Fréttablaðið - 21.02.2008, Blaðsíða 18

18 21. febrúar 2008 FIMMTUDAGUR
Síðustu sætin
Heimsferðir bjóða frábær tilboð á síðustu sætunum á skíði í Austurríki
í febrúar og mars. Bjóðum vikuferðir 23. febrúar og 1. mars; frábær
sértilboð á flugsætum og frábær tilboð á flugi og gistingu. Þú bókar
tvö flugsæti en greiðir aðeins fyrir eitt. Tryggðu þér skíðafrí á besta
verðinu og bókaðu strax. Mjög takmarkað framboð flugsæta.
Verð Kr. 49.990
Flug og gisting í viku
Netverð á mann, m.v. gistingu í
tvíbýli á gististað ”án nafns” í Zell
am See / Schuttdorf / Lungau með
morgunverði í 7 nætur (sjá skilmála
”stökktu tilboðs”). Sértilboð 23.
febrúar og 1. mars.
Verð Kr. 59.990
Vikuferð með hálfu fæði
Netverð á mann, m.v. gistingu í
tvíbýli á Skihotel Speiereck *** í
Lungau með hálfu fæði í 7 nætur.
Sértilboð 1. mars.
Verð Kr. 19.990
Flugsæti með sköttum. 23. febrúar
eða 1. mars. Netverð á mann.
Eftir að einhliða upptaka
evru hefur verið slegin út
af borðinu eru valkostirnir
í Evrópumálum skýrari
en áður. Aðeins kemur til
greina að standa utan eða
innan Evrópusambandsins.
Þrátt fyrir það hefur af-
staða Geirs H. Haarde for-
sætisráðherra ekki breyst.
Að hans mati kallar ekkert
í umhverfinu á aðildarum-
sókn eins og sakir standa.
Geir hittir fimm framkvæmda-
stjóra hjá Evrópusambandinu í
tveggja daga heimsókn til Lúxem-
borgar og Brussel í næstu viku.
Förin er farin í tengslum við setn-
ingu viðamikillar Íslandskynning-
ar í Brussel sem stendur fram á
vor.
„Við erum í góðu sambandi við
forsvarsmenn Evrópusambands-
ins og það er eðlilegt að funda
reglulega með þeim þó ekki séu
uppi sérstök vandamál sem þarf
að leysa,“ segir Geir. Hann mun
meðal annars hitta Jose Manuel
Barrosso, forseta framkvæmdar-
stjórnarinnar, en tæpur áratugur
er síðan íslenskur forsætisráð-
herra fundaði með forseta fram-
kvæmdastjórnarinnar. Margvís-
leg málefni verða rædd; pólitísk
mál á sviði utanríkismála, áfram-
haldandi greiðslur Íslands í þró-
unarsjóði ESB, öryggis- og varn-
armál og fleira.
Afstaðan byggist á hagsmunum
Geir telur ekki að mikill tími fari í
að tala um einhliða upptöku evru
enda slíkt ekki framkvæmanlegt.
„Ég held að það sé búið að afgreiða
það í eitt skipti fyrir öll. Einhliða
upptaka Íslands á evru er ekki inni
í myndinni,“ segir hann. Á Við-
skiptaþingi í síðustu viku sagði
stjórnarmaður í Evrópska seðla-
bankanum að þar á bæ kynnu
menn því illa að lönd tækju upp
evruna bakdyramegin og sendi-
herra Evrópusambandsins gagn-
vart Íslandi sagði einhliða upp-
töku evru geta leitt til árekstra.
