Morgunblaðið - 05.02.2005, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. FEBRÚAR 2005 29
ÚR VESTURHEIMI
SIGGI verður 89 ára í sumar en
hann mætir í vinnuna á hverjum
degi og kannar stöðuna. ,,Ég get
ómögulega hangið aðgerðalaus
heima,“ segir hann. ,,Ég verð að
koma hingað og taka þátt í starf-
inu þó ég geri mest lítið.“
Jón Sigfússon, föðurbróðir
Sigga, var fyrstur Íslendinga til
að setjast að á Lundar-svæðinu
austan við Manitobavatn, kom
þangað 1887. Skúli, faðir Sigga,
fylgdi fljótlega í kjölfarið. Hann
var bóndi og annar Íslending-
urinn sem kjörinn var til setu á
þingi Manitoba. Hann náði fyrst
kjöri 1915 og sat á þingi í 25 ár á
30 árum. Hann og Guðrún kona
hans eignuðust sjö börn, fimm
drengi og tvær stúlkur. Sveinn,
sonur þeirra, var þekktur íþrótta-
maður. Hann var níu sinnum
Kanadameistari og átta sinnum
Manitobameistari í kringlukasti
og sleggjukasti. Í undirbúningi
fyrir Ólympíuleikana 1940 setti
hann kanadískt met í kringlu-
kasti en leikarnir féllu niður
vegna fyrri heimsstyrjaldarinnar
og Sveinn keppti því aldrei á
Ólympíuleikum. En hann keppti
á Samveldisleikum og á leikunum
í Auckland í Nýja-Sjálandi fékk
hann bronsverðlaun í kringlu-
kasti. Hann var tekinn inn í
Íþróttafræðasetur Manitoba
1982.
Sveinn og bræður hans voru
menn mikilla verka. Þegar Tom,
yngsti bróðirinn, var tveggja ára,
keyptu þeir fyrrverandi land for-
eldra sinna og hófu búrekstur.
Fljótlega tóku þeir einnig upp at-
vinnufiskveiðar á Manitobavatni
á veturna. Sveinn segir í bók
sinni Sigfusson’s Roads að elstu
og yngstu systkinin hafi fengið
meira en hefðbundna skóla-
1947 þegar stjórnin í Saskatch-
ewan tók yfir stjórn veiðanna í
fylkinu. Þá sneru bræðurnir sér
að vetrarvegagerð í Saskatchew-
an, Manitoba og Ontario. Þeir
höfðu kynnst stöðunni fyrir norð-
an á veturna, þekktu manna best
aðstæður á ísi þöktum vötnunum
og fyrirtæki þeirra, Sigfusson
Transportation Company, lagði
meðal annars samtals um 5.700
km af vetrarvegum á um 30 ár-
um. Hins vegar boluðu rík-
isstjórnir fylkjanna þeim út úr
þessum rekstri og greinir Sveinn
ýtarlega frá gangi mála í fyrr-
nefndri bók.
Siggi var fiskimaður á Mani-
tobavatni í um 20 ár og verkstjóri
í vegagerðinni hjá bræðrum sín-
um Sveini og Skúla í áratug.
,,Fiskveiðarnar gáfu vel í aðra
hönd og 1945 hafði ég lagt nóg fé
til hliðar til að geta keypt mitt
fyrsta jarðvinnslutæki og ég
stofnaði eigið fyrirtæki í vega-
gerð þegar á næsta ári,“ segir
Siggi. Nú hefur hann ekki tölu á
tækjum og tólum fyrirtækisins og
því síður yfirsýn yfir öll verkin.
,,Ég byrjaði einn míns liðs en það
hefur alltaf verið nóg að gera og
nú starfa hérna um 140 til 150
manns.“
Brian og David, synir Sigga, og
sonarsynir hans fjórir hafa tekið
við rekstrinum. Siggi mætir hins
vegar í vinnugallanum og tekur
drjúgan tíma í að ganga um
svæðið. Alls staðar er eitthvað í
gangi, verið að gera tæki og tól
tilbúin í næsta verk, ganga frá
áætlunum og svo framvegis. ,,Ég
fylgist með en hugsa fyrst og
fremst um nautgripina mína
hérna á bænum við hliðina,“ segir
hann um leið og hann horfir stolt-
ur á viðurkenningu sem fyr-
irtækið fékk frá samgöngu-
málaráðuneytinu fyrir vegagerð á
árinu 2004.
Í áratugi unnu mörg hundruð
manns hjá þeim bræðrum og ekki
síst menn af íslenskum ættum.
Vinnan var erfið en menn gátu
auðgast vel og margir gerðu það
við erfiðar aðstæður. ,,Það er ekki
hægt að bera saman gerð vetr-
arvega fyrir 50 árum og nú,“ seg-
ir Siggi. ,,Við höfðum hvorki út-
varp né síma og þurftum að hafa
nóg af öllu meðferðis til lengri
tíma. En við höfðum góðan mann-
skap og það gerði gæfumuninn.“
göngu, en hann, Lóa, Siggi og
Skúli hafi fæðst á röngum tíma
og hafi þurft að taka til hendi áð-
ur en kom að háskólaárum og
ekki haft tækifæri til að ganga
menntaveginn. Fljótlega sáu þeir
bræður mikla möguleika í fisk-
veiðinni og sáu Sveinn og Skúli
um veiðarnar norður í Hrein-
dýravatni og flutning aflans á
sölustaði. Fyrirtækið Sigfusson
Brothers var stofnað í þeim til-
gangi. Arthur hafði umsjón með
bústörfunum. Siggi sá um fisk-
veiðarnar á Manitobavatni.
