24 stundir - 15.12.2007, Blaðsíða 64

64 LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 2007 24stundir
Fjórmenningarnir skoðuðu Na-
pólí þar sem þá bjuggu um
700.000 manns. Um borgina orti
Davíð ljóðið „Neapel“ sem birtist í
Kveðjum árið 1924. Þaðan fóru
þeir svo í þann hluta Ítalíuferð-
arinnar sem ef til vill mun lengst
lifa í hugum Íslendinga, út í eyjuna
Capri. Þetta er lítil eyja, rúmir tíu
ferkílómetrar að stærð, sem er 25–
30 kílómetra undan borginni Sor-
rento, skammt sunnan við Napólí.
Svo kyrrt var veðrið þegar gufu-
skipið sigldi inn á höfnina Marina
Grande að það lóaði ekki á steini í
fjörunni. Á eyjunni voru tveir bæir
með alls sjö þúsund íbúum, Capri
og Anacapri, en félagarnir leigðu
sér herbergi á hóteli í bænum
Capri og dvöldust þar í tvo eða
þrjá daga. Voru þeir allir sammála
um að eyjan væri með fegurstu
stöðum sem þeir hefðu séð og um
dvölina þar orti Davíð eitt frægasta
kvæði sitt, „Caprikvæði“, sem
birtist í bókinni Kvæði árið 1922.
Fegurð bláa hellisins
Sérstaklega varð þeim minnis-
stæð ferðin í Bláa hellinn, Grotta
Azzurra, sem er í hömrum á eyj-
unni sunnanverðri. Inn í hann er
aðeins hægt að komast á ládauð-
um sjó þegar fjarar frá hellisopinu
en það er afar lítið, svo lítið raunar
að þeir félagarnir urðu að beygja
sig niður í bátsskelinni til að kom-
ast inn. Birtan í hellinum er sérstök
vegna þess að ljós kemst aðallega
inn í hann undir bergið gegnum
sjóinn; allt er blátt. Þá félaga setti
hljóða þegar inn kom, svo undr-
andi urðu þeir yfir fegurðinni sem
við þeim blasti. Ríkarður Jónsson
lýsir viðbrögðum Davíðs þannig:
„Davíð var ekki margmáll ferða-
félagi og ekki uppnæmur, þótt eitt-
hvað gæfi á bátinn. En í þetta sinn
sá ég hann þó loksins skipta veru-
lega um svip. Hann sat lengi vel
steinþegjandi. … Loks eftir langa
þögn leit Davíð á mig og sagði með
miklum bassaþunga: „Þetta þykir
mér fallegt.“ Skáldið lýsti sjálft
þeim hughrifum sem það varð fyrir
á þessum stað í kvæðinu „Blái hell-
irinn“ sem er hluti áðurnefnds
„Caprikvæðis“. Fyrsta erindið af
fjórum er svona:
Á hellinum bláa undir berginu háa
eru brimsorfnar musterisdyr.
Þó bylgjurnar syngi og svelli af kyngi,
er særinn í hellinum kyr.
Þó Miðjarðarhafið sé vorgeislum vafið,
þó vestrið sé rautt eins og blóð, –
á hellisins boga slær ljósbláum loga,
sem lyftist frá Poseidons glóð.
Útsýnið engu líkt
Félagarnir lentu í ýmsum ævin-
týrum á Capri og að minnsta kosti
einu sinni munaði minnstu að þeir
færu sér að voða. Þá voru þeir að
skoða rústir Villa Jovis, hallar sem
Ágústus keisari hóf að reisa en Tíb-
eríus keisari endurbætti og breytti í
keisarahöll. Ágústus kom fyrst til
Capri árið 29 f.Kr., heillaðist af eyj-
unni og fékk hana frá Napólí í
skiptum fyrir eyjuna Ischia sem var
og er stærri og ríkari. Frá Villa Jov-
is, sem helguð var guðinum Júpíter
og heitin eftir honum, stýrði Tíb-
eríus Rómaveldi síðustu stjórnarár
sín, 27–37 e.Kr. Höllin var á vest-
urhluta Capri, efst uppi á Tíberíus-
arfjalli sem nú heitir svo, byggð á
um 300 metra hárri klettabrún. Þar
er hengiflug niður í sjóinn en þá
leið fóru margir óvinir keisarans
sáluga, var hent fram af þar sem
heitir Salto di Tiberio. Höllin var
notuð af rómverskum keisurum
fram á aðra öld en á miðöldum
hreiðruðu spámenn eða munkar
um sig í henni og gerðu ýmsar
breytingar á mannvirkjunum en
stór hluti byggingarinnar varð að
rústum einum með tímanum
vegna skorts á viðhaldi. Á nítjándu
öld fóru listamenn að venja komur
sínar til Capri og þegar Davíð og
félagar voru þar á ferð var fyrir
löngu búið að uppgötva hallar-
rústirnar en kerfisbundið voru
þær ekki rannsakaðar fyrr en á
fjórða áratug tuttugustu aldar.
