Morgunblaðið - 07.12.2004, Qupperneq 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 7. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
FILIPPSEYINGUR virðir fyrir sér hús sem hrundi af
völdum skriðu í bænum Kiluluron í Quezon-héraði á
Filippseyjum. Hafa náttúruhamfarir, fellibyljir, flóð og
skriðuföll valdið gífurlegum skaða og nú er óttast, að
allt að 1.400 manns hafi týnt lífi á einni viku. Vinna
hjálparstarfsmenn og hermenn hörðum höndum að því
að bjarga fólki og koma til þess vistum. Talið er, að
skógareyðing eigi sinni þátt í hörmungunum.
Reuters
Eyðilegging og dauði á Filippseyjum
LEIÐTOGAR Kristilegra demó-
krata, CDU, í Þýskalandi og systur-
flokksins í Bæjaralandi, Kristilega
sósíalsambandsins, CSU, hvetja Ger-
hard Schröder kanslara til að koma í
veg fyrir að Tyrkland fái aðild að
Evrópusambandinu. Leiðtogarnir
tveir, Angela Merkel og Edmund
Stoiber, segja í bréfi til Schröders að
með aðild Tyrklands myndi ESB fara
„út yfir takmörk“ sín.
Bréfið var birt á sunnudag í dag-
blaðinu Frankfurter Allgemeine
Zeitung. Þar sagði að yrði fylgt tíma-
setningu sem ákveðin hefur verið
varðandi viðræður við Tyrki um að-
ild, sem sennilega gæti orðið að veru-
leika innan tveggja áratuga, myndi
fólk fá á tilfinninguna að um sjálf-
krafa ferli væri að ræða. Það myndi
verða mjög íþyngjandi fyrir sam-
bandið.
Flokksþing CDU hófst í Düssel-
dorf í gær. Merkel ritaði í september
leiðtogum helstu hægriflokka í ESB
bréf þar sem hún bað þá um stuðning
við þá lausn að Tyrkland fengi samn-
ing við sambandið um það sem hún
nefnir „forréttinda-samskipti“.
Schröder hefur mælt eindregið
með aðild Tyrklands en tekin verður
ákvörðun um upphaf aðildarviðræðna
á leiðtogafundi ESB 16.–17. desem-
ber og búist við að tillaga þess efnis
verði samþykkt. Bela Anda, talsmað-
ur kanslarans, sagði á sunnudag að
ríkisstjórn jafnaðarmanna og græn-
ingja hefði engin áform um að breyta
stefnunni varðandi aðild Tyrklands.
Mjög umdeilt í Evrópu
Málið er mjög umdeilt í Evrópu og
skiptast menn í fylkingar þvert á
flokka. Margir telja brýnt að verð-
launa Tyrki í fyllingu tímans fyrir að
hafa komið á ýmsum umbótum í lýð-
ræðisátt. En aðrir segja að aðild 70
milljóna múslímaþjóðar geti valdið
miklum vanda, meðal annars vegna
menningarlegra og trúarlegra
ágreiningsefna. Einnig er bent á að
Tyrkir séu mun fátækari en nokkur
aðildarþjóð og muni íþyngja sjóðum
sambandsins og segja að þaðan muni
streyma fátæklingar til Evrópu í leit
að vinnu og félagslegri aðstoð. Aust-
urríkismenn og Kýpur-Grikkir eru
samt einu ESB-þjóðirnar sem hafa
lýst andstöðu við aðild Tyrklands.
Hindri
aðild
Tyrkja
ESB fari ekki „út
yfir takmörk sín“
Berlín. AFP, AP.
VOPNAÐIR menn, sem grunaðir
eru um að tengjast al-Qaeda-
hryðjuverkasamtökunum, réðust í
gær á bandarísku ræðismannsskrif-
stofuna í Jeddah í Sádi-Arabíu. Réð-
ust sádi-arabískir þjóðvarðliðar
strax gegn þeim og eftir blóðug
átök, sem stóðu í þrjár klukkustund-
ir, lágu að minnsta kosti átta menn í
valnum.
