Morgunblaðið - 05.02.2005, Qupperneq 37

Morgunblaðið - 05.02.2005, Qupperneq 37
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. FEBRÚAR 2005 37 UMRÆÐAN REGLULEGA kviknar umræða um hvort skilja beri fjarskipta- dreifikerfi Símans, grunnnetið, frá fyrirtækinu. Óskir keppinauta Símans þar um byggjast á að nú- verandi fyrirkomulag hamli sam- keppni því Síminn er bæði heild- og smásali í fjarskiptum. Heild- söluhluti Símans geti freistast til að sinna Símanum betur en keppi- nautum, þrátt fyrir náið eftirlit Póst- og fjarskiptastofnunar (P&F). Síminn vinnur sam- kvæmt gildandi lögum og leggur ekki stein í götu keppinauta sinna á fjarskiptanetinu, sem í bókum Símans er metið á annan tug milljarða. Ákvörðun um eignarhald á þess- ari stærstu eign Sím- ans verður einungis tekin af eigendunum, en ekki fyrirtækinu sjálfu. Einkavæðing- arnefnd hefur fyrir hönd ríkisins tjáð þá afstöðu sína að fjar- skiptanetið verði ekki skilið frá fyrirtækinu við sölu ríkisins á hlut sínum. Hagsmunir ríkisins á sviði fjarskipta eru margbrotnir. Má þar nefna lögfest áform um öfluga samkeppni í greininni og hug hins opinbera á að nútíma fjarskipta- þjónusta sé í boði sem víðast á landsbyggðinni. P&F er gagngert starfrækt til að vinna að slíkum markmiðum. Hvað er grunnnet? Engin skýr aðgreining er til milli dreifikerfis og annarra rekstrarþátta fjarskiptafyrirtækja. Flestir geta fallist á að koparnet, örbylgjunet og ljósleiðaranet séu hluti grunnfjarskiptakerfis. En málið vandast þegar kemur t.d. að símstöð, tengigrind, götuskáp, beini og magnara, svo eitthvað sé nefnt. Tilheyra þessar einingar þjónustu eða dreifikerfi? Fjárfest- ing í búnaði sem telja má til þjón- ustuhluta getur kallað á fjárfest- ingu í neti og öfugt. Háir lagalegir veggir á milli fjarskiptanets og -þjónustu geta leitt til offjárfest- ingar í vissum hlutum, vanfjárfest- ingar í öðrum og skapað hættu á misfellu í fjarskiptaþjónustunni eins og hún birtist neytendum. Eru hagsmunirnir fólgnir í neti? Strangt til tekið er betra fyrir Símann ef grunnnet, sem hægt væri að skilgreina vel, yrði skilið frá öðrum hlutum fyr- irtækisins, enda hagn- ast Síminn á því að veita þjónustu sem er í fullri samkeppni á fjarskiptamarkaði, svo sem farsímaþjónustu, ADSL og talsíma. Strangar reglur um fjarskiptanetið gera Símanum ókleift að hafa af því ábata, þótt langstærsta fjárbind- ing fyrirtækisins liggi þar. P&F verðstýrir Netinu, verðleggur aðgang að því lágt sem keppinautar og önnur svið Símans nýta sér. Á Netinu hvílir einnig þjónustukvöð skv. lögum. Öll heimili eiga að hafa talsíma og gagnaflutnings- þjónustu með ákveð- inni flutningsgetu. Hluti þessarar þjón- ustu getur aldrei staðið undir sér, s.s. krafa um tiltekinn tengihraða inn á öll heimili landsins óháð því hvort heimilin óski þjónustunnar. Þessa kvöð uppfyllir Síminn og hefur kostað til þess nokkrum milljörðum. Símanum er einfald- lega ekki mögulegt að gera hefð- bundna ávöxtunarkröfu til Netsins. Síminn biðst ekki undan því að sinna landsbyggðinni með mynd- arbrag. Síminn er eina fyrirtækið sem hefur byggt upp fullkomna fjarskiptaþjónustu á landsbyggð- inni. GSM-dreifikerfi