Via Tiberio, leiðin frá hótelinu
upp þröngan stíginn að klettahæð-
inni þar sem rústir Villa Jovis eru,
reyndist nokkuð brött og það
kostaði þá félaga svita og þolin-
mæði að komast á leiðarenda. Fólk
getur auðvitað hvílt sig á leiðinni
upp og víða við stíginn má væta
kverkarnar á krám og veitingahús-
um. Þegar upp er komið fá göngu-
menn umbun erfiðisins. Útsýnið
er mikið og undurfagurt; sjá má
yfir flóann til Napólíborgar og Ve-
súvíusar, eldfjallsins fræga sem
spúði ösku og leðju yfir Pompei og
Herkúlaneum árið 79, og einnig til
Sorrentoskagans þar sem marga
fallega bæi er að finna: Sorrento,
Positano, Amalfi og fleiri. Sundið
er blátt og tignarlegt og það rifjast
upp fyrir þeim félögum að á eyj-
unni Li Galli Archipelago sunnan
Sorrentoskagans og á Capri voru,
samkvæmt frásögn Hómers í
Ódysseifskviðu, heimkynni Síren-
anna, fagurra kvenna sem ginntu
og heilluðu sæfarendur að kletta-
ströndum. Þeir hvíla sig eftir
gönguna en skoða síðan hallar-
rústirnar gaumgæfilega.
Skammt frá þeim stað þar sem
fyrrum voru vistarverur Tíberíusar
keisara hagar svo til að nokkur tré
og annar gróður hefur náð að festa
rætur á dálitlum moldarstalli áður
en lóðréttur hamraveggurinn tek-
ur við. Nú er þarna timburslá sem
varnar því að ferðamenn fari sér
að voða og árið 1921 var þar svip-
aður umbúnaður. Ríkarður fer
samt af einhverjum ástæðum út
fyrir öryggisgirðinguna og hrapar
næstum því fram af brúninni.
Hefðu þá sömu örlög beðið hans
og þeirra sem lentu í ónáð hjá
Rómarkeisara. En hann á vini í
raun sem koma honum til bjargar;
Tryggvi kastar sér í „einni logandi
snarsveiflu“ að Ríkarði og nær að
grípa í hann svo allt fer vel að lok-
um.
Drukkið beint úr víntunnu
Þegar félagarnir eru búnir að fá
nóg af rústunum og stórfenglegu
útsýninu halda þeir aftur af stað
niður í bæinn. Þótt enn sé aðeins 7.
apríl og vetur konungur herji
heima á Íslandi skín sól á Capri og
hiti er í lofti. Þeir koma því við á
veitingahúsi og fá sér hvítvínstár til
að hressa sig. Þegar búið er að bera
glösin á borð bregður Tryggvi
Svörfuður sér frá í leit að salerni.
Hann er lengi í burtu og vinir hans
ætla að fara að grennslast fyrir um
hann þegar hann loks birtist í dyra-
gættinni glaðbeittur og þéttfullur.
Segist hann hafa farið niður í kjall-
ara en ekki fundið þar neitt náð-
hús, þess í stað hafi hann gengið
fram á víntunnu með krana á.
Hann langaði til að smakka á veig-
unum en fann ekkert ílát og lagðist
því bara á bakið undir kranann og
skrúfaði frá. Drykkurinn var góður
og því teygaði hann mjöðinn góða
stund. Allt í einu kom að honum
afgreiðslustúlka sem hljóðaði upp
yfir sig og fór að skamma hann. Þá
stóð Tryggvi á fætur, tók stúlkuna í
fang sér og kyssti hana rembings-
kossi. Róaðist hún þá og gerði ekki
meira í málinu.
Þegar Tryggvi hefur sagt sögu
sína krefst hann þess að þeir hætti
að drekka sullið sem fyrir þá hafði
verið borið og fái sér frekar al-
mennilegt vín. Davíð og Ríkarður
hlýða og upphefst þá heilmikil
skemmtun og drykkja sem Tryggvi
stjórnar. Heima á Íslandi hafði
hann samið leikrit og vill nú setja á
svið sýningu sem hann er handviss
um að aðrir gestir knæpunnar
muni hafa gaman af. Davíð og Rík-
arður taka þeirri ósk vel en Valdi-
mar lætur sér fátt um finnast og
líkar ekki sem best hversu mikið
vín flýtur um glösin. Fyrst syngja
þeir saman fyrir gestina en síðan
skipar Tryggvi þeim að syngja ein-
söng. Davíð og Ríkarður gera það
umyrðalaust og uppskera klapp
knæpugesta fyrir en Valdimar fær-
ist lengi undan. Leikstjórinn hótar
honum öllu illu svo hann gefur sig
loks og byrjar að syngja „með heið-
arlegri viðleitni“ passíusálm með
langdregnu lagi. Fyrst hlusta fé-
lagarnir á hann en þegar Tryggvi
áttar sig á því að bóndinn ætli að
syngja sálminn til enda hótar hann
honum lífláti ef hann hætti ekki
tafarlaust „þessu helvítis söngli“.
