Morgunblaðið - 13.09.2005, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 13. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ GuðmundurHjaltason Hall-
dórsson Kjærnested
skipherra fæddist í
Hafnarfirði 29. júní
1923. Hann andaðist
2. september síðast-
liðinn. Foreldar
hans voru Halldór
Kjærnested bryti, f.
2. júlí 1897, d. 2. nóv.
1970, og Margrét
Halldóra Guð-
mundsdóttir, f. 28.
desember 1897, d.
14. okt. 1970. Systk-
ini Guðmundar eru Fríða, f. 1926,
og Sverrir, f. 1930.
Guðmundur kvæntist 11. októ-
ber 1944 Margréti Önnu Símonar-
dóttur, f. 3. sept. 1923, og var heim-
ili þeirra alla tíð á Þorfinnsgötu 8.
Foreldrar hennar voru Símon Sím-
onarson, f. 1890, d. 1960, og Ingi-
björg Gissurardóttir, f. 1888, d.
1977. Guðmundur og Margrét eiga
fjögur börn, þau eru: 1) Símon Ingi,
f. 1945, kona hans Elínborg S.
Kjærnested, f. 1945. Börn þeirra
eru: a) Guðmundur, f. 1967, kona
hans Margaret Elizabeth Kjærne-
sted, f. 1969, dóttir þeirra er Lilja
Wells, f. 2003. b) Stefán, f. 1971,
kona hans Ásgerður Ósk Jakobs-
dóttir, f. 1976, börn þeirra eru
Viktoría Ósk, f. 2003, og Kristófer
Stýrimannaskólanum í Reykjavík
árið 1949 og skipstjóraprófi á
varðskipum ríkisins árið 1953.
Guðmundur var háseti á Belgaum,
Dettifossi og síðar á varðskipinu
Ægi á árunum 1940–49. Stýrimað-
ur á varðskipum Landhelgisgæsl-
unnar 1949–53 og skipherra frá
1954–84. Guðmundur tók virkan
þátt í uppbyggingu fluggæslunnar
á fyrstu árum hennar frá 1955.
Guðmundur var alla tíð virkur í fé-
lagslífi og gegndi ýmsum trúnað-
arstörfum um ævina. Hann sat í
trúnaðarráði Stýrimannafélags Ís-
lands á árunum 1950–53, var for-
maður Starfsmannafélags Land-
helgisgæslunnar 1959–65, ritari
Skipstjórafélags Íslands 1962–66
og formaður þess 1971–75. Hann
var einnig forseti Farmanna- og
fiskimannasambands Íslands á ár-
unum 1973–75. Guðmundur lét af
störfum hjá Landhelgisgæslunni
28. apríl 1984. Guðmundur var
starfsmaður utanríkisráðuneytis-
ins 1984–1995. 1984 og 1985 gaf
Guðmundur út endurminningar
sínar í bókinni „Guðmundur skip-
herra Kjærnested“, sem Sveinn
Sæmundsson skráði.
Guðmundur var sæmdur stór-
riddarakrossi hinnar íslensku
fálkaorðu 17. júní 1984, hann var
sæmdur danska riddarakrossinum
1973, og 1974 var hann sæmdur
orðunni riddari av St. Olavs Orden.
Guðmundur var sæmdur gullmerki
sjómannadagsráðs 1998.
Útför Guðmundar verður gerð
frá Hallgrímskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.
Ingi, f. 2004. c) Brynj-
ar, f. 1977, kona hans
Paola C. Kjærnested,
f. 1977, dóttir þeirra
er Líf Isabel, f. 2002.
2) Örn, f. 1948, börn
hans og Hildar Ein-
arsdóttur, f. 1949,
eru: a) Guðlaug
Ágústa, f. 1968, í sam-
búð með Kolbeini Sig-
urjónssyni, f. 1972,
dóttir þeirra er Kol-
finna, f. 1999. Börn
Guðlaugar og Þóris
Arnar Grétarssonar,
f. 1964, eru Örn, f. 1989, og Hildur,
f. 1991. b) Einar Páll, f. 1972, kona
hans Hildur Ólafsdóttir, f. 1975,
sonur þeirra er Viktor Marel, f.