Símans nær til 98% þjóðarinnar, NMT til allra landsmanna, 92% hafa aðgang að ADSL-þjónustu og 99,96% hafa að- gang að ISDN-þjónustu. Þetta eru afar háar tölur á alþjóðlegum mælikvarða og merkilegar í ljósi strjálbýlis og lágs verðs á fjar- skiptaþjónustu hérlendis. Stefnt er að því að gera betur og þar auð- veldar ný sjónvarpsþjónusta Sím- anum að koma upp háhraða teng- ingum enn víðar. Niðurgreitt fjarskiptanet Orkuveitunnar Orkuveita Reykjavíkur leggur nú nýtt fjarskiptanet á höfuðborg- arsvæðinu og keppir þar við Sím- ann. Samkeppni þarf að byggjast á lagalegu jafnræði milli keppinauta, en ekki innbyggðri skekkju eins og raunin er hér. Fjarskiptafjárfest- ingar OR hafa verið reknar með miklu tapi og eru niðurgreiddar af tekjum einkaleyfisskyldrar starf- semi, þ.e. vatni, hitaveitu og raf- magni. Fjarskiptarekstri OR er blandað saman við lögverndaða grunnstarfsemi stofnunarinnar í bókhaldi hennar, án þess að eft- irlitsstofnanir hafi enn amast þar við. Engar kvaðir hvíla á OR um að veita dreifðum byggðum þjón- ustu, eins og gildir um Símann. Samkeppni í netrekstri og ljósleið- aratengingum mun með óbreyttri stefnu OR verða á suðvesturhorn- inu, þar sem netrekstur er kostn- aðarminni fyrir hvert heimili en í dreifðari byggð. Haldi Orkuveitan áfram útvíkkun fjarskiptarekstrar síns á Reykjavíkursvæðinu gæti farið svo að Síminn verji nær öll- um kröftum sínum í að keppa við staðbundið og niðurgreitt net Orkuveitunnar. Aðgerðir OR við að búa til annað grunnnet á suð- vesturhorninu fela í sér mun meiri hættu fyrir fjarskiptaþjónustu á landsbyggðinni en spurningin um sölu Símans með eða án grunnets- ins. Almannahagsmunir Það er vart tilviljun að önnur lönd hafa einkavætt símafyrirtæki sín með fjarskiptanetunum innan- borðs. Sem fyrr segir gæti þó hentað Símanum út af fyrir sig að losna undan núverandi ástandi, þ.e. misskiptri reglusetningu og niðurgreiddri samkeppni frá op- inberri veitustofnun. Við sölu á eignarhlut sínum í Símanum lítur stærsti eigandi fyrirtækisins, ríkið, þó væntanlega til víðari hagsmuna en Símans eins. Aðgerðir Orkuveitunnar ógn við fjarskiptaþjónustu á landsbyggðinni Orri Hauksson skrifar um grunnnet Símans ’Engar kvaðirhvíla á OR um að veita dreifð- um byggðum þjónustu, eins og gildir um Símann.‘ Orri Hauksson Höfundur er framkvæmdastjóri þróunarsviðs Símans. SÓLVEIG Pétursdóttir, for- maður utanríkismálanefndar Al- þingis, segir mikið liggja við að ekki sé upplýst hvað fram fór á fundi nefndarinnar 19. febrúar 2003. Stjórnarandstaðan segir að aflétta beri leynd af þessum fundi til að fá upplýst hvort þá- verandi utanríkisráðherra, Hall- dór Ásgrímsson, hafi upplýst nefndina um þær forsendur sem ríkisstjórnin byggði á ákvörðun sína um stuðning við innrás Bandaríkjamanna í Írak. Halldór Ásgrímsson hefur vísað í þennan fund, mánuði áður en innrásin var gerð, varðandi samráð við þingið svo og Eiríkur Tómasson prófessor, sem segir að enda þótt það sé matsatriði hvort ut- anríkisráðherra hafi borið laga- leg skylda til þessa samráðs þá verði ekki í móti mælt að ráð- herra hafi rætt við utanríkis- málanefnd um stöðu málsins á þessum