Morgunblaðið - 17.02.2005, Síða 47

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 2005 47
MINNINGAR
✝ Ólafía GyðaOddsdóttir fædd-
ist í Ráðagerði á Sel-
tjarnarnesi 20. des-
ember 1917. Hún lést
á Vífilsstöðum
sunnudaginn 6. febr-
úar síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Anna Einarsdóttir
hússtýra, f. 20. des.
1882, d. 7. apríl
1955, og Oddur Jóns-
son hafnarfógeti, f.
12. október 1879, d.
26. febrúar 1934.
Hálfsystkini hennar
voru Þórunn Ásta, Jón Guðmund-
ur, Þórður Vilberg og Fanney
Oddsbörn.
Gyða, eins og hún var ávallt
kölluð, giftist árið 1939 Guðvarði
Vilmundarsyni, stýrimanni og
skipstjóra, f. 29. mars 1912, d. 31.
jan. 1984. Foreldrar hans voru
Vilmundur Árnason
bóndi í Löndum í
Grindavík, f. 12.
mars 1884, d. 23.
janúar 1975, og
Guðrún Jónsdóttir
húsmóðir, f. 12. júlí
1891, d. 4. ágúst
1958.
Gyða og Guðvarð-
ur áttu fjögur börn.
Þau eru Gunnar, f.
17.10. 1940, Haf-
steinn, f. 19.7. 1942,
Anna, f. 26.5. 1950,
d. 6.7. 2000, og Ólaf-
ur, f. 1.6. 1953.
Ung að árum starfaði Gyða
sem barnfóstra í Hafnarfirði en
síðar sem húsmóðir. Hún var
virkur félagi í Aglow ásamt öðru
trúarlegu starfi.
Gyða verður jarðsungin frá
Seljakirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 13.
Kær vinkona er látin, kona sem við
héldum að yrði eilíf þar sem Elli kerl-
ing sótti ekki að henni fyrr en undir
það allra síðasta. Gyða var vinkona
móður okkar og aldrei kölluð annað
en Gyða vinkona mömmu þegar á
hana var minnst. Hún bjó yfir ein-
stökum glæsileika og reisn, var há-
vaxin, grönn og tíguleg. Brosmildi
hennar, trygglyndi og ljúf nærvera
gerðu það að verkum að öllum hlaut
að líða vel nálægt henni. Það sama má
segja um Guðvarð eiginmann hennar.
Þau voru einstaklega fáguð og sam-
heldin hjón. Brosmildin var þeim
sameiginleg og vitnaði um ástina sem
þau báru hvort til annars. Það hlýtur
því að hafa tekið mikið á Gyðu þegar
Varði lést langt um aldur fram, en
sorg sína bar hún ekki á torg. Gyða
missti líka Önnu dóttur sína í blóma
lífsins. Þær voru mjög nánar mæðgur
og vinkonur og hlýtur hin sanna
guðstrú Gyðu að hafa fleytt henni yfir
þessi miklu boðaföll.
Gyða var sjómannskona og fluttu
þau hjónin ásamt börnum sínum;
Gunnari, Hafsteini, Önnu og Ólafi; í
húsið sem við bjuggum í á Akureyri.
Upp frá því mynduðust vinatengsl
sem aldrei bar skugga á. Sem sjó-
mannskona þurfti Gyða að sjá ein um
heimilið þegar Varði var til sjós. Ró-
legt yfirbragð hennar og fáguð fram-
koma gerði það að verkum að allt
virtist svo auðvelt hjá henni, mynd-
arlegu börnin hennar alltaf svo fal-
lega klædd, heimilið sindrandi fínt og
blíða brosið hennar alltaf til staðar
eins og tíminn væri eilífur. Dugnaður
hennar kom ekki síst fram er hún hélt
ein heimili í Stóragerði nánast allt til
hinstu stundar. Gyða var vel gefin
kona sem hélt skýrleika sínum og
glæsileika allt fram til síðasta dags.
Tengsl okkar við börn Gyðu og
Varða hafa alltaf verið góð. Tvær
okkar voru svo heppnar að fá að
dveljast hjá Önnu þar sem hún bjó í
Torquay á Englandi með manni sín-
um Barrie og dætrunum þremur,
Natöshu Mjöll, Tönju Fönn og Natal-
ie Drífu Jay. Náið samband þeirra
Gyðu og Önnu endurspeglaðist í
væntumþykju dætra Önnu til ömmu
sinnar.
