Fréttablaðið - 06.05.2006, Blaðsíða 68

6. maí 2006 LAUGARDAGUR36
Áður en flokkurinn varð til var Samein-
ingarflokkurinn. Sá hópur hélt ráðstefnu
á sínum tíma undir heitinu „Er fátækt
á Íslandi.“ Út úr þessum samtökum
kom sú vissa að við yrðum að hafa
áhrif á stjórnmál. Við reyndum fyrst að
hafa áhrif í gömlu flokkunum en fórum
þaðan með hausverk og leiðindi. Árið
1985 var ákveðið að stofna flokk sem
myndi byggja á hugmyndum húman-
ismans. Þetta var eðlileg framvinda
af því sem við vorum að gera fyrr.
Húmanistaflokkurinn upphaflegi varð að
Flokki mannsins og svo aftur Húman-
istaflokknum.
Innra starfið hjá okkur var ofboðs-
lega virkt. Það var farið með bílalestir
um landið með fána og það var mikið
tekið eftir þessu. Við tókum þátt í borg-
arstjórnarkosningum fyrst og höfðum þá
sem aðalbaráttumál að fólk gæti lifað af
laununum sínum. Síðan var það áhersla
á íbúalýðræði sem hafði áhrif seinna.
Flokkurinn er ennþá til og ég tel það
líklegt að hann bjóði fram fyrir næstu
Alþingiskosningar.
Pétur Guðjónsson
Flokkur
mannsins
(1985-2006)
Hugmyndin að Sólskinsflokknum er
frá þeim Hákoni Gunnarssyni og Hauki
Hannessyni í Menntaskólanum í Hamra-
hlíð. Sagt er að þeir hafi verið að drekka
Tropicana á Matgarði haustið 1978.
Hákon sagði okkur nokkrum
félögum úr Kópavogi frá hugmyndinni
og þegar boðað var til kosninga 1979
æstum við okkur upp í þetta. Hákon og
Haukur voru reyndar báðir erlendis, mig
minnir að við höfum borið þetta undir
Hákon og hann gefið grænt ljós – en
mig grunar að Haukur hafi ekki verið
eins hrifinn af framtakinu, sérstaklega í
ljósi þess hvernig við klúðruðum þessu!
Starfið var svo sem ekki mikið, við
mættum í upptöku hjá Sjónvarpinu,
gekk svo sem allt í lagi í fyrstu atrennu
– en bitum í okkur að gera betur og
ákváðum að fá að endurtaka kynning-
una. Í þetta sinn vöfðust okkur tungur
um tennur, mundum ekki hvað við
höfðum sagt í seinni upptökunni og
hverju við höfðum komið að í þeirri fyrri
og röfluðum eitthvað óljóst — komum
sem sagt ekki vel fyrir.
Ætli hápunktur starfseminnar hafi
ekki verið að líkja eftir atriði úr sjón-
varpsþætti um Nixon sem við vorum
nýbúnir að sjá. Þar var lagt til að hann
færi í göngutúr með hundinn niður
á strönd til að mýkja almenningsálit-
ið. Við reyndum að semja við köttinn
minn um að vera með Stefáni Karli
Guðjónssyni, sem var oddviti listans, í
myndatöku niðri við Skítalækinn í Kópa-
vogi. Við náðum myndinni á endanum
en hún náði sem sagt jafn lítilli samúð
með Stebba eins og Nixon hafði fengið
úr sínum æfingum.
Stefnumálin gengu út á að bæta hag
þjóðarinnar með betra veðurfari, og við
verðbólgunni, sem var þá í einhverjum
tugum prósenta, lögðum við til að leyfa
henni að fara alla leið í 100% og skera
svo tvö núll af, eins og gert var með
krónuna.
Sólskinsflokkurinn var auðvitað
stórmerkilegt framboð, sagan hefur sýnt
að við höfðum lög að mæla – veður
hefur farið hlýnandi á landinu og aldrei
hefur efnahagur landsmanna blómstrað
sem nú.
Valgarður Guðjónsson
Sólskins-
flokkurinn
(1979)
Árið 1971 ákváðu nokkrir nemar í Háskóla Íslands að vekja athygli á því að ungt
fólk hefði skoðanir á því sem var
að gerast í samfélaginu, rétt eins
og málsvarar hinna grónu stjórn-
málaflokka sem þá höfðu einokað
svið íslenskra stjórnmála um ára-
tuga skeið. Nemarnir kölluðu sig
O-flokkinn eða Framboðsflokkinn.
Þessi félagsskapur gerði góðlát-
legt grín að íslenskum stjórnmál-
um en þó á þann hátt að þung und-
iralda var í spauginu. Framlag
þeirra til íslenskra stjórnmála er
ekki að finna í sögubókum en áhrif
framboðsins skyldi þó enginn van-
meta. Þau sýndu fram á að hver sá
sem hefur áhuga á málefnum dags-
ins eða á sér hugsjón sem þarfnast
farvegs getur látið til sín taka.
Síðasta aldarfjórðunginn hefur
fjöldi fólks stofnað stjórnmála-
hreyfingar sem hafa á einn eða
annan hátt vakið athygli. Sumar á
hliðum þjóðfélagsins sem ekki
hafði verið sinnt, en rík ástæða
hefði verið til að fjalla um á öllum
tímum. Aðrar höfðu aðeins það
háleita markmið að láta okkur
hlæja. En hvað er það sem hvetur
fólk til að stofna pólitískar hreyf-
ingar? Hver var aðdragandinn að
stofnun þeirra og hverju vildu
menn vekja athygli á eða breyta?