,,Hver hafði sitt hlutverk,“ segir
Siggi.
Tímamót urðu í rekstrinum
Frumkvöðlar í lagningu vetrarvega
Sigurður Jón (Siggi) Sigfusson í vélaverkstæði fyrirtækisins.
Morgunblaðið/Steinþór Guðbjartsson
steg@mbl.is
Sigfusson Northern er sennilega viðamesta
fyrirtækið í vegagerð í Manitoba í Kanada.
Bræðurnir Arthur Franklín og Sigurður Jón
(Siggi) Sigfusson lögðu grunninn að stórveld-
inu með lagningu vetrarvega fyrir um 60 árum.
Steinþór Guðbjartsson gekk með Sigga um
fyrirtækið í Lundar og spjallaði við kappann.
DAVÍÐ Gíslason, bóndi á Svaða-
stöðum í Geysisbyggð í Manitoba í
Kanada og einn helsti talsmaður ís-
lenska samfélagsins í Manitoba,
greindi frá tilurð flutninga Íslend-
inga til Vesturheims og landnámi
þeirra í Nýja Íslandi við opnun ár-
legrar ferðakynningar í Manitoba í
fyrrakvöld. Framlag Davíðs var
helsta kynningin á vatnasvæðinu í
Manitoba.
Árlega kemur fólk í ferðaiðn-
aðinum í Manitoba saman og fer yf-
ir það sem fólki stendur til boða í
fylkinu. Að þessu sinni fór ráð-
stefnan fram á CanadInn-hótelinu,
skammt frá flugvellinum í Winni-
peg, og að henni lokinni kynntu hin
ýmsu svæði ferðamöguleika ársins.
Íslendingar settust að við Winni-
pegvatn haustið 1875. Þegar þeir
komu var allt besta landið farið en
þeir gáfust ekki upp heldur unnu úr
því sem þeir höfðu. Þeir fóru víða
um fylkið – og reyndar stranda á
milli – og íslensk bæjarnöfn eru
áberandi á stóru svæði.
Samband ferðamála á vatna-
svæðinu fékk Davíð til að rekja sög-
una í stuttu máli og Ruth Christie,
sagnakona frumbyggja í Manitoba,
greindi frá lífi þeirra.
Saga Íslendinga
helsta kynningin
Morgunblaðið/Steinþór Guðbjartsson
Davíð Gíslason greinir frá flutningum Íslendinga til Nýja Íslands á ferða-
kynningunni í Manitoba.

  

ENDURMENNTUN Háskóla Íslands í samstarfi
við menningarstofnunina North Dakota Council on
the Arts í Bandaríkjunum og Vesturfarasetrið á
Hofsósi halda námskeiðið Norðurljós: Samanburður
á þjóðháttum og alþýðulist í Norður-Dakota og á Ís-
landi, á Hofsósi í júní í sumar. Námskeiðið er ætlað
áhugafólki um þjóðfræði og alþýðulist, jafnt fræði-
mönnum sem leikmönnum og það má meta til einnar
einingar í framhaldsnámi í mannfræði- og þjóðfræði-
skor HÍ.
Á námskeiðinu verða dregnar fram andstæður og
sameiginlegir þættir í þjóðháttum og alþýðulist á Ís-
landi og í Norður-Dakota. ,,Ísland og Norður-Dakóta
eru að vissu leyti nokkuð einangruð svæði og óþekkt
á heimsvísu en rík af margvíslegum þjóðháttum sem
hafa mótast í aldanna rás í sterkum tengslum við
stórbrotið landslag, harðneskjulegt veðurfar, búskap
og sögulega fólksflutninga,“ segir meðal annars um
námskeiðið á heimasíðu Endurmenntunar HÍ. ,,Á
hverjum degi námskeiðsins kynna margir einstakir
og þjóðþekktir alþýðulistamenn, bæði frá Norður-
Dakóta og Íslandi, list sína og fræði með sýningum,
kynningum og fyrirlestrum. Meðal þess sem er kynnt
eru Íslendingasögurnar, sagnahefð Dakóta (Sioux-
indíána), þjóðlegur matur, tónlist, rímur, hestamenn-
ing og -hefðir, og margt fleira. Námskeiðið er fjár-
magnað af North Dakota Council on the Arts og hald-
ið að frumkvæði þeirrar stofnunar.“
Námskeiðið fer fram 25. til 28. júní, en gert er ráð
fyrir að þátttakendur frá Bandaríkjunum og Kanada
fljúgi frá Minneapolis 23. júní og til baka 29. júní.
Troyd A. Geist er aðalskipuleggjandi og kennari
námskeiðsins en aðrir kennarar eru m.a. dr. Gísli Sig-
urðsson hjá Árnastofnun, Mary Louise Defender
Wilson sagnaþulur, Þór Vigfússon sagnaþulur, Lila
Hauge-Stoffel prófessor, Hildur Hákonardóttir lista-
maður, Debi Rogers, tónlistarmaður og sagnaþulur,
Guðjón Kristinsson tréskurðarmaður, og Valgeir
Þorvaldsson og Wincie Jóhannsdóttir frá Vesturfara-
setrinu á Hofsósi.
Skráningarfrestur fyrir Íslendinga er til 23. maí en
Hans Júlíus Þórðarson hjá Endurmenntun HÍ
(hjth@hi.is) sér um skráningu og veitir allar nánari
upplýsingar.
Námskeið um
þjóðhætti
og alþýðulist
mbl.issmáauglýsingar