða
hluti, eins og klisjan segir, og sumir
halda það sé okkur fyrir beztu að
flytja út peninga fólksins og ávaxta
þá þar. Semsagt, flytja vörur inn og
ágóðann út. En það eykur ekki at-
vinnu í landinu. Og svo er markaður-
inn því miður of lítill fyrir eðlilega
samkeppni.
Svona verzlunarhætti stunduðu
dönsku selstöðukaupmennirnir einn-
ig og létu íslenzka faktora senda sér
hagnaðinn út, oftast til Danmerkur.
En látum þessa fjármálasmelli eiga
sig, ævintýrin eru okkur víst í blóð
borin og þau geta verið spennandi.
Ekki sízt nú þegar sósíalismi er orð-
inn að markaðskapítalisma og menn
standa áttlausir á krossgötum.
Og allt þverpólitískt.
En mesta ævintýrið er tungan og
þúsund ára gömul arfleifð okkar sem
er einstæð í heiminum að því leyti að
hún er samtímalegur veruleiki, að
minnsta kosti enn sem komið er. Og
kannski er hún auðlind, hver veit!
Ég hef oft heyrt útlendinga tala
um fallegt hljóðfall tungunnar, þegar
þeir hlusta á íslenzkar bókmenntir
lesnar á frummálinu. Þeim finnst
varðveizla tungunnar aðdáunarvert
afrek og þá einnig mikilvægt for-
dæmi.
Það eru siðmenningarleg gæði að
muna.
Sú þjóð sem man verður ekki
óþjóð.
Enginn getur varðveitt tunguna
nema við. Aðrar þjóðir geta gert allt
eins vel og við, sumt jafnvel betur, já
miklu betur. En það er aðeins eitt
sem enginn getur nema við – það er
að tala íslenzka tungu. Og halda lífinu
í þeirri dýrmætu bókmenningu sem
er einstæð og okkur hefur verið trúað
fyrir.
Rækta tunguna án þess glata
henni.
Það geta engir – nema við.
MATTHÍAS
JOHANNESSEN,
Reynimel 25A,
107 Reykjavík.
Arfleifð og ævintýri
Frá Matthíasi Johannessen:
Eftirfarandi greinar eru á mbl.is:
Jón Steinsson: „Það er engin til-
viljun að hlutabréfamarkaðurinn í
Bandaríkjunum er öflugri en
hlutabréfamarkaðir annarra
landa.“
Regína Ásvaldsdóttir: „Eitt af
markmiðum með stofnun þjón-
ustumiðstöðva er bætt aðgengi að
þjónustu borgaranna.“
Jónas Gunnar Einarsson:
„Áhrifalaus og mikill meirihluti
jarðarbúa, svokallaður almenn-
ingur þjóðanna, unir jafnan mis-
jafnlega þolinmóður við sitt.“
Jakob Björnsson: „Mörg rök
hníga að því að raforka úr vatns-
orku til álframleiðslu verði í fram-
tíðinni fyrst og fremst unnin í til-
tölulega fámennum, en
vatnsorkuauðugum, löndum … “
Tryggvi Felixson: „Mikil ábyrgð
hvílir því á þeim sem taka ákvörð-
un um að spilla þessum mikilvægu
verðmætum fyrir meinta hagsæld
vegna frekari álbræðslu.“
Stefán Örn Stefánsson: „Ég
hvet alla Seltirninga til að kynna
sér ítarlega fyrirliggjandi skipu-
lagstillögu bæjaryfirvalda …“
Gunnar Finnsson: „Hins vegar
er ljóst að núverandi kerfi hefur
runnið sitt skeið og grundvallar-
breytinga er þörf …“
Eyjólfur Sæmundsson og
Hanna Kristín Stefánsdóttir:
„Öryggismál í landbúnaði falla
undir vinnuverndarlög og þar með
verksvið Vinnueftirlitsins.“
Jakob Björnsson: „Með þvílíkum
vinnubrögðum er auðvitað lítil von
um sættir.“
Guðmundur Hafsteinsson: „Því
eru gráður LHÍ að inntaki engu
fremur háskólagráður en þær
sem TR útskrifaði nemendur með,
nema síður sé.“
María Th. Jónsdóttir: „Á landinu
okkar eru starfandi mjög góðar
hjúkrunardeildir fyrir heilabilaða
en þær eru bara allt of fáar og
fjölgar hægt.“
Hafsteinn Hjaltason segir
landakröfumenn hafa engar heim-
ildir fyrir því að Kjölur sé þeirra
eignarland eða eignarland Bisk-
upstungna- og Svínavatnshrepps.
Sveinn Aðalsteinsson: „Nýj-
asta útspil Landsvirkjunar og Al-
coa er að lýsa því yfir að Kára-
hnjúkavirkjun, álbræðslan í
Reyðarfirði og línulagnir þar á
milli flokkist undir að verða „sjálf-
bærar“!“
Á mbl.is
Aðsendar greinar