2000. c) Guðmundur Örn, f. 1985.
3) Helgi Stefnir, f. 1954, kona hans
Soffía Lárusdóttir, f. 1960, dóttir
þeirra er Margrét Rán, f. 1986.
Sonur Helga og Höllu Elínar Bald-
ursdóttur, f. 1955, er Baldur Már, f.
1976, kona hans Svanhildur Sig-
urðardóttir, f. 1976, börn þeirra
eru Halla Margrét, f. 2002, og Kári
Björn, f. 2005. 4) Margrét Hall-
dóra, f. 1960, maður hennar er Pét-
ur Eggert Oddsson, f. 1957, dóttir
þeirra er Ásta, f. 1988.
Guðmundur stundaði nám í Hér-
aðsskólanum á Laugarvatni 1939–
41. Hann lauk farmannaprófi frá
Föstudaginn 26. ágúst fékk ég
símtal í vinnuna frá mömmu um að
það væri eitthvað að pabba. Þegar ég
sá hann var ljóst að hann var mikið
veikur. Við mamma áttum þó góða
stund með honum á meðan við biðum
eftir sjúkraflutningamönnunum. Ég
hefði svo sannarlega viljað fá að
njóta samvista við hann lengur en
fyrst hann þurfti að fara þakka ég
Guði fyrir það að hafa leyft honum að
gera það á þennan hátt.
Pabbi var alls ekki á leiðinni í
þessa ferð. Hann var búinn að panta
sér ferð til Spánar í september og
Kúbu í nóvember. Einnig var hann
búinn að biðja mig að athuga með
Kanaríeyjar eftir áramót.
Það má segja að pabbi hafi verið
frumkvöðull í sólarlandaferðum Ís-
lendinga. Frá árinu 1971 fór hann
nánast á hverju ári og stundum oft á
ári í sólarlandaferð. Ég naut góðs af
því að fá að ferðast með honum
fyrstu árin og einnig fór ég með hon-
um og mömmu í tvær síðustu ferðir
þeirra til sólarlanda. Hann fór með
mig 11 ára á næturklúbb á Spáni og
18 ára í Legoland í Danmörku.
Hann var líka mjög duglegur að
ferðast innanlands. 75 ára keypti
hann sér fjórhjóladrifinn bíl og felli-
hýsi því nú átti að fara að ferðast um
landið á þægilegan hátt og hætta að
sofa í tjaldi.
Ég bar alltaf mikla virðingu fyrir
pabba. Hann setti mér ákveðnar
reglur og eftir þeim fór ég. Eitt
dæmið var að eftir að ég fékk bílpróf
þurfti ég að vera komin heim með
bílinn á miðnætti. Ekki datt mér í
hug að brjóta þessar reglur. Einnig
var alltaf kvöldmatur á slaginu sjö og
datt engum í hug að mæta of seint.
Pabba þótti alltaf mjög gaman að
klæða sig í vönduð föt og má segja að
hann hafi verið með smáfatadellu.
Ef pabbi sagði eitthvað þá stóð
hann við það. Þegar mamma varð
sjötug og við systkinin vorum saman
í sumarbústað að halda upp á afmæl-
ið sagði hann: Þegar ég verð áttræð-
ur býð ég ykkur öllum til Parísar.
Þegar pabbi varð áttræður fórum við
systkinin, makar okkar og yngstu
barnabörnin ásamt mömmu og
pabba til Parísar. Þar áttum við ynd-
islega fjóra daga saman.
Elsku pabbi. Ég þakka þér af al-
hug samfylgdina og vona að ég beri
gæfu til að líkjast þér sem mest. Þú
gerðir mig að því sem ég er í dag og
það voru forréttindi að fá að vera hjá
þér síðustu stundirnar. Þú ert sönn
hetja og fórst eins og þú hafðir lifað,
með reisn.