Síðustu árin höfum við fylgst með
sambandi Óla og Kristínar konu hans
við Gyðu og fundið þar þessa sömu
væntumþykju í samskiptum þeirra.
Hjá Gunnari og Hafsteini er einnig að
finna þessa ljúfmennsku, fordóma-
leysi og góðvild sem voru svo ein-
kennandi fyrir Gyðu og Varða.
Við mæðgurnar viljum að leiðar-
lokum þakka Gyðu samfylgdina og
hlýja vináttu hennar um leið og við
kveðjum hana með söknuði.
Anna J. Jónsdóttir, Sigrún,
Sigurbjörg, Anna Pála og
Helena Pálsdætur.
Þegar ég kynntist Gyðu fyrst var
það í gegnum dóttur hennar Önnu.
Við Anna vorum vinkonur frá ung-
lingsárum og allt þar til hún dó eftir
stutt en erfitt veikindaskeið sumarið
2000, skömmu eftir fimmtugsafmælið
sitt.
Gyða birtist mér unglingnum sem
hin fullkomna móðir, blíð og glöð og
vingjarnleg. Anna var hennar eina
dóttir og var sérstakt vináttusam-
band þeirra á milli alla tíð. Ég fylgd-
ist með þessari glöðu og hógværu en
tignarlegu móður vinkonu minnar í
gegnum árin og umgekkst hana þó
nokkuð.
Gyða var gift Guðvarði Vilmund-
arsyni skipstjóra og áttu þau fjögur
börn. Fjölskyldan flutti nokkrum
sinnum landshluta á milli vegna vinnu
Guðvarðar. Mér fannst sérstakt að
heyra Gyðu tala um þessa flutninga,
en það var dæmigert fyrir hana að
líta á þá sem skemmtileg tækifæri til
að breyta til og kynnast nýju fólki.
Fólki sem alls staðar tók henni auð-
vitað mjög vel af því að hún var svo já-
kvæð og indæl, þannig átti Gyða vini
og kunningja út um allt land. Gyða
var nefnilega með jákvætt lífsviðhorf
og hafði góða kímnigáfu. Það var
stutt í brosið og það streymdi frá
henni hlýjan.
Anna giftist til Englands og eign-
aðist sína fjölskyldu þar. Gyða dvaldi
oft hjá þeim og var í góðu sambandi
við tengdasoninn Barrie og dætur
þeirra þrjár. Fjölskyldan kom líka til
Íslands af og til en Anna lét ekki líða
langt á milli heimsókna og kom oft ein
og sér að hitta mömmu sína, sérstak-
lega eftir að hún varð ekkja. Eftir lát
Önnu komu dætur hennar Natasha
Mjöll, Tanja Fönn og Natalie Drífa
reglulega til Íslands til að heimsækja
ömmu sína og voru það dýrmætar
samverustundir.
Gyða var mikil trúkona og naut
þess að deila trú sinni og visku með
þeim sem heyra vildu. Hún eignaðist
fjölmarga góða vini sem deildu trú
hennar og var heimili hennar í Stóra-
gerði ávallt opið til bæna og sam-
félags.
Gyða bar aldur sinn vel, var létt á
sér, ungleg og ern en fáeinum mán-
uðum eftir að Anna dóttir hennar dó
veiktist hún og náði sér aldrei alveg
eftir það. Gyða var vönduð kona sem
auðgaði líf þeirra sem umgengust
hana. Ég er þakklát fyrir kynni mín
af henni, blessuð sé minning hennar.
Anna Jóna Briem.
ÓLAFÍA GYÐA
ODDSDÓTTIR
Skemmuvegi 48, Kópavogi.
Simi 5576677
www.steinsmidjan.is
Látin er móðursystir
mín, Sveinbjörg Pálína
Vigfúsdóttir frá Flögu í
Skaftártungu, 101 árs
að aldri. Hennar er sárt saknað af
nánustu ættingjum og vinum þótt
það sé lausn fyrir svo háaldraða
manneskju að fá hvíldina. En við
sem eftir lifum og söknum erum full
af þakklæti fyrir þá fyrirmynd sem
hún var okkur með mannkærleika
sínum og sannleiksást. Alltaf bar
hún þá fyrir brjósti sem mest þurftu
á að halda og stóð með þeim sem
minna máttu sín.
