Morgunblaðið - 09.11.2004, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. NÓVEMBER 2004 29
UMRÆÐAN
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Gunnlaugur Jónsson: „Sú
staðreynd að stúlkan á um sárt
að binda má ekki valda því að
rangar fullyrðingar hennar
verði að viðteknum sannind-
um.“
Ólafur F. Magnússon: „Sigur-
inn í Eyjabakkamálinu sýnir að
umhverfisverndarsinnar á Ís-
landi geta náð miklum árangri
með hugrekki og þverpólitískri
samstöðu.“
Ásthildur Lóa Þórsdóttir:
„Viljum við að áherslan sé á
„gömlu og góðu“ kennsluað-
ferðirnar? Eða viljum við að
námið reyni á og þjálfi sjálf-
stæð vinnubrögð og sjálfstæða
hugsun?“
Bergþór Gunnlaugsson: „Ég
hvet alla sjómenn og útgerðar-
menn til að lesa sjómannalögin,
vinnulöggjöfina og kjarasamn-
ingana.“
Sveinn Aðalsteinsson: „Nýj-
asta útspil Landsvirkjunar og
Alcoa, er að lýsa því yfir að
Kárahnjúkavirkjun, álbræðsl-
an í Reyðarfirði og línulagnir
þar á milli flokkist undir að
verða „sjálfbærar“!“
Hafsteinn Hjaltason: „Landa-
kröfumenn hafa engar heimild-
ir fyrir því, að Kjölur sé þeirra
eignarland, eða eignarland
Biskupstungna- og Svínavatns-
hreppa.“
María Th. Jónsdóttir: „Á land-
inu okkar eru starfandi mjög
góðar hjúkrunardeildir fyrir
heilabilaða en þær eru bara allt
of fáar og fjölgar hægt.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Því eru gráður LHÍ að inntaki
engu fremur háskólagráður en
þær sem TR útskrifaði nem-
endur með, nema síður sé.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
ÞÓTT EKKI væri nema útaf einu
atriði í sýningu Nemendaleikhússins
á Draumnum ætti að vera skyldu-
mæting í leikhúsið. Þar sést
ómennsk vera syngja engilblíðum
rómi. Atriðið gæti líka heitið Fávit-
inn syngur Stóð ég útí tunglsljósi.
Þessi persóna gæti verið Neró með
fiðluna, Hitler að skipa fram herjum
sem eru ekki lengur til. Eða Bush í
eyðimörk Íraks að syngja Good
morning America. Í atriðinu kristall-
ast tilvera mannsins, það er sama
hversu við náum langt, við erum allt-
af sami fávitinn, fáviskan er upphaf-
in, eða þekkingin niðurlægð, það
kemur útá eitt.
Kannski er skýringin að hluta póli-
tísk, við samþykkjum hvern harð-
stjórann á fætur öðrum, við rísum
ekki upp fyrren á þriðja degi til að
fara til himna. Upprisan er kannski
kjarni mennskunnar, að sjá feg-
urðina og jafnréttið, en um leið virð-
ist maðurinn hafa annan kjarna, eða
veikleika; hina eilífu fósturstellingu.
Í þeirri stellingu skríðum við blind
áfram eða liggjum grafkyrr.
Þetta atriði leikhússins er und-
arlega mótsagnakennt, trúarlegt,
klámfengið, einlægt, ofbeldisfullt.
Mér leið einsog á leikriti eftir Beck-
ett þarsem mótsagnirnar bera mann
nánast yfirliði, hvorki hægt að hlæja
né gráta, en einhver víbringur sem
fer um frumur og taugar.
Sýningin Draumurinn er ádeila á
hina allsherjar orgíu sem virðist
knýja samfélagið áfram, orgía
neyslu, kláms, dóps, afþreyingar. Nú
kann einhver að segja að þetta væri
einfölduð mynd en á móti kemur að
hverju sætir að við höfum meiri
áhuga á örlögum Díönu prinsessu og
David Beckham en að mótmæla þátt-
töku okkar í Íraksstríði, Kára-
hnjúkavirkjun, kennaraverkfalli eða
þegar bensínpening-
unum okkar er stolið.
Hvaða máttleysi er
þetta? Krafturinn í
sýningu Nemenda-
leikhússins skorar
þetta máttleysi á hólm
og sýnir að þessi
stjórnlausa orgía
neyslunnar er einmitt
máttleysi, klætt í
dýrðlegar umbúðir og
ofsahraða. Við eigum
svo erfitt með að
spyrna við fótum,
halda áfram, þess í stað er einsog við
viljum frekar skjálfa í fullnæging-
arkrampa í stellingu
ungabarnsins, sígráðug,
síhrædd, einsog annað
atriðið í Draumnum sýn-
ir.
Sýningin vekur líka
samúð með ungu fólki,
að menning sem er varla
bara þeirra eigin, heldur
einskonar inngönguhlið
að heimi fullorðna fólks-
ins, er einsog skrímsli
sem allt gleypir, dóp
sem breytir og af-
skræmir tilfinningar,
einstaklingurinn týnir sér í tilbúnum
heimi, og rétt á milli vöku og svefns
kviknar sú spurning hvort svona eigi
þetta að vera; og kannski sú mik-
ilvægasta: Hver bjó þetta til? Var
þetta búið til handa mér. Eða bjó ég
þetta til sjálf? Í hvert skipti sem
ungt fólk býr eitthvað til kemur
markaðurinn æðandi og framleiðir
úr því derhúfur.
Hvert eiga svo leikaraefnin að
stefna? Hverfa inní leikhús sem er
búið til handa þeim, eða mega þau
birta þennan kraft, skilning og ótrú-
leg uppátæki sem finnast í Draumn-
um. Þau eiga heiður skilinn fyrir leik
og skemmtan og ekki síður fyrir að
geta miðlað svo þroskaðri samfélags-
ádeilu. Sýningin er karnival, pönk og
rómantík, hrá og tæknivædd.
Af því hvað sýningin hefur fengið
misjafna dóma datt mér í hug að
leikhúsið hefði ekki farið varhluta af
hreintungustefnunni. Einsog sumir
vilji sleikja leikhúsið að innan, með
sinni sótthreinsuðu tungu. Þeir sem
vilja hreinsa í sér tunguna, kynþátt-
inn og trúna ættu að halda því áfram.
Hinir ættu að fara að sjá Drauminn í
Nemendaleikhúsinu.
Óhreint leikhús?
Elísabet Kristín Jökulsdóttir
fjallar um sýningu Nemenda-
leikhússins
’Upprisan er kannskikjarni mennskunnar, að
sjá fegurðina og jafn-
réttið, en um leið virðist
maðurinn hafa annan
kjarna, eða veikleika;
hina eilífu fósturstell-
ingu.‘
Elísabet Jökulsdóttir
Höfundur er rithöfundur.