Fyrir hönd fjölskyldunnar vil ég
þakka öllu hinu góða fólki á gjör-
gæsludeild Landspítalans í Fossvogi
fyrir það hvað það hugsaði vel um
pabba og ekki síður okkur ætt-
ingjana sem sátum hjá honum þessa
viku sem hann var á spítalanum.
Guð blessi þig, elsku pabbi.
Þín dóttir,
Margrét.
Þó svo að í hugum flestra hafi
pabbi háð sínar stærstu orrustur á
hafinu, þá voru þau mörg boðaföllin
sem hann tókst á við í æsku. Þá ein-
kenndist líf hans af eilífum flutning-
um á milli hverfa og erfiðum veik-
indum, en hann fékk berkla og mátti
liggja á spítala í um tvö ár. Faðir
hans átti við áfengisvandamála að
stríða sem án efa leiddi síðar til
skilnaðar foreldra hans. Segja má að
þessir erfiðleikar hafi mótað hann til
framtíðar.
Það var mikið gæfuspor er hann
kynntist mömmu og flutti til hennar
á Þorfinnsgötu 8, þar bjuggu foreldr-
ar hennar, systir, frænkur og frænd-
ur. Þar hafa mamma og pabbi síðan
búið alla tíð.
Pabbi hafði sína eigin hagfræði,
hann studdist við sitt gengi, viðmiðið
voru ein mánaðarlaun, enda 50 ár á
skipstjóralaunum, og út frá þeim
fann hann út verðmæti á hverjum
tíma. Þó svo mamma hefði haft með
öll fjármál að gera á heimilinu þá
hafði hann gaman af því að gera hin-
ar ýmsu töflur um kostnað, t.d.
eyðslu bílanna pr/km, matarkostnað
á mánuði eða kostnað pr/dag í þeim
68 utanlandsferðum sem þau fóru í.
Þegar ég horfi til baka eru minn-
ingarnar úr æsku einkum þær, að
alltaf var farið niður á bryggju að
taka á móti pabba og að mamma bað
okkur um að vera þæga á meðan
hann væri í landi. Frá 5 ára aldri og í
tæp tíu ár fór ég á hverju vori með
honum í ferð út á sjó. Í þessum ferð-
um kynntist ég ekki bara honum vel,
heldur einnig lífinu um borð og ekki
síst Íslandi, því víða var komið við og
farið í land. Í sumarfríum fórum við í
skemmtilegar ferðir norður í Keldu-
hverfi til frændfólks okkar á Eyvind-
arstöðum, þar fann pabbi sig í hey-
skap og öðrum bústörfum, sem
honum fannst góð tilbreyting frá líf-
inu á sjónum.
Þegar pabbi kom í land má segja
að nýr kafli hafi hafist hjá fjölskyldu
okkar. Við höfðum af því áhyggjur
hvernig honum myndi reiða af, rúm-
lega sextugur og kominn á eftirlaun.
Enn sannaði hann hversu megnugur
hann var, fór að vinna í utanríkis-
ráðuneytinu, þar sem hann starfaði í
nokkur ár, aðlagaðist og líkaði vel.
Sl. 20 ár hef ég búið á Egilsstöðum
og hafa mamma og pabbi oft komið
austur á sumrin. Þar höfum við
Soffía átt með þeim góðar stundir og
ferðast um Austurland saman. Á
ferðum okkar um Reykjavík gistum
við alltaf hjá þeim á Þorfinnsgötunni
og höfum þar af leiðandi verið mikið
inni á heimili þeirra. Í þau skipti þeg-
ar ég kom suður hafði pabbi yfirleitt
einhver verkefni handa mér að leysa,
s.s. að laga eitthvað, slá garðinn eða
taka til í bílskúrnum. Þá áttum við
það til að fara saman í langa bíltúra
og skoða hús og ný hverfi.