Um er að ræða fyrstu árásina í
Sádi-Arabíu á aðsetur sendimanna
erlends ríkis en liðsmenn al-Qaeda
hafa borið ábyrgð á allmörgum
árásum og hryðjuverkum í landinu
frá því í maí 2003. George W. Bush
Bandaríkjaforseti sagði í gær, að
árásin sýndi, að hryðjuverkaöflin
væru enn að.
Tókst ekki að taka gísla
Í fyrstu voru fréttir um, að árás-
armennirnir hefðu tekið gísla en það
var seinna borið til baka. Virðist
sem þeir hafi ekki komist inn í að-
albygginguna þar sem flestir starfs-
mannanna leituðu hælis en í átök-
unum féllu þó fimm starfsmenn
ræðismannsskrifstofunnar. Voru
þeir ekki bandarískir því að fullyrt
er, að enginn Bandaríkjamaður hafi
fallið. Að auki féllu þrír árásar-
mannanna og tveir þeirra voru
handteknir. Fullyrt var í gær, að
fjórir þjóðvarðliðar hefðu fallið en
síðan vildu yfirvöld ekki við það
kannast.
Mikil gæsla hefur verið við ræð-
ismannsskrifstofu Bandaríkjanna í
Jeddah og því þykir ljóst, að árásin
á hana hafi verið vel skipulögð. Réð-
ust mennirnir að vörðunum með
handsprengjum og eftir að þeir voru
komnir inn á lóðina köstuðu þeir
sprengjum inn í húsið. Steig upp úr
því mikill reykur í gær.
Bandaríkjastjórn ákvað í gær, að
„í öryggisskyni“ skyldi bandaríska
sendiráðinu í Riyadh og ræðis-
mannsskrifstofunni í olíuborginni
Dhahran lokað um stundarsakir.
Mannfall í blóðugum
átökum í Jeddah
Menn, sem taldir eru tengjast al-Qaeda, réðust á
bandarísku ræðismannsskrifstofuna í borginni
Jeddah. AFP.
MIKIÐ mannfall hefur verið í liði Bandaríkjamanna í Írak að undanförnu
og það næstmesta frá upphafi í nóvember síðastliðnum, einkum vegna
átakanna í Fallujah. Er þessi mynd frá minningarathöfn um 10 bandaríska
hermenn en hún var haldin í herstöð í Mið-Írak.
Reuters
Fallnir hermenn
SJÖ litlar sprengjur sprungu í gær í
jafnmörgum spænskum borgum.
Ollu þær að minnsta kosti fimm
manns lítillegum meiðslum en mað-
ur, sem kvaðst tala fyrir hönd bask-
nesku aðskilnaðarsamtakanna ETA,
hafði áður varað við þeim.
Sprengjur sprungu í borgunum
Leon, Avila, Valladolid og Santillana
del Mar á Norður-Spáni; í Ciudad
Real í miðhluta landsins og í Alicante
og Malaga í sunnanverðu landinu.
Hringt var í baskneska dagblaðið
Gara og varað við sprengingunum en
það var einnig gert síðastliðinn
föstudag, nokkru áður en fimm litlar
sprengjur sprungu við bensínstöðv-
ar í Madrid. Á sunnudag gerði lög-
reglan óvirka sprengju í borginni
Almeria á Suður-Spáni.
Mikill viðbúnaður
Spænska lögreglan var með mik-
inn viðbúnað í gær en þá var almenn-
ur frídagur, 26. afmælisdagur stjórn-
arskrárinnar. Með henni var lagður
grundvöllur að verulegu sjálfstæði
einstakra héraða, til dæmis Baska-
lands. ETA berst hins vegar fyrir al-
geru sjálfstæði héraðsins og hefur
drepið meira en 800 manns í þeirri
baráttu sinni.
Sprenging-
ar í spænsk-
um borgum
Madrid. AP.
UM 600 frammámenn meðal sjíta í
Írak komu saman til fundar í gær í
hinni helgu borg Najaf til að ræða
stofnun sérstaks sjálfstjórnarlýð-
veldis sjíta í landinu. Verði hún að
veruleika gæti hún leitt til þess, að
Írak liðaðist í sundur, en við því
hafa margir varað.
