Fréttablaðið - 20.06.2005, Blaðsíða 34

MIÐVIKUDAGUR 15. JÚNÍ 2005 MARKAÐURINN6
Ú T L Ö N D
Eggert Þór Aðalsteinsson
skrifar
Skipakóngurinn John Fredriksen hefur hrist upp í
norska hlutabréfamarkaðnum með átta milljarða
króna kaupum sínum á 48 prósenta hlut í laxeldisfé-
laginu Pan Fish. Fyrir vikið hafa hlutabréf í norsk-
um útgerðar- og fiskeldisfyrirtækjum rokið upp á
síðustu dögum ásamt bréfum í flugvéla- og orku-
geiranum.
Komu þessi kaup flatt upp á marga, enda hefur
Fredriksen lýst því yfir að fjárfestingar hans í Nor-
egi hafi sjaldan skilað öðru en tapi. John talar oft
um það að hann sé utangarðsmaður í norsku við-
skiptalífi og eigi ekki upp á pallborðið hjá ráða-
mönnum. Frontline olíuskipafélagið, sem veldi hans
byggist á, stendur fyrir utan norsku útgerðar-
mannasamtökin og alþjóðleg skipasamtök.
Fredriksen er ríkasti maður Noregs og gengur
yfirleitt ekki hinn hefðbunda veg. Hann er 61 árs,
tveggja dætra faðir, sem varð vellauðugur á eigin
verðleikum og vinnu. Breska blaðið Mail on Sunday
kallaði hann eitt sinn hinn nýja Aristoteles Onassis
vegna mikilla umsvifa í olíuskipageiranum. Það er
þó alveg ljóst að Norðmaðurinn er orðinn mun auð-
ugri en Grikkinn Onassis var nokkru sinni. Auðæfi
Fredriksen eru metin á um 250 milljarða íslensra
króna sem gerir hann að 160. ríkasta manni heims
samkvæmt Forbes. Verðmæti hlutabréfanna í
Frontline eru um 65 milljarðar króna.
Þegar John lauk skyldunámi sextán ára gamall
fór hann að starfa sem skipamiðlari og hóf
eigin rekstur í greininni árið 1974. Árið
1986 var hann settur í fangelsi, ranglega
sakaður um að hafa rænt olíubirgðum úr
olíuskipi sem var á leið í Persaflóastríðið.
Einkalífið þykir heldur skrautlegt. Karlinum
finnst sopinn góður og margar sögur fara af svall-
veislum á seglskipinu Kharg-Eyjunni. Milljarða-
mæringurinn forðast þó fjölmiðla eins og heitan
eldinn. Undir hrjúfu yfirborðinu leynist örlátur
maður sem leggur milljónir norskra króna til líkn-
ar- og góðgerðarmála á hverju ári.
Þótt John líti á sig sem mikinn Norðmann og líði
vel í Noregi kýs hann að búa á miklu setri fjölskyld-
unnar í Chelsea í London. Hann hafði hug á því að
breyta til og skrá lögheimili sitt í Noregi en hætti
við þegar ráðgjafar hans bentu honum á að hann
myndi lenda í háum auðjöfraskatti. Byggt á Dagens
Næringsliv og Forbes
Evrópskur ofurbanki
Myrtur vegna platsverðs
Kínverskur maður hefur verið dæmdur til dauða fyrir morð á félaga
sínum. Báðir töldu sig eiga sverð sem ekki er til í alvörunni.
Ford-bílafyrirtækið var stofnað af Henry Ford 15. júní
árið 1903 og fagnar því 102 ára afmæli sínu um þessar
mundir. Tólf fjárfestar lögðu til fé og var stofnfé alls 28
þúsund dalir.
Í fyrstu framleiddi fyrirtækið aðeins örfáa bíla á dag
og var það margra daga verk fyrir tvo til þrjá starfsmenn
að setja saman eina bifreið.
Árið 1908 var fyrsti Ford Model T bíllinn framleiddur.
Hann varð svo vinsæll að brátt þurfti fyrirtækið að stæk-
ka við sig og leita nýrra aðferða við framleiðslu. Árið
1913 luku Ford-menn við þróun færibandsins og gjörbylti
sú uppfinning allri framleiðslu.