Trúir fólk enn á málstaðinn þó
hreyfingin sem honum tengdist sé
ekki lengur til? Svavar Hávarðs-
son leit til baka og spurði nokkra
þeirra sem vörðu kröftum sínum í
þágu þessara sérstöku flokka
þessara spurninga. Fólkið sem á
margan hátt hefur gert litróf
íslenskra stjórnmála fjölbreytt-
ara, vakið fólk til umhugsunar og
breytt stjórnmálunum þó það sé
ekki alltaf auðvelt að koma auga á
það.
1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003
Sólskinsflokkurinn 92
Hinn flokkurinn 158
Flokkur mannsins 2.434
Samtök um jafnrétti og félagshyggju 1.893
Þjóðarflokkur 2.047
Grænt framboð 502
Heimastjórnarflokkur 975
Verkamannaflokkur 99
Öfgasinnaðir jafnaðarmenn 459
Þjóðarflokkur – Flokkur mannsins 2.871
Kristileg stjórnmálahreyfing 316
Náttúrulagaflokkur Íslands 957
Húmanistaflokkur 742
Anarkistar 204
Nýtt afl 1.791
Prósent af heild 0,2% 2,9% 4,3% 1,9% 0,8% 1,4%
Þetta var annað tveggja framboða
sem komu í kjölfar O-listans sem var
fyrsta eiginlega grínframboðið. Þetta
var nokkuð sundurleitur hópur; frá
menntaskólum, ég var í myndlistarskól-
anum og þetta var allt til gamans gert.
Pælingin var þó að hrista aðeins upp í
þessu staðlaða kerfi sem hafði verið við
lýði. Verndari framboðsins var Jörmund-
ur Ingi, fyrrverandi æðsti goði, sem var
langelstur. Ég held meira að segja að
það hafi verið fólk á listanum sem var
ekki orðið löglegt, hafði ekki aldur.
Prófkjör flokksins var vítaspyrnu-
keppni. Það vildi svo til
að ég hitti ekki markið í minni spyrnu
en var samt í efsta sætinu. Þetta var til
að minna á það að í prófkjöri Sjálfstæð-
isflokksins var búið að ákveða hver yrði
fyrstur á lista, óháð úrslitum prófkjörs-
ins.
Þetta var mjög gaman því Sjónvarpið
þurfti að úthluta okkur tíma, sem þeir
gerðu ekki fyrr en við fórum í hart. Þeir
vildu meina að við værum ekki alvöru
framboð. Í útsendingunni gáfum við
Steingrími Hermannssyni 25 kerta
ljósaperu í þeirri von að það myndi
kvikna á henni og Sjálfstæðisflokkurinn
notaði slagorðið „leiftursókn“, svo ég gaf
Geir Hallgrímssyni hjálm með nefhlíf.
Nefhlífina hafði ég jafn stóra hjálminum
sjálfum.
Stefnumál: Íslenska hestinn heim,
gefa bændum rétt til þess að rækta gras,
mótmæla útþenslustefnu Færeyinga.
Helgi Friðjónsson
Hinn flokkurinn (1979)
Við vorum þarna hópur í háskólanum
og tilheyrðum ´68-kynslóðinni sem var
gagnrýnin á samtímann. Þetta var því
framboð háskólanema og var ákveðið
ádeiluframboð þar sem frambjóðendur
tóku þátt í allri kosningabaráttunni og
fór eftir öllum settum reglum en gerðu
um leið grín að gömlu flokkunum. Við
gerðum margt í sama stíl og gömlu
flokkarnir, vorum til dæmis með gömul
hjól í happdrættisvinning þegar þeir
voru að selja happdrættismiða með
glæsibifreiðar í vinning.
Við hittumst á kaffihúsum og líka í
Norræna húsinu. Þar var setið yfir því
að semja stefnuskrá og semja ræður
fyrir framboðsfundi. Eitt málið hjá okkur
var að hafa hringveg í hverju kjördæmi
af því að það minnti á listabókstafinn
okkar O en þá voru hinir flokkarnir með
á stefnuskrá sinni að ljúka við hringveg-
inn. Ég var í þriðja sæti eða kvennasæt-
inu af því að þá komust engar konur
hærra á lista hjá gömlu flokkunum.
Margir kynntust vel í þessu starfi
og þetta var mjög gaman. Ég kynntist
manninum mínum til dæmis.
Gömlu flokkarnir voru alveg
skjálfandi því þeir vissu ekkert hvað var
þarna á ferðinni. Þetta var alltaf mjög
alvöruþrungið hjá okkur þó við værum
að gera grín. Þeir hringdu meira að
segja og báðu okkur að koma í gömlu
flokkana.
Í sjónvarpinu voru allir svo hræddir
um að við myndum syngja en í staðinn
fórum við með þulu sem endaði svona:
„Þó þjóðarskútan sé næstum sokkin,
það bjargast er kýstu Framboðsflokk-
inn.“
Ásta Ragnheiður
Framboðs-
flokkurinn
(1971)
Margur er knár
þótt hann sé smár
Frá árinu 1971 hafa
með reglulegu millibili
komið fram smáflokkar
sem hafa gert íslensk
stjórnmál litríkari.
FRAMHALD VERÐUR Á MORGUN SUNNUDAG
Maðurinn í öndvegi
Hagvöxturinn þarf stærri skó
1986 1990 1994 1998 2002
Flokkur mannsins 1.036 594
Grænt framboð 565
Húmanistar 392
Launalisti 371
Húmanistaflokkur 126
Vinstri-hægri-snú 246
Höfuðborgarsamtökin 397
Prósent af heild 2,0% 2,1% 1,2% 1,1%
BORGARSTJÓRNARKOSNINGAR 1986–2002
ALÞINGISKOSNINGAR 1979–2003
Ekki kjósa okkur, kjósið hinn flokkinn