Hún var góðum gáfum gædd og
minnið óbrigðult fram til þess síð-
asta. Alltaf var viðkvæðið: „Spyrðu
Sveinbjörgu, hún man það!“ Og það
brást heldur ekki. Síðast en ekki síst
SVEINBJÖRG
VIGFÚSDÓTTIR
✝ Sveinbjörg Pál-ína Vigfúsdóttir
fæddist á Flögu í
Skaftártungu 12.
janúar 1904. Hún
lést á heimili sínu í
Sóltúni 2 að morgni
30. janúar síðastlið-
inn og var útför
hennar gerð frá
Fossvogskirkju 14.
febrúar.
var hún afar listfeng og
músíkölsk en hún lærði
að spila á orgel.
Mamma sagði mér að
það hefði verið aðeins
einn vetur, en það
nægði henni til að vera
eftirsótt að spila við
messur í forföllum,
bæði í Ása- og Kirkju-
bæjarsóknum. Hún var
listfeng hannyrðakona,
svo af bar, og allir þeir
hlutir sem hún saum-
aði, prjónaði og heklaði
voru hreinasta lista-
verk. Eftir 90 ára aldur
lærði hún listvefnað og óf landslags-
myndir, t.d. frá Flögu, æskuheimil-
inu, og Vík í Mýrdal en einnig alls
konar fallegar landslagsmyndir sem
flestar voru frá árinu 1999. Það var
haldin sýning á þessum listvefnaði
fyrir um sex til sjö árum á Dalbraut,
dvalarstað aldraðra, þar sem hún bjó
þá. Var fullur salur af sýningargest-
um og komu fréttamenn frá blöðum
og sjónvarpi.
Við Sveinbjörg vorum miklir vinir
alla tíð frá því ég man eftir mér. Hún
var mér og fjölskyldu minni afar góð.
Sveinbjörg giftist Runólfi Ásmunds-
syni, vel gefnum sómamanni úr
Öræfasveit. Þau eignuðust dótturina
Sigrúnu Þuríði, sem reyndist móður
sinni frábær af umhyggju- og rækt-
arsemi ásamt eiginmanni og fjöl-
skyldu. Ég minnist móðursystur
minnar sem einhverrar heilsteypt-
ustu og yfirlætislausustu persónu
sem ég hef kynnst, en samt svo glað-
sinna og léttlyndrar og alltaf var
stutt í brosið og glettnina hjá henni.
Ég og mín fjölskylda þökkum
henni allar góðar stundir og alla
hennar ástúð.
Guð geymi þig í eilífðinni, elsku
frænka mín.
Ingibjörg R. Björnsdóttir.
Sveinbjörg, móðursystir mín, er
látin. Þar með eru systurnar fjórar,
Vigfúsdæturnar frá Flögu í Skaftár-
tungu, horfnar yfir móðuna miklu.
Eftirlifandi af þeim Flögusystkinum
eru: bróðirinn Gísli og fóstursystirin
Sigríður Sigurðardóttir; en afi og
amma á Flögu tóku hana í fóstur
barnunga.
Ég man fyrst eftir Sveinbjörgu
frænku þegar ég var eitthvað á
þriðja ári. Hún hafði þá saumað á
mig bleikrósótt flúnels náttföt með
pífum bæði neðan á skálmum og
framan á ermum. Ég man enn þann
dag í dag, hvað ég varð himinlifandi
og yfir mig hrifin af þessum nátt-
fötum; og þegar ég fór í þau í fyrsta
sinn, þá sprangaði ég montin á milli
heimilisfólksins, benti á náttfötin,
(og í mínum huga) sagði ég: „Svein-
björg sauma,“ en ég sagði bara:
„Böbb auma“. Sveinbjörgu var mikið
skemmt. Einhvern veginn fór það
þannig, að enda þótt málfar mitt yrði
með árunum nægilega þroskað til
þess að ég gæti sagt „Sveinbjörg“,
þá notaði ég alla tíð „Böbb“ sem mitt
prívat og persónulega gælunafn á
hana Sveinbjörgu frænku mína.