Í upphafi fundarins hvatti Adnan
al-Zorfi, ríkisstjóri í Najaf-héraði,
til stofnunar ráðs, sem hefði meiri
völd en héraðaráðin nú, og ætlað
væri að samræma stefnu sjíta í
stjórn-, efnahags- og öryggismál-
um. Þá hvatti Ukail al-Khozai, að-
stoðarríkisstjóri í Karbala, til að
sjítar byggju sig undir, að Írak yrði
sambandslýðveldi.
Hugmyndir um að stofna sér-
stakt sjálfstjórnarlýðveldi sjíta í
Írak hafa lengi verið á kreiki en
þetta er í fyrsta sinn sem þær eru
ræddar formlega. Sjítar eru taldir
vera um 60% landsmanna en voru
kúgaðir í valdatíð Saddams Huss-
eins og hafa lengi mátt lúta súnn-
ítum. Þeir eru því mjög áfram um,
að fyrirhugaðar kosningar í Írak
fari fram 30. janúar næstkomandi
eins og að er stefnt.
Varað við sundurlimun
Abdelaziz Bouteflika, forseti Als-
írs, hvatti í gær alþjóðasamfélagið
til að koma í veg fyrir, að Írak
sundraðist.
„Sundurlimun Íraks mun hafa al-
varlegar afleiðingar í öllum Mið-
Austurlöndum og því verða Sam-
einuðu þjóðirnar að hafa forystu um
að berjast gegn henni,“ sagði
Bouteflika á fundi með Nobutaka
Machimura, utanríkisráðherra Jap-
ans, í Tókýó. Hafa margir aðrir tek-
ið í sama streng, ekki síst Tyrkir,
sem óttast stofnun sjálfstæðs ríkis
Kúrda í Norður-Írak.Enn er stefnt
að þingkosningum í Írak 30. janúar
og ætla Bandaríkjamenn að fjölga í
herliði sínu í landinu, úr 138.000 í
150.000, til að tryggja betur, að þær
geti farið fram. Ghazi al-Yawar,
bráðabirgðaforseti Íraks, sagði í
gær, að ekki kæmi til greina að
fresta þeim enda yrði það bara sig-
ur fyrir „myrkraöflin“.
Lakhdar Brahimi, sérstakur ráð-
gjafi Kofis Annans, framkvæmda-
stjóra Sameinuðu þjóðanna, í Írak
efast hins vegar um, að unnt sé að
halda kosningarnar. Hætta sé á, að
þátttaka í þeim verði mjög lítil með-
al súnníta og því sé líklegt, að flokk-
ar sjíta verði einráðir að þeim lokn-
um. Það gæti aftur ýtt undir bein
átök milli trúflokkanna.
Sjítar ræða stofnun
sjálfstjórnarlýðveldis
Ýtir undir ótta við að Írak muni liðast í sundur
Bagdad. AFP.
KARL Bretaprins hvatti í gær til, að
komið yrði í veg fyrir ofveiði og rán-
yrkju á alþjóðlegum hafsvæðum.
Sagði hann, að ella stefndi í „stór-
slys“ fyrir vaxandi mannfjölda í
heiminum.
Karl segir þetta í grein í dag-
blaðinu Daily Telegraph en í dag
kemur út í Bretlandi skýrsla um
áhrif ýmissa veiðiaðferða á lífríkið í
sjónum. Sagt er, að höfundar hennar
muni leggja fram 60 tillögur og með-
al annars, að breska manneldisráðið
hætti að hvetja fólk til að hafa fisk á
borðum tvisvar í viku.
Í grein sinni segir Karl, að til séu
ýmsar aðferðir til að koma í veg fyrir
ofveiði, meðal annars sú regla á Ís-
landi að takmarka árlega veiði við
25% hrygningarstofns. Þá segir
hann, að aukin möskvastærð hafi
gefist vel við að reisa við fiskstofna
við austurströnd Bandaríkjanna.
Karl prins
varar við
ofveiði
London. AP.