fundi. Stjórnarandstað- an vill að þjóðin fái að sjá hvaða skýringar utanríkisráðherrann bar þá á borð fyrir utanríkis- málanefnd Alþingis til að rétt- læta að Íslendingar léðu stuðn- ing við innrásina í Írak án samþykkis Sameinuðu þjóðanna. Nú hefur komið fram að á um- ræddum fundi tóku aðeins þrír aðilar til máls, utanríkisráðherr- ann Halldór Ásgrímsson, Stein- grímur J. Sigfússon, þingmaður Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs og Rannveig Guð- mundsdóttir, þingmaður Sam- fylkingar. Öll hafa þau lýst því yfir að þau væru reiðubúin að láta upplýsa hvað þau sögðu á fundinum, einnig Halldór Ás- grímsson. Var honum ef til vill ekki alvara þegar hann sagði á Alþingi að fyrir sitt leyti mætti birta ummæli sín? Treysti hann því að stjórnarmeirihlutinn í ut- anríkismálanefnd, undir forystu Sólveigar Pétursdóttur, þing- manns Sjálfstæðisflokksins, myndi reyna að þröngva þagn- arskyldu upp á nefndarmenn? Til upplýsingar er hér birt 24. gr. þingskaparlaga þar sem fram kemur að lögum samkvæmt er þagnarskyldan undantekning en ekki almenn lagaskylda: „Utan- ríkismálanefnd skal vera ríkis- stjórninni til ráðuneytis um meiri háttar utanríkismál enda skal ríkisstjórnin ávallt bera undir hana slík mál jafnt á þing- tíma sem í þinghléum. Nefnd- armenn eru bundnir þagnar- skyldu um þá vitneskju sem þeir fá í nefndinni ef formaður eða ráðherra kveður svo á.“ Í ljósi framangreinds leyfi ég mér að spyrja hvort tilraunir stjórnar- meirihlutans til að halda upplýs- ingum um hvað fram fór á sam- ráðsfundi utanríkisráðherra með utanríkismálanefnd Alþingis skömmu fyrir innrásina í Írak, flokkist undir eðlilega og mál- efnalega kröfu til að virða trúnað eða hvort um er að ræða tilraun til pólitískrar yfirhylmingar? Ögmundur Jónasson Þagnarskylda eða yfirhylming? Höfundur er formaður þingflokks VG. UMMÆLI forstjóra Símans í Morgunblaðinu laugardaginn 29. janúar vöktu ekki bara athygli mína heldur einnig ánægju. Brynjólfur Bjarnason sagði: „Hins vegar ef litið er eingöngu á þrönga eiginhagsmuni Símans sem slíks, þá gæti verið betra fyrir fyrirtækið ef óskil- greint grunnnet yrði skilið frá öðrum hluta fyrirtækisins fremur en að hann héldi grunnnetinu.“ Þessi orð frá Brynjólfi gefa góð fyrirheit um það að möguleiki sé á að ná sátt um þetta gríð- arlega mikilvæga mál. OgVodafone ásamt Inter – aðilum sem veita Internetþjón- ustu ásamt fjarskipta- fyrirtækinu eMax hafa lýst því yfir op- inberlega að ekki megi koma til þess að ríkið selji grunnnetið með Símanum. Ég hef lýst þeirri skoðun minni að ég er tilbúinn fyrir hönd OgVodafone að fara í þá vinnu sem þarf til að móta framtíð grunnnetsins með fulltrúum annarra fjarskiptafyrirtækja ásamt ríki og öðrum þeim sem að málinu þurfa að koma. Hér er um að ræða eitt mesta hagsmunamál í íslenskum nútíma. Við búum við aðrar aðstæður en önnur lönd. Hér er eitt grunnnet og því þarf sérstaklega að vanda til svo tryggja megi samkeppni og heilbrigð vinnubrögð á þessum markaði til framtíðar. Ég gríp hér með á lofti þann bolta sem Brynjólfur kast- aði upp í samtali við Morgunblaðið og lýsi því yfir að við erum til í viðræður. Aðskilnaður