Það var einmitt í byrjun júlí sem
við fórum í einn slíkan, ég ákvað að
skreppa vestur að Staðarfelli, pabbi
vildi koma með og bauð alvöru bíl,
enda nýbúinn að fá sér nýjan Volvo.
Við skoðuðum Borgarnes, keyrðum
vestur á Mýrar, heim að Álftárósi
þar sem við bræður stunduðum bú-
skap á árum áður. Um miðjan dag
komum við vestur að Staðarfelli, þar
var í gangi sumarhátíð SÁÁ, við sett-
umst í brekkuna fengum okkur kaffi-
bolla og spjölluðum um lífið, til-
veruna og það hvernig við sporð-
drekarnir synir hans höfðum náð
áttum á þessum stað á leið okkar til
bata. Við fórum í kirkjuna og rædd-
um hversu gott það getur verið að
hafa aðgang að kirkjum á erfiðum
stundum. Á leið okkar heim um
Norðurárdalinn var ýmislegt rifjað
upp, s.s. að þau mamma kynntust
þar við lítinn læk. Ókum við framhjá
Höll þar sem ég var í sveit og síðan
Lækjarkoti þar sem pabbi var í sveit
og rifjuðum upp veru okkar í sveit-
um Borgarfjarðar. Eftir 11 tíma bíl-
túr komum við heim og var sá gamli
orðinn svolítið þreyttur en hæst-
ánægður með ferðina, ekki síst nýja
bíllinn sem hann taldi hafa sannað
sig. Þessi dagur er mér mikilvæg
minning, okkur gafst tóm til þess að
ræða saman í ró og næði, tveir einir.
Í nóvember ætluðum við saman til
Kúbu, af því verður ekki, ég verð
bara að bera Kastró kveðju þína. Þú
kvaddir þennan heim eins og þú
hafðir óskað þér, ferskur, nánast
fram á síðasta dag.
Helgi Kjærnested.
Tengdafaðir okkar lést í byrjun
september eftir stutta en erfiða
sjúkdómslegu. Lát hans var því fyr-
irvaralaust, enda hafði hann verið við
góða heilsu fram til þess tíma. Litlu
áður en Guðmundur fæddist
dreymdi Margréti móður hans
draum. Henni fannst stór hvítabjörn
standa á afturfótunum við rúmgafl-
inn og rétta hrammana fram í áttina
til hennar. Höfuð bjarnarins var ekki
bjarnarhöfuð heldur höfuð föður
hennar, Guðmundar Hjaltasonar.
Hann brosti og þegar Margrét vakn-
aði var hún ekki í vafa um að þarna
hefði faðir hennar vitjað nafns. Hún
var glöð, því hvítabjörn er fylgja
höfðingja og gæfumanna. Óhætt er
að segja að draumurinn hafi komið
fram því Guðmundur var sannkall-
aður höfðingi og gæfumaður, sem
naut virðingar og væntumþykju
allra sem honum kynntust.
Guðmundur hafði til að bera mikla
mannkosti, hann var ungur í anda,
jákvæður, uppörvandi og skemmti-
legur maður. Hann bjó yfir innri
styrk, eldmóði og einbeittum vilja
sem án efa gáfu honum þann kjark
og það þor sem þurfti til þeirra miklu
átaka og erfiðleika sem fylgdu starfi
hans í landhelgisdeilunni.
Guðmundur var ekki bara gæfu-
maður, hann var líka glæsilegur
maður, nútímalegur í hugsun, fylgd-
ist vel með öllum þjóðmálum og hafði
sterkar skoðanir á mönnum og mál-
efnum. En hann fylgdist ekki bara
með því sem var að gerast í þjóð-
félaginu, honum var mjög annt um
fjölskyldu sína og fylgdist vel með
högum allra, hvort sem það laut að
börnum, tengdabörnum, barnabörn-
um eða barnabarnabörnum.