Um leið og þetta liggur fyrir
telur Geir Evrópuumræðuna á
Íslandi verða einfaldari. „Valkost-
irnir eru skýrir, að vera fyrir utan
eða vera fyrir innan. Mín afstaða
er óbreytt í því efni og stefna rík-
isstjórnarinnar er alveg skýr, við
munum ekki hreyfa okkur í þessu
máli á kjörtímabilinu.“
Geir segist hafa tekið afstöðu í
Evrópumálum út frá hagsmunum
landsins og niðurstaða hans sé að
betra sé að standa utan ESB en
innan. „Ekki vegna þess að menn
séu af einhverjum öðrum ástæð-
um á móti þessu bandalagi eða
samstarfi Evrópuþjóðanna. Ég tel
að mjög margt gott hafi af því leitt
í áranna rás. En það hefur ekki
hentað okkur að gerast aðilar. Það
eru forsendurnar fyrir minni
afstöðu. En hins vegar hefur jafn-
an verið sagt af okkar hálfu að ef
þetta breytist þá er ekki hægt að
útiloka það um aldur og ævi að við
myndum sækja um. En ég tel það
ekki líklegt eins og sakir standa.“
Tækifæri utan ESB
Evrópusambandið hefur breyst og
stækkað. Á síðustu fjórum árum
hafa tíu ríki úr austanverðri álf-
unni gengið í sambandið og er
efnahagsleg staða þeirra allt
önnur og verri en flestra þjóðanna
sem fyrir voru. Geir segir miklum
fjármunum varið í aðstoð við þess-
ar fátækari þjóðir og þar hafi
Íslendingar komið að málum með
greiðslum í þróunarsjóði. „Við
höfum borgað tiltölulega háar
fjárhæðir miðað við stærð í þetta
kerfi og höfum ekki talið það eftir
okkur. En ef við gerumst fullgildir
aðilar er ljóst að við yrðum að
borga miklu meira vegna þess að
við erum hátekjuþjóð.“
Og um leið og Evrópusamband-
ið hefur breyst hefur umhverfið
utan þess breyst. Í austri eru að
verða til efnahagsstórveldi á borð
við Kína og Indland og áhrif þeirra
á efnahag vesturlanda enn óljós.
Við þessar aðstæður metur Geir
það sem kost að standa utan ESB.
„Þannig afsölum við okkur ekki
forræði yfir viðskiptasamningum
við þriðju lönd,“ segir hann og
bendir á að Íslandi hafi eitt og sér
eða í gegnum EFTA haft frum-
kvæði að slíkum samningum. Nýj-
asta dæmið sé samningur EFTA
og Kanada og í farvatninu sé
samningur Íslands og Kína. „Þetta
getum við af því að við höfum til
þess meira svigrúm en aðildar-
þjóðir Evrópusambandsins sem
afsala sér fullveldi gagnvart þessu
til sambandsins.“ Geir segir það
ótvírætt að í Evrópusambandsað-
ild felist mikið fullveldisframsal.
„Þær þjóðir sem þar eru hafa talið
það þess virði. Ég hef ekki komist
að slíkri niðurstöðu fyrir okkar
hönd.“
Skyndilausnir ekki í boði
Bjarni Benediktsson, formaður
utanríkismálanefndar Alþingis,
sagðist í Fréttablaðinu á sunnudag
þeirrar skoðunar að halda eigi
áfram vinnu við endurskoðun
stjórnarskrárinnar, meðal annars
með hliðsjón af umsókn um aðild
að Evrópusambandinu. Geir hefur
ekki tekið afstöðu til hugmynda
Bjarna en segir að yfirleitt sé ekki
raunhæft að tala um stjórnar-
skrárbreytingar fyrr en á síðasta
þingi fyrir kosningar. Þess vegna
sé stjórnarskrárnefndin sem
starfaði á síðasta kjörtímabili í
fríi núna. Hann segir reynsluna
sýna að einfaldara sé að vinna í
ákveðnum köflum stjórnarskrár-
innar í stað þess að endurskoða
hana í heild. Breytingar á kjör-
dæmaskipan 1999 og innleiðing
mannréttindakaflans 1995 vitni
um það. „Það varð ekki samkomu-
lag í stjórnarskrárnefndinni að
gera breytingu eins og þá sem
Bjarni er að tala um en sú hug-
mynd hefur verið á sveimi.“
Í þessu samhengi heldur Geir
því til haga að Evrópusambands-
aðild er langt og strangt ferli.