Valdimar hlýðir og mælir varla orð
það sem eftir er kvöldsins, svo hissa
er hann á hamförum leikstjórans
sem hann þekkir ekki í þessum
ham og hefur hann þó margt séð til
hans.
Hið talandi skáld
Nú vill Tryggvi breyta til. Hann
hafði séð Ríkarð dansa sveifludans
við stúlkur í Kaupmannahöfn þeg-
ar þeir voru þar saman nokkrum
árum fyrr. Sveiflaði hann þá döm-
unum upp á öxl sér og sneri þeim á
gólfinu af mikilli leikni. Nú skipar
Tryggvi Ríkarði að dansa svona við
ítölsku stúlkurnar á kránni en Dav-
íð lætur hann setjast á stól úti á
miðju gólfi og skal hann taka við
dömunum að dansi loknum, sitja
undir þeim og yrkja eða lesa ljóð
yfir þeim. Áður en sýningin hefst
tilkynnir Ríkarður að Davíð sé
prestur norðan úr Íshafi og muni
lesa bænir yfir meyjunum. Fyrsta
stúlkan sem Ríkarður fær til að
dansa við sig tekur gríninu létt og
dansinn lukkast svo vel að fleiri
vilja reyna. Lætur hann þær svo
eina af annarri í kjöltu Davíðs sem
flytur þeim ljóð með sinni karl-
mannlegu rödd. Stúlkurnar horfa
heillaðar á Íshafsprestinn, sem
greinilega hefur gaman af að sitja
undir þeim, og gefa til kynna með
látbragði að þær skilji að ekki sé
fullkomlega að marka bænir hans.
Eftir dansinn bjóða Íslending-
arnir Ítölunum upp á fleiri
skemmtiatriði og það er glaumur
og gleði á knæpunni þar til henni
er lokað þegar komið er fram á
nótt. Halda þeir félagar þá af stað
áleiðis heim á hótel og eru orðnir
þremur klukkustundum of seinir
að sækja herbergislyklana. Hálf-
tíma gangur er að hótelinu. Á leið-
inni rennur mikill skáldeldmóður
á Davíð og hann yrkir reiprenn-
andi um alla skapaða hluti. Segir
Ríkarður svo frá að eftir að Tryggvi
slóst í för með þeim Davíð hafi
hann oft verið að skora á skáldið í
kappyrkingu. Davíð hafði yfirleitt
tekið því treglega því það lá ekki
sérlega vel fyrir honum en nú er
hann aftur á móti í banastuði –
„hið talandi skáld“.
Dansað við Katarínu
Þegar þeir koma á hótelið vakir
eftir þeim ung fiskimannsdóttir,
Capri Ein fegursta eyja heims
þangað sem ferðalangar sækja
jafnt í dag sem á tímum Davíðs
Stefánssonar.
Kafli úr ævisögu Davíðs Stefánssonar
Komið allir
Caprisveinar
Friðrik G. Olgeirsson hef-
ur skráð ævisögu Davíðs
Stefánssonar frá Fagra-
skógi en mörg ljóða hans
hafa lifað með þjóðinni
og margar persónur hans
úr leikritum hafa tekið
sér bólfestu í þjóðarsál-
inni.
Hér er birtur kafli þar
sem Davíð fór til hinnar
fallegu ítölsku eyjar Capri
þar sem hann samdi eft-
irminnileg ljóð.
a
Hvíslaðu að
henni Katarínu
litlu að ég
gleymi henni aldrei og
sigli með hana í hug-
anum inn í bláu sæhöll-
ina undir berginu.
MENNINGBÆKUR
menning@24stundir.is a
Hann langaði til að smakka á
veigunum en fann ekkert ílát
og lagðist því bara á bakið undir
kranann og skrúfaði frá.
Veiðikortið veitir aðgang að 31 vatnasvæði vítt og
breitt um landið og kostar aðeins 5000 kr.
K
R
A
FT
A
V
ER
K
Fæst hjá N1, veiðibúðum
og á www.veidikortid.is
Frí heimsending þegar verslað er beint á vefnum