Ekki er hægt að minnast tengda-
föður okkar án þess að nefna Mar-
gréti tengdamóður okkar. Hún var
kletturinn í lífi hans þau rúmlega 60
ár sem þau gengu saman. Þegar
Guðmundur hætti hjá Landhelgis-
gæslunni og kom í land fyrir rúmum
20 árum hófst nýr kafli í lífi þeirra.
Þau nutu lífsins saman, ferðuðust
mikið, sóttu myndlistasýningar, leik-
hús og sýndu fjölskyldu sinni ein-
staka ræktarsemi. Það hefur verið
ómetanlegt að fá tækifæri til að
kynnast og njóta samvistar með
þessum yndislegu samrýndu hjón-
um. Fyrir það erum við þakklátar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(Vald. Briem.)
Elsku Margrét, við vottum þér og
börnum þínum okkar innilegustu
samúð.
Þínar tengdadætur,
Elínborg og Soffía.
Í dag er borinn til grafar tengda-
faðir minn Guðmundur H. Kjærne-
sted skipherra. Leiðir okkar Guð-
mundar lágu saman er ég kynntist
Margréti dóttur hans fyrir 27 árum.
Ég man eins og það hafi gerst í gær
þegar ég heilsaði honum á ganginum
á Þorfinnsgötu 8 og kynnti mig. Þar
kvaddi ég hann líka tveimur dögum
áður en hann veiktist á sama stað á
ganginum en þá höfðum við gengið
út í bílskúr, að skoða nýju bílskúrs-
hurðina hans.
Guðmundur var mjög ungur í
anda eins og þegar hann fór með
okkur Margréti í útilegu um versl-
unarmannahelgi upp í Þjórsárdal.
Við áttum síðan eftir að fara í marg-
ar útilegur saman og ferðast um Ís-
land og einnig naut ég þess að fá að
ferðast með honum erlendis. Við átt-
um saman góðar stundir í sumarbú-
staðnum á Flúðum, síðast í júní á
þessu ári í blíðskaparveðri.
Hann hafði mikinn áhuga á flugi,
hann dreif sig í svifflug fyrir fáeinum
árum þegar hann var á ferð um
Eyjafjörð. Við fórum í sumar upp í
Perlu og fylgdumst með þegar
stærsta farþegaþota heims flaug yfir
Reykjavík.
Guðmundur minntist aldrei að
fyrra bragði á afrek sín á sjónum, en
ef ég spurði hann um eitthvert atvik
sagði hann mér ljúflega frá því.
Við kveðjum góðan dreng með
söknuði og virðingu og geymum
fagrar minningar í huga okkar um
alla framtíð.
Blessuð sé minning Guðmundar
Kjærnested.
Pétur Eggert Oddsson.
Á föstudagsmorgni í lok ágúst
fékk ég óvænta gjöf, peysu með
skopmynd af þér með klippur í
hendi. Ég var yfir mig ánægð og
hringdi í foreldra mína og sagði þeim
frá þessu. Því miður fékk ég ekki
góðar fréttir, því þú varst farinn upp
á spítala alvarlega veikur. Viku síðar
varstu látinn. Þegar ég lít á peysuna
rifjast upp góðar minningar um þig,
hversu góður afi þú varst mér, þau
ótal skipti sem þú og amma hafa tek-
ið á móti mér á Þorfinnsgötunni og
ferðarlög okkar saman s.s. í útskrift-
ina til Baldurs bróður, ferð okkar til
Parísar og öll þau skipti sem þú og
amma komuð í heimsókn til mín á
tjaldstæðið á Klaustri. Þú varst
hetja sem snerir á Bretana og ég skil
vel að þjóðin dáði þig. Ég mun sakna
þín. Með þessum orðum kveð ég þig,
elsku afi.
Elsku amma, ég samhryggist þér
innilega, á næsta ári stefni ég að því
að flytja á Þorfinnsgötuna og þá get
ég vonandi veitt þér smá stuðning.