„Breyta þarf stjórnarskrá til að
heimila framsal á fullveldi og
þjóðin þyrfti að greiða um það
atkvæði sem og um sjálfan samn-
inginn. Þetta er margra ára ferli
og þar fyrir utan ættum við eftir
að uppfylla skilyrði til að ganga í
myntbandalagið ef við litum á það
sem næsta skref.“
Í því ljósi þýði ekki að horfa á
evruna og Evrópusambandsaðild
sem skyndilausn á efnahagsvand-
anum sem nú ríki á Íslandi. „Við
verðum að beina huganum að
efnahagsmálunum eins og þau
eru. Ég tel að með nýjum kjara-
samningum sé búið að eyða óvissu
um almenna markaðinn, vonandi
til næstu þriggja ára, og þar með
fækka óþekktu stærðunum í efna-
hagsmyndinni. Við getum þá ein-
beitt okkur að öðru og þar held ég
að stærsta vandamálið sé lausa-
fjárvandinn. Ríkisvaldið, bank-
arnir, Seðlabankinn og aðrar opin-
berar stofnanir þurfa að sýna
samstöðu til að komast í gegnum
þá erfiðleika sem við er að glíma á
þessu sviði,“ segir Geir og telur
aðstoð í þeim efnum ekki verða
sótta út í heim.
Njótum velvildar innan NATO
Í Brusselheimsókninni ræðir Geir
líka við Jaap de Hoop Scheffer,
framkvæmdastjóra Atlantshafs-
bandalagsins, en vatnaskil urðu í
samskiptunum við NATO þegar
Bandaríkjamenn yfirgáfu her-
stöðina á Keflavíkurflugvelli
haustið 2006. „Ég hef átt mörg
samtöl við hann, bæði sem utan-
ríkisráðherra og forsætisráð-
herra, og hann er mjög vel inni í
málum hér,“ segir Geir og tekur
fram að Ísland njóti mikillar vel-
vildar innan NATO og stofnana
þess. Framundan sé vinna við svo-
kallað loftrýmiseftirlit sem hefst í
vor með hingaðkomu fjögurra
franskra orrustuþota með hundr-
að manna áhöfn og fylgdarliði sem
dvelur hér í sex vikur og hefur
aðsetur á Keflavíkurflugvelli.
„Framkvæmdastjórinn hefur beitt
sér verulega í þessu máli og það er
ljóst að Frakkar og aðrar þjóðir
sem munu koma í kjölfarið telja
sig ekki aðeins vera að gera Íslend-
ingum greiða heldur telja til hags-
bóta fyrir sjálfar sig að ekki séu
eyður í eftirlitinu á Atlantshaf-
inu.“
Geir telur enga lausa enda vera
í samskiptunum við NATO. Þó eigi
eftir að ganga frá samkomulagi
við fleiri þjóðir á þeim nótum sem
samið hefur verið um við Norð-
menn og Dani. Nokkrar þjóðir hafi
sýnt málinu áhuga. „Það eru engin
vandamál útistandandi í samskipt-
um við NATO. Ég tel þvert á móti
að staðið hafi verið vel við bakið á
okkur en svo ætlast þeir auðvitað
til þess af okkur, eins og öðrum
þjóðum, að við leggjum okkar af
mörkum í sameiginlegum verk-
efnum bandalagsins. Það höfum
við gert í Afganistan þar sem við
höfum reynt að leggja okkar lóð á
vogarskálarnar með mannskap og
styrkjum til loftflutninga. Þó það
sé kannski ekki þungt í stóra sam-
henginu er eftir því tekið.“
Valkostirnir skýrari en afstaðan óbreytt
ENGAR SKYNDILAUSNIR Geir H. Haarde forsætisráðherra segir ekki hægt að líta á evru og Evrópusambandsaðild sem skyndi-
lausn á vandanum sem steðjar að íslensku efnahagslífi. Óþekktum stærðum í efnahagsmyndinni hafi fækkað um eina með
nýjum kjarasamningi og því hægt að einbeita sér að öðru. Lausafjárvandi bankanna sé stærsta vandamálið og þurfi ríkið, bank-
arnir, Seðlabankinn og aðrar stofnanir að sýna samstöðu til að komast í gegnum erfiðleikana. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
FRÉTTAVIÐTAL
BJÖRN ÞÓR SIGBJÖRNSSON
bjorn@frettabladid.is