Morgunblaðið - 27.11.2005, Blaðsíða 25

H
uldar vættir, tröllin í fjöllunum, álfar og eitthvað sem er halda sínu striki í landi elds og ísa. Fyrir rafmagn og fjöl-
býli voru Íslendingar nær þessum veruleika, en með öllum ljósunum, skipulaginu á leið nútímamannsins þar sem
hvert fótmál er nánast varðað af auga hins opinbera vill náttúrustemmningin slörast og ýmiskonar hégómi tekur
yfir, tískusíður og trylltar sápuóperur.
Þó hefur ekkert breyst því það lúrir margt í landinu þótt lítið fari fyrir því við fyrstu sýn. Fjarlægðin gerir fjöll-
in blá og mennina mikla segir máltækið, fjarlægðin leynir smáatriðunum, þeim sem eru næst Guði.
Þegar maður nálgast fjöllin verður hin formfasta ásýnd fjarlægðarinnar full af nýjum sjónarhornum og það er þá sem andlitin
vakna í fjöllunum, koma á móti manni og fara að tala. Það er þá sem fjallið hættir að vera fjall og færist yfir í frumleika og hugsun
mannsins sem metur form skapanornanna. Forðum í einveru og einangrun upplifðu menn andlit fjallsins fara á fleygiferð út úr
fjallinu og fylgja hugmyndaflugi fólksins sem fann félagsskap í ævintýrum og skáldskap með sameiginlegri túlkun sinni og nátt-
úrunnar. Þetta voru gullabú gamla tímans, ekkert útvarp, ekkert sjónvarp, engin blöð, ekkert rafmagn, engar sólarlandaferðir,
enginn ísskápur, enginn bíll, ekkert nema það sem náttúran gaf af sér og hönd mannsins og hugur þurftu að sækja til.
Það eru mikil hlunnindi að eiga íslenska náttúru að, eiga þessi síbreytilegu form og liti, aflið í stemmningu náttúrunnar, orkuna
sem síast inn í þann sem vill taka á móti og vill gefa af sér.
Myndirnar á opnunni eru teknar af Tindaskaga, Skefilfjöllum og Kálfstindum, fjall-
görðum norðaustur af Þingvallavatni, einn snjófölan vetrardag fyrir skömmu.
Á stóru myndinni morar allt í andlitum og verum. Bara með því að rýna í myndina er
hægt að stofna til kynna við eitthvað nýtt sem gefur hugsun til verðmætanna í lífinu.
Fremst er bergþurs og efst í miðri mynd fjallsins er höfuð að fæðast út úr því. Meira að
segja vakna andlit ef myndinni er snúið á hvolf.
Á neðri myndinni vinstra megin á opnunni má sjá klakabarið andlit á miðri mynd, en í
forgrunni sjá sumir ljón og sitthvað fleira sem augað getur leikið sér við.
Á efri myndinni er vígaklæddur bergþurs, ekki mjög árennilegur, augun stingandi og
munnsvipurinn harður en kannski svolítið óttasleginn. Margt er hálfskapað í þessum
myndum þegar tekið er tillit til hugmyndaflugs venjulegs fólks, en það getur verið svo
skemmtilegt að skálda í skörðin.
Myndin til vinstri er af Klakk í Langjökli, tekin hátt í lofti undan sól þannig að skuggi
Klakksins teygir sig býsn. Þetta er slétt og felld ásýnd úr fjarska, en þegar komið er
nær og nær byrja andlitin úr fjöllunum að tala til manns, andlitin og verurnar sem lúra
svo víða þúsund árin og þaðan af meira svo óendanlega þolinmóð.
Andlitin tala úr fjöllunum
LJÓSMYNDIR: RAGNAR AXELSSON
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 2005 25