grunn- nets og Símans mun skipta öllu máli fyrir trúverðugleika mark- aðarins, byggðir landsins og auðvelda starf eftirlitsaðilanna, Póst- og fjarskipta- stofnunar og Sam- keppnisstofnunar. Það liggur fyrir í skipuriti Símans hvert grunnnetið er og því er auðvelt að skilja grunnnetið frá öðrum deildum og einingum Símans. Ég fagna þessari yfirlýsingu frá forstjóra Símans og tel afar áríðandi að stjórn- málamenn og nefnd um einkavæð- ingu og aðrir þeir sem um þetta mál fjalla láti hana ekki fram hjá sér fara. Bolti Símans gripinn á lofti Eiríkur S. Jóhannsson fjallar um grunnnet Símans Eiríkur S. Jóhannsson ’Aðskilnaðurgrunnnets og Símans mun skipta öllu máli fyrir trúverð- ugleika mark- aðarins …‘ Höfundur er forstjóri OgVodafone. GUNNAR nokkur Guttormsson hefur löngum verið einhvers konar vinstrimaður. Hann nam hagræðingu í Þýskalandi Ulbrichts, eftir því sem mér var sagt, þegar við vorum báðir félagar í Sósíalistaflokknum, sameiningarflokki al- þýðu. Helst man ég eft- ir að hann skemmti með söng, það voru oft erfiðar stundir. Hann lét eiginlega aldrei að sér kveða í stjórn- málum að ég man, ekki nema þá eitthvert smá nöldur. Núna er hann að best ég veit í þeim skrítna rétttrún- aðarflokki VG, var alla- vega landsfundar- fulltrúi hjá þeim 2003. Nú uppvekst þessi maður skyndilega í hugmyndafræðilegri vandlætingu út af því að Gylfi Arnbjörnsson, framkvæmdastjóri ASÍ, leyfir sér að hafa stjórnmálaskoðanir og að kratar og verkalýðs- samtök og sjálfsagt fleiri kykvendi, hafi með sér einhvers konar samráðsklúbb. Hann gengur meira að segja svo langt að líkja þessu við verkalýðsánauðina í Austur-Evrópu á sínum tíma þegar hann segir: „Þessi forneskjulegu tengsl eru arfur liðins tíma og minna á stöðu verkalýðsfélaga í ríkjum Austur-Evrópu fyrr á tíð þar sem verkalýðsfélög voru nafnið tómt og lutu í einu og öllu stjórn komm- únistaflokkanna.“ Þetta er fáránleg niðurstaða. Hið rétta er að stjórnmálahreyf- ingar sósíaldemókrata áttu upptök sín í verkalýðssamtökum á öllum Norðurlöndum, líka hér á landi. Það var því ekki nema von að náin tengsl væru með þessum tveim hliðum barátt- unnar, hinni pólitísku og þeirri faglegu. Þessi tengsl voru eitur í bein- um kommúnista, því þeir voru aðskotadýr, spruttu ekki upp úr starfi fólksins, heldur áróðursfélögum stofn- uðum af agentum, sam- anber rannsóknir pró- fessors Svans Kristjánssonar á sam- þykktum Komintern 1924. Þeir höfðu sitt fram 1940. Morgun- blaðið getur svo rifjað það upp við tækifæri, að Sjálfstæðisflokkurinn studdi þessa kröfu kommúnista ein- arðlega. En úr því Gunnar Guttormsson er að vanda um við menn, hvers vegna ræðir hann ekki þessi vandasömu tengsl stjórnmálaflokka og verkalýðsfélaga við félaga sinn Ögmund Jónasson, formann BSRB og þing- mann VG. Kveðja frá Komm- únistaflokki Íslands Guðmundur Ólafsson fjallar um tengsl stjórnmálaflokka og verkalýðsfélaga ’Hið rétta er aðstjórnmála- hreyfingar sósíaldemó- krata áttu upp- tök sín í verka- lýðssamtökum á öllum Norður- löndum, líka hér á landi.‘ Höfundur er hagfræðingur. Guðmundur Ólafsson mbl.issmáauglýsingar

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.