Sá galli var þó á að eftir að fjöldaframleiðsla hófst
þótti vinnan svo einhæf og leiðinleg að erfitt reyndist að
fá verkamenn til að vinna í Ford-verksmiðjunum. Var þá
gripið til þess ráðs að hækka laun verkamanna um helm-
ing og minnka vaktaálag.
T-módelið átti að vera einfaldur bíll sem allir hefðu
efni á. Þess vegna var hann allur hrár að innan og einung-
is til svartur, því svört málning þornar hraðar en önnur
málning.
Smám saman jókst þó eftirspurn eftir þægindum í bif-
reiðum og árið 1927 neyddist Ford til að hætta fram-
leiðslu T-módelsins, til að halda í við keppinauta sína.
Kreppan mikla fór illa með Ford-fyrirtækið og var 60
þúsund starfsmönnum sagt upp og verksmiðjum fækkað
úr 35 í átta. Það var ekki fyrr en í seinni heimsstyrjöld-
inn að fyrirtækið tók aftur við sér.
Framleiddi Ford þá flugvélar og bifreiðar fyrir banda-
ríska herinn. Meðal afurða fyrirtækisins á þessum árum
var hinn goðsagnakenndi Willy’s-jeppi.
Ford-fyrirtækið er ennþá meðal stærstu bílaframleið-
enda í heimi og hefur bætt við vörumerkjum á borð við
Volvo, Jaguar og Land Rover. Stjórnarformaður Ford er
Bill Ford, langafabarn Henrys Ford, stofnanda og eig-
anda fyrirtækisins til margra ára. - jsk
S Ö G U H O R N I Ð
Bílaframleiðandinn Ford 102 ára
Einkalífið þykir heldur skrautlegt. Karlinum finnst sopinn góður og margar
sögur fara af svallveislum á seglskipinu Kharg-Eyjunni.
RÍKASTI MAÐUR
NOREGS Auður John
Fredriksens er metinn
á 250 milljarða ís-
lenskra króna. Fjár-
festing hans í Pan
Fish hefur hrist upp í
norska hlutabréfa-
markaðnum. Sjaldan
er lognmolla í kring-
um hann eins og
dæmin sanna.
Hristir upp í
Norðmönnum
John Fredriksen er ríkasti maður Noregs. Hann er ekki allra
og fer sínar leiðir í fjárfestingum.
Fyrirtæki Land Gengi Gjald- (Gengi Breyting
miðill gjaldmiðils)
BTC Búlgaría 393,60 Lev 40,65 -0,6%
Carnegie Svíþjóð 82,25 SEK 8,50 1,3%
deCode Bandaríkin 7,73 USD 65,40 -0,6%
EasyJet Bretland 2,58 Pund 117,91 13,8%
Finnair Finnland 7,22 EUR 78,81 2,4%
French Connection Bretland 2,73 Pund 117,91 0,7%
Intrum Justitia Svíþjóð 52,50 SEK 8,50 2,1%
Low & Bonar Bretland 0,98 Pund 117,91 -10,8%
NWF Bretland 5,43 Pund 117,91 -7,1%
Scribona Svíþjóð 14,35 SEK 8,50 -1,6%
Singer & Friedlander Bretland 3,13 Pund 117,91 0,1%
Skandia Svíþjóð 41,00 SEK 8,50 -4,0%
Somerfield Bretland 1,98 Pund 117,91 0,1%
Miðað við gengi bréfa og gjaldmiða 13. júní 2005
Ú T R Á S A R V Í S I T A L A 1 0 8 , 9 9 1 , 0 3 %
WILLY’S-JEPPI Ford framleiddi Willy’s-jeppa á styrjaldarárunum en fyrir-
tækið fagnar um þessar mundir 102 ára afmæli sínu.
Fr
ét
ta
bl
að
ið
/Þ
Ö
K
Kínverskur maður, Quiu
Chengwei að nafni, hefur verið
dæmdur til dauða fyrir morð á fé-
laga sínum eftir þeir höfðu deilt
um eignarrétt á sverði sem aðeins
er til í tölvuleik.