Mörgum, mörgum árum seinna sá
ég hvað Sveinbjörg var mikill snill-
ingur í höndunum; hún saumaði al-
veg sérstaklega falleg föt á einka-
dóttur sína, Sigrúnu, og heimili
hennar skartaði fagurlega ýmsu sem
hún hafði saumað út og heklað. Þeg-
ar Sveinbjörg var komin á tíræðis
aldur og dvaldi á Dalbraut, tók hún
upp á því að vinna við myndvefnað og
óf gullfallegar myndir. Aðal mynd-
efnið sótti hún í minningar úr sveit-
inni sinni. Svo kórónaði hún allt sam-
an með því að halda sýningu á
þessum myndum; og Dagblaðið hafði
við hana ljómandi gott viðtal um sýn-
inguna og þessa listsköpun hennar.
Þegar ég heimsótti Sveinbjörgu
frænku, eftir að hún var komin á
dvalarheimilið Sóltún, þá sat ég
vanalega með henni við hið heimilis-
lega eftirmiddags-kaffiborð þar á
deildinni. Þó kom fyrir, að ég kom á
þeim tíma sem ég hitti hana eina í
herbergi sínu, sem var sérstaklega
persónulega og fallega útbúin stofa.
Á slíkum stundum leiddi ég oft sam-
ræður okkar til þeirra tíma þegar
hún var ung í sveitinni sinni. Merki-
legt fannst mér að heyra hana segja
frá því, þegar hún fór ríðandi yfir
vatnsföllin þarna fyrir austan. Sér-
staklega eru mér minnisstæðar tvær
sögur; önnur um það þegar hún reið
yfir Tungufljót og hin sagan, þegar
hún reið yfir Hólmsá:
Sveinbjörg var 19 ára þegar hún
komst ein og klakklaust yfir Tungu-
fljót, með tvo til reiðar – og að sjálf-
sögðu sat hún í söðli. Hún hafði sem
sé fengið það verkefni að fara frá
Flögu að Ásum til að sækja mömmu
sína, sem hafði þá verið í nokkra
daga í Ásum við að aðstoða mömmu
mína, Guðríði prestsfrú, sem lá þá á
sæng. Tungufljót er breitt fljót sem
rennur um Skaftártungu, á milli
Flögu og Ása; það hefur alla tíð verið
þekkt fyrir illræmdar sandbleytur
og þótt varasamt og vandasamt til
yfirreiðar. Þessi ferð Sveinbjargar
yfir Tungufljót gekk giftusamlega.
Þegar hún var rúmlega tvítug
dvaldi hún um tíma á heimili móð-
urbróður síns, Gísla Sveinssonar,
sýslumanns, í Vík í Mýrdal. Þar kom,
að Sveinbjörg skyldi fara heim og
var vinnumaður sendur frá Flögu
með tvo til reiðar til að sækja hana
og að vera sérstakur fylgdarsveinn
hennar yfir vatnsföllin. Það var rign-
ing og þegar þau koma að Hólmsá
var áin í vexti og hin óárennilegasta;
fylgdarsveinninn lagði ekki út í ána,
en Sveinbjörg tók af skarið, reið
nokkuð meðfram henni og leit við og
við til árinnar til að reyna að kanna
hvar myndi helst vera fært yfir. Sá
hún þá allt í einu bóndann frá Hrís-
nesi, hinum megin á árbakkanum, en
hann hafði verið sendur á móti þeim.
Kom hann nú ríðandi yfir ána og
sneri svo strax við til að veita þeim
leiðsögu yfir þetta beljandi og
straumharða vatnsfall. Sveinbjörg
fylgdi fast á eftir honum og svo kom
fylgdarsveinninn þar á eftir. Fyrst
riðu þau undan þungum straumi en
urðu svo að beygja nokkuð og ríða
það sem eftir var á móti sterkum
straumi til að ná til lands. Vatns-
flaumurinn rann yfir hest Svein-
bjargar, fyrir framan hnakkinn.
