Fréttablaðið - 04.04.2008, Síða 27

FÖSTUDAGUR 4. apríl 2008 27
Skjótt skipast veður í lofti. Fyrir ári voru Íslendingar fullir
bjartsýni og fjárfestu af miklum
móð hér sem annars staðar. Nú
heyrast andvörp úr öllum áttum.
Hvort tveggja er óskynsamlegt.
Menn eiga að vona hið besta, um
leið og þeir hljóta að vera búnir
við hinu versta. Þeir mega með
öðrum orðum aldrei missa vonina.
Með því að mála skrattann á vegg-
inn kemur hann áreiðanlega.
Íslenskt atvinnulíf heilbrigt
Evrópuútgáfa Wall Street Journal
birti á dögunum eftir mig grein,
þar sem ég benti á, að íslenskt
atvinnulíf er í aðalatriðum heil-
brigt og öflugt. Í fyrsta lagi hefur
íslenska ríkið greitt upp skuldir
sínar. Þær námu 32,7% af vergri
landsframleiðslu 1994, en nú 3,8%,
og á móti þeirri lágu upphæð
stendur gjaldeyrisforði Seðla-
bankans, svo að segja má, að
íslenska ríkið sé skuldlaust.
Í öðru lagi hefur hagur útflutn-
ingsatvinnugreinanna vænkast
mjög síðustu vikur og mánuði.
Fiskur og ál eru í háu verði erlend-
is, og seljendur þessarar vöru
njóta eins og ferðaþjónustan góðs
af því, að gengi krónunnar er ekki
eins hátt og áður.
Í þriðja lagi hefur myndast nýtt
fjármagn hér hin síðari ár, dautt
fjármagn orðið kvikt, eins og ég
hef orðað það eftir hinum kunna
rithöfundi Hernando de Soto frá
Perú, en bók hans, Leyndardómar
fjármagnsins, hefur komið út á
íslensku.
Nýtt fjármagn
Hér er annars vegar um að ræða
fiskistofnana. Ein meginsetning
auðlindahagfræðinnar er, að eig-
endalausar auðlindir, sem ókeypis
aðgangur er að, eru ofnýttar, svo
að ekki myndast neinn hagnaður
af þeim. Þetta átti við um fiski-
stofnana á Íslandsmiðum fyrr á
árum. Hugsanlegur hagnaður af
þeim fór í súginn í of miklum sókn-
arkostnaði. En eftir að framselj-
anlegum aflakvótum var úthlutað,
hefur þetta breyst. Nú er þetta
orðið skrásett, framseljanlegt,
skiptanlegt og veðhæft fjármagn.
Hins vegar er um að ræða ýmis
opinber eða hálfopinber fyrirtæki,
sem seld voru einkaaðilum síðustu
sextán ár. Áður voru þau eigenda-
laus. Þetta var fé án hirðis, eins og
Pétur Blöndal kallaði það. En um
leið og þau komust í hendur einka-
aðila, varð til skrásett, framselj-
anlegt, skiptanlegt og veðhæft
fjármagn. Þessi fyrirtæki tóku að
ganga kaupum og sölum, og í slík-
um viðskiptum varð til hagkvæm-
asta samsetning fjármagnsins.
Stundum borgar sig að sameina
fyrirtæki, stundum að skipta þeim
upp, en þetta er allt torvelt, þegar
þau eru eigendalaus. Frjáls við-
skipti með fjármagn tryggja hina
lífrænu þróun kapítalismans (sem
Jósep Schumpeter kallaði tortím-
andi sköpun).
Öflugir lífeyrissjóðir
Þriðja uppspretta hins nýja fjár-
magns á Íslandi er lífeyrissjóðirnir.
Heildareignir þeirra nema nú um
133% af landsframleiðslu. Það er
hærra hlutfall en annars staðar í
heiminum, en næstir okkur koma
Hollendingar. Þetta tryggir ekki
aðeins betri hag ellilífeyrisþega,
þegar fram í sækir, heldur er þetta
stórkostleg upphleðsla fjármagns.