Quiu hafði unnið sverðið til
eignar í fjölþátttökuleiknum
Legend of Mir 3. Qui lánaði svo fé-
laga sínum, Zhu Caoyuan, sverðið.
Zhu neitaði hins vegar með öllu að
skila sverðinu og seldi það að lok-
um í gegnum netið fyrir 60 þús-
und krónur.
Quiu kærði þá Zhu til lögregl-
unnar, en lögreglan gat ekkert að-
hafst því kínversk eignarréttar-
lög ná ekki til hluta sem ekki
eru áþreifanlegir. Quiu
ákvað þá að taka lögin í sínar
hendur, fór sem leið lá heim til
Zhus og stakk hann til bana.
Fjölþátttökuleikir eru vin-
sælir í Kína og lifa margir
hreinlega lifa lífinu í gegnum
tölvuna. Á síðasta ári tóku
rúmar tuttugu milljónir Kín-
verja þátt í slíkum leikjum
og eyddu í það um þremur millj-
örðum króna.
Algengt er að ýmsir smáhlutir
sem fylgja leikjunum, til að
mynda vopn eða fararskjótar,
gangi kaupum og sölum fyrir háar
fjárhæðir á netinu.
Eftir morðið hefur komið
upp sú umræða í Kína að
nauðsynlegt sé að skilgreina
eignarrétt á slíkum hlutum til
að fleiri fari ekki að dæmi Qui-
us og láti keppnisskapið hlau-
pa með sig í gönur. - jsk
Unicredito, sem er stærsti banki
Ítalíu, hyggst taka yfir þýska
bankann HBV. Yrði þetta stærsta
sameining tveggja banka sem um
getur. HBV bankinn er metinn á
1600 milljarða króna.
„Þetta verður fyrsti evrópski
ofurbankinn,“ sagði forstjóri
HBV, Dieter Rampl. Rampl mun
gegna embætti stjórnarformanns
hjá nýja bankanum en æðsti mað-
ur Unicredito, Alessandro
Profumo, verður forstjóri.
Með sameiningunni telja
bankarnir sig geta sparað allt að
80 milljarða á ári. Talið er að 9
þúsund starfsmenn HBV muni
missa vinnuna, en alls vinna 130
þúsund manns hjá hinum nýja
sameinaða banka. -jsk
STJÓRNARMENN NÝJA EVRÓPSKA OF-
URBANKANS Alessandro Profumo, for-
stjóri, og Dieter Rampl, stjórnarformaður,
koma út úr höfuðstöðvum Unicredito eftir
að hafa handsalað stærstu bankasamein-
ingu Evrópusögunnar.
FLUGVÉL FRÁ AIRBUS Ekki hefur gengið jafnvel að koma A350 vélinni á loft og nú hef-
ur verið tilkynnt að henni seinki enn frekar.
Samkeppni Airbus og Boeing, tveggja stærstu flugvélaframleið-
enda veraldar, virðist ætla að skyggja á hina árlegu flugsýningu
sem hefst í París þann 17. júní næstkomandi.
Tilkynnt hefur verið um seinkun á A350 vél Airbus sem á að
vera svar fyrirtækisins við nýju flaggskipi Boeing, 787 Dream-
liner. A350 vélin átti upphaflega að vera tilbúin fyrir flugsýning-
una en nú virðist því seinka um óákveðinn tíma.
Varaforseti markaðsdeildar Boeing, Randy Baseler, var ekki í
vafa um hver ástæðan væri fyrir seinkuninni: „Það gengur ekki að
tilkynna um að ný vél sé væntanleg og sækja svo um styrk þegar
allt er komið í hnút. Þeir eru einfaldlega í vandræðum og því
seinkar vélinni.“
Forsvarsmenn fyrirtækjanna tveggja hafa lengi deilt,
en Boeing sakar Airbus um að njóta óhóflegra styrkja
frá Evrópusambandinu. -jsk
Deilur skyggja á flugsýningu
Boeing sakar Airbus um að njóta óhóflegra
styrkja. Tilkynnt hefur verið um seinkun
á nýrri vél Airbus.