„Sveinbjörg, varstu ekki hrædd?“
„Hrædd? nei – hva?“
„Sundlaði þig ekkert, þarna úti í
straumnum?“
„Nei, hva – ég passaði mig bara að
horfa alltaf til lands og líta aldrei nið-
ur í strauminn.“
Sveinbjörg var 99 ára gömul þeg-
ar þetta samtal átti sér stað. – Rétt
eins og hún hafði höndlað vel ferð
sína í gegnum strauma Hólmsár, þá
höndlaði hún ætíð vel ferð sína í
gegnum strauma lífsins.
Sveinbjörg hafði mikið að gefa:
Hún var heil og skarpgreind per-
sóna, músíkölsk, listræn og hagvirk;
hún var æðrulaus, skemmtileg og
glettin.
Hún Böbb mín var góð og kær-
leiksrík frænka og mun ætíð eiga
stóran sess í hjarta mínu.
Ég votta Sigrúnu og fjölskyldu
hennar innilega samúð mína.
Sigríður Björnsdóttir.
Sveinbjörg, mín kæra vinkona og
langamma dætra minna, hefur nú
fengið hvíldina. Upp í huga minn
koma minningar um yndislegar sam-
verustundir í Nóatúninu, á Dal-
brautinni, Landakotsspítala og nú
síðustu árin í Sóltúninu. Sama hvar
hún var stödd, alltaf var jafn
skemmtilegt að vera samvistum við
þessa frábærlega lífsleiknu konu.
Velfarnað samferðafólksins bar hún
ávallt fyrir brjósti og fylgdist vel
með hvað hver og einn var að sýsla á
hverjum tíma. Í þau 25 ár sem ég bar
gæfu til að vera samferða Svein-
björgu dáðist ég ávallt að dugnaði
hennar og elju. Það var sama hvað á
bjátaði, hún tók málin í sínar hendur
og reyndi að hafa áhrif til góðs. Við
tengdumst nánum vináttuböndum
sem aldrei rofnuðu og iðulega
hringdi hún í mig til að spjalla ef
henni þótti of langt liðið frá því við
höfðum sést síðast. Allaf varð ég létt
í lundu og bjartsýn á lífið og til-
veruna eftir að hafa hitt hana Svein-
björgu mína.
Sveinbjörg var sterkur persónu-
leiki með ákveðnar skoðanir, góðan
húmor og ótrúlega jákvætt hugarfar.
Hún var listræn að eðlisfari og lét
sér aldrei leiðast. Nei, það var sko
ekki vandræðagangurinn á henni
Sveinbjörgu enda var hún vinamörg
og höfðingi heim að sækja. Allt lék í
höndum hennar hvort sem var
kleinubakstur eða hannyrðir. Þó sló
hún öll met þegar hún hélt sína
fyrstu myndvefnaðarsýningu 97 ára
gömul með dyggri aðstoð vefnaðar-
kennara á Dalbrautinni. Mikið ótrú-
lega var ég stolt af henni gömlu
minni þá.
Er ég kveð kæra vinkonu er mér
efst í huga þakklæti til hennar sem
sýndi mér svo mikið vinarþel alla tíð
og gaf mér svo mikið af sjálfri sér.
Minningin um hana mun lifa með
mér um ókomin ár og tel ég mig rík-
ari fyrir vikið.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Guðrún Sig.
Það er með söknuði sem við kveðj-
um hana langömmu sem var okkur
svo kær. Við trúum því að nú sé hún
komin á góðan stað innan um ástvini
sína, laus undan líkamlegum fjötrum
sem hár aldur veldur gjarnan. Þó að
við vildum helst hafa langömmu allt-
af hjá okkur þá gleðjumst við fyrir
hennar hönd því við vitum að hún var
tilbúin að kveðja þennan heim.
Þegar langamma var í kringum
áttrætt sagði mamma einhvern tíma
í gríni: ,,Hva, þú verður alveg örugg-
lega 100 ára.“ Þá fussaði langamma
bara og svaraði: ,,Uss, ég vil ekki sjá
það, ég hef ekkert að gera með það
að verða 100 ára.“ Það er víst að það
var ekki fyrir langömmu gert að hún
varð 101 árs, heldur fyrir alla hina
sem fengu þannig notið hennar leng-
ur. Þrátt fyrir þessi orð sín naut
langamma þess að vera til og hafði
einstaklega gaman af því að vera