Margrét Rán.
„Guðmundur Kjærnested, goð-
sögn í lifanda lífi“ sagði Óli Tynes í
fréttum Stöðvar tvö þegar andlát afa
var tilkynnt. Með verkum sínum
skapaði afi sér og fjölskyldu sinni
gott orðspor og á þann veg greiddi
hann götur fjölskyldu sinnar.
Í okkar huga var hann fyrst og
fremst afi. Afi hafði ákveðnar skoð-
anir á mönnum og málefnum og
fylgdist vel með því sem var að
gerast í þjóðfélaginu. Hann fylgdist
einnig vel með því sem afkomendur
hans voru að sýsla og sýndi því
mikinn áhuga. Hann gaf okkur góð
ráð eins og að „bölva í hljóði og bíta á
jaxlinn“ eða „að vera harður
business-maður“ þegar á móti blés.
Þessi ráð höfðu einföld skilaboð,
maður gefst ekki upp, aldrei. Það var
sú hlið afa sem hann var þekktastur
fyrir af þjóðinni og kom skýrt fram í
Þorskastríðunum.
Afi átti líka sínar mjúku hliðar.
Hann var mikill fjölskyldumaður og
naut þess að vera í faðmi fjölskyld-
unnar. Á bak við alla mikla menn er
góð kona, og það er hún amma okk-
ar, megi Guð styrkja hana á þessari
erfiðu stundu. Við þökkum fyrir allar
góðu stundirnar og megi Guð vera
með þér afi. Þínir sonarsynir,
Guðmundur, Stefán og Brynjar.
Allt mitt líf hefur heimili ömmu og
afa verið mitt annað heimili. Þegar
ég var yngri var ég þar öllum stund-
um. Á sumrin var ég alltaf í pössun
hjá þér og fórum við á hverjum
morgni í sund og náði ég oftar en
ekki að draga þig með mér í stóru
rennibrautina í Laugardalslauginni.
Þú stóðst alltaf við allt sem þú
sagðir, hversu stórt og smátt sem
það var. Þú varst alltaf fyrstur til að
fá að vita einkunnir mínar og þú
stóðst alltaf við bakið á mér í öllu
sem ég gerði, hversu fáránlegt sem
það var.
Eitt af því síðasta sem þú gerðir
fyrir mig var að ná í ökuskírteinið
mitt svo ég gæti keyrt daginn sem ég
kom heim frá Ameríku. Ég fékk þó
ekki tækifæri til að bjóða þér í bíltúr
til að endurgjalda þér allar ferðirnar
sem þú keyrðir mig.
Ég á svo mikið af minningum um
þig sem eru allar æðislegar. Ég hef
verið með þér öll aðfangadagskvöld
frá því ég fæddist. Næstu jól eiga
eftir að verða tómleg þegar það vant-
ar afa til að þykjast vera með möndl-
una uppi í sér.
Ég á eftir að sakna þín mikið í
framtíðinni og vildi að ég hefði getað
átt lengri tíma með þér.
Takk fyrir allt.
Elsku amma, megi Guð vera með
þér í sorginni og fylgja þér í gegnum
þessa erfiðu tíma sem nú eru.
Þín
Ásta.
Foreldrar Guðmundar Kjærne-
sted voru Margrét, dóttir Guðmund-
ar Hjaltasonar alþýðufræðara og
frumherja lýðháskólastefnunnar á
Íslandi, og Halldór Elíasson
Kjærnested, bryti hjá Landhelgis-
gæslunni.
Minnisstæður er sá bjarti dagur
29. júní 1923. Í litlu timburhúsi, sem
hét á Steinum suður á Hamri í Hafn-
arfirði, var ung móðir að fæða sitt
fyrsta barn. Fæðingin gekk seint, og
Margrét, systir mín, blundaði
snöggvast. Þá dreymdi hana draum:
GUÐMUNDUR H.
KJÆRNESTED