Stundum er því haldið fram, að
Íslendingar séu fram úr hófi
eyðslusamir. En ég held, að eyðslu-
semi okkar sé skynsamlegri en
virðast kann í fyrstu, vegna þess
að ósýnilegur sparnaður okkar er
svo miklu meiri en margra ann-
arra þjóða, jafnt með háum greiðsl-
um í lífeyrissjóði og afborgunum
af eigin húsnæði. Aðrar þjóðir eru
sparsamari á ráðstöfunar fé sitt, af
því að þær mynda ekki eins miklar
eignir, hvorki í lífeyris sjóðum né
eigin húsnæði.
Öll él styttir upp
Þótt nú hafi blásið á móti um skeið,
eiga Íslendingar því ekki að fyll-
ast bölmóði. Öll él styttir upp um
síðir. Undirstöður atvinnulífsins
eru traustar og stöðugleiki í stjórn-
málum. Ríkisstjórnin þarf að
halda áfram á þeirri braut, sem
hefur gefist best síðustu sautján
árin, að auka svigrúm einstakl-
inga, lækka skatta, selja ríkis-
fyrirtæki og fjölga tækifærum
venjulegs fólks til að brjótast úr
fátækt til bjargálna. Jafnframt er
nauðsynlegt, að Seðlabankinn
verði áfram öflugur bakhjarl við-
skiptabankanna, sem vaxið hafa
hratt hin síðari ár. Við skulum
draga rétta lærdóma af þeirri fjár-
málakreppu, sem herjað hefur í
heiminum síðasta misserið. En
dýrmætasta eign okkar er vonin,
– vonin um betri tíð með blóm í
haga.
Engan bölmóð!
Stundum er því haldið fram,
að Íslendingar séu fram úr hófi
eyðslusamir. En ég held, að
eyðslusemi okkar sé skynsam-
legri en virðast kann í fyrstu...
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
Í DAG | Efnahagsástandið
Ríkulegur staðalbúnaður
Galvaníseruð grind
Evrópskar þrýstibremsur
Radial dekk / 13” álfelgur
Góð fjöðrun, hentar vel á ísl. vegum
Útdraganleg trappa við inngang
Breitt nefhjól (uppblásið gúmmídekk)
50 mm kúlutengi
220v tengill (blár skv. reglugerð)
Útvarp með geislaspilara,
hátalarar inni og úti
Upphitaðar 12 cm springdýnur
Vatnsh. öndunardúkur í svefnrými
Dometic kæliskápur XL 2,5 cubic
SMEV ryðfrí gaseldavél m/rafstarti
2 gaskútar
Gasviðvörunarkerfi
Öflug Truma combi 4 miðstöð
m/heitu vatni
Stór loftlúga m/þriggja hraða viftu
Skyggðir gluggar
2 feta geymsluhólf
Stórt farangurshólf
Voldugir öryggisarmar fyrir þak
og tjald
1 x færanlegt lesljós með viftu
110 amp rafgeymir
Heitt og kalt vatn, tengt
Rafmagnsvatnsdæla
86 lítra vatnstankur
Klósett með hengi
Útilegumaðurinn er sérverslun með allt sem þú þarft
til ferðalagsins, hjólhýsi, fellihýsi, pallhýsi, húsbíla,
fylgihluti og margt fleira.
Fossháls 5-7 110 Reykjavík Sími 551 5600
Fax 551 5601 www.utilegumadurinn.is
CD spilari/
útvarp
vatn tengt
heitt/kalt
Fjöðrun f.
ísl. aðstæður
Evrópskar
Þrýstibremsur
Upphitaðar
lúxusdýnur
12 cm
Lau kl. 10.00-17.00
Sun kl. 12.00-16.00
Rockwood Fellihýsin 2008
Við frumsýnum 2008 árgerðina af stórglæsilegum Rockwood fellihýsum
helgina 5.-6. apríl í verslun okkar að Fosshálsi 5-7.
Rockwood fellihýsin eru glæsileg og sérstaklega löguð að íslenskum aðstæðum.
Með evrópskum þrýstibremsum, galvaniseraðri grind og hlaðin staðalbúnaði.
Rockwood fellihýsi
Verð frá 1.398.000 kr.